Opracowanie Strategii Obszaru Społeczno-Gospodarczego wsparcie eksperckie Maria Wykrzykowska-Murawska Toruń, styczeń 2015
Zakres prac Eksperta Doradztwo w zakresie metodologii przygotowania strategii rozwoju ORSG Konsultacje eksperckie dla osób zaangażowanych w proces przygotowania strategii rozwoju Weryfikacja i nadzór nad procesem przygotowania strategii Udział w przedsięwzięciach organizowanych przez Zarząd ORSG w ramach prac nad strategią rozwoju Współpraca w procesie identyfikowania przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w ramach polityki terytorialnej Działania na rzecz uspołecznienia procesu przygotowania strategii Udział w roli obserwatora w konsultacjach społecznych Strategii ORSG
Polityka terytorialna W województwie kujawsko-pomorskim terytorialny wymiar polityki rozwoju realizowany będzie na czterech poziomach: Poziom wojewódzki Aglomeracja Bydgoszczy i Torunia Poziom regionalny i subregionalny Obejmuje miasta Włocławek, Grudziądz i Inowrocław wraz z ich obszarami funkcjonalnymi Poziom powiatowy (ponadlokalny) Obejmuje obszar wyznaczony granicami powiatu ziemskiego. Poziom ten określany jest jako Obszar Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Poziom lokalny Obszary objęte Lokalnymi Strategiami Rozwoju. Poziom ten określany jest jako Obszar Lokalnej Aktywności
Poziom powiatowy (ponadlokalny) Polega na wzmocnieniu powiązań infrastrukturalnych i funkcjonalnych w ramach powiatu Inicjatorem i koordynatorem przedsięwzięć jest Starosta, którego zadaniem są działania na rzecz stworzenia warunków dla współpracy w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego Współdziałanie Powiatu i pozostałych jst odbywa się w ramach porozumienia Podstawą interwencji jest Strategia Rozwoju dla ORSG Wymiar terytorialny finansowany będzie z EFRR i EFS
Obszar Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powierzchnia w ha 58 600 Ludność 44 723 Ludność na 1 km2 76 Bezrobotni zarejestrowani 3 645 Stopa bezrobocia rejestrowanego w % 21,2 Placówki pomocy społecznej 1 Mieszkania oddane do użytkowania na 10 tys. mieszkańców Podmioty w rejestrze REGON na 10 tys. ludności % ludności korzystającej z instalacji: 19 9 wodociągowej 86,9 kanalizacyjnej 47,0 Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014, GUS.
Polityka terytorialna zakres wsparcia
Oś Priorytetowa 3 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna w regionie PI 4c Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym Przykładowe rodzaje projektów Przeprowadzenie audytu energetycznego Kompleksowa modernizacja energetyczna Wykorzystanie instalacji OZE Wymiana źródeł ciepła Wsparcie będzie przeznaczone wyłącznie realizujących Plany Gospodarki Niskoemisyjnej dla danej Gminy/Gmin.
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne inne jednostki sektora finansów publicznych przedsiębiorstwa komunalne organizacje pozarządowe spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych podmioty lecznicze udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Oś Priorytetowa 3 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna w regionie PI 4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu Przykładowe rodzaje projektów Energooszczędne oświetlenie publiczne Realizacja działań informacyjno promocyjnych dotyczących oszczędności energii Realizacja centrów przesiadkowych Realizacja ścieżek rowerowych Wsparcie będzie przeznaczone wyłącznie realizujących Plany Gospodarki Niskoemisyjnej dla danej Gminy/Gmin.
