POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA LATA 2014-2020

Załącznik do: Uchwały Nr XXXI/305/2014 Rady Powiatu Miechowskiego z dnia 26.03.2014r. POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA LATA 2014-2020 Miechów 2014

Spis treści 1.Wstęp... 3 2.Charakterystyka osób w Powiecie Miechowskim... 4 3.Misja oraz cele programu... 9 4.Adresaci i zasięg działania programu.... 13 5.Źródła finansowania programu.... 13 6.Oczekiwane efekty.... 13 7.Czas trwania programu... 14 8.Monitoring i ewaluacja... 14 str. 2

1. Wstęp Zgodnie z artykułem 35a, ust. 1 ustawy o rehabilitacji społecznej i zawodowej osób, do zadań powiatu należy m.in. opracowywanie i realizacja powiatowych programów działań na rzecz osób w zakresie: rehabilitacji społecznej, rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, przestrzegania praw osób. Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych ma za zadanie ukierunkować i skoordynować działania, jakie mają być realizowane w tej dziedzinie w powiecie miechowskim. Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych jest dokumentem służącym realizacji polityki społecznej. Jest on również dokumentem mającym ułatwić realizację przez powiat aktywnej polityki lokalnego rynku pracy, zmierzającej do integracji zawodowej osób. Program skierowany jest do mieszkańców powiatu miechowskiego, bezrobotnych lub poszukujących pracy, a także do przedsiębiorców z terenu powiatu chcących rozwijać swoje przedsiębiorstwa poprzez zatrudnianie osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Miechowie. Ponadto, stanowi podstawę do opracowania i realizacji programów celowych na rzecz osób i uzyskania dodatkowych środków między innymi w ramach programów Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i programów realizowanych ze środków Unii Europejskiej. str. 3

2. Charakterystyka osób w Powiecie Miechowskim Niepełnosprawność jest to niewątpliwie jeden z ważniejszych problemów współczesnego świata. Znaczenie tego zjawiska wynika z rozmiaru, w jakim występuje. Według szacunków GUS-u, wynikających z narodowego spisu powszechnego przeprowadzonego w 2002 roku, liczba osób w Polsce to 5.456,7 tys., co stanowi 14,3 procent ludności kraju. Oznacza to, że co siódmy mieszkaniec naszego kraju jest osobą niepełnosprawną lub za taką się uważa. Zgodnie z definicją sformułowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO): Osoba niepełnosprawna to osoba, u której istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności funkcjonowania organizmu powodują uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie, biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć, wiek oraz czynniki zewnętrzne. Z jedynych dostępnych danych GUS wynika, że w roku 2002 w powiecie miechowskim mieszkało 10.027 osób (4.594 mężczyzn i 5.433 kobiety), co stanowiło 19,4% ogółu mieszkańców powiatu. Wśród ogółu w powiecie było 9.844 dorosłych w wieku 16 lat i więcej (4.487 mężczyzn i 5.357 kobiet) oraz 183 dzieci do 15 roku życia (107 chłopców i 76 dziewcząt). 1 Można mniemać, że w związku z widocznym na przestrzeni lat starzeniem się ludności powiatu liczba ta wzrosła. Dodatkowo z roku na rok rośnie także liczba osób orzekanych w Powiatowym Zespole do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Miechowie ( Tabela nr 1). Tabela nr 1 Liczba wydanych orzeczeń mieszkańcom Powiatu przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o niepełnosprawności w Miechowie. 2 Wydane orzeczenia ROK 2010 2011 2012 Liczba wydanych orzeczeń dla osób pow.16 r.ż. Liczba wydanych orzeczeń dla dzieci do 16r.ż. 830 951 984 100 97 85 RAZEM 930 1048 1069 1 Dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 2 Opracowanie własne na podstawie danych PCPR w Miechowie str. 4

Zjawisko niepełnosprawności w Powiecie Miechowskim można określić między innymi poprzez analizę danych uzyskanych w wyniku rejestracji wniosków przyjętych w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Miechowie. Złożone wnioski dotyczą uzyskania takich celów jak: odpowiednie zatrudnienie, szkolenie, uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej, konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych), zasiłek stały, zasiłek pielęgnacyjny, korzystanie z karty parkingowej, Przedstawiona poniżej tabela prezentuje ilość wydanych w 2012r. orzeczeń w podziale na przyczynę uzyskania niepełnosprawności, stopień niepełnosprawności, wiek, płeć, wykształcenie oraz zatrudnienie osób powyżej 16 roku życia, ubiegających się o orzeczenie. str. 5

