Spis treści Wykaz skrótów... 11 Wprowadzenie... 13 Rozdział I Służba jako przedmiot regulacji prawnej 1. Praca ludzka uwagi wprowadzające... 19 2. Służba jako specyficzna odmiana pracy... 26 2.1. Służba funkcjonariuszy służb mundurowych a służba publiczna... 27 2.2. Służby i straże przyrodnicze... 37 2.3. Służba medycyny pracy... 42 2.4. Istota służby pełnionej przez funkcjonariuszy służby mundurowej... 43 2.5. Zdolność do pracy a zdolność do służby... 50 3. Służba a ochronna funkcja prawa... 56 4. Prawo pracy a prawna regulacja stosunków służbowych... 61 4.1. Odesłania do prawa pracy... 62 4.2. Ujednolicanie treściowe... 68 5. Zastępowanie funkcjonariuszy pracownikami... 68 6. Podsumowanie... 73 Rozdział II Podmioty stosunku służbowego 1. Uwagi wprowadzające... 76 2. Funkcjonariusz... 78 2.1. Rygory selekcyjne... 78 2.1.1. Polskie obywatelstwo... 79 2.1.2. Kwestia podwójnego obywatelstwa a dostęp do służby... 85
4 Spis treści 2.2. Pełnia praw publicznych... 89 2.3. Wykształcenie... 91 2.4. Wymogi w zakresie postawy moralnej... 94 2.4.1. Nieposzlakowana opinia... 96 2.4.2. Nieskazitelna postawa moralna, obywatelska i patriotyczna... 101 2.5. Rękojmia zachowania tajemnicy... 105 2.6. Zdolność do pełnienia służby... 107 3. Podmiot zatrudniający służbodawca... 109 3.1. Wprowadzenie... 109 3.2. Prawny status formacji mundurowych... 114 3.3. Poglądy doktryny w sprawie podmiotu zatrudniającego w stosunkach służbowych... 118 3.3.1. Państwo jako służbodawca... 119 3.3.2. Formacja mundurowa jako służbodawca... 123 3.3.3. Organ jako służbodawca... 126 3.3.4. Jednostka organizacyjna formacji jako służbodawca... 128 4. Dokonywanie czynności ze stosunku służbowego... 129 4.1. Organy właściwe w sprawie nawiązania stosunku służbowego... 129 4.2. Upoważnienie do załatwiania spraw osobowych... 133 5. Podsumowanie... 136 Rozdział III Nawiązanie stosunku służbowego 1. Postępowanie kwalifikacyjne... 140 2. Nawiązanie stosunku służbowego na podstawie mianowania... 150 2.1. Uwagi wstępne... 150 2.2. Charakter prawny i cechy aktu mianowania... 155 2.3. Treść i forma mianowania; doręczenie aktu mianowania... 163 3. Szczególne podstawy nawiązania stosunku służbowego... 168 3.1. Nawiązanie stosunku służbowego na podstawie powołania w Państwowej Straży Pożarnej... 168 3.2. Nawiązanie stosunku służbowego na podstawie powołania oraz powierzenia obowiązków w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym... 171 4. Podsumowanie... 176
Spis treści 5 Rozdział IV Zmiana stosunku służbowego 1. Wprowadzenie... 179 2. Przeniesienie funkcjonariusza do innej jednostki organizacyjnej... 180 3. Delegowanie funkcjonariusza (czasowa zmiana miejsca pełnienia służby w Polsce)... 189 4. Oddelegowanie funkcjonariuszy do służby poza formacją... 194 4.1. Oddelegowanie indywidualne... 194 4.1.1. Skierowanie funkcjonariusza Straży Granicznej do pomocy Policji... 197 4.1.2. Delegowanie strażaka Państwowej Straży Pożarnej do wykonywania zadań za granicą Polski... 197 5. Delegowanie funkcjonariuszy poza granice kraju w zorganizowanej grupie (kontyngencie)... 198 5.1. Oddelegowanie poza granice kraju strażaków Państwowej Straży Pożarnej... 199 5.2. Delegowanie policjantów do pełnienia służby poza granicami kraju... 200 5.3. Delegowanie do kontyngentu funkcjonariuszy Straży Granicznej... 202 6. Powierzenie pełnienia obowiązków na innym stanowisku służbowym... 204 7. Przeniesienie na niższe stanowisko służbowe... 208 8. Mianowanie funkcjonariusza na wyższy stopień służbowy... 213 9. Zawieszenie funkcjonariusza w czynnościach służbowych... 213 9.1. Obligatoryjne zawieszenie funkcjonariusza w czynnościach służbowych... 214 9.2. Fakultatywne zawieszenie funkcjonariusza w obowiązkach... 216 9.3. Zawieszenie w czynnościach w prawie administracyjnym a zawieszenie w czynnościach jak ośrodek zapobiegawczy... 218 10. Przeniesienie funkcjonariusza do dyspozycji... 221 11. Podsumowanie... 228
