O autorce... Wstęp... Wykaz skrótów... XIII XV XVII Rozdział I. Wsparcie kobiet w ciąży i rodzin z programu Za życiem... 1 1. Wprowadzenie... 1 2. Rodzaje wsparcia z programu Za życiem... 2 2.1. Zagadnienia wstępne... 2 2.2. Poradnictwo jako forma wsparcia dla kobiet i rodzin... 3 2.3. Nieodpłatna pomoc prawna oraz edukacja prawna jako forma wsparcia... 5 3. Osoby uprawnione do wsparcia... 5 3.1. Pojęcie osób uprawnionych... 5 3.2. Kobiety jako osoby uprawnione do wsparcia zdrowotnego... 5 3.3. Osoby uprawnione do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 6 4. Prawo do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 6 4.1. Przesłanki przyznania prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 6 4.2. Wniosek i dokumenty konieczne do przyznania prawa do jednorazowego świadczenia... 8 4.2.1. Wniosek o ustalenie prawa do jednorazowego świadczenia... 8 4.2.2. Załączniki do wniosku jako warunek ustalenia prawa do jednorazowego świadczenia... 9 4.2.3. Organ właściwy do złożenia wniosku o ustalenie prawa do jednorazowego świadczenia... 10 4.3. Problemy związane z przyznaniem prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 11 4.3.1. Ustalenie gminy właściwej do złożenia wniosku zgodnie z miejscem zamieszkania osoby wnioskującej... 11 4.3.2. Wniosek złożony przez rodziców mających opiekę naprzemienną... 11 4.3.3. Braki formalne złożonego wniosku... 11 V
4.3.4. Niemożność załatwienia sprawy w terminie... 12 4.3.5. Zawieszenie postępowania administracyjnego... 12 4.3.6. Obowiązek udzielania wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia... 13 4.3.7. Zastosowanie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego... 13 4.4. Warunki, kiedy jednorazowe świadczenie nie zostanie przyznane... 14 4.5. Postępowanie odwoławcze przed samorządowym kolegium odwoławczym... 16 4.5.1. Tryb postępowania organu I instancji w przypadku złożenia odwołania od decyzji tego organu... 16 4.5.2. Sposób postępowania organu I instancji po rozstrzygnięciu odwołania przez samorządowe kolegium odwoławcze... 17 4.6. Procedura dochodzenia nienależnie wypłaconego świadczenia... 19 4.6.1. Nienależnie pobrane świadczenie z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 19 4.6.2. Postępowanie administracyjne w sprawie nienależnie pobranego jednorazowego świadczenia... 20 5. Program kompleksowego wsparcia dla rodzin Za życiem... 23 5.1. Adresaci Programu kompleksowego wsparcia dla rodzin Za życiem... 23 5.2. Cele programu... 24 5.3. Priorytet I. Wsparcie dla kobiet w ciąży i ich rodzin... 26 5.3.1. Zagadnienia ogólne... 26 5.3.2. Koordynowana opieka nad kobietą w ciąży, ze szczególnym uwzględnieniem ciąży powikłanej... 26 5.3.3. Diagnostyka i terapia prenatalna... 27 5.3.4. Opieka paliatywna i hospicyjna... 27 5.3.5. Rozwój wsparcia środowiskowego dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży... 27 5.3.6. Pomoc uczennicom w ciąży... 28 5.3.7. Prawo do korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy... 28 5.4. Priorytet II. Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny... 29 5.4.1. Zagadnienia ogólne... 29 5.4.2. Koordynacja opieki neonatologiczno-pediatrycznej... 30 5.4.3. Odżywianie mlekiem kobiecym noworodków i niemowląt... 30 5.4.4. Wczesna rehabilitacja dzieci... 31 5.4.5. Utworzenie ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjnoopiekuńczych... 32 5.4.6. Zapewnienie funkcjonowania miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub wymagających szczególnej opieki... 33 VI