Tabela nr 2 Liczba wydanych w 2012r. orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności, stopni niepełnosprawności, wieku, płci, wykształcenia i zatrudnienia (dot. osób powyżej 16 roku życia) Lp. Symbole STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI WIEK PŁEĆ WYKSZTAŁCENIE ZATRUDNIENIE znaczny lekki razem 16- zasad- śred- wyższe TAK NIE 25 nicze nie umiarkowany 26-40 41-60 60 i więcej 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 1 01-U 17 7 0 24 10 6 7 1 7 17 8 15 1 0 0 2 22 2 02-P 39 73 42 154 11 21 76 46 84 70 2 59 60 26 7 28 126 3 03-L 5 4 6 15 3 1 8 3 6 9 0 3 9 2 1 0 15 4 04-O 7 3 0 10 0 1 4 5 7 3 0 6 3 1 0 0 10 5 05-R 59 71 61 191 9 17 70 95 11 75 1 75 51 52 12 43 148 6 6 06-E 0 1 3 4 2 1 1 0 1 3 0 1 1 2 0 0 4 7 07-S 106 113 28 247 5 4 79 159 14 10 4 123 56 54 10 25 222 6 1 8 08-T 15 6 5 26 0 4 10 12 14 12 0 6 10 5 5 4 22 9 09-M 22 8 2 32 1 1 12 18 16 16 0 6 11 13 2 7 25 10 10-N 59 66 25 150 13 22 65 50 75 75 2 44 53 41 10 32 118 11 11-I 21 35 8 64 6 4 30 24 40 24 1 18 20 17 8 12 52 12 12-C 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 RAZEM 350 387 180 917 60 82 362 413 51 2 40 5 K M mniej niż podstawowe Podstawo we 18 356 275 213 55 153 764 str. 6

Biorąc pod uwagę powyższe zestawienie należy powiedzieć, że w roku 2012 wydano 917 orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Najwięcej orzeczeń wydano o stopniu umiarkowanym 387 (42,2%). Natomiast orzeczenia o stopniu znacznym stanowiły 38,2% ogółu (350 orzeczeń), a o stopniu lekkim 19,6% (180 orzeczeń). Ponadto najwięcej orzeczeń zostało wydanych z powodu chorób układu oddechowego i krążenia [07-S], bo aż 247, czyli 26,9%; następne w kolejności były orzeczenia związane z chorobami narządu ruchu [05-R] 191 (20,8%), dalej chorobami psychicznymi [02-P] -154 (16,8%) i chorobami neurologicznymi [10-N] - 150 (16,3%). Najmniej orzeczeń zostało wydanych z powodu chorób narządu wzroku [04-O] -10 (1%) i epilepsji [06-E] tylko 4 (0,4%). Nie wydano żadnego orzeczenia z kodem 12-C, czyli z powodu całościowych zaburzeń rozwojowych. Jeśli chodzi o wiek osób, to najwięcej orzeczeń wydano dla grupy wiekowej 60+. Była to liczba 413, czyli 45%. Na drugim miejscu były orzeczenia dla wieku 41-60 lat i wyniosły 39,5% ogółu wydanych orzeczeń (362). Następnie w grupie od 26 do 40 lat wydano 82 orzeczenia (8,9%), a najmniej w grupie 16-24 lat 60 (6,5%). Spośród ogółu wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności 55,8% dotyczyło kobiet, a 44,2% mężczyzn. Jeśli chodzi o wykształcenie, to najwięcej orzeczeń o stopniu niepełnosprawności uzyskały osoby o podstawowym wykształceniu, aż 356 orzeczeń, czyli ponad 38,8%. Mniej 275- uzyskały osoby o wykształceniu zasadniczym zawodowym (prawie 30%), 23,2% stanowiły orzeczenia dla osób ze średnim wykształceniem (213). Najmniej orzeczeń uzyskały osoby bez wykształcenia 18, co stanowi niecałe 2%, oraz z ukończoną szkołą wyższą (55) prawie 6%. Biorąc się pod uwagę zatrudnienie osób orzekanych, to należy stwierdzić, że tylko 16,7% (153) wszystkich orzeczeń zostało wydanych dla osób pracujących. Podsumowując, należy wskazać, że najwięcej osób po 16 roku życia orzekało się z powodu chorób układu oddechowego i krążenia. Wiek wnioskodawców zwykle był wyższy niż 60 lat. Ponadto dużo częściej stawały na komisjach kobiety niż mężczyźni. Poza tym zwykle starały się o wydanie orzeczenia osoby niepracujące, z wykształceniu podstawowym. Z powodu braku wystarczających środków do życia, dzięki uzyskaniu niepełnosprawności, mogli oni ubiegać się o przyznanie dodatkowych świadczeń z pomocy społecznej. Określając stopień niepełnosprawności członkowie Zespołów orzekających najczęściej ustalają badanym umiarkowany stopień niepełnosprawności. Znaczy to, że prawie połowa osób orzeczonych w 2012r, jest niezdolna do pracy i wymaga czasowej ewentualnie częściowej pomocy innych w codziennym funkcjonowaniu lub też może wykonywać pracę jedynie w warunkach pracy chronionej. str. 7

