PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA W SZKOŁACH
Żyjemy w czasach, gdzie każdego dnia mamy do czynienia z różnego rodzaju wypadkami. Spotykamy je wszędzie i często sami nim ulegamy. Niestety, wypadkom ulegają również dzieci i młodzież i to w miejscach - wydawałoby się bezpiecznych - w szkołach, przedszkolach i innych placówkach oświatowych.
Dyrektor szkoły musi więc zadbać o bezpieczny i zdrowy pobyt oraz funkcjonowanie użytkowników szkoły, czyli: wychowanków pracowników
Zadania dyrektora w zakresie bezpieczeństwa uczniów wynikają z Karty Nauczyciela (art.7): Dyrektor szkoły sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole oraz z Ustawy o systemie oświaty (art.29): Dyrektor szkoły sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne.
Do podstawowych regulacji prawnych w zakresie bezpieczeństwa i higieny w szkołach zaliczamy: 1. Ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94) 2. Ustawę o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. Nr 95, poz. 425 z póź. zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 1992 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69). 4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. Nr 109, poz. 719).
Inne dokumenty określające zasady bezpieczeństwa w szkole: Statut Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Czyżewie. Regulamin dyżuru nauczycieli w czasie przerw międzylekcyjnych. Regulamin korzystania z hali sportowej ZSOiZ w Czyżewie. Regulamin pracy. Regulaminy pracowni. Instrukcje ogólne i stanowiskowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W przypadku nie przestrzegania przez pracowników wewnętrznych nakazów jak również przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może stosować: - karę upomnienia - karę nagany Za nie przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych pracodawca może również stosować karę pieniężną. Podstawą prawna do stosowania tego typu kar jest Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy art.108 1 i 2
ZADANIA OPIEKUŃCZE SZKOŁY Z UWZGLĘDNIENIEM PRZEPISÓW BHP : 1) Sprawowanie opieki nad uczniami w szkole podczas zajęć obowiązkowych, nadobowiązkowych, pozalekcyjnych. 2) W zakresie sprawowania opieki nad uczniami podczas zajęć poza terenem szkoły w trakcie wycieczek organizowanych przez szkołę. 3) W zakresie pełnienia dyżurów nauczycielskich w szkole. 4) W zakresie zaistnienia wypadku uczniowskiego.
1) Sprawowanie opieki nad uczniami w szkole podczas zajęć obowiązkowych, nadobowiązkowych, pozalekcyjnych. a) każdy nauczyciel systematycznie kontroluje miejsce, gdzie prowadzi zajęcia, b) każdy nauczyciel kontroluje obecność uczniów na swojej lekcji, odnotowuje obecności potwierdzając stan podpisem, reaguje na nagłe "zniknięcie" ucznia ze szkoły,
c) w pracowniach o zwiększonym ryzyku wypadku każdy prowadzący zajęcia: dba o przestrzeganie zasad BHP, opiekun pracowni opracowuje regulamin pracowni, a w nim zasady bezpieczeństwa i każdorazowo na początku roku zapoznaje z nimi uczniów, d) w salach gimnastycznych i na boiskach nauczyciel prowadzący zajęcia: sprawdza sprawność sprzętu sportowego przed rozpoczęciem zajęć, dba o dobrą organizację zajęć i zdyscyplinowanie uczniów, dostosowuje wymagania i formę zajęć do możliwości fizycznych uczniów, asekuruje uczniów podczas ćwiczeń na przyrządach
