40-040 Katowice Konckiego 2 Tel: (0 32) 251 25 21, 251 25 27, 251 85 61 Fax: (0 32) 251 70 16 e-mail: consul@buscon.com.pl, consul@pro.onet.pl BADANIE OPINII MIESZKAŃCÓW GLIWIC O STANIE MIASTA, WARUNKACH ŻYCIA ORAZ OCZEKIWANIACH WOBEC WŁADZ MIEJSKICH STRESZCZENIE RAPORTU Katowice, listopad 2004 r.
Spis treści Wstęp - opis badania... 3 1 Mieszkańcy miasta... 4 1.1 Charakterystyka demograficzna... 4 Wiek i okres zamieszkiwania w Gliwicach... 4 Poziom wykształcenia... 5 Liczba osób w gospodarstwie domowym... 6 Dochody gospodarstwa domowego (porównanie 2000-2004)... 7 Zatrudnienie... 8 Grupa społeczno-zawodowa... 9 1.2 Identyfikacja mieszkańców z miastem... 10 1.3 Deklaracja dalszego zamieszkiwania w Gliwicach... 11 2 Przyszłość miasta atuty i bariery oraz priorytety rozwojowe... 12 2.1 Podstawy rozwoju miasta - atuty Gliwic... 12 2.2 Ograniczenia i priorytety rozwoju Gliwic... 13 2.3 Dzielnice - zestawienie głównych priorytetów... 14 3 Warunki zamieszkania w mieście i dzielnicach... 15 3.1 Miasto - ocena zmiany warunków zamieszkania (porównanie 1998-2004)... 15 3.2 Miasto - warunki zamieszkania - zmiany na lepsze i na gorsze... 16 3.3 Bezpieczeństwo w mieście... 17 3.4 Bezpieczeństwo w dzielnicach... 18 3.5 Dzielnice - warunki zamieszkania (porównanie ocen 2000-2004)... 19 3.6 Dzielnice - korzyści i uciążliwości zamieszkania - zasięg w skali całego miasta... 20 4 Działalność Urzędu Miejskiego i służb publicznych... 21 4.1 Poziom zadowolenia z funkcjonowania Urzędu Miejskiego... 21 4.2 Zmiana sposobu obsługi w Urzędzie Miejskim... 22 4.3 Ocena funkcjonowania Policji, Straży Miejskiej, Pogotowia Ratunkowego i Straży Pożarnej... 23 4.4 Źródła informacji o działalności władz miejskich, Urzędu Miasta i sprawach dotyczących Gliwic (porównanie 2000-2004)... 24 5 Zagadnienia polityki gospodarczej i społecznej Miasta... 25 5.1 Bezrobocie... 25 5.2 System oświaty... 27 5.3 Oferta kulturalna i rekreacyjna miasta... 29 5.4 Handel... 30 2
Wstęp - opis badania raportu stanowi prezentację i omówienie najważniejszych zagadnień badania opinii mieszkańców Gliwic przeprowadzonego w listopadzie 2004 roku na zlecenie Zarządu Miasta Gliwice przez firmę w Katowicach. Celem badania było uzyskanie opinii mieszkańców o stanie miasta, warunkach życia w mieście oraz zebranie informacji na temat ich oczekiwań wobec władz samorządowych. Badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej, kwotowo-losowej próbie 1302 dorosłych mieszkańców Gliwic we wszystkich dzielnicach Miasta. 3
1 Mieszkańcy miasta 1.1 Charakterystyka demograficzna Wiek i okres zamieszkiwania w Gliwicach Udział mieszkańców poniżej 30 roku życia wynosi 24%, natomiast udział osób należących do kolejnych przedziałów wieku - od 17 do 21%. Prawie 1/3 respondentów mieszka w Gliwicach od ponad 30 lat, zaś największy udział w mają mieszkańcy, którzy zamieszkują w Gliwicach przez okres między 21 a 30 lat. 40% mieszkańców to rodowici gliwiczanie - osoby mieszkające w Gliwicach od urodzenia. Wiek Okres zamieszkiwania 35% 30% 35% 30% 32,2% 25% 20,9% 21,1% 25% 20% 15% 10% 5% 14,8% 9,5% 16,6% 17,0% 20% 15% 10% 5% 8,4% 9,1% 17,2% 16,1% 10,7% 6,3% 0% 20-24 lat 25-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 i w ięcej lat 0% 0-10 lat 11-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 51-60 lat pow yżej 60 lat 4