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe Przedsiębiorstwa JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne organy władzy, administracji rządowej państwowe jednostki organizacyjne inne jednostki sektora finansów publicznych organizacje pozarządowe
Oś Priorytetowa 4 Region przyjazny środowisku PI 6b Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych, określonych przez państwa członkowskie Przykładowe rodzaje projektów kompleksowe projekty obejmujące budowę i modernizację sieci kanalizacyjnej, budowę i modernizację oczyszczalni ścieków, wyłącznie w aglomeracjach o wielkości od 2 tys. do 10 tys. RLM inwestycje związane z zaopatrzeniem w wodę wyłącznie w ramach kompleksowych projektów gospodarki wodno-ściekowej
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne inne podmioty posiadające osobowość prawną państwowe jednostki organizacyjne organy władzy, administracji rządowej przedsiębiorstwa
Oś Priorytetowa 4 Region przyjazny środowisku PI 6c Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Przykładowe rodzaje projektów projekty infrastrukturalne (bez możliwości wsparcia budowy nowych obiektów) realizowane w instytucjach kultury, bibliotekach, archiwach, muzeach, obiektach i na obszarach zabytkowych, obszarach poprzemysłowych o wartościach historycznych konserwacja zabytków ruchomych i materiałów archiwalnych stanowiących dziedzictwo dokumentacyjne projekty związane z organizacja imprez kulturalnych, które wykazują znaczny wpływ na gospodarkę regionalną i wykazują się długofalowymi korzyściami
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne inne podmioty posiadające osobowość prawną państwowe jednostki organizacyjne organy władzy, administracji rządowej przedsiębiorstwa organizacje pozarządowe kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych
Oś Priorytetowa 4 Region przyjazny środowisku PI 6d Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę Przykładowe rodzaje projektów przedsięwzięcia zwiększające potencjał przyrodniczy regionu poprzez działania bezpośrednio związane z ochroną siedlisk i gatunków w szczególności na terenach parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody centra ochrony różnorodności biologicznej oraz ośrodki prowadzące działalność w zakresie edukacji ekologicznej tworzenie planów ochrony dla obszarów chronionych działania informacyjno-edukacyjne, podnoszące świadomość mieszkańców w zakresie właściwych zachowań społecznych w odniesieniu do dziedzictwa przyrodniczego regionu
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne inne podmioty posiadające osobowość prawną państwowe jednostki organizacyjne organy władzy, administracji rządowej przedsiębiorstwa organizacje pozarządowe
Oś Priorytetowa 6 Solidarne społeczeństwo i konkurencyjne kadry PI 9b Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności na obszarach miejskich i wiejskich Przykładowe rodzaje projektów projekty związane z rewitalizacją obszarów miejskich Wszystkie projekty wspierane w ramach PI 9b muszą uwzględniać dostosowanie infrastruktury oraz wyposażenia do potrzeb osób niepełnosprawnych Projekty związane z rewitalizacją obszarów wiejskich będą realizowane w ramach mechanizmu RLKS.
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne organy władzy, administracji rządowej państwowe jednostki organizacyjne inne jednostki sektora finansów publicznych; organizacje pozarządowe przedsiębiorstwa spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych
Oś Priorytetowa 6 Solidarne społeczeństwo i konkurencyjne kadry PI 10a Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania, umiejętności i uczenia się przez całe życie poprzez rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej Przykładowe rodzaje tworzenie nowych miejsc w przedszkolach lub innych formach edukacji przedszkolnej rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej szkół oraz placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe i ustawiczne tworzenie oraz unowocześnianie pracowni kształcenia praktycznego oraz warsztatów szkolnych szkół, centrów i placówek prowadzących kształcenie zawodowe i ustawiczne inwestycje w infrastrukturę wyższego szkolnictwa zawodowego Wszystkie projekty wspierane w ramach PI 10a muszą uwzględniać dostosowanie infrastruktury oraz wyposażenia do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe JST, ich związki i stowarzyszenia oraz samorządowe jednostki organizacyjne państwowe jednostki organizacyjne osoby fizyczne i prawne będące organami prowadzącymi szkoły i placówki systemu oświaty realizujące kształcenie zawodowe i ustawiczne, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych uczelnie organizacje pozarządowe przedsiębiorcy (w odniesieniu do edukacji przedszkolnej)
Oś Priorytetowa 8 Aktywni na rynku pracy PI 8iv Równość mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym dostęp do zatrudnienia, rozwój kariery, godzenie życia zawodowego i prywatnego oraz promowanie równości wynagrodzeń za taką samą pracę Proponowane rodzaje projektów Działania aktywizacyjno-szkoleniowe wspomagające proces powrotu na rynek pracy Finansowanie opieki nad dziećmi do lat 3 (np. voucher) Tworzenia instytucji opieki żłobkowej tj. żłobków, klubów dziecięcych. Wsparcie usług świadczonych przez dziennych opiekunów i nianie, Tworzenie dodatkowych miejsc opieki dla dzieci do lat 3