2) W zakresie sprawowania opieki nad uczniami podczas zajęć poza terenem szkoły w trakcie wycieczek organizowanych przez szkołę. a. każdy nauczyciel organizujący jednostkę lekcyjną w terenie zgłasza swoje wyjścia dyrektorowi szkoły, b. zasady opieki nad grupami uczniowskimi: jeden opiekun na 30-35 uczniów, jeśli jest to wyjazd/wyjście poza teren szkolny w obrębie tej samej miejscowości jeden opiekun na grupę ok. 25 uczniów, jeżeli jest to wyjazd poza miejscowość, która jest siedzibą szkoły na obozach stałych specjalistycznie sportowych 20 uczestników na 1 wychowawcę, kąpiel odbywa się w grupach nie więcej niż 15 osobowych i wyłącznie w kąpieliskach strzeżonych z ratownikiem,
c. na udział w wycieczce oraz imprezie turystycznej organizowanej poza granicami miasta kierownik musi uzyskać zgodę rodziców ucznia, d. wszystkie wycieczki i imprezy pozaszkolne wymagają wypełnienia "karty wycieczki", e. obowiązkiem każdego kierownika imprezy (opiekuna grupy) jest ciągłe liczenie uczestników przed wyruszeniem z każdego miejsca i po przybyciu do celu. Kierownik wycieczki (biwaku) wydaje polecenia uczestnikom, w razie wypadku podejmuje decyzje, tak jak dyrektor szkoły i odpowiada za nie. f. nie wolno organizować żadnych wyjść w teren w wypadku: burzy, śnieżycy i gołoledzi,
3) W zakresie pełnienia dyżurów nauczycielskich w szkole. a. nauczyciele pełnią dyżury wg wywieszonego na tablicy ogłoszeń grafiku, b. dyżury pełnione są odpowiednio: I zmiana: od godz. 7.40 do godz. 10.40 II zmiana: od godz. 11.25 do końca ostatniej przerwy dyżurującego c. dyżur musi być pełniony aktywnie, nauczyciele dyżurni zapobiegają niebezpiecznym zabawom i zachowaniom na korytarzach i w sanitariatach, d. nauczyciel przejmujący zastępstwo za nauczyciela nieobecnego przejmuje również za niego dyżur po przebytej lekcji, e. w przypadku konieczności wcześniejszego zejścia z dyżuru nauczyciel dyżurujący organizuje we własnym zakresie zastępstwo, f. nauczyciele wychowania fizycznego pełnią dyżur na obiekcie hali sportowej,
4) W zakresie zaistnienia wypadku uczniowskiego. a. każdy nauczyciel, który jest jego świadkiem zdarzenia wykonuje poniższe czynności: udziela pomocy medycznej, zawiadamia pielęgniarkę szkolną, zawiadamia dyrektora szkoły o zaistniałym wypadku jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń, miejsce to należy pozostawić nienaruszone w celu dokonania oględzin lub szkicu, jeśli wypadek zdarzyłby się w godzinach wieczornych (dyskoteka, itp.)- nauczyciel sam decyduje o postępowaniu, w trudniejszym przypadku wzywa Pogotowie Ratunkowe, zawiadamia dyrektora, a następnie rodziców, jeżeli wypadek zdarzyłby się w czasie wycieczki - wszystkie stosowne decyzje podejmuje kierownik wycieczki i odpowiada za nie,
b. dyrektor szkoły o zaistniałym wypadku zagrażającym zdrowiu ucznia zawiadamia: Pogotowie Ratunkowe, rodziców ucznia, w przypadku ciężkiego uszkodzenia ciała lub śmierci również policję lub prokuratora a następnie Kuratorium Oświaty, miejsce wypadku zabezpiecza w celu dokonania oględzin.
Niedopuszczone jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć w szkole bez nadzoru upoważnionej do tego osoby. Przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela. W czasie przerw należy, jeżeli pozwalają na to warunki atmosferyczne, umożliwić uczniom przebywanie na świeżym powietrzu, należy przewietrzyć klasy, a jeżeli zajdzie taka potrzeba czynić to również w czasie zajęć. Jeżeli pomieszczenie lub miejsce, w którym mają prowadzone być zajęcia, lub sprzęt i wyposażenie tych miejsc stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa, nie należy dopuścić do rozpoczęcia zajęć, jeżeli zaś zagrożenie to ujawni się w czasie prowadzenia zajęć, należy je bezzwłocznie przerwać i opuścić zagrożone miejsce. Miejsca pracy oraz pomieszczenia, do których nieuprawnionym osobom wstęp jest zabroniony, należy odpowiednio oznakować i zabezpieczyć przed swobodnym do nich dostępem.