Poziom wykształcenia Struktura populacji Gliwic wg poziomu wykształcenia wskazuje na korzystny profil wykształcenia mieszkańców i potwierdza akademicki charakter miasta. Łączny udział osób z wykształceniem o charakterze szkoły wyższej (licencjat, magisterium, doktoranckie lub MBA) wynosi 26%, co oznacza dwukrotnie wyższy poziom wskaźnika niż dla obszarów miejskich w Polsce ogółem na poziomie 13,2% (wskaźnik w skali całego kraju wynosi 10,2%, dane GUS za 2002 rok). Odsetek absolwentów szkół wyższych w Gliwicach wśród osób w przedziale wiekowym 25-29 lat na poziomie 30% jest porównywalny ze średnią dla starych krajów Unii Europejskiej (UE15 na poziomie 27%). Dodatkowo 4% mieszkańców Gliwic w tym przedziale wiekowym posiada wykształcenie uzupełniające w stosunku do szkoły wyższej (podyplomowe, doktoranckie lub MBA). Mieszkańcy Gliwic stanowią znaczny potencjał naukowy i na rynku pracy. Liczbę osób z wykształceniem o charakterze szkoły wyższej (licencjat i wyżej) można szacować na ok. 27 tys. osób. Poziom wykształcenia Wyższe 20,2% Podyplomow e, doktoranckie, MBA 2,9% Podstaw ow e 4,2% Zaw odow e 20,4% Licencjat 3,2% Pomaturalne 9,5% Średnie 39,5% 5
Liczba osób w gospodarstwie domowym Średnia wielkość gospodarstwa domowego wynosi 3,1 osoby i waha się od 2,7 w dzielnicach o charakterze osiedli mieszkaniowych do 3,8 w dzielnicach peryferyjnych o charakterze miejsko-wiejskim. Gospodarstwa domowe liczące między 2 a 4 osób stanowią łącznie 79% badanej próby. Gospodarstwa jednoosobowe stanowią 9%, w tym w połowie są to gospodarstwa osób w wieku powyżej 50 lat. Można zaobserwować również znaczny udział dużych gospodarstw domowych o liczbie 5 osób i więcej (11%). Liczba osób w gospodarstwie domowym 30% 26,1% 28,0% 25,0% 20% 10% 9,3% 8,2% 3,4% 0% 1 osoba 2 osoby 3 osoby 4 osoby 5 osób 6 i w ięcej osób 6
Dochody gospodarstwa domowego (porównanie 2000-2004) Średnie miesięczne dochody netto gospodarstw domowych w Gliwicach wynoszą 1787 zł. Dochód miesięczny netto w przeliczeniu na jedną osobę w gospodarstwie domowym wynosi 775 zł. Dochody 20% gospodarstw domowych przekraczają poziom 1000 zł netto miesięcznie per capita. Największy udział mają gospodarstwa domowe o miesięcznych dochodach netto całego gospodarstwa domowego w przedziale 1000-2000 zł. W porównaniu z rokiem 2002 nastąpiły niekorzystne zmiany struktury wg poziomu dochodów na głowę członka rodziny, polegające na zmniejszeniu udziału grup o najwyższych dochodach (przedziały powyżej 696 zł na osobę miesięcznie) i przesunięciu do grup o dochodach niższych (głównie do 281 do 485 zł na osobę oraz od 486 zł do 695 zł ). 60% Zmiany w dochodach na głowę członka rodziny 50% 44,7% 2000 2002 40% 2004 30% 20% 19,5% 19,1% 24,5% 20,3% 28,8% 29,3% 27,7% 10% 5,4% 12,2% 6,2% 10,2% 12,7% 9,7% 10,2% 9,4% 5,3% 4,8% 0% Poniżej 280 zł 281 zł - 485 zł 486 zł - 695 zł 696 zł - 1.040 zł 1.041 zł - 1.390 zł Ponad 1.391 zł Źródło: dane za 2000 rok na podstawie raportu z badania zrealizowanego przez Pracownię Badań Społecznych w Katowicach dane za 2002 i 2004 rok na podstawie badań zrealizowanych przez Business Consulting w Katowicach 7
Zatrudnienie Prawie połowa (48%) badanej reprezentacji dorosłych mieszkańców Gliwic posiada pracę. 9% respondentów jest bezrobotnych, a 42% nie pracuje zawodowo (np. z powodu emerytury, renty, urlopów macierzyńskich, nauki). Rynek pracy to głównie firmy prywatne (42% ogółu pracujących), zakłady państwowe (29%) lub instytucje państwowych lub samorządowych (19%). 11% stanowi własna działalność gospodarcza. 100% 90% 9,3% Rodzaj zatrudnienia 10,5% 80% 18,8% Bezrobotny/a 70% 42,8% Nie pracuje zawodowo 60% 28,6% Własna działalność gospodarcza 50% 40% 5,0% 9,0% W instytucji państwowej lub samorządowej W zakładzie państwowym 30% 20% 13,7% 42,1% W firmie prywatnej 10% 20,2% 0% Udział ogółem Udział wśród pracujących * Stopa bezrobocia w Gliwicach wg danych PUP wynosi 14% - różnica w danych wynika z odmiennej metodologii. W niniejszym opracowaniu odsetek bezrobotnych jest liczony w stosunku do całej badanej populacji. Urząd statystyczny liczy stopę bezrobocia jako stosunek bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy do liczby aktywnych zawodowo. 8