5.4.7. Zasiłek opiekuńczy w przypadku choroby dziecka do 18. roku życia 33 5.4.8. Zapewnienie finansowego wsparcia w formie jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 34 5.5. Priorytet III. Usługi wspierające i rehabilitacyjne... 34 5.5.1. Zagadnienia ogólne... 34 5.5.2. Opieka wytchnieniowa dla rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych... 34 5.5.3. Rozwój sieci środowiskowych domów samopomocy... 35 5.5.4. Wsparcie osób niepełnosprawnych, które opuściły warsztat terapii zajęciowej, w celu podjęcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy.. 36 5.5.5. Pomoc w domu w ramach prac społecznie użytecznych... 36 5.5.6. Wspieranie aktywizacji zawodowej opiekunów osób niepełnosprawnych... 37 5.6. Priorytet IV. Wsparcie mieszkaniowe... 39 5.6.1. Zagadnienia ogólne... 39 5.6.2. Zwiększenie dostępności mieszkań dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne (I filar Programu Mieszkanie+)... 39 5.6.3. Wsparcie oszczędzania na cele mieszkaniowe rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne (III filar Programu Mieszkanie+)... 40 5.6.4. Zwiększenie dostępności mieszkań dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne mieszkania na wynajem o umiarkowanym czynszu wybudowane w ramach bezzwrotnego dofinansowania ze środków budżetu państwa społecznego budownictwa czynszowego... 40 5.6.5. Zwiększenie dostępności mieszkań dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne mieszkania na wynajem o umiarkowanym czynszu wybudowane w ramach programu preferencyjnych kredytów finansujących społeczne budownictwo czynszowe... 41 5.6.6. Zwiększenie dostępności mieszkań dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne najem mieszkania z mieszkaniowego zasobu gminy... 42 5.6.7. Prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach na potrzeby mieszkalnictwa wspomaganego, w tym chronionego dla osób niepełnosprawnych... 42 5.6.8. Tworzenie mieszkań chronionych i mieszkań wspomaganych dla osób niepełnosprawnych... 43 5.7. Priorytet V. Koordynacja, poradnictwo i informacja... 44 5.7.1. Zagadnienia ogólne... 44 5.7.2. Wzmocnienie profilaktycznego aspektu zadań asystenta rodziny... 44 5.7.3. Utworzenie bazy danych i portalu o formach wsparcia dla rodziny, osób niepełnosprawnych i ich opiekunów... 45 5.8. Priorytet VI. Pozostałe instrumenty wsparcia... 46 5.8.1. Zagadnienia ogólne... 46 VII
5.8.2. Wspieranie inicjatyw na rzecz rodziny i rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością w ramach konkursu FIO 2017... 46 5.8.3. Spółdzielczość socjalna na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnością oraz ich rodzin... 47 5.8.4. Pakiet alimentacyjny przeciwdziałanie zjawisku niealimentacji, które w znacznej mierze dotyka rodziców samotnie wychowujących dziecko niepełnosprawne... 48 5.8.5. Wsparcie osób niepełnosprawnych w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER)... 48 6. Wzory... 49 6.1. Upoważnienie dla dyrektora ośrodka pomocy społecznej do prowadzenia postępowania w sprawach o ustalenie prawa do jednorazowego świadczenia... 49 6.2. Oświadczenie o niepobraniu jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka w gminie właściwej ze względu na miejsce zameldowania... 50 6.3. Wezwanie do usunięcia braków formalnych... 50 6.4. Zawiadomienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia... 52 6.5. Zawiadomienie o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy... 53 6.6. Decyzja w sprawie przyznania prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 54 6.7. Postanowienie o zawieszeniu postępowania administracyjnego... 56 6.8. Postanowienie o wznowieniu zawieszonego postępowania administracyjnego... 58 6.9. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka (brak zaświadczenia od lekarza o ciężkiej chorobie dziecka)... 59 6.10. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka (brak zaświadczenia o pozostawaniu pod opieką medyczną)... 62 6.11. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka (dziecko umieszczone w domu pomocy społecznej)... 64 6.12. Decyzja uchylająca decyzję w sprawie przyznania prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się żywego dziecka... 66 6.13. Pismo przewodnie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego... 69 6.14. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia, czy jednorazowe świadczenie wypłacone na podstawie decyzji administracyjnej było świadczeniem nienależnie pobranym... 71 6.15. Decyzja w sprawie nienależnie pobranego świadczenia przyznanego decyzją, która została uchylona w wyniku wznowienia postępowania administracyjnego... 72 VIII