W stosunku do osób przed 16 rokiem życia ( dzieci), których organizm charakteryzuje się naruszoną sprawnością, Zespół ds. Orzekania wydaje orzeczenia o zaliczeniu do osób. Poniższa tabela przedstawia liczbę wydanych tego typu orzeczeń. Tabela nr 3 Liczba orzeczeń wydanych w 2012r. osobom przed 16 rokiem życia L.p. Wyszczególnienie Liczba 1 Wydane orzeczenia o odmowie ustalenia niepełnosprawności 1 2 Wydane orzeczenia o niezaliczeniu do osób 14 3 Wydane orzeczenia o zaliczeniu do osób 71 Ogółem wydane orzeczenia 86 Analizując powyższe dane należy stwierdzić, że w 2012 roku Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Miechowie wydał 86 orzeczeń. Największą ich część stanowiły orzeczenia o zaliczeniu do osób (dot. 71przpadków). Natomiast 14 dzieci z racji braku istotnych ograniczeń w funkcjonowaniu, nie zaliczono do osób. Ponadto w jednym przypadku wydano orzeczenia o odmowie ustalenia niepełnosprawności. str. 8

3. Misja oraz cele programu Misją programu jest,,stworzenie osobom niepełnoprawnym równych szans do godnego uczestnictwa w życiu społecznym. Misja ta powinna być realizowana za pomocą niżej przedstawionych kierunków działań. CELE ZADANIA Wskaźniki ewaluacji REALIZATORZY/ PARTNERZY CEL STRATEGICZNY: POLEPSZENIE JAKOSCI ŻYCIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH CEL SZCZEGÓŁOWY nr 1 Aktywizacja społeczna osób Współorganizowanie imprez kulturalnych, sportowych integrujących osoby niepełnosprawne z środowiskiem lokalnym. Opracowanie, publikacja i rozpowszechnianie pakietu informacyjnego nt: - adresów instytucji świadczących pomoc osobom niepełnosprawnym na terenie powiatu; - możliwości i sposobów otrzymania pomocy; - praw osób i możliwości ich egzekwowania; Liczba zorganizowanych imprez kulturalnych i sportowych. Liczba opracowanych i rozpowszechnionych broszur, ulotek na temat możliwości korzystania z pomocy instytucji działających w obszarze pomocy społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Miechowie, GOPS-y z terenu Powiatu, jst, inne instytucje publiczne oraz zakłady opieki zdrowotnej, organizacje pozarządowe z terenu Powiatu, Promowanie informacji o możliwości dofinansowania ze środków PFRON sportu, kultury, turystyki i rekreacji dla osób Liczba artykułów w prasie na temat możliwości korzystania z środków PFRON str. 9