Grupa społeczno-zawodowa Najwyższy udział wśród wyróżnionych grup społeczno-zawodowych mają emeryci i renciści (26,4%) oraz pracownicy umysłowi (25%). Udział uczniów i studentów wynosi prawie 11%. Łączny udział mieszkańców należących do grup zawodowych o charakterze umysłowym wynosi 32,5%, o charakterze robotniczym - 22%. 50% Grupy społeczno-zawodowe 40% 30% 27,4% 25,4% 20% 10% 0% 15,5% 11,1% 5,7% 5,4% 4,6% 2,9% 1,8% 0,2% Emeryci i renciści Pracow nicy umysłow i, urzędnicy, nauczyciele, pielęgniarki, kierow nicy niższego szczebla Robotnicy w ykw alifikow ani i brygadziści z w ykształceniem zaw odow ym lub średnim Uczniow ie i studenci Pracow nicy handlu i usług, listonosze, konduktorzy itp. Dyrektorzy, kadra kierow nicza i w olne zaw ody (np. lekarze, praw nicy) Gospodynie domow e Właściciele pryw atnych zakładów, rzemieślnicy, ajenci, taksów karze Robotnicy niew ykw alifikow ani Rolnicy 9
1.2 Identyfikacja mieszkańców z miastem Zdecydowana większość mieszkańców Gliwic (76%) czuje się mocno związana z Gliwicami. 1/5 mieszkańców deklaruje słaby związek z miastem, natomiast zaledwie 3% nie czuje się z nim w ogóle związana. Jak silnie czuje się Pan(i) związany(a) z Gliwicami? W ogóle nie czuję się związany(a) z Gliwicami Czuję się 3,2% słabo związany(a) z Gliwicami 21,0% Brak odpowiedzi 2,4% Czuję się mocno związany(a) z Gliwicami 73,4% 10
1.3 Deklaracja dalszego zamieszkiwania w Gliwicach Ponad połowa mieszkańców Gliwic (54%) nie zamierza wyprowadzić się do innego miasta, nawet gdyby (hipotetycznie) istniała taka możliwość. Około 29% ogółu mieszkańców deklaruje chęć skorzystania z możliwości przeniesienia się do innej miejscowości. Deklaracja skorzystania z możliwości emigracji z Gliwic wykazuje wyraźną korelację z poziomem wykształcenia i wiekiem. Odsetek osób skłonnych do emigracji z Gliwic jest zdecydowanie wyższy wśród osób o wyższym poziomie wykształcenia oraz osób młodszych. Wśród osób z wykształceniem wyższym i powyżej wynosi 35%, wśród osób z wykształceniem zawodowym, średnim lub pomaturalnym 25%, natomiast wśród osób z wykształceniem podstawowym zaledwie 13%. Gdyby Pan(i) miał(a) możliwość przeprowadzenia się z rodziną do innego miasta, czy skorzystał(a)by Pan(i) z tej okazji? Nie mam zdania 17,3% Tak 28,7% Nie 54,0% Badanie opinii mieszkańców Gliwic o stanie miasta, warunkach życia oraz oczekiwaniach wobec władz miejskich 11
2 Przyszłość miasta atuty i bariery oraz priorytety rozwojowe 2.1 Podstawy rozwoju miasta - atuty Gliwic Opinia o podstawowych atutach i słabościach Gliwic jest wśród mieszkańców zgodna. Za największy atut Gliwic mieszkańcy uznają oświatę (miasto akademickie, Politechnika Śląska, potencjał naukowo-edukacyjny, itp.), położenie miasta (w sensie geograficznym, komunikacyjnym, turystycznym) oraz gospodarkę (potencjał przemysłowy, dużo terenów pod inwestycje, zrealizowane inwestycje, przyciągnięcie inwestorów zagranicznych, itp.) każdy z atutów wskazywany przez ok. 1/3 mieszkańców. Proszę o wskazanie 3 cech, które uważa Pan(i) za atuty Gliwic, które mogą mieć korzystny wpływ na rozwój miasta w przyszłości? 30% 29,7% 20% 18,1% 15,7% 13,7% 12,3% 10% 6,2% 6,1% 5,6% 5,5% 5,0% 0% lokalizacja wyższe uczelnie Politechnika Śląska w ykszałcenie ludzi strefa ekonomiczna budow a autostrady (bezpłatnej) zieleń w ęzeł komunikacyjny dobra sytuacja na rynku pracy now i inw estorzy * 10 najczęściej wymienianych odpowiedzi 12
2.2 Ograniczenia i priorytety rozwoju Gliwic Wskazania na problemy ograniczające rozwój miasta oraz na priorytety rozwoju wykazują dużą zbieżność, przy zdecydowanie wyższych odsetkach wskazań na priorytety w porównaniu z korespondującymi problemami. Ranking pierwszych pięciu problemów i priorytetów jest taki sam. Najpowszechniej wskazywanym problemem (słabą stroną Miasta) jest bezrobocie (23%), w ślad za czym idzie 45% wskazań na nowe miejsca pracy jako priorytet rozwoju. 31% mieszkańców wskazuje na budowę obwodnicy, a 21% na zapewnienie bezpieczeństwa jako na priorytety, przy wskazaniach na problem braku obwodnicy i braku bezpieczeństwa na poziomie ok. 11-12%. Zestawienie słabych stron i priorytetów rozwoju Gliwic 50% 45,70% 40% Priorytet 30% 31,00% Problem 20% 22,90% 20,50% 18,80% 10% 10,90% 12,10% 12,60% 10,70% 7,60% 7,30% 4,10% 8,70% 0% now e miejsca pracy budow a obw odnicy zapew nienie bezpieczeństw a lepsze drogi now e mieszkania lepsza komunikacja now i inw estorzy bezrobocie brak obw odnicy brak bezpieczeństw a zły stan dróg brak mieszkań korki na drogach 13
