Zasady stosowania Tom III: Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra

Viega Zasady stosowania: Tom III Zasady stosowania Tom III: Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra PL 643 836-733.01-12/08 Viega Sp. z o.o. Al. Zwycięstwa 250 81-540 Gdynia telefon: 058-66 24 999 telefaks: 058-66 24 990 info@viega.pl www.viega.pl

Zasady stosowania tom III Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra Instrukcja stosowania Fonterra Base Fonterra Tacker 15 / 17 / 20 Fonterra Reno Fonterra Side 12 Fonterra Side 12 Clip Elementy regulacji, rozdzielnie i szafy rozdzielcze

Pierwsze wydanie, listopad 2008 Viega GmbH & Co. KG, Attendorn Wszystkie prawa - także prawa powielania - zastrzeżone Wydawca Viega GmbH & Co. KG Sytemy sanitarne i grzewcze Postfach 4 30 / 4 40 D-57428 Attendorn Telefon +49 2722 61-0 Telefaks +49 2722 61-1415 Internet www.viega.de Doradztwo techniczne Telefon +48 58 6624999 Telefaks +48 58 6624990 Email info@viega.pl Internet www.viega.pl Informacje zawarte w niniejszym podręczniku użytkownika są niewiążące. Zastrzegamy sobie prawo do wprowadzania zmian, związanych ze zdobywaniem nowej wiedzy i postępem technicznym.

Instrukcja stosowania informacje techniczne niniejszego podręcznika opisują całą paletę systemów ogrzewania i chłodzenia powierzchniowego firmy Viega w zakresie systemów powierzchniowej wymiany ciepła. Informacje o produktach, ich właściwościach i sposobach zastosowania opierają się na aktualnie obowiązujących w Europie. Fragmenty tekstu, odznaczone gwiazdką (*), odpowiadają ewymogom technicznym w Europie. Należy je rozumieć jako zalecenie, jeżeli nie występują odpowiednie wymagania krajowe. Obowiązujące krajowe ustawy, normy, wytyczne, standardy i inne zasady techniczne mają zawsze pierwszeństwo przed europejskimi regulacjami zawartymi w niniejszym podręczniku. Przedstawione tu informacje nie obowiązują w innych krajach i regionach i należy je traktować jako uzupełnienie.

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Instrukcja stosowania Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra Fonterra Base 10 Opis systemu 10 System ogrzewania powierzchniowego Fonterra Base*...10 Składniki systemu*... 12 Zasady stosowania 16 Zapotrzebowanie elementów systemowych...16 Narzędzia do Fonterra Base...18 Parametry...20 Konstrukcje podłogowe do nowych budynków mieszkalnych*...24 Uwarunkowania budowlane*.......................................... 33 Konstrukcja specjalna z jastrychem wyrównawczym*... 38 Szczeliny rozmieszczenie i wykonanie*... 39 Szczeliny dylatacyjne...40 Wykładziny podłogowe...41 Parkiet*...43 Montaż 47 Uwarunkowania do układania ogrzewania powierzchniowego*... 47 Układanie / podzespoły ogrzewania powierzchniowego... 48 Czynności montażowe...49 Ogrzewanie funkcyjne wg DIN EN 1264*...50 Próba ciśnieniowa ogrzewania podłogowego wg DIN EN 1264*... 51 Fonterra Tacker 15 / 17 / 20 52 Opis systemu 52 System Fonterra Tacker 15 / 17 / 20*...52 Składniki systemu...53 Zasady stosowania 54 Zapotrzebowanie elementów systemowych...54 Narzędzia do Fonterra Tacker...54 Parametry...56 Konstrukcje podłogowe do nowych budynków mieszkalnych*...64 Uwarunkowania budowlane*.......................................... 71 Konstrukcja specjalna z jastrychem wyrównawczym*... 76 Szczeliny dylatacyjne rozmieszczenie i wykonanie*... 77 Wykładziny podłogowe...78 Systemy Viega Fonterra i jastrych cementowy*... 81 Składowanie...83 Czyszczenie podłoża*... 83 Układanie konstrukcji wspierającej (izolacyjna taśma brzegowa, dodatkowa izolacja)... 83 6

Spis treści Montaż 84 Uwarunkowania do układania ogrzewania powierzchniowego...84 Czynności montażowe...85 Ogrzewanie funkcyjne wg DIN EN 1264*...86 Próba ciśnieniowa ogrzewania podłogowego wg DIN EN 1264*... 87 Fonterra Reno 88 Opis systemu 88 System Fonterra Reno...88 Składniki systemu...89 Narzędzia do Fonterra Reno...90 Zasady stosowania 91 Zapotrzebowanie elementów systemowych...91 Wykres jednostkowego przepływu ciepła...92 Charakterystyki wydajności...92 Wykres strat ciśnienia dla rur PB 12 x 1,3...94 Uszczelnianie budynku w przypadku powierzchni, graniczących z ziemią*... 95 Tabela do oznaczania średniej temperatury wody grzewczej...95 Konstrukcje podłogowe do nowych budynków mieszkalnych*...96 Ogrzewanie podłogowe konstrukcja*................................ 97 Wykładziny podłogowe*... 102 Uwarunkowania budowlane*......................................... 104 Szczeliny dylatacyjne...105 Montaż 106 Układanie ogrzewania powierzchniowego............................ 106 Wytyczne montażowe płyt systemowych...107 Projektowane*... 111 Układanie rur...117 Nanoszenie wykładzin podłogowych...123 Próba ciśnieniowa ogrzewania podłogowego wg DIN EN 1264*... 124 Fonterra Side 12 126 Opis systemu 126 System ogrzewania ściennego Fonterra Side 12...126 Składniki systemu...128 Zasady stosowania 130 Zapotrzebowanie elementów systemowych...131 Parametry...132 Projektowane...136 Montaż 139 Warunki budowlane dla ogrzewań ściennych...139 Instrukcja układania Fonterra Side 12...142 Podłączanie do instalacji grzewczej...147 Ochrona instalacji przed mrozem...149 Obróbka powierzchniowa płyt ogrzewania ściennego:... 150 7

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Próba ciśnieniowa ogrzewania ściennego...152 Fonterra Side 12 Clip 154 Opis systemu 154 System ogrzewania ściennego Fonterra Side 12 Clip...154 Składniki systemu Fonterra Side 12 Clip...156 Narzędzia do Fonterra Side 12 Clip...156 Zasady stosowania 157 Fonterra Side 12 Clip system ogrzewania ściennego... 157 Zapotrzebowanie elementów systemowych...159 Parametry...160 Projektowane...162 Fonterra Side 12 Clip - ogrzewanie lub chłodzenie ścienne... 165 Montaż 166 Warunki budowlane dla ogrzewań ściennych...166 Układanie ogrzewania powierzchniowego*........................... 167 Rysunek systemowy...171 Podłączanie do instalacji grzewczej*... 172 Układanie przewodów przyłączeniowych...172 Warunki tynkowania...175 Informacje dotyczące tynkowania...175 Struktura tynku...177 Protokół nagrzewania powierzchniowego ogrzewania ściennego Fonterra...178 Próba ciśnieniowa ogrzewania ściennego...179 8

Spis treści Elementy regulacji, rozdzielnie i szafy rozdzielcze 180 Podstawy 180 Termostaty pokojowe 184 Termostat pokojowy 230 V / 24 V... 186 Łącze radiowe termostatu pokojowego 230 V Fonterra...188 Jednostka bazowa 190 Łącze radiowe jednostki bazowej...191 Stacje regulacji 192 Kompaktowe stacje regulacji...192 Rozdzielcza stacja regulacyjna sterowana pogodą... 194 Regulacja stałej temperatury...196 Stacja mieszania...198 Elektronika regulacyjna ECL 100 200 Regulator wielofunkcyjny ECL 301 202 Regulator różnicy ciśnień 207 Zestaw licznika energii cieplnej 1 207 Rozdzielacz 208 Rozdzielacz obwodów grzewczych Fonterra ze stali nierdzewnej 1"...208 Napędy nastawnika 209 Rozdzielacz obwodów grzewczych Fonterra ze stali nierdzewnej 1 ½" 210 Szafy rozdzielające 211 9