Pomieszczenia szkoły, a w szczególności takie jak pokój nauczycielski, laboratoria, pracownie, warsztaty szkolne, gabinet nauczycieli wychowania fizycznego należy wyposażyć w środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy, a nauczycieli w szczególności tych pracujących w wymienionych pomieszczeniach, przeszkolić w zakresie udzielania pierwszej pomocy. W warsztatach, pracowniach, laboratoriach, a także w sali gimnastycznej powinno się wywiesić regulaminy korzystania z tych pomieszczeń zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Przy maszynach i innych urządzeniach technicznych wywiesza się w widocznych miejscach instrukcję bezpiecznej obsługi, a każdy uczeń powinien się z nią zapoznać przed rozpoczęciem pracy. Nauczyciele lub instruktorzy mają obowiązek zapoznać uczniów z zasadami i metodami pracy zapewniającymi bezpieczeństwo i higienę przy wykonywaniu czynności na stanowisku szkoleniowym (roboczym). Przeszkolenie uczniów powinno być udokumentowane (zapis w dzienniku, lista obecności lub inne).
ZASADY EWAKUACJI W SZKOŁACH Właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu. W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich, praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji należy dokonać - co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników. Właściciel lub zarządca obiektu powiadamia właściwego miejscowo Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia ewakuacji nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.
Po podjęciu decyzji o ewakuacji osób i mienia należy niezwłocznie powiadomić wszystkich pracowników oraz osoby przebywające na terenie ewakuowanego odcinka o powstaniu i charakterze zagrożenia oraz konieczności przeprowadzenia ewakuacji. W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby z tych pomieszczeń, w których powstał pożar, oraz pomieszczeń zagrożonych. Następnie należy ewakuować osoby poczynając od najwyższych kondygnacji. Należy dążyć do tego, aby wśród ewakuowanych w pierwszej kolejności były osoby o ograniczonej z różnych względów zdolności poruszania się, natomiast zamykać strumień ruchu powinny osoby, które mogą poruszać się o własnych siłach. Osoby z ograniczoną zdolnością poruszania się należy ewakuować przy wykorzystaniu wózków bądź przenosić na rękach. Podczas ewakuacji z pomieszczeń, uczniów należy kierować na oznaczone drogi ewakuacyjne (korytarze), zgodnie ze znakami ewakuacyjnymi oraz schematem ewakuacji, aż do miejsc bezpiecznych.
należy wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do pomieszczenia objętego pożarem lub całego obiektu, uruchomić oświetlenie awaryjne ( ewakuacyjne ), usunąć z zasięgu ognia wszystkie materiały palne, nie otwierać bez koniecznej potrzeby okien, drzwi w pomieszczeniach, ewakuację należy prowadzić równocześnie z akcją gaśniczą, przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych należy poruszać się w pozycji pochylonej, wzdłuż ścian, ewakuację mienia zaczynamy po ewakuacji osób, uczniów, w trakcie ewakuacji nie należy zamykać drzwi do pomieszczeń na klucz, po przypadku przybycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej lub innych jednostek ratowniczych w trakcie akcji ewakuacyjnej, kierujący przebiegiem akcji zobowiązany jest do złożenia krótkiej informacji o przebiegu akcji, a następnie podporządkowania się poleceniom dowódcy przybyłej jednostki taktycznej straży pożarnej.
W przypadku blokady dróg ewakuacyjnych, należy: niezwłocznie, dostępnymi środkami powiadomić o sytuacji kierownika akcji ewakuacyjnej, ograniczyć wydobywanie się dymu z pomieszczenia objętego pożarem poprzez zamknięcie drzwi i uszczelnienie mokrymi materiałami, natychmiast otworzyć okna znajdujące się na korytarzu i klatce schodowej, aby wypuścić dym i zapewnić dopływ świeżego powietrza, ludzi odciętych od wyjścia, a znajdujących się w strefie zagrożenia, należy zebrać w pomieszczeniu najbardziej oddalonym od źródła pożaru i najbezpieczniejszym; drzwi do tego pomieszczenia, należy zamknąć i uszczelnić je mokrymi materiałami (np.: zasłonki, szmaty, ubrania); oczekujemy na pomoc służb ratowniczych przy otwartych oknach.