2.3 Dzielnice - zestawienie głównych priorytetów Priorytetami dla władz miasta są w większości dzielnic kanalizacja oraz zapewnienie bezpieczeństwa. Główne priorytety w poszczególnych dzielnicach Bojków Brzezinka Czechowice Osiedle Gwardii Ludowej Osiedle Kopernik Ligota Zabrska Łabędy i Stare Łabędy Osiedle Obrońców Pokoju Ostropa Sikornik i Osiedle Operetki Sośnica Stare Gliwice i Osiedle Waryńskiego Szobiszowice i Osiedle Powstańców Śląskich Śródmieście Trynek i Osiedle Zubrzyckiego Wilcze Gardło Wójtowa Wieś Zatorze i Osiedle Millenium Żerniki kanalizacja kanalizacja kanalizacja ulica Kozielska zapewnienie bezpieczeństwa zapewnienie bezpieczeństwa remont dróg komunikacja komunikacja zapewnienie bezpieczeństwa zapewnienie bezpieczeństwa remont dróg zapewnienie bezpieczeństwa zapewnienie bezpieczeństwa i remont budynków zapewnienie bezpieczeństwa remont dróg zmniejszenie ruchu ulicznego zapewnienie bezpieczeństwa kanalizacja 14
3 Warunki zamieszkania w mieście i dzielnicach 3.1 Miasto - ocena zmiany warunków zamieszkania (porównanie 1998-2004) W zakresie oceny zmiany warunków zamieszkania w Gliwicach w porównaniu z wynikami poprzednich badań można zaobserwować malejący udział opinii wskazujących na polepszenie lub pogorszenie i wzrastający udział opinii o stabilizacji warunków zamieszkania (odpowiedź nie uległy zmianie ) oraz odpowiedzi trudno ocenić. Oznacza to, że 2/3 mieszkańców nie zaobserwowało w okresie 2002-2004 istotnych zmian wpływających na warunki zamieszkania. Bilans opinii o zmianach wypada na korzyść opinii o polepszeniu (udział opinii o polepszeniu na poziomie 23% w porównaniu z udziałem opinii o pogorszeniu na poziomie 15%). Jak Pan(i) zdaniem zmieniły się w ostatnich 2 latach warunki życia i zamieszkania w Gliwicach? 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1998 2000 2002 2004 Zdecy dowanie się pogorszy ły 3,0% 4,2% 4,8% 3,4% Pogorszy ły się 22,0% 17,4% 20,1% 11,3% Trudno ocenić, nie wiem 24,0% 5,8% 13,4% 22,6% Nie uległy zmianie* 29,9% 33,3% 40,0% Poprawiły się 47,0% 37,2% 26,5% 20,7% Zdecy dowanie się poprawiły 4,0% 5,5% 1,9% 2,1% * W badaniu w 1998 roku nie istniała opcja odpowiedzi nie uległy zmianie, stąd wyższy odsetek odpowiedzi nie wiem, trudno powiedzieć. Źródło: dane za 1998 i 2000 rok na podstawie raportów z badań zrealizowanych przez Pracownię Badań Społecznych w Katowicach dane za 2002 i 2004 rok na podstawie badań zrealizowanych przez Business Consulting w Katowicach 15
3.2 Miasto - warunki zamieszkania - zmiany na lepsze i na gorsze Głównym przejawem polepszenia warunków zamieszkania jest w opinii mieszkańców handel (30% wskazań wśród opinii o polepszeniu), w dalszej kolejności elementy związane z estetyka miasta (remont kamienic w centrum, czystość i dbanie o otoczenie budynków po 18-17% wskazań). Trzecią grupę stanowią elementy infrastruktury drogi i oświetlenie ulic (po 15% wskazań) oraz chodniki (10% wskazań). Wśród zmian na gorsze podstawowym problemem jest obniżenie poziomu bezpieczeństwa w mieście (55% wskazań wśród opinii o pogorszeniu). Przejawem pogorszenia są również stan dróg (41%) oraz zanieczyszczenie miasta, sytuacja finansowa, korki na drogach i brak pracy (po 25% wskazań). 16