Udzielanie dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych w miejscu zamieszkania Udzielanie dofinansowania do likwidacji barier w komunikowaniu się i technicznych Przyznawanie dofinansowania do zaopatrzenia w sprzęt ortopedyczny, rehabilitacyjny oraz środki pomocnicze ON Udzielanie dofinansowania do organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób Aktywizacja środowiska lokalnego na rzecz pomocy osobom niepełnosprawnym Udzielanie pomocy osobom niepełnosprawnym w oparciu o działalność Punktu Interwencji Kryzysowej Podejmowanie działań na rzecz likwidacji barier transportowych oraz barier urbanistycznych w miejscach i instytucjach użyteczności publicznej Dofinansowanie do zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny obiektów służących rehabilitacji - Liczba osób, którym udzielono dofinansowania - Kwota środków finansowych przeznaczonych na ten cel - Liczba osób, którym udzielono dofinansowania - Kwota środków finansowych przeznaczonych na ten cel - Liczba osób, którym udzielono dofinansowania - Kwota środków finansowych przeznaczonych na ten cel - Liczba osób, którym udzielono dofinansowania - Kwota środków finansowych przeznaczonych na ten cel Liczba wolontariuszy Liczba porad udzielonych osobom z problemem niepełnosprawności Liczba instytucji, które skorzystały z likwidacji barier. Liczba zakupionych środków transportu Liczba obiektów zaopatrzonych w sprzęt rehabilitacyjny str. 10

CEL SZCZEGÓŁOWY nr 2 Aktywizacja zawodowa osób Zapewnienie osobom niepełnosprawnym, posiadającym odpowiednie wskazania w orzeczeniu uczestnictwa w terapii zajęciowej w WTZ Doradztwo oraz wsparcie ekonomiczne osób w zakresie rozpoczęcia przez nie działalności gospodarczej, tworzenie spółdzielni socjalnych Wspieranie pracodawców w tworzeniu i przystosowywaniu stanowisk pracy dla osób stosownie do ich potrzeb i możliwości, tworzenie spółdzielni socjalnych Umożliwienie osobom niepełnosprawnym udziału w szkoleniach i przekwalifikowaniach zawodowych Liczba uczestników WTZ, Liczba osób orzekanych w PZON ze wskazaniem do WTZ Ilość środków finansowych przeznaczonych na rozpoczęcie działalności gospodarczej Liczba przystosowanych stanowisk pracy do pracy osób Ilość osób korzystających ze szkoleń Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Miechowie, PUP w Miechowie, WTZ-y, organizacje pozarządowe Pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób Liczba osób zarejestrowanych w PUP CEL SZCZEGÓŁOWY nr 3 Edukacja osób Wsparcie finansowe w zakresie udzielania środków finansowych na organizację stażów dla osób Tworzenie zintegrowanych klas w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych w powiecie Wsparcie finansowe niepełnosprawnej młodzieży i osób dorosłych w podejmowaniu edukacji na poziomach wyższych, celem poprawy ich sytuacji na rynku pracy (realizacja programu Aktywny Samorząd) Funkcjonowanie Zespołu Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dzieci Liczba odbytych stażów. Środki przeznaczone na ten cel. Liczba klas integracyjnych Ilość środków finansowych przeznaczonych na pomoc w uzyskaniu kształcenia Ilość dzieci korzystających w wsparcia Zespołu. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Miechowie, Szkoły z terenu Powiatu, Ośrodek Rehabilitacyjno- Edukacyjno- Wychowawczy, Poradnia str. 11

CEL SZCZEGÓŁOWY nr 4 Rehabilitacja osób CEL SZCZEGÓŁOWY nr 5 Profesjonalizacja kadr pracujących z osobami niepełnosprawnymi CEL SZCZEGÓŁOWY nr 6 Rozwój i wzmacnianie sieci instytucji działających na rzecz osób Realizacja projektów systemowych nastawionych na poprawę stanu zdrowia osób Zwiększenie dostępu osób do opieki medycznej i zabiegów rehabilitacyjnych poprzez opracowanie bazy informacyjnej o świadczeniodawcach, udzielanych zabiegach i warunkach korzystania z nich. Liczba realizowanych projektów. Liczba uczestników projektów. Sporządzenie bazy informacyjnej na temat funkcjonowania opieki medycznej w powiecie Dofinansowanie uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym Liczba osób, którym udzielono dofinansowania Kwota środków finansowych przeznaczonych na ten cel Zatrudnienie oraz dokształcanie Konsultanta doradcy do spraw osób Szkolenia pracowników pracujących z osobami niepełnosprawnymi w dps-ach, GOPS- ach, wtz-ach, szkołach i placówkach socjalizacyjnych z terenu Powiatu Przekształcenie Punktu Interwencji Kryzysowej w Ośrodek Interwencji Kryzysowej Utworzenie etatu. Liczba odbytych szkoleń, wizyt studyjnych. Liczba odbytych przez pracowników szkoleń, kursów, wizyt studyjnych dot. tematyki niepełnosprawności Pozyskanie lokalu Ilość przyjętych osób do OIK Utrzymywanie standardów w domach pomocy społecznej Liczba dps z osiągniętymi standardami Zwiększanie ilości miejsc statutowych w domach pomocy społecznej Liczba nowo utworzonych miejsc statutowych Psychologiczno- Pedagogiczna w Miechowie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Miechowie, GOPS- y z terenu Powiatu, Ośrodki Zdrowia Powiatowe Centrum Pomocy rodzinie w Miechowie, GOPSy. DPS-y, WTZ- y, Szkoły z tereny Powiatu. CAdoPS w Miechowie Starostwo Powiatowe w Michowie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Miechowie, DPS-y str. 12

