SPRAWOzDANIE z KONfERENcjI NAUKOWEj PARTIA KOMUNISTYczNA W POLScE STRUKTURY, LUDzIE, DOKUMENTAcjA RADzYń PODLASKI, 26 27 MAjA 2011 R.



Podobne dokumenty
Partia komunistyczna w Polsce. Struktury Ludzie Dokumentacja, red. Dariusz Magier, Lublin Radzyń Podlaski 2012, ss. 656.

Mirosław Jeziorski, Krzysztof Płaska IPN

Ogólnopolska konferencja naukowa

STOSUNKI PAŃSTWO - KOŚCIÓŁ W POLSCE

Konferencja naukowa Losy powstańców śląskich po 1922 roku Katowice, 19 października 2018

Konferencja naukowa Na stos rzuciliśmy nasz życia los W setną rocznicę Niepodległości Polski Kielce, 8 9 listopada 2018

RELACJA Z KONFERENCJI NAUKOWEJ. W służbie ludziom służby specjalne w Polsce demokratycznej a prawa człowieka i obywatela

Archiwa państwowe, zagraniczne, portal szukajwarchiwach.pl, inwentarz IPN

SPIS TREŚCI Przedmowa Wprowadzenie: Próba konceptualizacji rosyjskiego procesu rewolucyjnego Rozdział 1. Rewolucje a rewolucja rosyjska

Nie tylko Legiony Czyn zbrojny czwarta debata historyków w Belwederze 19 czerwca 2017

SPRAWOZDANIE ZARZĄDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH ODDZIAŁ W POZNANIU

WYZWANIA I ZAGROŻENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA

Wystawa plenerowa Powstała, by żyć w 100. rocznicę odzyskania niepodległości Warszawa, 29 maja 20 czerwca 2018

Seminarium o znaczeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego dla regionu. Seminarium o znaczeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego dla regionu 1

SYLABUS. Nazwa przedmiotu Historia polityczna Polski XX i XXI w. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Koło historyczne 1abc

, , ROCZNICE I ŚWIĘTA WAŻNE DLA POLAKÓW WARSZAWA, KWIECIEŃ 96

UCHWAŁA KRAJOWEJ KONWENCJI SLD z dnia 14 grudnia 2013 r. w sprawie zmiany Statutu SLD

Spis treści. Wykaz skrótów... XIX Przedmowa... XXV. Część I. Administracja w okresie II Rzeczypospolitej

WOLNE WYBORY I OKRĄGŁY STÓŁ Autor: Marcin Wierzbicki, kl. III d

Archiwa Przełomu w czasach przełomu

Ogólnopolska konferencja naukowa Ruch ludowy i polska wieś wobec Niepodległości Supraśl Nidzica, września 2018

Ogólnopolska konferencja naukowa Ruch ludowy i polska wieś wobec Niepodległości Supraśl Nidzica, września 2018

STATUT PODKARPACKIEJ RADY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH WSTĘP

14 dni pod ziemią. KWK»Piast«w Bieruniu grudnia 1981 roku

Archiwum Pełne Pamięci IPN GD 536/121

SOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Wśród wydanych w 2015 r. publikacji można odnaleźć studium Teresy Filipczak

Piłsudski i Dmowski dwie wizje niepodległej Polski. Debata Lublin, 6 września 2018

1. Publikacje książkowe. * Działalność Polskich Związków Zawodowych w ŚFZZ , Warszawa 1986; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s.

S T A T U T. pomocniczej jednostki naukowej działającej pod nazwą: POLSKA AKADEMIA NAUK ARCHIWUM W WARSZAWIE

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

USTAWA z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach

POLITYKA ZAGRANICZNA I ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI

Kartograficzny obraz życia kulturalnego Warszawy na dawnych planach miasta.

Archiwa Przełomu projekt i jego realizacja. Wydarzenia okresu transformacji w źródłach archiwalnych

Comiesięczne spotkania dla wszystkich zainteresowanych historią najnowszą

DLA NIEPODLEGŁEJ

3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia

INTEGRACJA SPOŁECZNA PRZEZ PRACĘ. ASPEKTY MAKROEKONOMICZNE I REGIONALNE

Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo

- podnoszenie poziomu wiedzy historycznej, pobudzanie twórczego myślenia,

WYBORY DO RADY DZIELNICY M.ST. WARSZAWY PROTOKÓŁ Z WYBORÓW

Nr 743/2007 w sprawie powołania Zespołu Konsultacyjnego ds. współpracy Samorządu z Organizacjami Pozarządowymi działającymi na terenie Miasta Radomia.