6 Spis treści Rozdział V Ustanie stosunku służbowego 1. Wprowadzenie... 231 2. Obligatoryjne zwolnienie ze służby... 237 2.1. Zwolnienie funkcjonariusza w razie orzeczenia o trwałej niezdolności do służby... 237 2.2. Zwolnienie ze służby na wniosek funkcjonariusza... 240 2.3. Zwolnienie funkcjonariusza w razie nieprzydatności stwierdzonej w opinii służbowej w okresie służby przygotowawczej... 245 2.4. Zwolnienie funkcjonariusza w razie wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby... 246 2.5. Zwolnienie w razie skazania prawomocnym wyrokiem sądu... 246 2.6. Zwolnienie funkcjonariusza ze służby w razie utraty polskiego obywatelstwa... 247 2.7. Obligatoryjne zwolnienie ze służby regulacje szczególne... 248 2.7.1. Zwolnienie funkcjonariusza BOR... 248 2.7.2. Zwolnienie funkcjonariusza Centralnego Biura Antykorupcyjnego... 252 2.7.3. Zwolnienie policjanta... 255 3. Zwolnienie fakultatywne... 259 3.1. Fakultatywne zwolnienie ze służby w razie otrzymania przez funkcjonariusza negatywnej oceny w służbie stałej... 259 3.2. Zwolnienie funkcjonariusza w razie prawomocnego skazania za przestępstwo inne niż implikujące zwolnienie obligatoryjne... 262 3.3. Zwolnienie funkcjonariusza ze służby w razie nabycia prawa do emerytury... 263 3.4. Upływ dwunastu miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby... 275 3.5. Zwolnienie funkcjonariusza w związku z niestawieniem się na badania... 277 3.6. Zwolnienie w związku z objęciem kierowniczego stanowiska państwowego albo funkcji z wyboru w organach samorządu terytorialnego... 278
Spis treści 7 3.7. Zwolnienie funkcjonariusza w związku ze zmianami organizacyjnymi... 282 3.8. Zwolnienie funkcjonariusza ze względu na ważny interes służby... 286 3.8.1. Zwolnienie strażaka PSP... 290 4. Wygaśnięcie stosunku służbowego... 291 5. Podsumowanie... 294 Rozdział VI Charakterystyczne cechy stosunku służbowego 1. Wprowadzenie... 297 2. Charakter norm regulujących stosunek służbowy... 298 3. Podległość służbowa... 300 3.1. Wprowadzenie... 300 3.2. Podporządkowanie służbowe... 301 3.3. Charakter prawny i klasyfikacja rozkazów w służbach mundurowych... 306 3.4. Granice podporządkowania funkcjonariusza... 312 3.5. Dyspozycyjność... 315 4. Ograniczenie praw i wolności konstytucyjnych funkcjonariusza... 315 4.1. Wprowadzenie... 315 4.2. Ograniczenie wolności zrzeszania się funkcjonariuszy... 317 4.3. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej funkcjonariuszy... 322 4.4. Ograniczenie dodatkowej pracy zarobkowej funkcjonariuszy... 325 4.5. Ograniczenie prawa wyjazdu funkcjonariuszy... 328 4.6. Ograniczenie prawa do prywatności... 330 4.7. Trwałość stosunku służbowego... 334 5. Specyficzne uprawnienia funkcjonariuszy... 337 6. Podsumowanie... 339 Rozdział VII Szczegółowe rodzaje stosunków służbowych 1. Służba kandydacka... 342 1.1. Służba kandydacka w Państwowej Straży Pożarnej... 342 1.2. Służba kandydacka w BOR, Straży Granicznej oraz Policji... 345
8 Spis treści 2. Służba przygotowawcza... 350 3. Służba kontraktowa... 354 4. Podsumowanie... 362 Zakończenie... 363 Bibliografia... 377