4. Adresaci i zasięg działania programu. Program obejmuje swym zasięgiem teren powiatu miechowskiego w skład, którego wchodzą gminy: Miechów, Charsznica, Golcza, Słaboszów, Kozłów, Książ Wielki i Racławice. Adresatami programu mieszkańcy powiatu miechowskiego, przede wszystkim osoby niepełnosprawne ich rodziny, przedstawiciele organizacji pozarządowych, instytucje zajmujące się osobami niepełnosprawnymi. 5. Źródła finansowania programu. Powiatowy program działań na rzecz osób będzie finansowany z następujących źródeł: budżet państwa budżety samorządu terytorialnego (powiat, gminy) Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych środki pomocowe Unii Europejskiej udział własny beneficjentów dotacje i granty sponsoring 6. Oczekiwane efekty. Aktywizacja społeczna i zawodowa jest jednym z elementów złożonego procesu rehabilitacji osób. Ma ona ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania psychicznego, społecznego oraz integracji ze środowiskiem lokalnym. Ważne jest tworzenie warunków życia, w których osoby niepełnosprawne będą miały możliwość włączenia się lub całkowitego powrotu do czynnego życia w społeczeństwie. Istotne jest podejmowanie działań zmierzających do usuwania barier komunikacyjnych oraz transportowych, które uniemożliwiają oraz utrudniają osobom niepełnosprawnym normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Spodziewanymi rezultatami Programu: integracja osób ze środowiskiem lokalnym, wzmocnienie sprawności psychicznej i fizycznej ON str. 13

podniesienie jakości usług świadczonych na rzecz osób, umiejętność radzenia sobie z ograniczeniami spowodowanymi niepełnosprawnością, podniesienie poziomu świadomości społecznej osób i ich rodzin, wytworzenie poczucia własnej wartości, zmniejszenie poczucia bezradności, przystosowanie otoczenia do potrzeb osób poprzez udostępnienie budynków, ciągów pieszych umożliwiających osobom niepełnosprawnym samodzielne poruszanie się, stworzenie osobom niepełnosprawnym warunków do samodzielnego życia w środowisku, ułatwienie osobom niepełnosprawnym udziału w życiu zawodowym, wzrost liczby zatrudnionych osób, podniesienie poziomu wiedzy pracodawców i pracowników w zakresie uprawnień i potrzeb osób, 7. Czas trwania programu Realizację Programu zaplanowano na okres od 01.01.2014-31.12.2020r. 8. Monitoring i ewaluacja Za monitorowanie realizacji Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Powiatu Miechowskiego na lata 2014 2020 odpowiedzialne jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Miechowie. Monitoring będzie przeprowadzany na podstawie analizy danych uzyskanych od instytucji oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz osób w powiecie miechowskim. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie na bieżąco będzie monitorowało realizację Programu, Po trzech latach realizacji Programu oraz na zakończenie jego realizacji zostanie przedstawiony Zarządowi Powiatu Miechowskiego Raport ewaluacyjny ze stanu realizacji Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Powiatu Miechowskiego na lata 2014 2020, który po przyjęciu przez Zarząd zostanie opublikowany na stronie internetowej Startowa Powiatowego i PCPR w Miechowie. str. 14