3.3 Bezpieczeństwo w mieście Niepokojąca jest niska ocena poczucia bezpieczeństwa w mieście połowa badanych określa Gliwice jako raczej niebezpieczne lub bardzo niebezpieczne, co oznacza, że odczuwa pewien poziom zagrożenia. Dodatkowo, prawie 1/4 mieszkańców stwierdziła, że poziom bezpieczeństwa w mieście w ostatnich 2 latach uległ pogorszeniu, co znajduje potwierdzenie w fakcie, że średnia ocena poczucia bezpieczeństwa w mieście jest najniższa na przestrzeni ostatnich 4 lat (ocena na poziomie 2,2 w zestawieniu z 2,8 w 2002 i 3,0 w 2000). Bezpieczeństwo (rozumiane jako jego brak) wskazywane jest jednocześnie na 2 miejscu na liście uciążliwości życia w mieście. W opinii 43% badanych mieszkańców Gliwice są miastem niebezpiecznym (suma wskazań raczej niebezpiecznie i bardzo niebezpiecznie ). Bezpiecznie w mieście czuje się niecałe 42% mieszkańców miasta, a 15% nie posiada jednoznacznej opinii w tym zakresie. Proszę ocenić, czy Gliwice to miasto bezpieczne? Trudno powiedzieć 14,6% Tak, jest tu bezpiecznie 2,7% Jest tu bardzo niebezpiecznie 7,3% Jest tu raczej bezpiecznie 39,6% Jest tu raczej niebezpiecznie 35,8% 17
3.4 Bezpieczeństwo w dzielnicach Porównanie oceny poziomu bezpieczeństwa w poszczególnych dzielnicach z oceną bezpieczeństwa w całym mieście wyrażoną przez mieszkańców poszczególnych dzielnic wskazuje, że większość respondentów ocenia swoją dzielnicę jako bezpieczniejszą od reszty miasta.. Poziom bezpieczeństwa w poszczególnych dzielnicach jest bardzo zróżnicowany. Można stwierdzić, że najmniej bezpieczną dzielnicą w ocenie mieszkańców są Sośnica, Śródmieście oraz Zatorze i Osiedle Milenium, natomiast najbezpieczniejszymi - os. Gwardii Ludowej, Stare Gliwice i Os. Waryńskiego oraz Wójtowa Wieś. Porównanie oceny bezpieczeństwa w mieście i w dzielnicach 4 Ocena bezpieczeństwa w mieście Ocena bezpieczeństwa w swojej dzielnicy 3 2 1 Bojków Brzezinka Czechowice Os. Gwardii Ludowej Os. Kopernik Ligota Zabrska Łabędy i Stare Łabędy Os. Obrońców Pokoju Ostropa Sikornik i Os. Operetki Sośnica Stare Gliwice i Os. Waryńskiego Szobiszowice i Os. Powstańców Śląskich Śródmieście Trynek i Os. Zubrzyckiego Wilcze Gardło Wójtowa Wieś Zatorze i Os. Millenium Żerniki 18
3.5 Dzielnice - warunki zamieszkania (porównanie ocen 2000-2004) Porównanie 13 kryteriów oceny dzielnicy pojawiających się w badaniach w okresie 2000-2004 wskazuje, że generalnie ocena dzielnic nie uległa w analizowanych okresach radykalnym zmianom. Najwyższą średnią ocenę uzyskuje niezmiennie kryterium możliwości robienia codziennych zakupów (przy obserwowanym spadku oceny średniej), oświetlenia ulic, funkcjonowania komunikacji miejskiej oraz wywozu śmieci. Najniższe oceny średnie otrzymują niezmiennie elementy związane ze spędzaniem wolnego czasu i rekreacją (dostęp do miejsc spędzania czasu wolnego, placów zabaw oraz możliwość uprawiania sportu i rekreacji), co do których można jednak zaobserwować wzrost oceny średniej w porównaniu z rokiem 2002. Proszę ocenić swoją dzielnicę (rejon miasta) pod względem: Oceny średnie 1 Możliwości robienia codziennych zakupów 5 2 Ilości i różnorodności punktów usługowych 3 Funkcjonowania komunikacji miejskiej 4 Stanu nawierzchni dróg i oznakowania ulic 4 5 Oświetlenia ulic 6 Dostępu do usług służby zdrowia 7 8 9 Możliwości korzystania z bibliotek i dokształcania młodzieży oraz dorosłych Dostępu do miejsc, w których można spędzić czas wolny Zagospodarowania placów zabaw dla dzieci i młodzieży 10 Możliwość uprawiania sportu i rekreacji 11 Czystość ulic 12 Wywozu śmieci, opróżniania kubłów i sprzątania śmietników 13 Bezpieczeństwa mieszkańców 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2000 4,10 3,35 3,73 2,65 3,25 3,30 3,35 2,35 2,39 2,62 3,18 3,69 2,62 2002 4,03 3,13 3,66 2,86 3,57 3,50 3,14 2,21 2,13 2,35 3,07 3,61 2,62 2004 3,92 3,16 3,56 3,03 3,60 3,30 3,12 2,43 2,53 2,65 3,25 3,45 2,95 Źródło: dane za 2000 rok na podstawie raportu z badania zrealizowanego przez Pracownię Badań Społecznych w Katowicach dane za 2002 i 2004 rok na podstawie badań zrealizowanych przez Business Consulting w Katowicach 19