Wiedza o społeczeństwie

Ochrona praw człowieka w polityce migracyjnej Polski i Unii Europejskiej

Podlaskie aktywnym uczestnikiem Europejskiego T ygodnia Regionów i Miast 2017

Warszawa ma wiele twarzy Konferencja z cyklu Warszawska Jesień Archiwalna

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 10:16:10 Numer KRS:

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O ZAROBKACH WŁADZ SAMORZĄDOWYCH BS/37/99 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 99

Konferencja naukowa Łódzkie drogi do niepodległości Łódź, października 2018

Kobiety niepodległości.

Zapraszamy na IX Ogólnopolską Konferencję Naukową Młodych Logistyków POLLOGUS 2018

SERDECZNIE ZAPRASZAJĄ

SPRAWY NADZORU NAD NARASTAJĄCYM ZASOBEM ARCHIWALNYM

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 09:51:43 Numer KRS:

ZARZĄDZENIE Nr NACZELNEGO DYREKTORA ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH. z dnia r.

Spotkania i wizytacje Rzecznika Praw Obywatelskich, Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich oraz pracowników Biura RPO w III kwartale 2009 r.

Protokół z XXIX sesji Rady Powiatu w Sandomierzu w dniu 23 kwietnia 2013 roku.

IV Ogólnopolskie Sympozjum Doktorantów Socjologii Meandry Metodologii Lublin, 9-10 kwietnia 2019 r.

ZADANIA DO SPRAWDZIANU

KATEDRA EKONOMII I POLITYKI GOSPODARCZEJ CENY W SEKTORZE ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYM I W JEGO OTOCZENIU

Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej Nr 4 z dnia r., poz. 20

REGULAMIN KOŁA NAUKOWEGO STUDENTÓW Techniki Uzbrojenia Wydziału Mechatroniki Wojskowej Akademii Technicznej

dr Jacek Wilczur Dokumenty odnoszące się do różnych problemów Romów polskich, proweniencji okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Protokół z posiedzenia Komisji Rewizyjnej Rady Gminy Suchy Las z dnia r., godz. 16:00

CENTRUM STUDIÓW EUROPEJSKICH IM. JEANA MONNETA Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

P r o t o k ó ł kontroli doraźnej przeprowadzonej w Urzędzie Miasta i Gminy w Wąchocku

Dolnośląskie Forum Polityczne i Gospodarcze. Forum Sudeckie

REGULAMIN KOŁA NAUKOWEGO STUDENTÓW Lotnictwa i Kosmonautyki Wydziału Mechatroniki i Lotnictwa Wojskowej Akademii Technicznej

1. PODSTAWA PRAWNA DZIAŁALNOŚCI

ARCHIWUM PAŃSTWOWE m.st. WARSZAWY

ZARZĄDZENIE NR 75/2016 WÓJTA GMINY RADZYŃ PODLASKI. z dnia 20 grudnia 2016 r.

Opublikowane scenariusze zajęć:

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 03:22:32 Numer KRS:

Wymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający

INFORMACJA O TERMINIE ROZPATRYWANIA PRZEZ KRAJOWĄ RADĘ SĄDOWNICTWA SPRAW O POWOŁANIE DO PEŁNIENIA URZĘDU NA STANOWISKACH SĘDZIOWSKICH

Kryzys a perspektywy rozwoju transportu lotniczego w Polsce

Zasada przynależności zespołowej w praktyce archiwów państwowych Konferencja metodyczna archiwów państwowych Warszawa, 27 czerwca 2016 r.

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

oraz Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Jadwigi Dziubińskiej w Golądkowie PROGRAM KONFERENCJI NAUKOWEJ

Przede wszystkim Legiony Czyn zbrojny piąta debata historyków w Belwederze 20 października 2017

Nadwiślański Oddział Straży Granicznej

NOWY REGULAMIN PRACY PWR BRD. Posiedzenie PWR BRD, 23 października 2014 r.