6.16. Decyzja w sprawie umorzenia kwoty należności w całości uznanej za świadczenie nienależnie pobrane... 76 6.17. Decyzja o rozłożeniu na raty kwoty należności uznanej za świadczenie nienależnie pobrane... 78 Rozdział II. Świadczenia dla osób i rodzin z ustawy i programu Za życiem przyznawane w ośrodku pomocy społecznej... 81 1. Wprowadzenie... 81 2. Świadczenia pieniężne... 81 2.2. Zasiłek okresowy... 81 2.2.1. Zagadnienia ogólne... 81 2.2.2. Osoby uprawnione do zasiłku okresowego... 82 2.2.3. Warunki przyznania prawa do zasiłku okresowego... 82 2.2.4. Wysokość zasiłku okresowego... 84 2.2.5. Okres przyznania zasiłku okresowego... 87 2.2.6. Kiedy zasiłek okresowy nie przysługuje... 88 2.3. Zasiłek celowy, celowy zwrotny, specjalny celowy... 89 2.3.1. Osoby uprawnione do zasiłku... 89 2.3.2. Warunki przyznania prawa do zasiłku celowego... 89 2.3.3. Zasiłek celowy zwrotny... 91 2.3.4. Specjalny zasiłek celowy... 93 2.3.5. Wysokość zasiłku celowego, specjalnego zasiłku celowego oraz zasiłku celowego zwrotnego... 94 2.3.6. Okres przyznania świadczenia... 95 2.3.7. Kiedy zasiłek celowy nie przysługuje... 95 3. Świadczenia niepieniężne... 96 3.1. Praca socjalna... 96 3.1.1. Zagadnienie ogólne... 96 3.1.2. Osoby uprawnione do pracy socjalnej... 97 3.1.3. Warunki przyznania prawa do pracy socjalnej... 97 3.2. Poradnictwo specjalistyczne (prawne, psychologiczne i rodzinne)... 99 3.2.1. Zagadnienia ogólne... 99 3.2.2. Osoby uprawnione do korzystania z poradnictwa specjalistycznego. 99 3.2.3. Warunki udzielania pomocy w formie poradnictwa specjalistycznego... 100 3.3. Specjalistyczne usługi opiekuńcze... 100 3.3.1. Zagadnienia ogólne... 100 3.3.2. Osoby uprawnione do przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych... 101 IX
3.3.3. Warunki przyznania prawa do specjalistycznych usług opiekuńczych... 101 3.3.4. Szczegółowe warunki świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych i pobierania opłat... 105 3.4. Usługi opiekuńcze... 107 3.4.1. Zagadnienie ogólne... 107 3.4.2. Osoby uprawnione do przyznania usług opiekuńczych... 107 3.4.3. Warunki przyznania pomocy w formie usług opiekuńczych... 108 3.4.4. Kiedy świadczenie w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych nie przysługuje... 110 3.5. Mieszkania chronione... 111 3.5.1. Zagadnienia ogólne... 111 3.5.2. Osoby uprawnione do otrzymania mieszkania chronionego... 111 3.5.3. Warunki przyznania prawa do mieszkania chronionego... 112 3.5.4. Rodzaj i zakres wsparcia świadczonego w mieszkaniach chronionych... 113 3.5.5. Odpłatność za pobyt w mieszkaniu chronionym... 115 4. Rola asystenta rodziny... 115 4.1. Zagadnienia ogólne... 115 4.2. Osoby uprawnione... 116 4.3. Warunki przyznania prawa do asystenta rodziny... 116 4.4. Zadania asystenta rodziny... 117 4.5. Obowiązki podmiotów realizujących wsparcie... 118 4.6. Finansowanie koordynacji asystenta rodziny... 118 5. Wzory... 119 5.1. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku okresowego z tytułu długotrwałej lub ciężkiej choroby dziecka dla rodziny bez dochodu... 119 5.2. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku okresowego z tytułu niepełnosprawności dziecka... 121 5.3. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do zasiłku okresowego z tytułu niepełnosprawności dziecka (przekroczenie kryterium dochodowego)... 124 5.4. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku celowego z powodu ciężkiej i nieuleczalnej choroby dziecka (zakup leków)... 125 5.5. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku celowego zwrotnego z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby dziecka... 128 5.6. Decyzja w sprawie przyznania prawa do specjalnego zasiłku celowego z powodu ciężkiej i długotrwałej choroby dziecka... 130 5.7. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do zasiłku celowego (brak dokumentów)... 132 5.8. Decyzja w sprawie przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych na dziecko w poradni... 134 X
