Do podstawowych wymogów, które musi spełnić osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby w Policji należą:

Transkrypt

1 Zarządzanie zasobami ludzkimi w Policji mgr Robert Kołodziejek Policja jest organizacją specyficzną. Służbę w niej mogą pełnić osoby, które spełniają szereg warunków, które są określone w ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji[1] oraz w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2007 roku (Dz. U. z 2007 roku, Nr 41, poz. 266) [2], w którym uregulowane są zasady prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby w Policji. Do podstawowych wymogów, które musi spełnić osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby w Policji należą: - obywatelstwo polskie; - nieposzlakowana opinia; - min. średnie wykształcenie; - zdolność fizyczna i psychiczna do służby w formacjach uzbrojonych, którą ustalają komisje 1 / 6

2 lekarskie podległe ministrowi właściwemu w sprawach wewnętrznych.[3] Wskazane powyżej warunki rekrutacji zewnętrznej są ściśle określone, odpowiadające wymogom i oczekiwaniom społeczeństwa. Kandydat do służby w Policji poddany jest określonej przepisami selekcji polegającej wstępnie na weryfikacji jego wiedzy ogólnej oraz oceny sprawności fizycznej. Następnym etapem selekcji jest ustalenie predyspozycji psychologicznych osoby ubiegającej się o przyjęcie do służby w Policji. Badanie psychologiczne następuje metodą doboru kadr MulitiSelect w celu ustalenia predyspozycji do wymagań na stanowiska służbowe i obejmuje obszary: zdolności intelektualne, zachowania społeczne, stabilność, postawa w pracy, dopasowanie i inne. Końcowym etapem selekcji jest badanie kandydata do służby w Policji przez Wojewódzką Komisję Lekarską MSWiA, która ustala zdolność do służby. Selekcja, która ma zastosowanie w Policji pozwala na wyłonienie najlepszych kandydatów do służby w Policji o określonych predyspozycjach fizycznych i psychicznych, którzy w sposób rzetelny będą się wywiązywać ze swoich obowiązków służbowych oraz z oddaniem będą czuwać nad bezpieczeństwem społeczeństwa. Proces rekrutacji i selekcji jest skomplikowany, czasochłonny oraz bardzo kosztowny. Zaznaczyć należy, iż proces ten przechodzi ok. 50 % osób składających swoje aplikacje. Przed przyjęciem do służby policjant składa ślubowanie według zawartej w ustawie o Policji roty. Odbywa się to w sposób uroczysty w obecności Komendanta Wojewódzkiego Policji (odpowiednio Komendanta Stołecznego Policji). Uroczystość ta odbywa się w pełnej powadze i szacunku dla munduru, ponadto działa motywująco w stosunku do początkujących policjantów ze względu na atmosferę oraz życzliwość wysokich rangą oficerów Policji. Stosunek służbowy powstaje w drodze mianowania na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do służby. Osobę przyjętą do służby w Policji mianuje się policjantem w służbie przygotowawczej na okres 3 lat, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach przełożony (Komendant Główny, Wojewódzki i Stołeczny Policji) może skrócić okres służby przygotowawczej, albo zwolnić z odbywania tej służby. Okres ten jest wystarczający do 2 / 6

3 przygotowania policjanta do samodzielnej służby w Policji. Zaznaczyć należy, iż kolejne znaczne koszty, jakie ponosi Policja w stosunku do osób przyjętych do służby jest ich kompletne umundurowanie, uzbrojenie a także wyposażenie służbowe. Tak zaopatrzony policjant jest skierowany na kurs podstawowy, który odbywa się w systemie skoszarowanym. Koszty szkolenia, wyżywienia i zakwaterowania ponosi w całości Policji. Dodać należy, że przyjętemu do służby policjantowi przysługuje pełne uposażenia na zajmowanym stanowisku. Ponoszenie tak wysokich kosztów na selekcję i przeszkolenie podstawowe policjantów powinno skłaniać pracodawcę do wykorzystania potencjału ludzkiego w efektywny sposób. Każdy przełożony dysponując dużym wachlarzem stanowisk służbowych w różnych pionach służby w Policji powinien w sposób indywidualny podejmować decyzję o powierzaniu swoim podwładnym określonych obowiązków służbowych. Przełożony powinien być elastyczny i kierować się potrzebami zarówno organizacji jak i też policjanta. Do mianowania policjanta na stanowiska służbowe, przenoszenia oraz zwolnienia z tych stanowisk właściwi są przełożeni: Komendant Główny Policji, komendancie wojewódzcy i powiatowi (miejscy) Policji oraz komendanci szkół policyjnych. Mianowanie, powołanie, przenoszenie oraz zwalnianie policjantów następuje w formie rozkazu personalnego, który jest decyzją administracyjną, a zatem opiera się na ogólnych zasadach ustawy kodeks postępowania administracyjnego. Ponadto mianowanie lub powołanie policjanta na stanowisko służbowe jest uzależnione od posiadanego wykształcenia (średnie, wyższe, wyższe mgr), uzyskania kwalifikacji zawodowych (posiadanie kursu podstawowego, kursu specjalistycznego oraz szkolenia zawodowego wyższego), a także stażu służby w Policji.[4] Niezależnie od władztwa kadrowego, ustawodawca dał możliwość przełożonym nagradzania i wyróżniania swoich funkcjonariuszy. Pozostawił to w kwestii uznaniowości, w ramach tzw. uznania administracyjnego. Jeśli policjant wzorowo wykonuje swoje zadania, przejawia inicjatywę w służbie i doskonali kwalifikacje zawodowe to przełożony może udzielić mu wyróżnienia w postaci: pochwały, krótkoterminowego dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 10 dni roboczych, przyznania odznaki resortowej oraz przedterminowego mianowania na wyższy stopień policyjny. Wyróżnień tych nie można udzielić, gdy policjant jest ukarany karą dyscyplinarną, przed jej zatarciem, a także skazanemu wyrokiem sądu lub w stosunku, do którego postępowanie karne zostało warunkowo umorzone, przez okres roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.[5] Z tego katalogu wyróżnień przełożeni powinni często korzystać, ponieważ stanowią one motywację do pracy, a także pokazują policjantowi, że jego starania zostają zauważane, docenione. Należy podkreślić, że na uznanie zasługuje kompetentny policjant, czyli nie tylko 3 / 6