Protokół z XIV Posiedzenia Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PKM PO KL) Województwa Śląskiego.

Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu

WYBORY DO SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W POLSCE

STATUT Ogólnopolskiego Forum Rad Rodziców i Organizacji Rodzicielskich. Rozdział I Postanowienia ogólne

KONFERENCJA NAUKOWA PT. RADCA PRAWNY JAKO OBROŃCA I PEŁNOMOCNIK W PROCESIE KARNYM

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 21:59:17 Numer KRS:

Administracja publiczna to realizowane przez państwo zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli. Stanowi struktury organizacyjne w

ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

Elżbieta Królikowska-Kińska 100 dni w Parlamencie

II. Czy petycja mieści się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji (art. 2 ust. 3 ustawy o petycjach)?

5. Ogólnopolskie Sympozjum Współczesne Problemy Geologii Inżynierskiej w Polsce

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII

2. Omówienie proponowanych zmian w kryteriach wyboru projektów RPO WŁ na lata

Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie

WYBORY DO RADY POWIATU PROTOKÓŁ Z WYBORÓW. do Rady Powiatu Puckiego sporządzony dnia 18 listopada 2014r. przez Powiatową Komisję Wyborczą w Pucku

Transkrypt:

Informacje 337 Sprawozdanie z konferencji naukowej Partia komunistyczna w Polsce struktury, ludzie, dokumentacja Radzyń Podlaski, 26 27 maja 2011 r. W dniach 26 27 maja 2011 r. odbyła się konferencja naukowa zatytułowana Partia komunistyczna w Polsce struktury, ludzie, dokumentacja zorganizowana przez Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim i Radzyńskie Towarzystwo Naukowe Libra. Jej patronami byli poseł na Sejm RP Jerzy Rębek oraz wójt gminy Radzyń Podlaski. Konferencja została zorganizowana w przeddzień rocznicy wyborów czerwcowych, które stały się początkiem końca socjalizmu w Polsce. Wraz z jego upadkiem skończyła się wszechwładza monopartii. Jednak, mimo upływu dwudziestu lat od rozwiązania PZPR, wiele kwestii związanych z jej funkcjonowaniem oraz wpływem na życie społeczne, polityczne, gospodarcze i kulturalne pozostaje nadal polem do badań. Konferencja została podzielona na obrady plenarne dotyczące spraw ogólnohistorycznych, oraz na trzy sekcje, w których prezentowane były referaty szczegółowe. Na ogólną liczbę 37 referatów, 3 wystąpienia dotyczyły tematyki ruchu komunistycznego od rewolucji bolszewickiej do wybuchu II wojny światowej, dalszych 7 traktowało o PPR i 20 dotyczyło PZPR; 7 referatów dotyczyło kwestii archiwizacji materiałów partyjnych. Prelegenci w większości byli młodymi naukowcami zajmującymi się zagadnieniami o charakterze lokalnym. Spora liczba referentów to pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej, choć materiały proweniencji partyjnej znajdują się w archiwach państwowych. Natomiast reprezentacja pracowników tych ostatnich była skromna. Jako pierwszy w części plenarnej zabrał głos dr Adam Miodowski z Uniwersytetu w Białymstoku z odczytem zatytułowanym Priorytety polityki wojskowej radykalnej lewicy polskiej u progu niepodległości i próby ich urzeczywistnienia na gruncie wychodźczym w Rosji (1917 1918). Przedstawił w nim walkę o rząd dusz między lewicą a endecją, gdyż ich wpływy w wojsku równoważyły