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra Base Opis systemu System ogrzewania powierzchniowego Fonterra Base* Poszczególne elementy systemów Fonterra Base są doskonale dopasowane do siebie. Dotyczy to w takim samym stopniu montażu, jak i planowania czy używanych materiałów. Izolacyjna taśma brzegowa zapobiega powstawaniu mostków akustycznych i zapewnia powierzchni jastrychu możliwość dylatacji, wymaganą przez normę DIN 18560. Izolacyjna taśma brzegowa musi pozwalać się ścisnąć o 5 mm. Dotyczy to zarówno jastrychów cementowych, jak i płynnych. Zgodne z normą izolacyjne taśmy brzegowe dostępne są w wymiarach 150 x 8 mm i 150 x 10 mm. Do jastrychów płynnych dostępna jest specjalna izolacyjna taśma brzegowa o grubości 10 mm. Obydwie wersje są wykonane z trwałej pianki poliuretanowej. W przypadku większych, jednolitych powierzchni jastrychu powyżej 40 m² norma DIN 18560 wymaga podziału powierzchni, aby umożliwić kompensowanie ruchów płaszczyzn jastrychu. Ten sposób postępowania jest przewidziany także w przypadku wykonywania posadzek jastrychowych o długości powyżej 8 m, przy nieregularnych powierzchniach albo w przypadku przejść i drzwi. Profil okrągły dzieli poszczególne pola jastrychu w obszarze zatrzasków płyty systemowej, a profil dylatacyjny niezawodnie oddziela powierzchniową warstwę jastrychu. Profil dylatacyjny to trwały pasek z wzmocnionej pianki poliuretanowej. Jeżeli rury grzewcze krzyżują się ze szczeliną dylatacyjną, należy je zabezpieczyć przed uszkodzeniem przez jastrych, używając do tego specjalnej osłony rur pod szczeliny dylatacyjne. Osłony rur pod szczeliny dylatacyjne są dostępne do wszystkich rur grzewczych PB i PE-Xc firmy Viega. Często konieczne jest dopasowanie do wyglądu architektonicznego. Płyty systemowe Viega-Fonterra pozwalają także na układanie rur grzewczych po przekątnej bez konieczności montowania dodatkowych elementów pomocniczych. Systemy Fonterra Base doskonale spełniają wymaganie stworzenia szczelnej, zamkniętej powierzchni, niezbędnej do naniesienia jastrychu cementowego lub płynnego. Połączenie płyt systemowych przez zachodzący na nie pasek z wypustami, montowany na zatrzaski, spełnia wymaganie, stawiane przez DIN 18560. Dodatkowe zabezpieczenie gwarantuje nowe uszczelnienie labiryntowe. Dzięki swojej konstrukcji płyty systemowe Fonterra Base zapewniają absolutnie dokładne zamocowanie rur grzewczych w pionie oraz ich wzajemne odstępy, prostopadłość lub kąt ustawienia. 10

Fonterra Base Wymagania Ponieważ różne wymagania wobec powierzchniowych systemów grzewczych i chłodzących spowodowały powstanie bardzo wyspecjalizowanych rozwiązań, konieczne jest dobranie systemu odpowiednio do uwarunkowań budowlanych i indywidualnych potrzeb. Nowe lub stare budynki, systemy suche albo mokre, budynki mieszkalne czy publiczne z dużą frekwencją osób, obszary o dużym obciążeniu komunikacyjnym albo pod gołym niebem - Viega zawsze może zaoferować indywidualnie dopasowane rozwiązanie. Największą gamę rozwiązań systemowych oferują systemy Fonterra Base. Dwa warianty systemu pozwalają na spełnienie wszystkich standardowych wymagań wobec systemów powierzchniowej wymiany ciepła. Fonterra Base 12, wielofunkcyjny system do licznych zastosowań. Pozwala na stosowanie jako element podłogowy. Reprezentuje on najnowszy stan techniki ogrzewania powierzchniowego firmy Viega. Fonterra Base 15, wielofunkcyjny system do wszystkich zastosowań, stawiających wysokie wymagania wobec mocy. Optymalizacja kosztów i korzyści występuje zwłaszcza przy dużych powierzchniach grzewczych lub chłodzących, w przypadku których dłuższe obwody grzewcze mogą całkowicie wykorzystywać dopuszczalną maksymalną stratę ciśnienia i istnieje możliwość optymalnego planowania rozdzielaczy. Szczególnie polecany jako system do ogrzewania lub chłodzenia. Płyty systemowe z zatrzaskami Rys. 1 Połączenie zatrzaskowe i uszczelnienie labiryntowe 11

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Wszystkie płyty systemowe z zatrzaskami mogą być łatwo układane przez jedną osobę. Dzięki nowoczesnej technice cięcia i zachodzenia zatrzasków systemowych pozostaje tylko niewiele odpadów. Nowo opracowane uszczelnienie labiryntowe zapewnia dodatkowe zabezpieczenie przed dostawaniem się jastrychu lub wilgoci. Składniki systemu* Fonterra Base 12 Systemy podłogowe do jastrychów z zapraw jastrychowych i mas jastrychowych zgodnie z DIN EN 13813. Fonterra Base 12 System podłogowy Rys. 2 Cechy Powierzchnie systemowe Fonterra Base 12 w wykonaniach 30-2 lub ND 11 (z izolacją) Smart (bez izolacji) Rury z polibutylenu 12 x 1,3 mm Bardzo wygodny w układaniu materiał rur, elastyczny także w niskich temperaturach otoczenia, krótkie czasy montażu Wysoka rezerwa bezpieczeństwa rur Nadaje się do stosowania z użyciem jastrychu cementowego i gipsowego Krótkie czasy montażu Długości obwodów grzewczych do 80 m przy 80 W / m² i Dϑ = 10 K Wysokości zabudowy od 44 do 89 mm, plus wykładzina podłogowa Niezawodność systemowa z atestem DIN 12

Fonterra Base Składniki systemu Fonterra Base 12 Płyta systemowa z zatrzaskami Rura PB Taśma brzegowa Profile dylatacyjne Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 30-2 12 x 1,3 Izolacyjna taśma brzegowa 150 / 8 Zestaw do szczelin dylatacyjnych Profil dylatacyjny 100 x 10mm Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 ND 11 Specjalna izolacyjna taśma brzegowa 150 / 10 Profil okrągły 15 mm Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 smart bez izolacji EPS Osłona rur pod szczeliny dylatacyjne Element dylatacyjny pod drzwi Fonterra Tab. 1 13

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra Base 15 Do instalacji z dużym natężeniem przepływu ogrzewanie / chłodzenie. Ze względu na niskie różnice temperatury zwłaszcza przy funkcji chłodzenia występują duże natężenia przepływu. Fonterra Base 15 Do ogrzewania lub chłodzenia powierzchniowego Rys. 3 Cechy Płyty systemowe Fonterra Base 15 w wykonaniach 30-2 lub ND11 (z izolacją) Smart (bez izolacji) Nadaje się do stosowania z użyciem jastrychu cementowego i gipsowego Wygodne układanie z krótkimi czasami montażu Ze wzmocnioną folią zatrzaskową, po której można chodzić Długości obwodów grzewczych do 100 m przy 80 W / m² i Dϑ = 10 K Wysokości zabudowy od 49 do 94 mm plus wykładzina podłogowa Niezawodność systemowa z atestem DIN 14