3.6 Dzielnice - korzyści i uciążliwości zamieszkania - zasięg w skali całego miasta Najczęściej wymienianą korzyścią z zamieszkiwania w danej dzielnicy jest spokój jest (28% mieszkańców). Podobny odsetek osób deklarował, że głównym atutem dzielnicy jest bliskość do wszelkich potrzebnych im obiektów i urzędów (25%), co w połączeniu z korzyścią blisko do centrum na poziomie 11% daje 36% wskazań na korzyści związane z położeniem dzielnicy. Istotną korzyścią z zamieszkania w danej dzielnicy wymienianą przez 18% respondentów jest duża ilość zieleni. Największą uciążliwość dla mieszkańców stanowi duże natężenie ruchu samochodowego (zwłaszcza tranzyt w centrum miasta, ruch samochodów ciężarowych) - 15% wskazań. Na zbliżonym poziomie zanotowano wskazania na brak poczucia bezpieczeństwa 13% wskazań (za mało patroli policji i straży miejskiej, wzrost przestępczości, chuligaństwo). 20
4 Działalność Urzędu Miejskiego i służb publicznych 4.1 Poziom zadowolenia z funkcjonowania Urzędu Miejskiego Wśród osób, które w okresie od jesieni 2002 roku byli klientami Urzędu Miejskiego, odsetek osób zadowolonych z jego funkcjonowania jest wysoki (56%), jednak nie sposób nie zauważyć odsetka osób deklarujących niezadowolenie (niezadowolenie deklaruje średnio co piąty klient Urzędu Miejskiego). Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z funkcjonowania Urzędu Miejskiego? [Klienci UM w okresie od jesieni 2002] Nie mam zdania 12,4% Nie 21,5% Tak 66,1% 21
4.2 Zmiana sposobu obsługi w Urzędzie Miejskim Zdaniem 42% klientów w ciągu ostatnich dwóch lat sposób obsługi klienta w Urzędzie Miejskim poprawił się, w tym prawie 10% twierdzi, że zdecydowanie się poprawił. Jedynie 3% klientów uważa, że sposób obsługi klienta uległ pogorszeniu. W porównaniu z poprzednimi latami można zaobserwować spadek udziału ocen wskazujących na poprawę funkcjonowania (z prawie 80% w 2000 do ok. 40% w 2004). Wskazuje to, że po okresie dynamicznego wzrostu w okresie 1998-2002 obecnie nastąpiła stabilizacja poziomu obsługi w Urzędzie Miejskim. Czy Pana(i) zdaniem, w ciągu ostatnich 2 lat uległ zmianie sposób obsługi klienta w Urzędzie Miejskim? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Zdecydowanie się pogorszył Pogorszył się Trudno ocenić, nie wiem Nie uległ zmianie Poprawił się Zdecydowanie się poprawił 20% 10% 0% 2000 2002 2004 Źródło: dane za 2000 rok na podstawie raportu z badania zrealizowanego przez Pracownię Badań Społecznych w Katowicach dane za 2002 i 2004 rok na podstawie badań zrealizowanych przez Business Consulting w Katowicach 22
4.3 Ocena funkcjonowania Policji, Straży Miejskiej, Pogotowia Ratunkowego i Straży Pożarnej Wśród służb o charakterze publicznym najwyższą ocenę mieszkańców Gliwic otrzymała Straż Pożarna - średnia ocena na poziomie 4,1 oraz pogotowie ratunkowe 3,4. Zdecydowanie niżej oceniono funkcjonowanie Policji i Straży Miejskiej - średnia ocena na poziomie ok. 3. W zakresie oceny zmiany funkcjonowanie Straży Miejskiej i Policji większość respondentów twierdzi, że nie uległo ono zmianie lub nie ma zdania na ten temat. Udziały ocen mówiących o poprawie funkcjonowania tych służb na poziomie 16-7% są nieznacznie niższe niż ocen mówiących o pogorszeniu. ŚREDNIE CENY FUNKCJONOWANIA SŁUŻB O CHARAKTERZE PUBLICZNYM OCENA ZMIANY FUNKCJONOWANIA STRAŻY MIEJSKIEJ I POLICJI 5 100% 100% 4 3 2 85% 3,1 84% 3,0 78% 3,5 4,1 68% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Ocena średnia Odsetek oceniających 80% 60% 40% 20% 0% Straż Miejska Policja Poprawiło się 16,06% 17,44% 10% Nie mam zdania 36,30% 30,25% 1 Straż Miejska Policja Pogotowie ratunkowe Straż Pożarna 0% Nie uległo zmianie 36,48% 38,55% Pogorszyło się 11,16% 13,75% 23