338 Informacje się. Jednak nie udało się mimo nasilonej agitacji przekonać żołnierzy do słuszności idei rewolucyjnej. Ani SDKPiL, ani PPS Lewica nie dążyły bowiem do odzyskania przez Polskę niepodległości. Kolejny referat pt. Ruch komunistyczny w regionie piotrkowskim w czasie wojny polsko-bolszewickiej wygłosił dr Maciej Roman Hubka z Tomaszowa Mazowieckiego. Stwierdził w nim, że wojna z bolszewikami była walką światopoglądów. Na przełomie 1918 i 1919 r. powstawały lokalne Rady Delegatów Robotniczych głównie w zakładach włókienniczych i na kolei. Wydawały one odezwy nawołujące do strajku, w których traktowały wojnę z bolszewikami jako agresję ze strony polskiej, jednak ze względu na brak reakcji rady przestały funkcjonować w 1920 r. Sekcja I została poświęcona strukturom partyjnym. O działalności PPR na szczeblu centralnym i wojewódzkim traktowały wystąpienia Wiesława Charczuka (Siedlce), Grzegorza Jońca (Lublin), Lidii Potykanowicz-Sudy (Gdańsk) i Katarzyny Głowani (Katowice). Marcin Żukowski reprezentujący Uniwersytet Gdański, w referacie pt. KW PZPR w Gdańsku w pierwszym roku istnienia. Struktura organizacyjna, kierownictwo, wybrane aspekty działalności zwrócił uwagę na stopniowe eliminowanie PSL z życia politycznego przez PPR i PPS po zajęciu Wybrzeża przez Armię Czerwoną, a w późniejszym czasie neutralizowanie socjalistów (choć proces scalania trwał długo, z powodu m.in. odmiennych systemów kancelaryjnych czy różnic w zbieraniu składek). Przy tej okazji autor zauważył, że problem finansowania tych partii jest słabo opracowany i właściwie niepodnoszony w badaniach. Prelegent zaznaczył, iż w strukturach partyjnych brakowało w tamtym okresie zarówno kobiet (pełniły one jedynie rolę ozdobną ) jak i robotników, marynarzy, ślusarzy, gospodarzy wiejskich itp., a sekretarze wojewódzcy byli przywożeni w teczkach. Podkreślił, że w komitecie wojewódzkim tworzyła się partia wewnętrzna : egzekutywa (65% jej składu to członkowie PPR) i sekretariat (75% stanowili członkowie PPR). Egzekutywa zbierała się średnio co półtora tygodnia, często w powiększonym składzie (zapraszano gości z KC, z WRN itp.). W jej kompetencjach były kadry, wymiana legitymacji partyjnych, szkolnictwo, gospodarka, związki zawodowe. Kolejny referat zatytułowany Komitet Wojewódzki PZPR w Lublinie 1948 1956 główne płaszczyzny działalności wygłosiła Katarzyna Zawadka z lubelskiego IPN. Autorka zauważyła, że działacze partyjni wierzyli w moc sprawczą uchwał egzekutywy, a każdy pracownik etatowy powinien być uzgodniony z wydziałem kadr i zaakceptowany przez egzekutywę właśnie. Prelegentka zwróciła też uwagę na brak opracowań dotyczących relacji na linii KW PZPR WUBP. Następnie głos zabrał Tomasz Szafron z katowickiego IPN, który w odczycie