Fonterra Base Składniki systemu Fonterra Base 15 Płyta systemowa z zatrzaskami Rura PB Taśma brzegowa Profile dylatacyjne Płyta zatrzaskowa Fonterra 15 30-2 15 x 1,5 Izolacyjna taśma brzegowa 150 / 8 Zestaw do szczelin dylatacyjnych Profil dylatacyjny 100 x 10mm Płyta zatrzaskowa Fonterra 15 ND 11 Specjalna izolacyjna taśma brzegowa 150 / 10 Profil okrągły 15 mm Płyta zatrzaskowa Fonterra 15 smart bez izolacji EPS Osłona rur pod szczeliny dylatacyjne Element dylatacyjny pod drzwi Fonterra Tab. 2 15

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Zasady stosowania Zapotrzebowanie elementów systemowych Zapotrzebowanie rur i czasy montażu systemu Fonterra Base 12 Rura ogrzewania powierzchniowego Wzajemny odstęp [cm] 5,5 11 16,5 22 27,5 33 Zapotrzebowanie rur PB w m/m² 17,6 8,8 5,9 4,4 3,5 2,9 Czas montażu w roboczominutach/m² 5,0 3,0 2,5 2,0 2,0 1,5 Tab. 3 Długości obwodów grzewczych Fonterra Base 12 System Fonterra Base 12 Tab. 4 przy 80 W / m² i Dϑ = 10 K Długości obwodów grzewczych do 80 m Zapotrzebowanie materiału Fonterra Base 12 Składniki systemu Rury polibutenowe Viega 12 mm Ilości pakowe 240/650 m Proporcjonalne zapotrzebowanie zależnie od wzajemnych odstępów Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 30-2 8 szt. 0,86 szt. / m² Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 ND 11 8 szt. 0,86 szt. / m² Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 smart bez izolacji EPS 8 szt. 0,86 szt. / m² Taśma brzegowa 8 / 150 mm 200 m w razie potrzeby 1,00 m / m² Taśma brzegowa 10 / 150 mm 200 m w razie potrzeby 1,00 m / m² Profil okrągły 12 mm 25 m w razie potrzeby Profil dylatacyjny 10 / 80 mm 8 szt. w razie potrzeby Temporex model 1455 10 kg w razie potrzeby 0,3 kg / m² Temporex specjalny model 1454 10 kg w razie potrzeby 1,3 kg / m² H 2000 model 1453 10 kg w razie potrzeby 0,14 kg / m² Tab. 5 Wartości orientacyjne na m² dla Viega-Fonterra; przy układaniu na sucho i lub na mokro i dla obciążeń użytkowych 2 kn/m². 16

Fonterra Base Zapotrzebowanie rur i czasy montażu systemu Fonterra Base 15 Rura ogrzewania powierzchniowego Wzajemny odstęp [cm] 5,5 11 16,5 22 27,5 33 Zapotrzebowanie rur PB w m/m² 17,6 8,8 5,9 4,4 3,5 2,9 Czas montażu w roboczominutach/m² 5,0 3,0 2,5 2,0 2,0 1,5 Tab. 6 Długości obwodów grzewczych Fonterra Base System Fonterra Base 15 Tab. 7 przy 80 W / m² i Dϑ = 10 K Długości obwodów grzewczych do 100 m Zapotrzebowanie materiału Fonterra Base 15 Składniki systemu Rury grzewcze PB15 Ilości pakowe 240/650 m Proporcjonalne zapotrzebowanie zależnie od wzajemnych odstępów Płyta zatrzaskowa 15 30-2 8 szt. 0,86 szt. / m² Płyta zatrzaskowa 15 ND 11 8 szt. 0,86 szt. / m² Płyta zatrzaskowa 15 smart bez izolacji EPS 8 szt. 0,86 szt. / m² Taśma brzegowa 150 / 8 mm 200 m w razie potrzeby 1,00 m / m² Taśma brzegowa 150 / 10 mm 200 m w razie potrzeby 1,00 m / m² Profil okrągły 12 mm 25 m w razie potrzeby Profil dylatacyjny 100 / 10 mm 8 szt. w razie potrzeby Temporex model 1455 10 kg w razie potrzeby 0,3 kg / m² Temporex specjalny model 1454 10 kg w razie potrzeby 1,30 kg / m² H -2000 model 1453 10 kg w razie potrzeby 0,14 kg / m² Tab. 8 Wartości orientacyjne na m² dla Viega-Fonterra; przy układaniu na sucho i lub na mokro i dla obciążeń użytkowych 2 kn/m². 17

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Składniki systemu Fonterra Base Nazwa Numer artykułu Rura grzewcza PB 12, 240 m 615680 Rura grzewcza PB 12, 650 m 616502 Rura grzewcza PB 15, 240 m 616519 Rura grzewcza PB 15, 650 m 616526 Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 30-2 608491 Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 ND 11 608507 Płyta zatrzaskowa Fonterra 12 smart 608514 Płyta zatrzaskowa Fonterra 15 30-2 608521 Płyta zatrzaskowa Fonterra 15 ND 11 608538 Płyta zatrzaskowa Fonterra 15 smart 608545 Taśma brzegowa 150 / 8 mm 609474 Taśma brzegowa 150 / 10 mm 609481 Profil okrągły 15 mm 609535 Profil dylatacyjny 609542 Osłona rur pod szczeliny dylatacyjne 12 609511 Osłona rur pod szczeliny dylatacyjne 15/17 609511 Kołek mocujący 75 mm 609719 Kołek mocujący 145 mm 609726 Temporex model 1455 10 kg 609207 Temporex specjalny model 1454 562724 H -2000 model 1453 562717 Tab. 9 Narzędzia do Fonterra Base Nazwa Numer artykułu Szpula do rur 562359 Nóż do płyt izolacyjnych 625207 Nożyce do rur z tworzywa sztucznego 117047 Szczęki zaciskowe 12 425 302 Szczęki zaciskowe 15 439 064 Zaciskarka np. Pressgun 4E 612 023 Tab. 10 18

Fonterra Base Wykresy strat ciśnienia Wykres strat ciśnienia dla rur PB Ø 12 x 1,3 Strata ciśnienia R Rys. 4 Natężenie przepływu m [kg / h] (medium: woda) Wykres strat ciśnienia dla rur PB Ø 15 x 1,5 Strata ciśnienia R Rys. 5 Natężenie przepływu m [kg / h] (medium: woda) 19

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Parametry Charakterystyki wydajności Fonterra Base 12 Rura grzewcza PB 12 R = 0,02 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Temperatura czynnika grzewczego w C Rys. 6 Rura grzewcza PB 12 R = 0,05 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Temperatura czynnika grzewczego w C Rys. 7 20

Fonterra Base Rura grzewcza PB 12 R = 0,10 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Rys. 8 Temperatura czynnika grzewczego w C Rura grzewcza PB 12 R = 0,15 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Temperatura czynnika grzewczego w C Rys. 9 21

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Charakterystyki wydajności Fonterra Base 15 Rura grzewcza PB 15 R = 0,02 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Rys. 10 Temperatura czynnika grzewczego w C Rura grzewcza PB 15 R = 0,05 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Temperatura czynnika grzewczego w C Rys. 11 22

Fonterra Base Rura grzewcza PB 15 R = 0,10 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Temperatura czynnika grzewczego w C Rys. 12 Rura grzewcza PB 15 R = 0,15 m² K/W λ,b Jastrych cementowy, przykrywający rury 45 mm Jednostkowy przepływ ciepła w W / m 2 Rys. 13 Temperatura czynnika grzewczego w C 23