4.4 Źródła informacji o działalności władz miejskich, Urzędu Miasta i sprawach dotyczących Gliwic (porównanie 2000-2004) W porównaniu z wynikami badania z poprzednich lat można mówić o wzroście znaczenia prasy lokalnej i telewizji regionalnej jako źródła informacji o sprawach miasta. Należy zauważyć, że znacznie wzrósł zasięg oddziaływania i znaczenie Internetu jako źródła informacji o sprawach miasta (przyrost o prawie 20% w porównaniu do 2002 roku). Z jakich źródeł czerpie Pan(i) swoją wiedzę o działalności władz miejskich, funkcjonowaniu Urzędu Miejskiego i najważniejszych sprawach dotyczących Gliwic? 70% 65,60% 60% 2000 50% 40% 42,1% 39,6% 40,40% 40,9% 36,4% 39,65% 2002 2004 30% 28,35% 20% 10% 0% 12,9% 6,1% 13,96% 7,4% 3,1% 3,8% 4,2% 2,68% Nowiny Gliwickie Prasa lokalna Telewizja regionalna Radio Własne doświadczenia, obserwacje 2,7% 8,7% Internet Źródło: dane za 2000 rok na podstawie raportu z badania zrealizowanego przez Pracownię Badań Społecznych w Katowicach dane za 2002 i 2004 rok na podstawie badań zrealizowanych przez Business Consulting w Katowicach * wskazania nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli podać kilka odpowiedzi 24
5 Zagadnienia polityki gospodarczej i społecznej Miasta 5.1 Bezrobocie Problem bezrobocia w Gliwicach jest bardzo poważny, ponieważ dotyczy w sposób bezpośredni lub pośredni ponad połowy badanych gospodarstw domowych: prawie 60% badanych wskazywało, że w ciągu ostatnich dwóch lat w najbliższej rodzinie był lub jest ktoś bezrobotny. Jednocześnie 56,5% respondentów stwierdziło, że osoba, która była bezrobotna nie znalazła pracy. Zagrożenie utratą pracy odczuwa ponad ¼ badanych: 26% badanych osób twierdzi, że jemu lub komuś z najbliższej rodziny grozi utrata pracy. Pewność co do dalszego zatrudnienia (brak obaw o utratę pracy) deklaruje prawie połowa respondentów. Odsetek deklarujących pewność co do dalszego zatrudnienia jest więc dwukrotnie wyższy niż osób obawiających się o utratę pracy. Czy w Pana(i) najbliższej rodzinie w ciągu ostatnich 2 lat był / jest ktoś bezrobotny? Czy Panu(i) lub komuś z najbliższej rodziny grozi utrata pracy? Nie wiem 3,63% Nie wiem 29,4% Tak 25,9% Nie 39,13% Tak 57,24% Nie 44,7% 25
Zaangażowanie władz miejskich w tworzenie nowych miejsc pracy, przyciąganie inwestorów i zagospodarowanie terenów poprzemysłowych Istnieje powszechne poparcie zaangażowania władz miejskich w działania związane z tworzeniem nowych miejsc pracy, przyciąganiem nowych inwestorów oraz zagospodarowaniem terenów poprzemysłowych (odsetek odpowiedzi Tak na poziomie powyżej 90% dla każdego z analizowanych działań). Czy władze miejskie powinny wspierać poszczególne działania? 100% 80% 60% 40% 20% 0% Tw orzenie miejsc pracy Zagospodarow anie terenów poprzemysłow ych Przyciąganie now ych inw estorów Nie mam zdania 2,40% 6,40% 8,00% Nie 0,30% 1,00% 1,50% Tak 97,30% 92,60% 90,50% 26
5.2 System oświaty Ocena poziomu i zakresu nauczania w gliwickich szkołach i potrzeby utworzenia nowej szkoły wyższej Według 44% badanych mieszkańców szkoły w Gliwicach uczą potrzebnych w dzisiejszych czasach umiejętności i zawodów. Przeciwnego zdania jest 16% respondentów. Poparcie dla utworzenia przez miasto szkoły wyższej o profilu informatyczno-administracyjnym wyraziło 64% respondentów. Przeciwnych temu pomysłowi jest jedynie 8% badanych osób. Czy Pana(i) zdaniem szkoły w Gliwicach uczą potrzebnych czy raczej niepotrzebnych, w dzisiejszych czasach umiejętności i zawodów? Czy popiera Pan(i) utworzenie przez miasto szkoły wyższej o profilu informatyczno-administracyjnym? Nie mam zdania 39,83% Potrzebnych 43,83% Nie mam zdania 28,2% Nie 7,9% Tak 63,9% Niepotrzebnych 16,34% Badanie opinii mieszkańców Gliwic o stanie miasta, warunkach 27 życia oraz oczekiwaniach wobec władz miejskich
