P A W E Ł P I E R Ś C I Ń S K I o b r a z o w a n i e z i e m i
Wielki pagór montaż wielokrotny, 1983 r.
Paweł PIERŚCIŃSKI fotograf, publicysta, krytyk i teoretyk fotografii, działacz społeczny, organizator ruchu fotograficznego pejzażystów polskich, komisarz ogólnopolskich wystaw fotografii krajobrazowej, redaktor i współautor między innymi almanachów fotograficznych: Mistrzowie Polskiego Pejzażu (2000) oraz Kielecka Szkoła Krajobrazu (2002). Twórca, organizator i animator pracy kierunku artystycznego pod nazwą KIELECKA SZKOŁA KRAJOBRAZU. Urodzony 25. 05. 1938 roku w 1938 r. w Kielcach. Dyplom mgr inż. budownictwa lądowego uzyskał na Politechnice Warszawskiej (1962). Fotografuje od 1952 roku, debiut wystawienniczy 1955, Członek Związku Polskich Artystów Fotografików (od 1964), Członek Honorowy ZPAF (od 1982), Honorowy Prezes Okręgu Świętokrzyskiego ZPAF w Kielcach (od 1985), członek honorowy wielu stowarzyszeń fotograficznych w Polsce. Paweł Pierściński jest autorem ponad 250 wystaw indywidualnych, ponad 600 razy eksponował fotografie na wystawach w kraju i zagranicą, otrzymał liczne medale, nagrody i dyplomy. Wydał kilkanaście albumów indywidualnych (w tym: Struktury 1982, Między Wisłą a Pilicą 2001, Świętokrzyskie 2004). Fotografie Pawła Pierścińskiego były wielokrotnie publikowane w almanachach światowej fotografii (np. Photography Year Book, Photographis, Fotojahrbuch International, Almanach FIAP ) oraz w fachowej prasie fotograficznej w wielu krajach. Fotografie artysty znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w zbiorach muzealnych wielu krajów (np. we Francuskim Muzeum Fotografii w Bievres, w Muzeum Sztuki Współczesnej im. A. Puszkina w Moskwie, w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie). Opublikował ponad 600 tekstów, opracowań krytycznych, recenzji i wstępów do katalogów wystaw (w tym: prace zwarte, monografie i prace źródłowe). Wśród prac teoretycznych wyróżniają się teksty omawiające działalność Kieleckiej Szkoły Krajobrazu oraz analizujące historię i podsumowujące bieżące dokonania polskiej fotografii krajobrazowej. Pierwszą opublikowaną pracą zwartą było uzasadnienie pracy kierunku estetycznego, broszura pn. Kielecka Szkoła Krajobrazu (Kielce 1976), a następnie między innymi: Kielecka fotografia w latach 1978 1988 ( Almanach fotografii Kielce 1989), Polska Fotografia Krajobrazowa (album Mistrzowie Polskiego Pejzażu Kielce 2000), Kielecka Szkoła Krajobrazu (album Kielce 2002) oraz tom wierszy pn. Pagór (Kielce 2005). W roku 2004 ukazała się antologia jego tekstów autorskich ( Czas krajobrazu Kraków 2004), w roku 2007 autorskie opracowanie biografii ( Paweł Pierściński twórczość 1955 2005 Kielce 2007), a w przygotowaniu (faza opracowania redakcyjnego) pozostają: Słownik Biograficzny Polskich Fotografów oraz wspomnienia autora. Za twórczość fotograficzną, oraz za społeczną działalność organizacyjną, Paweł Pierściński otrzymał liczne odznaczenia państwowe, między innymi: Krzyż Oficerski oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, srebrną Odznakę Gloria Artis oraz honorowe odznaczenia Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP) w Genewie: AFIAP, EFIAP, i EsFIAP. Hasła imienne Paweł Pierściński znajdują się, między innymi, w Międzynarodowych Encyklopediach Fotografów oraz w Międzynarodowych Słownikach Biograficznych. Paweł Pierściński 25-310 Kielce, ul. Kościuszki 12/4, tel. (041) 344-32-61, e-mail: pierscinski@interia.pl
Ponad pięćdziesięcioletnia działalność twórcza i całe dorosłe życie poświęcone fotografii niewielu fotografików poza Pawłem Pierścińskim może tak podsumować swój dorobek. Ale też i niewielu ludzi potrafiłoby tak konsekwentnie i intensywnie pracować, tak znakomicie panować nad materią pracy twórczej, organizacyjnej, krytycznej i materią wzorowej dokumentacji ogromnej ilości własnych prac i innych, również licznych, dokonań. W swojej niezwykle obszernej twórczości dotknął on wszystkich bez mała technik fotograficznych, zawsze osiągając znakomite rezultaty artystyczne. Realizował wiele tematów ale podstawowym obszarem jego artystycznej penetracji stał się kielecki krajobraz. Istotą niemal całej jego twórczości jest nie pozbawiona emocjonalnego podejścia do tematu i elementu kreacji artystycznej dokumentacja. Szczególnie interesował go krajobraz kulturowy, naznaczony śladami mozolnej pracy człowieka, zapisanej w równoległych rytmach wyoranych bruzd, w rysunku szachownicy drobnych poletek, w strukturach różnorodnych upraw. Tworzył krajobrazowe fotograficzne syntezy zawierające głęboko humanistyczne przesłanie pełnego harmonii współistnienia człowieka i natury. Jego