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Konstrukcje podłogowe do nowych budynków mieszkalnych* Sytuacje montażowe wg DIN EN 1264-4 Rys. 14 Minimalne opory cieplne warstwy izolacyjnej wg DIN EN 1264-4 Pomieszczenie Położenie Opór cieplny R λizolacji [m² K/W] Uwagi I nad ogrzewanym pomieszczeniem 0,75 wg DIN EN 1264-4 II III Tab. 11 nad częściowo ogrzewanym pomieszczeniem nad nieogrzewanym pomieszczeniem 1,25 1,25 IV nad przejazdem lub tarasem 2,0 * V nad ziemią 1,25 Oporność cieplna sufitu jest uwzględniana przy oznaczaniu strat w dół. 24

Fonterra Base Ogrzewanie podłogowe konstrukcja Aby zminimalizować straty ciśnienia do sąsiednich obszarów oraz zapobiec hałasowi, konstrukcje podłogi muszą być zgodne z wymaganiami DIN EN 1264. Celem uniknięcia błędów opracowane zostały standardy w postaci norm. Jastrych standardowy 63 mm składa się z wysokości zabudowy»krawędź górna«rury grzewczej plus 45 mm warstwy nawierzchniowej jastrychu. Jastrych wg DIN 18560 z dodatkiem plastyfikatora»h 2000«. Wykładzinę podłogową należy przy tym uwzględnić osobno dla całkowitej wysokości konstrukcji. Jastrych cienkowarstwowy 48 mm składa się z wysokości zabudowy do krawędzi górnej rury grzewczej plus 30 mm warstwy nawierzchniowej jastrychu. Jastrych wg DIN 18560 z dodatkiem plastyfikatora»estrotherm spezial«redukuje wysokość zabudowy o 15 mm! Wykładzinę podłogową należy przy tym uwzględnić osobno dla całkowitej wysokości konstrukcji. Poniższe przykłady konstrukcji podłogowych zostały wykonane przy użyciu jastrychu standardowego 63mm. Fonterra Base 15 30-2 wymagania minimalne wg DIN EN 1264-4 Rysunki konstrukcji przedstawiają wymagania minimalne wg DIN EN 1264 4 dla Fonterra Tacker 15 przy przykryciu rur 45 mm z dodatkiem plastyfikatora Viega H-2000 wraz z wykładziną podłogową. Redukcja o maksymalnie 15 mm jest możliwa przy jastrychach cementowych CT-F4 klasy twardości 4, obciążeniu użytkowym 2 kn / m² przy użyciu plastyfikatora Viega Estrotherm spezial (model 1454). Przy większych obciążeniach ruchowych konieczne jest stosowanie innych klas wytrzymałościowych lub twardościowych zgodnie z tabelami 2 do 4 normy DIN 18560, część 2. Możliwe są inne modele konstrukcyjne, o ile wobec budowlanej izolacji cieplnej stawiane są wyższe wymagania wobec współczynnika U. Fonterra Base 12 30-2 wymagania minimalne wg DIN 1264-4 Wymagania minimalne odpowiadają wymaganiom wobec Base 15, przy czym wysokość zabudowy spada o 3 mm, gdyż płyta systemowa ma inną grubość. 25

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Sytuacja montażowa I nad ogrzewanym pomieszczeniem 20 C / 20 C Rys. 15 R λ = 0,75 [m² K / W] Sytuacja montażowa II nad częściowo ogrzewanym pomieszczeniem 20 C / 20 C Rys. 16 R λ = 1,25 [m² K / W] Sytuacja montażowa III nad nieogrzewanym pomieszczeniem Rys. 17 R λ = 1,25 [m² K / W] 26

Fonterra Base Sytuacja montażowa IV nad stropem zewnętrznym Rys. 18 R λ = 2,0 [m² K / W] Sytuacja montażowa V nad ziemią głębokość wody gruntowej > 5 m Rys. 19 R λ = 1,25 [m² K / W] 27

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra Base 15 ND 11 wymagania minimalne wg DIN EN 1264-4 Rysunki konstrukcji przedstawiają wymagania minimalne wg DIN EN 1264 4 z Fonterra Base 15 ND 11 przy przykryciu rur 45 mm oraz użyciu plastyfikatora Viega H-2000 wraz z wykładziną podłogową. Możliwe są inne modele konstrukcyjne, o ile wobec budowlanej izolacji cieplnej stawiane są wyższe wymagania wobec współczynnika U. Fonterra Base 12 ND 11 wymagania minimalne wg DIN 1264-4 Wymagania minimalne odpowiadają wymaganiom wobec Base 15, przy czym wysokość zabudowy spada o 3 mm, gdyż płyta systemowa ma inną grubość. Sytuacja montażowa I nad ogrzewanym pomieszczeniem 20 C / 20 C Rys. 20 R λ = 0,75 [m² K / W] Sytuacja montażowa II nad częściowo ogrzewanym pomieszczeniem 20 C / 20 C Rys. 21 R λ = 1,25 [m² K / W] 28

Fonterra Base Sytuacja montażowa III nad nieogrzewanym pomieszczeniem Rys. 22 R λ = 1,25 [m² K / W] Sytuacja montażowa IV nad stropem zewnętrznym Rys. 23 R λ = 2,0 [m² K / W] Sytuacja montażowa V nad ziemią głębokość wody gruntowej > 5 m Rys. 24 R λ = 1,25 [m² K / W] 29

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Fonterra Base 15 smart wymagania minimalne wg DIN EN 1264-4 Rysunki konstrukcji przedstawiają wymagania minimalne wg DIN EN 1264 4 z Fonterra Base 15 30-2 przy przykryciu rur 45 mm oraz użyciu plastyfikatora Viega H-2000 wraz z wykładziną podłogową. Możliwe są inne modele konstrukcyjne, o ile wobec budowlanej izolacji cieplnej stawiane są wyższe wymagania wobec współczynnika U. Fonterra Base 12 smart wymagania minimalne wg DIN 1264-4 Wymagania minimalne odpowiadają wymaganiom wobec Base 15, przy czym wysokość zabudowy spada o 3 mm, gdyż płyta systemowa ma inną grubość. Sytuacja montażowa I nad ogrzewanym pomieszczeniem 20 C / 20 C Rys. 25 R λ = 0,75 [m² K / W] Sytuacja montażowa II nad częściowo ogrzewanym pomieszczeniem 20 C / 20 C Rys. 26 R λ = 1,25 [m² K / W] 30

Fonterra Base Sytuacja montażowa III nad nieogrzewanym pomieszczeniemi Rys. 27 R λ = 1,25 [m² K / W] Sytuacja montażowa IV nad stropem zewnętrznym Rys. 28 R λ = 2,0 [m² K / W] Sytuacja montażowa V nad ziemią głębokość wody gruntowej > 5 m Rys. 29 R λ = 1,25 [m² K / W] 31