Informacje 339 pt. Organy wykonawcze KW PZPR w Katowicach 1975 1990 porównał rzeczywistą częstotliwość posiedzeń egzekutywy i sekretariatu z tą wynikającą ze statutów partii. Autor stwierdził, że kompetencje obu organów przenikały się, jednak ustalenie relacji między nimi na obecnym etapie badań jest dość trudne. Drugiego dnia obrad w tej sekcji swój referat pt. Mechanizmy kierowania przybudówkami PZPR na przykładzie politycznych organizacji młodzieżowych wygłosiła dr hab. Joanna Sadowska z Uniwersytetu w Białymstoku. Zwróciła uwagę, że członkowie zarządów ZMP, ZMS czy ZSMP uważali za naturalne wtrącanie się PZPR w wewnętrzne sprawy związku. Oczywiste było również przechodzenie z aparatu młodzieżowego do partyjnego. Dlatego określano związki młodzieżowe kuźnią kadr młodzi ludzie decydując się na wstąpienie w szeregi PZPR, zajmowali niemal z marszu wysokie stanowiska w aparacie terenowym, a nawet centralnym. Zagadnieniom kontroli instancji partyjnych nad szkolnictwem i nauką poświęcone zostały wystąpienia Patryka Pleskota (Warszawa), Artura Bądkowskiego (Poznań) i Jarosława Durka (Częstochowa). Piotr Rybarczyk z IPN w Bydgoszczy w referacie zatytułowanym Działalność Komitetu Zakładowego PZPR przy Komendzie Wojewódzkiej MO w Bydgoszczy w okresie stanu wojennego zwrócił uwagę na poczucie instrumentalizacji w milicji. Dlatego milicjanci próbowali stworzyć związek zawodowy w Komendzie Miejskiej. Jednak ze względu na polaryzację nastrojów w partii i konieczność walki z solidarnościową kontrrewolucją, szybko opanowano nastroje rewolucyjne w MO i przypomniano o niedopuszczalności bezpartyjności oficerów. Na zakończenie obrad tej sekcji Jolanta Ślęzak z Uniwersytetu Rzeszowskiego wygłosiła referat pt. Karykatura polityczna w okresie stalinizmu: sztuka, propaganda, źródło historyczne na przykładzie wybranych rysunków satyrycznych opublikowanych na łamach Trybuny Ludu w latach 1948 1955. Zauważyła, iż temat karykatury jako źródła jest zaniedbany, a była to ważna forma oddziaływania na społeczeństwo. Wśród najczęstszych tematów pojawiających się na łamach Trybuny wymieniła USA (tu szczególnie wojna w Korei, nierównoprawne relacje USA Europa), RFN (głównie podnoszenie kwestii odrodzenia nazizmu, uzależnienie od USA i remilitaryzacja) i Wielką Brytanię (nierównoprawne stosunki z USA). Natomiast przywódców ZSRR i krajów satelickich przedstawiano bez zniekształceń wręcz trudno rozpoznać charakterystyczne dla poszczególnych osób cechy. Sekcja II została poświęcona członkom aparatu partyjnego. Jako pierwszy referat zatytułowany Województwo kontra powiat. Relacje między Komitetem Wojewódzkim a komitetami powiatowymi PPR w województwie olsztyńskim

340 Informacje w świetle sprawozdań instruktorów wygłosił Dominik Krysiak. Zwrócił uwagę na konflikt na linii I sekretarz komitetu powiatowego instruktor wojewódzki. Zadaniem instruktorów było szkolenie aparatu niższego szczebla, kontrola funkcjonowania administracji na poziomie powiatów i sondowanie nastrojów w partii. Natomiast sekretarze powiatowi nie stosowali się do zaleceń instruktorów uznając, że komitet wojewódzki ingeruje w wewnętrzne sprawy terenów im podległych. Dr Tomasz Czarnota z Katedry Archiwistyki UMCS wygłosił referat pt. Personel kancelaryjny w aparacie komitetów powiatowych PPR w województwie lubelskim w latach 1944 1948. Podzielił w nim pracowników komitetu na aparat polityczny (sekretarze, kierownicy wydziałów itp.), personel kancelaryjny (sekretarki, maszynistki lub stenotypistki) i fizyczny (sprzątaczki, kucharki itp.) Po przerwie z odczytem zatytułowanym Ucieczka czy odwrót na upatrzone pozycje? Pracownicy aparatu PZPR w latach 1986 1990 (na przykładzie Lubelszczyzny) wystąpił Michał Mroczek z lubelskiego IPN. Autor zwrócił uwagę na niekompletność materiału protokoły posiedzeń sekretariatu KW urywają się w grudniu 1989 r. Niemniej po rozwiązaniu partii, jej członkowie przeszli do pracy w przedsiębiorstwach (25%), szkolnictwie (12%) czy administracji na szczeblu wojewódzkim i miejskim (9,5%). Reszta bynajmniej nie pozostała bezrobotna znalazła zatrudnienie w sektorze bankowym, sądownictwie, a nawet w straży pożarnej. Poza tym tworzono wojewódzkie komitety wykonawcze SdRP i Ruch 8 Lipca, który podważał zasadę centralizmu demokratycznego. Następnie głos zabrał zastępca dyrektora Biura Lustracyjnego warszawskiego IPN, Radosław Paterman. Zaprezentował umieszczone na stronie internetowej Instytutu katalogi osób rozpracowywanych, funkcjonariuszy SB i osób pełniących funkcje kierownicze w PRL. Jego referat był poświęcony tej ostatniej kategorii, a więc katalogowi nomenklatury. Zostały w nim ujęte stanowiska kierownicze, czyli osoby, przy których pojawiają się nazwy: pracownik polityczny, instruktor, członek, dyrektor, wicedyrektor, przewodniczący, wiceprzewodniczący, prezes, wiceprezes itp. Katalog dotyczy członków PPR, PPS, PZPR, ZSL, SD, Rady Ministrów, Rady Państwa. Sekcja III została poświęcona dokumentacji działalności partyjnej. Elżbieta Markowska z UMCS przedstawiła Stan badań nad dziejami kancelarii komunistycznych struktur partyjnych w Polsce w latach 1948 1990. Zaznaczyła, że podstawowe prace napisali Władysław Horst i Włodzimierz Jankowski, którzy mieli bezpośredni dostęp jako pracownicy do materiałów zgromadzonych w AAN. Pierwszy z badaczy opisał funkcjonowanie kancelarii i archiwum KC PPR, KC PPS i KC PZPR. Drugi natomiast zajął się działalnością Wydziału Administracyjnego KC.

