Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Wielkopolska Wschodnia obejmującego gminy: Babiak, Dąbie, Grzegorzew, Koło, Kramsk, Krzymów, Olszówka, Sompolno, Wierzbinek. opracowana przez Lokalną Grupę Działania (LGD) Stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia Koło, 05. 02. 2009 r.
Spis Treści Wstęp... 4 1. Charakterystyka Lokalnej Grupy Działania (LGD) jako jednostki odpowiedzialnej za realizację Lokalnej Strategii Rozwoju... 7 1.1. Nazwa i status prawny LGD, data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze... 7 1.2. Opis procesu budowania partnerstwa... 7 1.3. Charakterystyka członków LGD i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD... 10 1.4. Struktura Rady, organu decyzyjnego, do którego wyłącznej właściwości należy wybór operacji (zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005)... 12 1.5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego... 13 1.6. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego... 16 1.7. Doświadczenie LGD i członków LGD w realizacji operacji... 17 2. Opis obszaru objętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności... 18 2.1. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD... 18 2.2. Uwarunkowania przestrzenne (mapa), geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe... 18 2.3. Ocena społeczno gospodarcza obszaru, w tym potencjału demograficznego i gospodarczego obszaru oraz poziomu aktywności społecznej... 24 2.4. Specyfika obszaru... 34 3. Analiza SWOT dla obszaru objętego LSR, wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy... 34 4. Określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR oraz wskazanie planowanych przedsięwzięć służących osiągnięciu poszczególnych celów szczegółowych, w ramach których będą realizowane operacje... 52 5. Określenie misji LGD... 76 6. Wykazanie spójności specyfiki obszaru z celami LSR... 76 7. Uzasadnienie podejścia zintegrowanego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR... 77 8. Uzasadnienie podejścia innowacyjnego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR... 78 2
9. Określenie procedury oceny zgodności operacji z LSR, procedury wyboru operacji przez LGD, procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji w ramach działania Wdrażanie LSR, kryteriów, na podstawie których jest oceniana zgodność operacji z LSR oraz kryteriów wyboru operacji, a także procedury zmiany tych kryteriów... 80 10. Określenie budżetu LSR dla każdego roku jej realizacji... 90 11. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR... 93 12. Opis procesu wdrażania i aktualizacji LSR... 97 13. Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej... 101 14. Określenie powiązań LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LSR... 105 15. Wskazanie planowanych działań, przedsięwzięć lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdrażanych na obszarze objętym LSR... 106 16. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich... 108 17. Informacja o dołączanych do LSR załącznikach... 109 3
Wstęp Szanowni Mieszkańcy Wielkopolski Wschodniej! W czerwcu 2006 powołane zostało do życia stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia, którego celem jest realizacja działań na rzecz rozwoju obszarów wiejskich na terenie dziewięciu gmin: Babiak, Grzegorzew, Dąbie, Koło, Kramsk, Krzymów, Olszówka, Sompolno, Wierzbinek. Siedzibą Stowarzyszenia jest Urząd Gminy w Kramsku. Stowarzyszenie stanowi tak zwaną Lokalną Grupę Działania (LGD), wspierającą inicjatywy lokalne na Państwa terenie. W ramach Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia działają przedstawiciele samorządów wymienionych gmin, a także przedstawiciele sektora pozarządowego (stowarzyszeń, fundacji) oraz podmiotów komercyjnych. LGD jest forum generującym pomysły na lokalny rozwój, ale także ciałem poszukującym funduszy na realizację projektów, w tym ubiegającym się o dotacje Unii Europejskiej, np. w ramach programu Leader. Jako mieszkańcy Wielkopolski Wschodniej, w tym także założyciele Stowarzyszenia, uczestniczyliście od kwietnia 2006 r. w szeregu spotkań dotyczących rozwoju obszarów wiejskich, podczas których podejmowano dyskusję nad najważniejszymi sektorami gospodarki na Państwa terenie. Wskazaliście Państwo największe silne i słabe strony regionu. Rozmawialiście także o największych szansach i zagrożeniach rozwoju jakie pojawiają się poza obszarem Państwa