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Obliczanie powierzchni grzewczych wg DIN EN 1264-3 - arkusz obliczeniowy Nr projektu ΣQ F Arkusz Obliczanie powierzchni grzewczych Fonterra Inwestycja budowlana Liczba obwodów grzewczych Data Opracował Δp max Σm H Rozdzielacz ϑ V,obl. Σm H Rozdzielacz Numer pomieszczenia Pozycja, numer obwodu grzewczego Nazwa pomieszczenia Normalna temperatura pomieszczenia ϑ i C Temperatura pomieszczenia poniżej ϑ u C Powierzchnia grzewcza podłogi A F m² Nominalne obciążenie ogrzewania W Obliczeniowa wydajność cieplna Q H Obliczeniowe natężenie przepływu ciepła q obl. Opór cieplny wykładziny podłogowej R λb W W/m² m² K/W Powierzchnia obwodu grzewczego w strefie przebywania A A - lub w strefie zewnętrznej A A m² Powierzchnia obwodu grzewczego w strefie przebywania A R - lub w strefie brzegowej A R m² Natężenie przepływu ciepła/strefa przebywania/strefa brzegowa q A/R W/m² Średnia temperatura powierzchni ϑ F,m C Obliczeniowa temperatura zasilania ϑ V,obl. C Maks. dop. temperatura zasilania Δϑ V,obl. Odstęp układania VA Różnica temperatury czynnika grzewczego Δϑ H Różnica temperatury w obwodzie grzewczym/na obwód grzewczy σ Częściowy opór cieplny do góry R O Częściowy opór cieplny w dół R U K cm K K m² K/W m² K/W ΔT do pomieszczenia poniżej ΔT U 32 Natężenie jednostkowego przepływu ciepła w dół q u Całkowita moc cieplna/obwód Q F Średnie obliczeniowe obciążenie ogrzewania m H Długość ułożonych rur grzewczych L R Długość rur przewodu przyłączeniowego L RA Σ metrów bieżących długości rur obwodu grzewczego i przewodu przyłączeniowego L całk. Strata ciśnienia w obwodzie grzewczym i przewodzie przyłączeniowym Δp R Strata ciśnienia w rozdzielaczu obwodów grzewczych (zawór otwarty) Δp V Całkowita strata ciśnienia Δp całk. Różnica ciśnień do dławienia Wstępne ustawienie zaworu w rozdzielaczu obwodów grzewczych Tab. 12 W/m2 W l/h m m m mbar mbar mbar mbar 0-5 obr.

Fonterra Base Uwarunkowania budowlane* Bardzo ważna jest koordynacja pomiędzy firmami wykonującymi ogrzewanie oraz układającymi wylewkę i wykładzinę podłogową. Wczesne uzgodnienie prac pomiędzy wszystkimi zaangażowanymi partnerami pozwoli uniknąć nieporozumień, dodatkowej pracy, straty czasu i niepotrzebnych kosztów. Na co należy zwracać szczególną uwagę? Uwarunkowania budowlane do układania ogrzewania powierzchniowego Sprawdzić stan budynku. Dla każdego nowego budynku obowiązują ustawy, rozporządzenia i dyrektywy, które muszą być przestrzegane przez wszystkie wcześniejsze branże. Należy natychmiast zgłaszać zastrzeżenia i rozpoczynać prace dopiero po usunięciu usterek. DIN 18560, część 2, rozdział 4 stwierdza, że prace tynkarskie muszą być zakończone i tynk ścian musi sięgać do surowego stropu betonowego. Przy planowaniu obwodów grzewczych należy dopasować do siebie obwody grzewcze i pola jastrychu. Przewody grzewcze nie powinny krzyżować się ze szczelinami dylatacyjnymi, znajdującymi się w podłodze. Okna i drzwi zewnętrzne muszą być zamontowane. Za pośrednictwem wyznaczonego przez inwestora punktu odniesienia wysokości (znacznik wysokości) należy sprawdzić na każdej kondygnacji, czy wszędzie dostępna jest wymagana wysokość konstrukcyjna. Podłoże musi być wystarczająco suche i mieć płaską powierzchnię, aby umożliwić wylanie płynnej wylewki. Nie mogą występować punktowe przewyższenia, przewody rurowe itp., które mogły by stać się mostkami akustycznymi lub spowodować wahania grubości jastrychu. Tolerancje położenia wysokościowego i pochylenia podłoża nośnego muszą odpowiadać wymaganiom DIN 18 202»tolerancje wymiarowe w budownictwie lądowym«. Należy stworzyć płaską powierzchnię jako podkład dla warstwy izolacyjnej co najmniej dla izolacji dźwiękowej. Należy uwzględnić wymaganą do tego wysokość konstrukcji. Do kompensacji można stosować podsypki, o ile producent udokumentuje ich przydatność. Przy nanoszeniu warstwy kompensacyjnej należy przestrzegać wymagań producenta dotyczących podkładu lub warstwy adhezyjnej oraz uwzględnić dodatkowe obciążenie. Uszczelnianie powierzchni budynków, graniczących z ziemią»uszczelnienia przeciwko wilgoci podłoża«oraz przed»wodą bez ciśnienia«muszą zostać wyznaczone przez konstruktora budynku i wykonane przed zamontowaniem jastrychu (patrz DIN 18195-4 i DIN 18195-5). wg DIN 18560 część 2.Wykonanie należy powierzyć firmie specjalistycznej. Izolację cieplną i dźwiękową z polistyrenu należy bezwzględnie zabezpieczyć folią polietylenową przed bitumicznymi powłokami budowlanymi. 33

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Konstruktor musi wyjaśnić, czy pod ogrzewaniem powierzchniowym musi zostać ułożona dodatkowa folia nieprzepuszczalna dla dyfuzji, aby zapobiec późniejszym wadom budynku na skutek wilgotności resztkowej. Podczas eksploatacji ogrzewania podłogowego wilgoć sufitu może przenikać do jastrychu, powodując uszkodzenie wykładziny podłogowej. Izolacja cieplna i dodatkowe warstwy izolacyjne Konieczna izolacja cieplna wynika z niemieckiego rozporządzenia o oszczędzaniu energii (EnEV) oraz norm DIN 4108 i DIN EN 1264. Należy przestrzegać tych wymagań minimalnych. Jeżeli konieczne są dodatkowe warstwy izolacyjne, to należy je układać z wzajemnym przesunięciem i szczelnie, pod powierzchniami systemowymi Fonterra. Dodatkowy materiał izolacyjny musi spełniać wymagania DIN 13 162-13 171, być atestowany i odpowiednio oznakowany. Dodatkowy materiał izolacyjny musi mieć minimalny ciężar objętościowy, wynoszący 20 kg / m³ (PS 20). W przypadku jastrychów grzewczych ściskalność warstwy izolacyjnej w zależności od obciążenia użytkowego nie może przekraczać 5 mm. Ściskalność jest uwzględniana łącznie, np. ze ściskalnością elementu systemowego Fonterra 30-2, i dlatego przy pionowym obciążeniu komunikacyjnym 2,0 kn nie może przekroczyć 5 mm. W przypadku ogrzewanych jastrychów izolacyjne taśmy brzegowe muszą umożliwiać ruch co najmniej 5 mm. Wzdłuż ścian i innych pionowych elementów, np. przy drzwiach, przewodach rurowych, należy umieścić dźwiękochłonne taśmy brzegowe (szczeliny brzegowe). Taśma brzegowa Informacje dotyczące gipsowych jastrychów płynnych podają, że przy stosowaniu jastrychów płynnych należy używać taśmy brzegowej o grubości 10 mm. Program dostawy firmy Viega zawiera dwa wykonania. Specjalna izolacyjna taśma brzegowa Rys. 30 Taśma brzegowa 150 / 8 Rys. 31 Specjalna taśma brzegowa 150 / 10 34

Fonterra Base Taśma brzegowa Viega (RDS) 8 mm do jastrychów cementowych Pianka polietylenowa 8 mm szer., 150 mm wys. Ściskalność 5 mm Specjalna taśma brzegowa Viega (RDS) 10 mm do płynnych jastrychów gipsowych Materiał pianka polietylenowa 10 mm szer., 150 mm wys. Ściskalność 5 mm Taśma brzegowa, nacięta wzdłuż Końcówka folii z taśmą samoprzylepną Przed układaniem ogrzewania powierzchniowego Fonterra należy ustalić, czy będzie stosowany jastrych cementowy, czy też gipsowy. Oprócz kompensacji dylatacji cieplnej, taśma brzegowa polepsza właściwości dźwiękochłonne pływającego jastrychu i redukuje straty ciepła, powodowane przez mostki termiczne do otaczających elementów konstrukcyjnych. Przestrzegać podczas montażu: przy zabudowie wielowarstwowych powłok izolacyjnych, taśmę brzegową należy układać dopiero przed wykonaniem warstwy izolacji dźwiękowej.»jeżeli powierzchnia pływającego jastrychu ma być ułożona ze spadkiem, to musi on występować już w podłożu nośnym, aby możliwe było wykonanie jastrychu o równomiernej grubości.«jeżeli taśma brzegowa jest mocowana, należy uważać, aby nie stworzyć mostków akustycznych. (DIN 18560) 35