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe Wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych). Grupa docelowa: osoby fizyczne w wieku aktywności zawodowej wyłączone z rynku pracy w związku ze sprawowaniem opieki na dziećmi do lat 3 lub powracające na rynek pracy po urlopach macierzyńskich/ rodzicielskich/ wychowawczych, żłobki, kluby dziecięce, opiekunowie dzienni, nianie, pracodawcy
Oś Priorytetowa 9 Solidarne społeczeństwo PI 9i Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie Proponowane rodzaje projektów Zindywidualizowane i kompleksowe działania umożliwiające aktywne włącznie społeczne a także powrót na rynek pracy, skierowane do osób i rodzin zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym Zindywidualizowane i kompleksowe działania na rzecz poprawy szans na zatrudnienie oraz zdolności funkcjonowania w społeczeństwie młodzieży wobec której zastosowano sądowy środek wychowawczy lub poprawczy
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe Wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych). Grupa docelowa: osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które w pierwszej kolejności wymagają aktywizacji społecznej otoczenie osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
Oś Priorytetowa 9 Solidarne społeczeństwo PI 9iv Ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym Przykładowe rodzaje projektów Działania na rzecz opracowania i wdrożenia programów wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci z niepełnosprawnościami oraz dzieci i młodzieży zagrożonych niepełnosprawnością, w szczególności dedykowanych dla rodzin zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym Poprawa dostępu do usług opiekuńczych nad osobami starszymi, z niepełnosprawnościami i zależnymi Rozwój i poprawa dostępu do usług wsparcia rodziny i pieczy zastępczej Rozwój usług społecznych wspierających proces aktywizacji społeczno-zawodowej dla osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe Wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych). Grupa docelowa: osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym otoczenie osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
Oś Priorytetowa 10 Innowacyjna Edukacja PI 10i Ograniczanie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia Przykładowe rodzaje projektów Tworzenie placówek wychowania przedszkolnego Wsparcie istniejących instytucji wychowania przedszkolnego w zakresie generowania nowych miejsc przedszkolnych oraz poprawy jakości świadczenia usług edukacyjnych Podniesienie kompetencji lub kwalifikacji nauczycieli oraz pracowników pedagogicznych Rozwijanie kompetencji kluczowych w zakresie TIK, nauk matematyczno-przyrodniczych, języków obcych, kreatywności innowacyjności i pracy zespołowej Realizacja staży zawodowych dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych we współpracy z pracodawcami Wsparcie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w tym uczniów młodszych i niepełnosprawnych Programy w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego Wsparcie uczniów zagrożonych przedwczesnym wypadnięciem z systemu oświaty Tworzenie w szkołach warunków do nauczania eksperymentalnego
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe Wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych). Grupy docelowe: dzieci w wieku przedszkolnym przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych/zespoły szkolno-przedszkolne uczniowie i wychowankowie szkół i placówek prowadzących kształcenie ogólne uczniowie szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe szkoły podstawowe, gimnazjalne, ponadgimnazjalne oraz placówki prowadzące kształcenie ogólne szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe nauczyciele i pracownicy pedagogiczni przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych/zespołów szkolno-przedszkolnych, innych form wychowania przedszkolnego, szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych oraz placówek prowadzących kształcenie ogólne nauczyciele i pracownicy pedagogiczni szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe, podmioty otoczenia społeczno gospodarczego
Oś Priorytetowa 10 Innowacyjna edukacja PI 10iv Lepsze dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, ułatwianie przechodzenia z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego i ich jakości, w tym poprzez mechanizmy prognozowania umiejętności, dostosowania programów nauczania oraz tworzenia i rozwoju systemów uczenia się poprzez praktyczną naukę zawodu realizowaną w ścisłej współpracy z pracodawcami Przykładowa rodzaje projektów Współpraca szkół i placówek kształcenia zawodowego z otoczeniem społecznogospodarczym Realizacja wysokiej jakości staży i praktyk zawodowych dla uczniów i placówek kształcenia zawodowego Doradztwo edukacyjno-zawodowe Realizacja pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego
Potencjalni beneficjenci/grupy docelowe Wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych). Główne grupy docelowe: uczniowie i słuchacze szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe i ustawiczne osoby dorosłe w wieku 18-67 lat, które z własnej inicjatywy chcą nabywać, podnosić, uzupełniać lub potwierdzać posiadane kompetencje i kwalifikacje należące do grup defaworyzowanych, czyli wykazujących największą lukę kompetencyjną i posiadających największe potrzeby w dostępie do edukacji, w szczególności osoby o niskich kwalifikacjach i osoby powyżej 50 roku życia instruktorzy praktycznej nauki zawodu oraz opiekunowie praktyk lub stażysty u pracodawców nauczyciele kształcenia zawodowego szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe i ustawiczne podmioty otoczenia społeczno gospodarczego
Załącznik do Uchwały nr 38/1294/14 Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego Z dnia 17 września 2014 r. Zasady przygotowania Strategii dla Obszarów Rozwoju Społeczno-Gospodarczego w okresie programowania 2014-2020
Elementy Strategii Syntetyczna diagnoza Terytorialny wymiar wsparcia Cele rozwojowe Priorytety inwestycyjne Tryb i zasady naboru projektów Lista przedsięwzięć oraz instrumenty realizacji Wskaźniki do osiągnięcia w obszarze System wdrażania i monitorowania
Syntetyczna diagnoza Charakterystyka uwarunkowań i stanu rozwoju obszaru powiatowego ze wskazaniem zróżnicowań wewnątrzpowiatowych Wskazanie potencjałów i barier rozwojowych oraz możliwości rozwoju powiatu Analiza cech specyficznych powiatu w skali województwa Identyfikacja szans i zagrożeń rozwojowych
Terytorialny wymiar wsparcia Określenie koncentracji działań w wymiarze przestrzennym Wskazanie odpowiednich obszarów interwencji dla zidentyfikowanych w diagnozie problemów Połączenie zadań powiatowych z gminnymi
Cele rozwojowe Jednoznaczne wskazanie działań służących przeciwdziałaniu zdiagnozowanym negatywnym zjawiskom Identyfikacja najważniejszych dla rozwoju gminy potrzeb i wyzwań Wykazanie spójności strategii z dokumentami strategicznymi i programowymi wyższego rzędu Wykazanie komplementarności strategii z dokumentami opracowanymi na poziomie powiatu i gmin oraz Lokalną Strategią Rozwoju przygotowaną dla realizacji RLKS
Priorytety inwestycyjne Uszczegółowienie celów strategii Zgodność z ustalonymi kierunkami rozwoju Wskazanie konkretnych rozwiązań operacyjnych (identyfikacja obszarów objętych interwencją, typy projektów, beneficjenci, komplementarność z innymi projektami)
Tryb i zasady naboru projektów Określenie sposobu naboru projektów Wskazanie sposobu wyboru projektów do realizacji wskazanie kryteriów selekcji projektów Zachowanie partnerskiego modelu współpracy
Lista przedsięwzięć oraz instrumenty realizacji (1/2) Lista powinna być podzielona na projekty podstawowe realizowane w ramach RPO WKP na lata 2014-2020 (wraz z listą rezerwową) oraz komplementarne (realizowane w ramach innych źródeł finansowania) Lista przedsięwzięć powinna zawierać: Nazwę projektu Beneficjenta Okres realizacji Koszt przedsięwzięcia Źródło finansowania
Lista przedsięwzięć oraz instrumenty realizacji (2/2) Zaleca się, aby w strategii przedstawić inwestycje planowane do realizacji przez środowiska społeczne i gospodarcze, szczególnie inwestycje niwelujące bezrobocie W strategii powinny znaleźć się również projekty z zakresu rewitalizacji społeczno-gospodarczej wynikające z Lokalnych Programów Rewitalizacji* Strategia powinna zawierać plan finansowy wydatkowania środków w poszczególnych latach oraz fiszki projektowe * W przypadku braku wytycznych dotyczących rewitalizacji IZ RPO wyda opinię warunkową dla części strategii dotyczącej rewitalizacji
Kwota na politykę terytorialną dla Powiatu Rypińskiego EFRR 5 110 115,59 euro (58,19%) EFS 3 671 660,64 euro (41,81%) Razem 8 781 776,23 euro (100%)
Wskaźniki do osiągnięcia w obszarze Strategia musi zawierać wykaz i wartość wskaźników planowanych do osiągnięcia w wyniku realizacji Kontraktu Regionalnego Wskaźniki powinny wynikać z RPO WKP na lata 2014-2020 jak również z założeń Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko- Pomorskiego do roku 2020 Strategia powinna przyczyniać się do osiągnięcia wskaźników województwa
System wdrażania i monitorowania Opis systemu wdrażania i monitorowania dokumentu oraz wdrażania realizowanych w nim przedsięwzięć zasady przygotowywania sprawozdań wewnętrznych z realizacji przedsięwzięć i osiąganych wskaźników i zasady aktualizacji strategii
Harmonogram prac nad Strategią Miesiąc Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Spotkania organizacyjne Opracowanie diagnozy Spotkania z mieszkańcami/ praca nad celami Strategii Uszczegółowienie celów/ kryteria naboru projektów/ źródła finansowania/ wdrażanie i monitorowanie Strategii Przygotowanie ostatecznej wersji Strategii Konsultacje społeczne Wprowadzenie uwag z konsultacji społecznych Przyjęcie Strategii przez Komitet Sterujący
Dziękuję za uwagę! MARIA WYKRZYKOWSKA MURAWSKA 691 045 436 maria.murawska@pl.gt.com