gmin. Za najważniejszy sektor uznaliście rolnictwo zarówno tradycyjne jak i ekologiczne czy zintegrowane w połączeniu z przedsięwzięciami natury ekologicznej i środowiskowej, takimi jak produkcja roślin energetycznych, energia słoneczna i wiatrowa, oczyszczalnie przydomowe czy rekultywacja terenów poprzemysłowych. Następnie, pomogliście Państwo w szczegółowej analizie obszaru wypełniając ankiety skierowane do poszczególnych osób i instytucji. Dzięki tym ankietom rozpoznane zostało Państwa zdanie na temat kierunków rozwoju Wielkopolski Wschodniej, w tym także poszczególnych gmin. Ankiety pozwoliły Lokalnej Grupie Działania na zapoznanie się z punktem widzenia szerokiej grupy społeczeństwa. Ankiety zostały przeprowadzone we wszystkich dziewięciu gminach i obok analizy dokumentacji gminnych oraz wyników spotkań z Państwem są podstawą do podjęcia działań na Państwa terenie. Kontynuacją współpracy z Państwem były kolejne warsztaty strategiczne, na których dyskutowaliśmy o szczegółach przedsięwzięć i pomysłów wynikających z konsultacji, z ankiet oraz z dyskusji na spotkaniach. Dzięki Państwa aktywności udało się określić tematy wiodące, cele strategiczne i działania jakie powinny być podjęte w celu podniesienia jakości życia na obszarach wiejskich, podniesienia atrakcyjności tych obszarów czy też w celu zachowania dziedzictwa kulturowego regionu. Efekty całej tej pracy zostały uwzględnione w prezentowanej tutaj lokalnej strategii rozwoju dla obszaru 4
Wielkopolski Wschodniej. W jej treści znajdą Państwo szczegółowy opis podjętych do tej pory działań. Rozwój obszarów wiejskich jest pojęciem bardzo szerokim i w zależności od obszaru do jakiego się odnosi może znaczyć wiele różnych rzeczy. Nie ma dwóch identycznych obszarów, gmin, powiatów. Warunki lokalne różnią się, różnią się zatem również możliwości rozwoju, lokalne problemy czy wreszcie sami mieszkańcy. Mnogość działań jakie są do podjęcia na polskich obszarach wiejskich świadczy o wielkich potrzebach wsi, jednak nie wszystkie te działania mogą być zrealizowane jednocześnie. Umiejętne planowanie polega zatem na najlepszym wykorzystaniu posiadanych środków i przyjęciu odpowiedniego harmonogramu działań, tak by realizacja jednych ułatwiała czy wręcz umożliwiała realizację innych. W dzisiejszych realiach planowanie działań wymaga także takiego podejścia w planowaniu, by posiadane środki wykorzystać jako wkład własny w większych działaniach współfinansowanych m.in. z budżetu Unii Europejskiej. Wszystkie te czynniki potwierdzają, że planowanie strategiczne jest umiejętnością trudną, wymagającą wielopłaszczyznowej analizy w zakresie: zasobów własnych i otoczenia, barier rozwojowych i szans, możliwości finansowania i współfinansowania, a przede wszystkim umiejętnością wsłuchiwania się w potrzeby mieszkańców oraz docierania poglądów i stanowisk w realizacji wspólnych działań. Te ostatnie kwestie są tu szczególnie ważne, ponieważ w działaniach oddolnych typu Leader czy odnowa wsi podejmowane działania muszą być oparte na pomyśle lokalnych społeczności, muszą być szeroko skonsultowane ze społeczeństwem w atmosferze jawnej informacji i współpracy. Planowanie strategiczne to także wielka szkoła wyboru i poligon, na którym niejednokrotnie trzeba ustąpić pola innym partnerom, by w kolejności realizować własne pomysły. Tylko wzajemne zrozumienie i konstruktywna lokalna debata na argumenty może doprowadzić do ustalenia planu działania, na który zgodę wyrażą wszystkie strony. Nie jest to proste, gdy do gry wchodzi większa grupa partnerów. Nie mniej jednak jest możliwe, a doświadczenia współpracy z Państwem pokazują, że inicjatywy oddolne w Wielkopolsce Wschodniej mają wielką szansę rozwoju. Pokazaliście to Państwo zarówno realizując wcześniejsze projekty odnowy wsi (w ramach SPO na lata 2004-2006), jak i teraz, podczas tworzenia niniejszej strategii. Pragniemy zatem wszystkim Państwu serdecznie podziękować za pełne zaangażowanie w proces tworzenia zintegrowanej strategii rozwoju Wielkopolski Wschodniej. W szczególności dziękujemy wszystkim tym, którzy poświęcili swój czas na uczestnictwo w warsztatach strategicznych i spotkaniach w różnych etapach procesu, a także wszystkim, którzy przelali na papier swoje przemyślenia dotyczące rozwoju obszarów wiejskich, wypełniając ankiety. Dziękujemy wszystkim włodarzom gmin i pracownikom Urzędów Gmin Babiak, Grzegorzew, Dąbie, Koło, Kramsk, Krzymów, Olszówka, Sompolno i Wierzbinek, pracownikom partnerów pozarządowych i komercyjnych, radnym, sołtysom i wszystkim osobom, które pomogły w dystrybucji 5