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Zakładanie warstw foli zatrzaskowej na siebie zapewnia uzyskanie zamkniętej warstwy izolacji dźwiękochłonnej, która po zamontowaniu podłogowych rur grzewczych od razu nadaje się do zalania jastrychem cementowym lub samopoziomującym. Dzięki zoptymalizowanej technice nakładania i cięcia powierzchni systemowej, ścinki przy prawidłowym układaniu wynoszą tylko ok. 2%. Norma DIN 18 560 wyraźnie wymaga, aby cała powierzchnia nie miała ani fug, ani pustych przestrzeni. Należy zakleić otwarte miejsca, wymagane ze względu na właściwości obiektu. Dane techniczne Fonterra Base 12 30-2 EPS 040 DES sg 150kPa Fonterra Base 12 ND 11 EPS 040 DEO 200kPa Fonterra Base 15 30-2 EPS 040 DES sg 150kPa Fonterra Base 15 ND 11 EPS 040 DEO 200kPa Wymiary 1363 x 923 mm Grubość płyty 48 mm 29 mm 51 mm 32 mm Tłumienie dźwięku 28 db nie 28 db nie Opór cieplny R λ 0,75 m² K / W 0,37 m² K / W 0,75 m² K / W 0,37 m² K / W Obciążenie komunikacyjne 5 kn / m 2 60 kn / m 2 5 kn / m 2 60 kn / m 2 Klasa ochrony przeciwpożarowej B 2 Najmniejszy promień gięcia 5 x d a Materiał nie zawierający CFC PS (pianka i folia) Siatka układania po przekątnej 7,5 cm pod kątem prostym 5,5cm Sztywność dynamiczna 20 MN / m 3 20 MN / m 3 Tab. 13 Warstwa izolacji dźwiękowej nie może być osłabiona lub zredukowana. Jeżeli na podłożu nośnym ułożone są przewody rurowe, muszą być unieruchomione. Należy stworzyć płaską powierzchnię jako podkład dla warstwy izolacyjnej co najmniej dla izolacji dźwiękowej. Należy uwzględnić wymaganą do tego wysokość konstrukcji. 36

Fonterra Base W przypadku ogrzewań podłogowych w jastrychu cementowym i gipsowym średnia temperatura zasilania nie powinna przekraczać temperatury 55 C. Zgodnie z DIN 18560 wykonanie i wymagane obciążenie użytkowe determinują grubość, wytrzymałość i twardość wymaganego jastrychu. Grubość jastrychu nad rurami ogrzewania podłogowego nad systemami Fonterra wynosi dla jastrychu cementowego 45 mm. DIN 18560 opiera się przy tym na obciążeniach użytkowych do 2 kn / m² dla pływających konstrukcji jastrychu w budownictwie mieszkaniowym. Przy większych obciążeniach ruchowych konieczne jest stosowanie innych klas wytrzymałościowych lub twardościowych zgodnie z tabelami 2 do 4 normy DIN 18560, część 2. Obciążenie użytkowe Obciążenie pojedyncze c Grubość znamionowa CAF-F4 CT-F4 2 kn / m 2 5 mm 40 + d 45 + d 3 kn / m 2 2 kn 3 mm 50 + d 65 + d 4 kn / m 2 3 kn 3 mm 60 + d 70 + d 5 kn / m 2 4 kn 3 mm 65 + d 75 + d CT-F4 (ZE 20) = jastrych wg klasy twardości F4 CAF-Fe (AE 20) = jastrych gipsowy wg klasy twardości F4 c = maks. dopuszczalna ściskalność warstw izolacyjnych d - średnica rury/wysokość zatrzasków Tab. 14 Jeżeli konieczna jest możliwie jak najmniejsza wysokość konstrukcyjna, to można ją uzyskać korzystając z systemu Fonterra Base 12 w połączeniu z jastrychem cienkowarstwowym, przykrywającym rury na 30 mm. W przypadku jastrychów cementowych CT-F4 (ZE 20) i płynnego jastrychu gipsowego CAF-Fe (AE 20) norma dopuszcza redukcję do 15 mm, jeżeli przez odpowiedni atest badawczy zostanie udokumentowana przydatność do obciążenia użytecznego 2 kn / m². W przypadku płynnych jastrychów gipsowych norma dopuszcza zawsze redukcję grubości znamionowej przy 2 kn / m². 37

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Wzmacnianie jastrychu lub jastrychu grzewczego na warstwie izolacyjnej nie jest konieczne (DIN 18560, część 2, punkt 5.3.2). Cytat:»Wzmacnianie jastrychu na warstwie izolacyjnej nie jest konieczne. Wzmocnienie nie jest w stanie zapobiec powstawaniu pęknięć. W niektórych przypadkach wzmocnienie może być celowe. Rozróżniane jest wzmocnienie kratowe i włókninowe.«w najlepszym przypadku wzmocnienie może zapobiec rozprzestrzenianiu się pęknięcia lub powstaniu skoku wysokości. Jastrych cementowy z plastyfikatorem Viega-Temporex model 1455 Cienkowarstwowy jastrych cementowy z plastyfikatorem Viega-Estrotherm spezial model 1454 Jastrych cementowy z plastyfikatorem Viega H-2000 model 1453 Stosowana ilość ok. 0,3 kg / m 2 ok. 1,30 kg / m 2 ok. 0,14 kg / m 2 63 mm Możliwość 3 dni 2 dni 3 dni chodzenia po upływie Faza wiązania 21 dni 10 dni 21 dni Ogrzewanie funkcyjne 3 dni przy 25 C 4 dni przy np.45 C 3 dni przy 25 C 4 dni przy np.45 C 3 dni przy 25 C 4 dni przy np.45 C Nie stosować dodatkowo żadnych dodatków do jastrychu. Należy bezwzględnie przestrzegać instrukcji zastosowania. Tab. 15 Konstrukcja specjalna z jastrychem wyrównawczym* Jako ochrona ogrzewania powierzchniowego przy kontynuacji prac budowlanych Jastrych ochronny musi zostać wykonany co najmniej jako F 4 (ZE 20). Ma on skłonności do powstawania rys skurczowych, nie ma jednak funkcji rozprowadzania obciążenia. Wykonanie C jest zalecane także w przypadku, gdy szczeliny dylatacyjne pomiędzy polami muszą być»niezależnie«dopasowane do układanych płytek ceramicznych lub innych wykładzin. Konstrukcja specjalna z uszczelnieniem przed wodą powierzchniową W takim przypadku jedynym zabezpieczeniem jest uszczelnienie, znajdujące się pod warstwą rozprowadzania obciążenia, które przez szczelną powłokę lub szczelny system klejowy zapobiega penetracji wilgoci do konstrukcji budowlanej. 38