4 ten, który z racji wykonywanych czynności ma określone uprawnienia umożliwiające samodzielne podejmowanie decyzji, ale równocześnie ten, który dysponuje odpowiednim poziomem wiedzy oraz umiejętnie korzysta z doświadczenia innych, a nadto jest serdeczny, kulturalny, uczynny, z dumą nosi mundur i odznakę oraz nie przynosi wstydu sobie ani koleżankom, kolegom i przełożonym, cechuje go skromność a równocześnie zdecydowanie, sumienność, rzetelność i odwaga. Kompetentny policjant to model wzorowego policjanta.[6] Udzielenie wskazanych powyżej wyróżnień następuje w formie pisemnej w postaci rozkazów personalnych. Uprawnieni przełożeni udzielają wyróżnień z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek bezpośredniego przełożonego policjanta. Bezpośredni przełożony powinien złożyć taki wniosek, opierając się na zaobserwowanych staraniach i osiągnięciach policjanta, wzmocnionych pochwałami ze strony innych osób. Wniosek o udzielenie wyróżnienia powinien zawierać w szczególności uzasadnienie wskazujące okoliczności stanowiące podstawę wystąpienia z nim oraz rodzaj proponowanego wyróżnienia. Wyróżnienia udziela się w sposób uroczysty.[7] Treść rozkazu powinna być podana do wiadomości policjantów i pracowników Policji przez właściwych przełożonych. [8] Ten sposób przekazania jest bardzo dobrym narzędziem motywacyjnym nie tylko dla policjantów, którzy zostali wyróżnieni, ale również dla innych funkcjonariuszy Policji. Niezależnie od tych wyróżnień policjantowi mogą być przyznawane nagrody motywacyjne, w formie pieniężnej lub rzeczowej. Przełożony przyznaje takie wyróżnienie, jeśli stwierdzi, że policjant wykonuje wzorowo zadania służbowe, wykazuje się w służbie męstwem i inicjatywą oraz pełni służbę w trudnych warunkach. Nagrody motywacyjne przyznawane są w formie decyzji. Oprócz skatalogowanych i uregulowanych przepisami wyróżnień można wymienić jeszcze inne formy nagradzania policjantów za ich pracę, np. awans w stanowisku służbowym, możliwość skierowania na kurs, po ukończeniu, którego policjant ma możliwość awansu w stanowisku, a następnie w stopniu służbowym. Niestety policjanci nie tylko mogą być nagradzani i wyróżniani przez przełożonych, ale także mogą być karani dyscyplinarnie za popełniane przewinienia dyscyplinarne. Odpowiedzialność dyscyplinarną i karną policjantów normuje rozdział 10 ustawy o Policji. Policjant odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub nieprzestrzeganiu zasad etyki zawodowej.[9] Istnieje katalog zamknięty kar dyscyplinarnych, którymi są: nagana, zakaz opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania, ostrzeżenie o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku, wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe, obniżenie stopnia oraz wydalenie ze służby. Ta ostatnia jest najcięższą z kar i powoduje zwolnienie policjanta ze służby. Przełożony dyscyplinarny dokonuje wyboru kary, jaką wymierzy obwinionemu o popełnione przewinienie dyscyplinarne. Wymierzona kara powinna być współmierna do popełnionego przewinienia 4 / 6

5 dyscyplinarnego i stopnia zawinienia, a w szczególności powinna uwzględniać okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego skutki, w tym następstwa dla służby, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na obwinionym obowiązków, pobudki działania, zachowanie obwinionego przed popełnieniem przewinienia dyscyplinarnego i po jego popełnieniu oraz dotychczasowy przebieg jego służby. [10] Ponadto oprócz kar dyscyplinarnych wymienionych powyżej, a uregulowanych w ustawie o Policji można wymienić inne równie dotkliwe środki, które mają zastosowanie w stosunku do policjantów pełniących służbę. Do jednych z nich należy zawieszenie policjanta w czynnościach służbowych, którego konsekwencje ponoszą nie tylko zawieszeni policjanci, ale również ich rodziny, współpracownicy, przełożeni oraz społeczeństwo. [1] Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji [2] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2007 roku (Dz. U. z 2007 roku, Nr 41, poz. 266) w sprawie zasad prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby w Policji. [3] Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 lipca 1991 roku, Dz. U. z 1991 roku, Nr 79, poz. 349 ze zmianami [4] por. rozporządzenie MSWiA z dnia 17 grudnia 2003 roku w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych Dz. U. z 2004 roku, Nr 5 / 6

6 2, poz. 14 ze zmianami [5] por. art. 87 ustawy z dnia roku o Policji [6] W. Kotowski, Ustawa o Policji. Komentarz praktyczny, Warszawa 2004, str. 578 [7] Tamże, str. 579 [8] Tamże, str. 579 [9] por. art. 132 ust. 1 Ustawy z dnia roku o Policji [10] por. art. 134h ustawy z dnia roku o Policji 6 / 6