Dostosowanie miejsc w szkołach do przewidywanej liczby uczniów i ocena potrzeby powstania strategii rozwoju systemu oświaty Za dostosowaniem w Gliwicach liczby miejsc w szkołach, a co za tym idzie liczby zatrudnionych nauczycieli, do przewidywań dotyczących liczby uczniów w danym roku szkolnym opowiedziało się 41% badanych. Przeciwnego zdania było 19 % osób. Czy jest Pan(i) za czy przeciw dostosowaniu w Gliwicach liczby miejsc w szkołach, a co za tym idzie liczby zatrudnionych nauczycieli, do przewidywań dotyczących liczby uczniów w danym roku szkolnym? Czy w Gliwicach potrzebne jest potrzebne wytyczanie na 10-20 lat strategii, która zawierałaby najważniejsze cele, kierunki rozwoju oraz plany działań dotyczących systemu oświaty w Gliwicach? Nie mam zdania 39,9% Jestem za 41,1% Nie mam zdania 27,0% Jestem przeciw 19,0% Niepotrzebne 8,0% Potrzebne 65,0% 28
5.3 Oferta kulturalna i rekreacyjna miasta 44% mieszkańców jest zadowolonych z kulturalnej oferty Gliwic, przy odsetku niezadowolonych na poziomie 18%. Poziom zadowolenia z oferty sportowo rekreacyjnej jest o połowę niższy w porównaniu z oceną oferty kulturalnej, przy niższym odsetku korzystających z tego typu oferty (odsetek odpowiedzi nie mam zdania na poziomie 44%). Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z kulturalnej oferty Gliwic? Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z oferty sportowo-rekreacyjnej Gliwic? Nie mam zdania 37,5% Tak 44,2% Nie mam zdania 44,69% Tak 22,56% Nie 18,3% Nie 32,75% 29
5.4 Handel Częstotliwość zakupów w hipermarketach Większość respondentów (62% wskazań) dokonuje zakupów w hipermarketach od 1 do 10 razy w miesiącu. 8% badanych w ogóle nie jest klientami hipermarketów. Średnia częstotliwość zakupów w hipermarketach na 1 mieszkańca Gliwic kształtuje się na poziomie ok. 1 wizyty tygodniowo. W opinii 58% respondentów jest dużo hipermarketów w Gliwicach. Przeciwnego zdania jest 23% badanych osób. Jak często robi Pan(i) zakupy w hipemarkecie? Od 21 do 30 razy w miesiącu 0,59% Od 11 do 20 razy w miesiącu 3,11% Nigdy 8,24% Rzadziej niż raz w miesiącu 26,34% Od 1 do 10 razy w miesiącu 61,72% Badanie opinii mieszkańców Gliwic o stanie miasta, warunkach życia oraz oczekiwaniach wobec władz miejskich 30
Opinia nt. ilości i budowy nowych hipermarketów w Gliwicach Prawie połowa badanych mieszkańców Gliwic jest przeciwko budowie nowych hipermarketów w mieście. Poparcie dla dalszego rozwoju hipermarketów deklaruje ok. 30% mieszkańców. Udziały te korespondują z oceną nasycenia (ilości) hipermarketów w mieście: 57% mieszkańców twierdzi, że jest ich dużo, w opinii 23% jest ich mało. Czy Pana(i) zdaniem w Gliwicach hipermarketów jest: Co Pan(i) sądzi o budowaniu nowych hipermarketów w Gliwicach? Nie mam zdania 19,3% Nie mam zdania 23,1% Jestem za 29,8% Mało 23,0% Dużo 57,7% Jestem przeciw 47,1% Badanie opinii mieszkańców Gliwic o stanie miasta, warunkach życia oraz oczekiwaniach wobec władz miejskich 31
Opinia na temat wpływu hipermarketów w Gliwicach na rynek pracy i rozwój miasta Hipermarkety odgrywają w opinii respondentów zarówno pozytywną, jak i negatywną rolę w kształtowaniu lokalnej gospodarki. Ponad połowa respondentów uważa, że hipermarkety przyczyniają się do upadku mniejszych sklepów w mieście. Jednocześnie ponad 40% osób twierdzi, że hipermarkety sprzedają towary tańsze niż w innych sklepach oraz dają zatrudnienie osobom, które nigdzie indziej nie mogły znaleźć pracy. 1/5 respondentów zgadza się z twierdzeniem, że hipermarkety pobudzają popyt i przyczyniają się do rozwoju miasta. 15% badanych uważa, że hipermarkety powinny być zamknięte w niedziele i święta. Czy Pana(i) zdaniem w Gliwicach hipermarkety: 60% 52,4% 45,5% 40% 40,2% 20% 20,1% 14,8% 0% Przyczyniają się do upadku innych, mniejszych sklepów w mieście Sprzedają tow ary tańsze niż w innych sklepach Dają zatrudnienie osobom, które nigdzie indziej nie mogły znaleźć pracy Pobudzają popyt i tym samym przyczyniają się do rozw oju miasta Pow inny być zamknięte w e w szystkie niedziele i święta 32