Fonterra Base Szczeliny rozmieszczenie i wykonanie* Rodzaje szczelin wg DIN 18560»jastrychy w budownictwie«szczeliny dylatacyjne całkowicie oddzielają jastrych aż do izolacji termicznej i dźwiękowej. Jeżeli rury grzewcze krzyżują się ze szczeliną dylatacyjną, należy je zabezpieczyć na skrzyżowaniu osłoną rur pod szczeliny dylatacyjne Fonterra o długości 300 mm. Szczeliny brzegowe oddzielają jastrych od wszystkich powierzchni otaczających pomieszczenie oraz od elementów konstrukcyjnych, znajdujących się w pomieszczeniu, takich jak kolumny, schody, meblościanki. Izolacyjna taśma brzegowa zapewnia wymagany przez DIN zakres ruchowy, wynoszący co najmniej 5 mm. Taśmy dylatacyjne i izolacyjne taśmy brzegowe mogą być odcinane dopiero po zakończeniu układania wykładziny podłogowej, a w przypadku wykładzin twardych dopiero po zafugowaniu. Następnie należy je zabezpieczyć masą trwale elastyczną. Pola jastrychu przekraczające 40 m² należy podzielić na pola ruchowe. Obowiązuje to także w przypadku długości boków, przekraczających 8 m. Nie należy przy tym nigdy przekraczać stosunku boków a / b < 1 / 2. W przypadku pomieszczeń o kształcie teowym lub kątowym zaleca się tworzenie prostokątnych lub kwadratowych pól jastrychu. Płynny jastrych grzewczy wykazuje rozszerzalność liniową. W przypadku jastrychu cementowego współczynnik rozszerzalności cieplnej wynosi 0,012 mm / m K. W przypadku jastrychów płynnych należy uzgodnić z producentem zarówno wielkości pól, jak i szczeliny dylatacyjne. Szczeliny pozorne, nazywane również nacięciami, mogą służyć do dodatkowego odciążania pól jastrychu, podzielonych już szczelinami dylatacyjnymi. Ma to przykładowo miejsce w przejściach drzwi, gdzie nie są koniecznie wymagane rzeczywiste szczeliny dylatacyjne. Nacięcie może przecinać maksymalnie górną jedną trzecią część płyty jastrychowej, przy czym należy unikać uszkodzenia rur. Po stwardnieniu nacięcie jest zaślepiane np. żywicą syntetyczną i np. przy układaniu płytek ceramicznych nie musi pokrywać się z ich fugami. 39

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Szczeliny dylatacyjne Wykonywanie szczelin jest konieczne ze względów fizyki budynku. Szczeliny dylatacyjne kompensują ruchy jastrychu Należy sporządzić plan szczelin, zawierający rozmieszczenie i rodzaj szczelin Plan szczelin musi zostać sporządzony przez konstruktora budynku i musi zostać przedłożony wykonawcy jako element składowy opisu zamówienia Rys. 32 Produkty firmy Viega, to znaczy osłony rur pod szczeliny dylatacyjne, profile okrągłe i profile dylatacyjne, stanowią dopasowaną do siebie kombinację. Jeżeli przewody przechodzą przez szczeliny dylatacyjne, to należy je chronić. Zapewnia to nacięta rura falista z polietylenu. Następnie pomiędzy rury bądź na całej długości szczeliny dylatacyjnej do płyty zatrzaskowej wciskany jest profil okrągły. Na zakończenie wkładany jest profil dylatacyjny i sklejany z powierzchnią systemową. Profil okrągły zapewnia podział w obszarze zatrzasków, a profil dylatacyjny dzieli jastrych w wymaganej formie w obszarze nachodzenia. Jastrych należy nanosić najpierw po obu stronach profilu dylatacyjnego, a stamtąd dalej do środka. 40

Fonterra Base Wykładziny podłogowe Informacje ogólne Wykładziny podłogowe, układane na powierzchniach z ogrzewaniem podłogowym, muszą być do tego dopuszczone i mieć opór cieplny 0,15 m² K/W. Układanie musi być wykonywane w fachowy sposób. Rozpocząć należy od stwierdzenia gotowości podłoża. Jest to dokonywane przez pomiar wilgotności resztkowej jastrychu w miejscach zamontowania testów pomiarowych Viega. Pomiar jest przeprowadzany przyrządem CM. Szczeliny brzegowe i dylatacyjne mogą być zamykane wyłącznie materiałem trwale elastycznym. resztki zaprawy należy usunąć. Wykładziny z kamieni naturalnych lub syntetycznych Wykładziny z kamieni naturalnych lub syntetycznych są bardzo popularne i dobrze nadają się do ogrzewań powierzchniowych ze względu na niski opór cieplny. Ponadto w porównaniu do podłóg o wyższym oporze cieplnym wystarczająca jest niższa temperatura zasilania. Pozwala to obniżyć koszty ogrzewania. Wykładziny z kamieni naturalnych lub syntetycznych Rys. 33 Rys. 34 41

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Tekstylne wykładziny podłogowe Tekstylne wykładziny podłogowe Tekstylne wykładziny podłogowe mogą być układane na ogrzewaniu podłogowym. W porównaniu do kamiennych wykładzin podłogowych mają one jednak większy opór cieplny, który nie może przekraczać 0,15 m² K/W. W przypadku markowych wykładzin od tyłu wykładziny dywanowej znajdują się dane dotyczące ogrzewania oraz oznaczenie»przydatności do ogrzewania podłogowego«. Dywanowe wykładziny podłogowe wymagają wyższej temperatury zasilania, jednakże lepiej kompensują wahania temperatury podłogi w porównaniu do wykładzin kamiennych. Elastyczne i tekstylne wykładziny podłogowe muszą być przyklejone na całej powierzchni. Układanie luzem lub naciąganie dywanu jest niedopuszczalne, gdyż mogą powstawać komory powietrzne, zwiększające opór cieplny. Wykładzinę należy układać zgodnie z wymaganiami wykonawczymi DIN 18365 i instrukcją producenta. Rys. 35 42

Fonterra Base Parkiet* Norma EN 13226, EN 13488, EN 13489 opisuje dopuszczone rodzaje parkietu. Prawidłowe ułożenie wymaga spełnienia następujących warunków Parkieciarz wyznacza początek układania. W tym celu musi być osiągnięta maksymalna dopuszczalna wilgotność resztkowa. Należy także przestrzegać wskazówek dotyczących układania parkietu, podanych przez dostawcę. Należy stosować tylko rodzaje parkietu, opisane w EN 13226, EN 13488, EN 13489. Temperatura powierzchni jastrychu musi mieścić się w granicach od 15 C do 18 C Po ułożeniu parkietu należy utrzymać tę temperaturę przez co najmniej 3 następne dni, zanim można rozpocząć dalsze stopniowe nagrzewanie. Parkiet należy kleić klejem, odpornym na ścinanie i zaklasyfikowanym przez producenta jako»przydatny do ogrzewania podłogowego«i»odporny na starzenie na skutek ciepła«. Parkiet Rys. 36 43

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Dodatek do jastrychu Systemy Viega Fonterra i jastrych cementowy Stosowanie jastrychu cementowego w połączeniu z systemami ogrzewania powierzchniowego wymaga dodatków do jastrychu, polepszających wytrzymałość na rozciąganie przy zginaniu i na ściskanie oraz redukujące powstawanie porów. Zapewnia to dobrą przewodność cieplną i obciążalność obciążeniami komunikacyjnymi. Estrotherm spezial Dodatek do jastrychu cienkowarstwowego Rys. 37 Systemy Viega Fonterra i cienkowarstwowy jastrych cementowy Jeżeli wymagana jest mniejsza wysokość zabudowy, istnieje możliwość jej uzyskania przez zredukowanie wysokości jastrychu. W tym celu należy odpowiednio zmodyfikować jastrych cementowy. Dodanie plastyfikatora Viega Estrotherm spezial spowoduje taką modyfikację jastrychu cementowego, że wymagania wobec płyty jastrychowej będą spełnione także przy warstwie jastrychu nad rurami o grubości 30 mm. Przydatność należy zagwarantować odpowiednimi badaniami. Jeżeli alternatywnie do jastrychu cementowego domieszany zostanie dodatek Viega Temporex, to wiązanie i twardnienie przebiega znacznie szybciej. Ogrzewanie funkcyjne można rozpocząć już po 10 dniach. Spełnione są wymagania normy w odniesieniu do wytrzymałości końcowej oraz w zakresie wczesnego osiągnięcia skurczu liniowego. Rys. 38 44