5.9. Decyzja w sprawie przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych na osobę dorosłą w miejscu zamieszkania... 136 5.10. Decyzja w sprawie przyznania usług opiekuńczych... 139 5.11. Wniosek o koordynację poradnictwa przez asystenta rodziny... 141 5.12. Imienne upoważnienie asystenta rodziny... 142 5.13. Wniosek z art. 8 ust. 3 pkt 2 ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem o udzielenie informacji o możliwościach skorzystania ze wsparcia 143 5.14. Wniosek z art. 8 ust. 4 ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem o udzielenie informacji o możliwym do realizacji wsparciu... 144 5.15. Wniosek z art. 8 ust. 5 ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem o udzielenie informacji o udzielonym wsparciu... 145 Rozdział III. Zmiany w ustawie o pomocy społecznej... 147 1. Nowe zasady dotyczące wypłaty zasiłku stałego... 147 1.1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zmieniający zasady wypłaty zasiłku stałego... 147 1.2. Zasiłek stały po zmianach w ustawie o pomocy społecznej od 1.1.2017 r. 148 1.2.1. Przesłanki przyznania prawa do zasiłku stałego... 148 1.2.2. Nowa procedura ustalania prawa do zasiłku stałego zmiana od 1.1.2017 r.... 149 1.2.3. Ustalenie wysokości zasiłku stałego... 156 1.2.4. Okres przyznania zasiłku stałego... 159 1.2.5. Kiedy zasiłek stały nie przysługuje... 159 2. Superwizja pracy socjalnej... 162 2.1. Pojęcie superwizji pracy socjalnej... 162 2.2. Cele, wytyczne i standard superwizji pracy socjalnej... 163 2.2.1. Cele superwizji... 163 2.2.2. Wytyczne dla superwizji pracy socjalnej... 163 2.2.3. Standard dla superwizji pracy socjalnej... 163 2.3. Superwizor pracy socjalnej... 164 2.3.1. Wymagania wobec superwizora pracy socjalnej... 164 2.3.2. Szkolenie dla superwizorów... 164 2.3.3. Egzamin na superwizora... 166 2.4. Wdrożenie superwizji w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w praktyce... 167 3. Wzory... 169 3.1. Postanowienie o zawieszeniu postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia prawa do zasiłku stałego... 169 3.2. Postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia prawa do zasiłku stałego... 170 3.3. Decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego z art. 105 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego... 172 XI
3.4. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego od miesiąca złożenia wniosku wraz z potwierdzeniem dla osoby samotnie gospodarującej bez dochodu własnego z przyznanym zasiłkiem okresowym... 173 3.5. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego od miesiąca złożenia wniosku wraz z potwierdzeniem dla osoby w rodzinie bez dochodu własnego z przyznanym zasiłkiem okresowym... 176 3.6. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego od miesiąca dostarczenia orzeczenia dla osoby samotnie gospodarującej bez dochodu własnego z przyznanym zasiłkiem okresowym... 179 3.7. Decyzja w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego od miesiąca dostarczenia orzeczenia dla osoby w rodzinie bez dochodu własnego z przyznanym zasiłkiem okresowym... 182 3.8. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego (orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności)... 185 3.9. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego (przekroczenie dochodu własnego przez osobę samotnie gospodarującą).. 187 3.10. Decyzja odmowna w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego (osoba w rodzinie z przekroczeniem dochodu własnego i dochodu na osobę w rodzinie)... 188 Rozdział IV. Akty prawne... 191 1. Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem (Dz.U. z 2016 r. poz. 1860)... 191 2. Ustawa z dnia 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 2174)... 198 3. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 grudnia 2016 r. w sprawie superwizji pracy socjalnej (Dz.U. z 2016 r. poz. 2087)... 199 XII