Informacje 341 Kolejny referat zatytułowany Akta rejonów ewidencji partyjnej PZPR w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach wygłosili Krzysztof Paszek i Przemysław Snoch. Wyjaśnili, że na terenie każdego powiatu tworzono koła, których zadaniem była rejestracja członków partii i kandydatów. Rozróżnienie na te dwie kategorie jest dziedzictwem Lenina, który wyraźnie rozgraniczał stałych członków od niestałych i nierzadko koniunkturalnych sympatyków. Następnie głos zabrała Agnieszka Laskowska (Lublin), która przedstawiła Problematykę archiwów partyjnych w literaturze naukowej. Wydzieliła trzy grupy problemowe: organizację archiwum, stan zachowania i stan opracowania archiwaliów. Podkreśliła, iż archiwa partyjne należą do grupy archiwów wyodrębnionych i jest to niepaństwowy zasób archiwalny. Prelegentka zaznaczyła, że status archiwów partyjnych przed 1989 r. nie był do końca rozstrzygnięty dopiero od 1970 r. wyodrębniono archiwum jako samodzielną jednostkę. Na zakończenie dwudniowych obrad, referat podsumowujący wygłosił prof. Ryszard Polak z Białej Podlaskiej. W Uniwersum komunisty odwołał się do heglowskiej sprzeczności wewnętrznej świata i marksowskiego materializmu dialektycznego. Konkludując, konferencja naukowa w Radzyniu Podlaskim dotyczyła głównie tematyki lokalnej, choć nie ograniczała się wyłącznie do terenu obecnego województwa lubelskiego. Młodzi badacze z różnych regionów kraju prezentowali wyniki swoich badań przeprowadzonych w archiwach państwowych. Konferencję charakteryzowała spójność tematyczna referenci często odwoływali się do kwestii poruszonych przez przedmówców. Wystąpienia były ułożone w porządku chronologicznym od rewolucji 1917 r. i wojny polsko-bolszewickiej przez działalność KPP i PPR do likwidacji PZPR. Niektóre kwestie podnoszone w referatach budziły żywe dyskusje. Na przykład spierano się, czy ZHP można zaliczyć do grona przybudówek PZPR, gdyż w wewnętrzne sprawy tego związku również ingerowała PZPR. Zgodzono się jednak co do tego, że harcerze nie odgrywali tak dużej roli, jak zetemesowcy. Polemizowano także z przeciwstawieniem województwa i powiatu, uznając to za sprzeczne z demokratyzmem partyjnym. Prelegent odparł zarzut przyznając, że tytuł jego wystąpienia (Województwo kontra powiat...) był prowokacją intelektualną, celowym postawieniem tezy na samym początku rozważań, aby sprowokować debatę na temat rzeczywistych relacji na poszczególnych szczeblach partyjnych. Spierano się również o poziom wykształcenia personelu technicznego. Dyskutanci byli zgodni, że dorównywał on poziomowi wiedzy aparatczyków politycznych. Jednak sekretarki nie aspirowały do pełnienia funkcji kierowniczych, bowiem o pozycji decydowała podobnie jak dziś osobowość.

342 Informacje Wykształcenie miało znaczenie drugorzędne, gdyż najważniejsza była działalność polityczna (przynależność do KPP, pobyt w sanacyjnych więzieniach) i poziom ideologizacji. Poza tym sekretarki zaczęły kierować swymi szefami dopiero w okresie biurokratyzacji partii, czyli od lat siedemdziesiątych. Agnieszka Burza