Fonterra Base Jastrych płynny Jastrych cementowy Dodatek do jastrychu Viega H 2000 Cienka warstwa Viega Estrotherm spezial Przykrycie rur 45 mm 45 mm 30 mm Dodatek do jastrychu 0,14 kg/m² 1,3 kg/m² Opakowanie 10 kg 10 kg Stężenie po 1-2 min płynne plastyczne do gęstego plastyczne do miękkiego Tab. 16 Viega Estrotherm umożliwia ogrzewanie funkcyjne zgodnie z wymaganiem DIN EN 1264.»W przypadku jastrychu cementowego ogrzewanie funkcyjne można rozpocząć dopiero po upływie 21 dni od ułożenia jastrychu lub zgodnie z wymaganiami producenta. W przypadku jastrychów anhydrytowych może to nastąpić najwcześniej po 7 dniach. Ogrzewanie funkcyjne jest rozpoczynane od temperatury od 20 C do 25 C, którą należy utrzymywać co najmniej przez 3 dni. Następnie należy ustawić maksymalną temperaturę konstrukcyjną i utrzymywać ją przez co najmniej 4 dni. Ogrzewanie funkcyjne musi być dokumentowane.«można do tego wykorzystać wzór w załączniku (protokół nagrzewania) do niniejszej broszury. Występujące pęknięcia skurczowe należy zamknąć adhezyjnie, np. przez zalanie żywicą syntetyczną. Przed układaniem wykładziny podłogowej zalecane jest następne nagrzewanie nagrzewanie w celu dojrzenia pod układanie wykładziny. Firma układająca wykładzinę podłogową powinna ustalić wilgotność resztkową jastrychu w co najmniej 3 punktach pomiarowych na mieszkanie lub 200 m². Ona decyduje, kiedy można rozpocząć układanie. Konieczna jest koordynacja pomiędzy firmami wykonującymi ogrzewanie oraz układającymi wylewkę i wykładzinę podłogową. Informacje na ten temat można uzyskać w broszurze»koordynacja poszczególnych branż przy ogrzewanych konstrukcjach podłogowych«, wydanej przez federalne zrzeszenie firm produkujących ogrzewania podłogowe (BVF, Hagen) lub w Internecie pod adresem: www.flaechenheizung.de 45

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Składowanie Przed montażem płyty systemowe powinny być przechowywane w suchym i czystym miejscu, zabezpieczonym przed mrozem. Opakowanie foliowe należy usuwać tuż przed montażem płyt. Czyszczenie podłoża Przed rozpoczęciem prac instalacyjnych ogrzewania podłogowego należy przejąć dokładnie zamieciony plac budowy. Należy ponadto sprawdzić czystość, znacznik wysokości i tolerancje płaskości. DIN 18560»Jeżeli powierzchnia płynnego jastrychu ma być ułożona ze spadkiem, to musi on występować już w podłożu nośnym, aby możliwe było wykonanie jastrychu o równomiernej grubości.«następnie można rozpocząć instalację systemu ogrzewania podłogowego Fonterra. Pierwszym krokiem jest ułożenie taśmy brzegowej oraz w razie potrzeby ułożenie izolacji dodatkowej. Układanie konstrukcji wspierającej (taśma brzegowa, dodatkowa izolacja) Taśmę brzegową należy ułożyć na podłodze surowej lub na izolacji dodatkowej. Jeżeli nanoszony będzie jastrych cementowy, należy użyć taśmy brzegowej Viega 150/8 ułożyć taśmę brzegową, zamocować i ułożyć folię na element systemowy. Przy wykorzystywaniu jastrychu gipsowego należy użyć specjalnej taśmy brzegowej 150 / 10. Posiada on pasek samoprzylepny, który jest wciskany do pierwszego rzędu zatrzasku i przyklejany do płyty systemowej. Przez głęboko leżący początek folii niemożliwe jest powstanie pustych przestrzeni. Zapewnia to odpowiednie uszczelnienie szczelin brzegowych. Systemy ogrzewania podłogowego Fonterra są tak zaprojektowane, że nadają się do obu rodzajów jastrychu. Jastrych należy układać najpierw w obszarze brzegowym przy taśmach brzegowych, a następnie do środka pomieszczenia. Jeżeli taśma brzegowa jest mocowana, należy uważać, aby nie stworzyć mostków akustycznych. 46

Fonterra Base Montaż Uwarunkowania do układania ogrzewania powierzchniowego* Dookoła całego pomieszczenia oraz wokół elementów takich jak drzwi, kolumny itp. należy ułożyć taśmę brzegową bez jakichkolwiek przerw. Przerwy powodują powstawanie mostków akustycznych i pękania jastrychu oraz wykładziny podłogowej. W przypadku stosowania jastrychów płynnych należy dobrze uszczelnić szczelinę brzegową przez przyklejenie taśmy brzegowej do płyty systemowej. Wystające taśmy brzegowe można przycinać dopiero po zafugowaniu lub całkowitym ułożeniu wykładziny podłogowej. W przypadku stosowania gipsowych jastrychów płynnych należy szczególnie dokładnie wykonać szczeliny brzegowe. Należy do tego użyć specjalnej taśmy brzegowej 10mm i przykleić ją do powierzchni systemowej. Należy sporządzić plan szczelin, zawierający rozmieszczenie i rodzaj szczelin. Plan szczelin musi zostać sporządzony przez konstruktora budynku i musi zostać przedłożony wykonawcy jako element składowy opisu zamówienia. Nad szczelinami budynku należy rozplanować także szczeliny w jastrychu (szczeliny dylatacyjne). Ponadto należy oddzielić jastrych szczelinami (szczeliny brzegowe) od pionowych elementów. Dodatkowo potrzebne szczeliny należy tak rozlokować, aby uzyskać możliwie zwarte pola. Szczeliny dylatacyjne w powierzchni jastrychu należy ewentualnie zabezpieczyć przed przesunięciami w pionie. 47

Tom 3 - Ogrzewanie i chłodzenie powierzchniowe Układanie płyt systemowych bez odpadów Układanie płyt systemowych Viega Fonterra odbywa się poczynając od lewego przeciwległego rogu niezależnie od wybranego systemu zgodnie z instrukcją montażową Viega. Rys. 39 Układanie / podzespoły ogrzewania powierzchniowego Zakładanie warstw foli zatrzaskowej na siebie zapewnia uzyskanie zamkniętej warstwy izolacji dźwiękochłonnej, która po zamontowaniu podłogowych rur grzewczych od razu nadaje się do zalania jastrychem cementowym lub samopoziomującym. Dzięki zoptymalizowanej technice nakładania i cięcia powierzchni systemowej, ścinki przy prawidłowym układaniu wynoszą tylko ok. 2%. Norma DIN 18 560 wyraźnie wymaga, aby cała powierzchnia nie miała ani fug, ani pustych przestrzeni. Należy zakleić otwarte miejsca, wymagane ze względu na właściwości obiektu. 48

Fonterra Base Czynności montażowe Rys. 40 1 Ułożyć i zamocować taśmę brzegową. Rys. 41 2 Ułożyć izolację dźwiękową. Rys. 42 3 Ułożyć płytę zatrzaskową. Rys. 43 4 Zamocować folię taśmy brzegowej do płyty zatrzaskowej. Rys. 44 5 Ułożyć rury grzewcze. Rys. 45 6 Przewidzieć szczeliny dylatacyjne. 49