systematyczne, przez bez mała pół wieku, dokumentowanie i fotograficzna analiza tego samego fragmentu przestrzeni Kielecczyzny to unikalne w skali światowej, jedyne w swoim rodzaju działanie. Działanie, w którym wspierali go także inni artyści, tworzący zarówno w ramach kolejnych, formowanych przez niego od 1962 roku struktur stowarzyszeń twórczych (aż do stworzenia Kieleckiej Delegatury, a potem Świętokrzyskiego Oddziału Związku Polskich Artystów Fotografików) jak i według, przez niego opracowanych, spójnych zasad stylistyki Kieleckiej Szkoły Krajobrazu. Niewątpliwie sukcesy kieleckich fotografików w dużej mierze były owocami także jego pracy animatora ruchu fotograficznego, organizatora i krytyka. Jemu Kielce zawdzięczają powstanie Galerii Fotografii, zaistnienie Ogólnopolskiego Sympozjum Krajobraz i siedmiokrotnych edycji Biennale Krajobrazu Polskiego. Był organizatorem wielu wystaw, w kraju i poza jego granicami. Jego liczne publikacje, albumy, książki, teksty o fotografii; zarówno własnej, artystów KSK oraz innych, wiele wniosły do stanu wiedzy o tej dziedzinie sztuki i znacznie przyczyniły się do jej upowszechnienia. Nie do przecenienia jest jego rola wybitnego autorytetu w dziedzinie sztuki fotograficznej i wiedzy o niej. I ciągła, społeczna, praca w Komisji Artystycznej ZPAF, wspieranie swoim doświadczeniem i życzliwością młodych adeptów sztuki fotografii. To krótkie podsumowanie rezultatów półwiecznej pracy Pawła Pierścińskiego nie uwzględnia jego najważniejszego osiągnięcia bo też ono dzieje się poza nim samym. Najważniejszym osiągnięciem tego znakomitego artysty jest bowiem inspirujące promieniowanie jego sztuki, nabierającej w miarę upływu czasu ciągle nowych wartości. Jej formalne nowatorstwo, które niegdyś wprowadziło na nowo temat krajobrazu w krąg zainteresowań artystów fotografików i wzbudziło zachwyty krytyki, nabrało wagi i rangi klasyki, a poszczególne kadry stały się ikonami polskiej fotografii krajobrazowej. Jego sposób interpretacji krajobrazu, będący jednocześnie perfekcyjną technicznie dokumentacją i syntetycznym, pełnym emocjonalnych odniesień, portretem ziemi, jest źródłem inspiracji dla wielu innych artystów; zarówno fotografików jak i malarzy także tak znakomitych, jak Leszek Misiak. Pociąga ich nie tylko bogactwo krajobrazowych form, wyrafinowanych struktur, geometrycznych rytmów i estetyczna atrakcyjność obrazowania - także charakter i klimat świata, który Paweł Pierściński unieruchomił i ocalił w swoich fotografiach. To świat emanujący pełnią jedności witalności przyrody i porządkującego ją intelektu człowieka, harmonii sił natury i oswajającej je pracy ludzkich rąk. Świat równowagi, nadrzędnej logiki i celowości, wynikających także z wyjątkowej, fascynującej osobowości artysty i jego ścisłego umysłu. Świat, którego istotą jest, sformułowana w jego sztuce, potwierdzona realizmem fotograficznego medium prawda. Bowiem im więcej prawdy o ziemi zdoła zawrzeć fotografia, tym mocniej wzruszy odbiorcę i tym silniejsze roztoczy działanie. Mimo że świat utrwalony w fotografiach Pawła Pierścińskiego coraz bardziej oddala się w przeszłość, te jego słowa nie tracą na aktualności. Ponadczasowa prawda o ziemi, którą wydobył i pokazał w kadrach swoich zdjęć, nadal wzrusza i coraz silniejsze roztacza działanie. Stanisława Zacharko
Wyrzut sumienia Erozja brom, 1969 r.
Małe formy krajobrazowe Tarasy brom
Sinusoida brom, 1956 r.
Krajobraz falisty brom, 1958 r.
Małe formy krajobrazowe Szachownica pól brom
Śniegowy potworek brom
Ptak Przedwiośnie brom
Klin I brom, 1960 r. Klin II brom, 1960 r.
Ziemia izohelia, 1968 r.
Zbocze Klonówki brom, 1967 r.
Grodzisko w Stradowie brom, 1967 r.
Drogi w Stradowie brom, 1967 r.
Małe formy krajobrazowe Miedza brom
Jesienne pola brom, 1962 r.
Ziemia chęcińska montaż wielokrotny, 1968 r.
Miedza brom, 1968 r. Krajobraz I brom, 1976 r.
Krajobrazy z przednim planem Stóg brom, 1985 r.
Słońce fotograficzne brom, 1968 r.
Rozeta I montaż wielokrotny, 1984 r.
Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach Galeria Piwnice od 9 maja do 1 czerwca 2008 r. Wystawa złożona jest z prac z kolekcji BWA Kielce Biuro Wystaw Artystycznych Dyrektor: Marian Rumin Kielce, ul. Leśna 7, tel. (0-41) 344 49 42, fax: (0-41) 344-27-51 www.bwakielce.wici.info e-mail: galeriabwakielce@pro.onet.pl Kurator wystawy: Marian Rumin Opracowanie graficzne katalogu: Stanisława Zacharko Fotografia artysty: Jolanta Pierścińska Wydawca katalogu: Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach Druk: Zakład Poligraficzny SAM-WIL www.samwil.pl ISBN 978-83-89436-75-7 Na okładce: Rozeta II montaż wielokrotny, 1984 r.