ankiet, organizacji spotkań i warsztatów i udzielały informacji mieszkańcom, przygotowywały informacje dla mediów, prowadziły prace biurowe. Dziękujemy także konsultantom zewnętrznym firmy Pro-Grant s.c. za opracowanie programu spotkań, prowadzenie warsztatów, konsultacje przy tworzeniu strategii i pomoc w jej zredagowaniu. W szczególności dziękujemy osobom zaangażowanym do zespołów projektowych, których celem było opracowanie założeń projektów przedsięwzięć, jakie mają być realizowane przez naszą Lokalną Grupę Działania. Osoby te, z imienia i nazwiska wymienione w treści strategii, pokazały w pracy nad projektami pełne zaangażowanie oraz wykazały znajomość kwestii, których tyczą poszczególne przedsięwzięcia. Jesteśmy przekonani, że posiadając taki potencjał osobowy, jako LGD stanowimy silne Stowarzyszenie zdolne sprostać wyzwaniom rozwoju naszego regionu. Deklarujemy, że w najbliższych latach, jako Lokalna Grupa Działania, stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia da się poznać jako godny partner w lokalnych działaniach na rzecz rozwoju terenów wiejskich i odnowy naszych wsi. Dziękując dzisiaj wszystkim za współpracę, zachęcamy do stałego kontaktu ze stowarzyszeniem, które jest otwarte na Państwa pomysły. W imieniu Lokalnej Grupy Działania Prezes Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia Józef Karmowski 6
1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD) jako jednostki odpowiedzialnej za realizację lokalnej strategii rozwoju (LSR) 1.1. Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze. a) Nazwa oficjalna Lokalnej Grupy Działania, która została przyjęta głosowaniem członków założycieli i zapisana w przyjętym statucie brzmi: Stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia. b) LGD ma status prawny stowarzyszenia. Statut stowarzyszenia został zatwierdzony na spotkaniu założycielskim stowarzyszenia w Kramsku, dn. 1.06.2006 r. Stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia działa na podstawie: ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.), ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz. 427) rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. Urz. UE L 277 z 21.10.2005 r., str. 1) oraz Statutu c) Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym, a tym samym nabyło osobowość prawną postanowieniem Sądu Rejonowego w Poznaniu, dnia 19.09.2006 r. d) Numer KRS: 0000264062. 1.2. Opis procesu budowania partnerstwa Wstępne spotkanie dotyczące zawiązania się partnerstwa odbyło się 9 maja 2006 r. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele 7 gmin. Celem spotkania było omówienie podstawowych regulacji i ograniczeń dotyczących tworzenia stowarzyszenia. Omówiono projekt statut, jego najważniejsze zapisy. Dyskutowano o możliwościach, sposobach zachęcania podmiotów gospodarczych i organizacji pozarządowych do udziału w stowarzyszeniu. Dnia 1 czerwca 2006 roku odbyło się Walne Zebranie Członków Założycieli. Na spotkaniu poinformowano, że stowarzyszenie swoją działalnością obejmie następujące gminy: Babiak, Grzegorzew, Kłodawa, Koło, Kramsk, Krzymów, Olszówka, Sompolno, Wierzbinek. Przeprowadzono wybory Komitetu Założycielskiego, w skład którego weszli: Józef Karmowski (Kramsk), Tadeusz Słodkiewicz (Sompolno) oraz Wojciech Chojnowski (Babiak). Następnym punktem spotkania był wybór nazwy stowarzyszenia. Zgłoszono 3 propozycje: Stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia, Stowarzyszenie Rozwoju 7
Wielkopolski Wschodniej, Stowarzyszenie Rozwoju Gmin Wielkopolski Wschodniej. Ostatecznie stowarzyszenie przyjęło nazwę Stowarzyszenie Wielkopolska Wschodnia. Na siedzibę Stowarzyszenia jednogłośnie został wybrany Kramsk. Następnie przystąpiono do podjęcia uchwały o przyjęciu statutu. Został on jednogłośnie przyjęty przez Walne Zebranie członków Założycieli. Kolejnym punktem spotkania był wybór Zarządu Stowarzyszenia. Dyskutowano nad ilością członków Zarządu. Ostatecznie ustalono, że Zarząd będzie składał się z 7 osób, po czym przystąpiono do zgłaszania kandydatów. Uchwałą Walnego Zebrania Członków w skład Zarządu weszli: Józef Karmowski, Wojciech Chojnowski, Bożena Jankowska, Tadeusz Słodkiewicz, Bożena Dominiak, Maria Nowak i Mariusz Dardas. Następnie odbyło się zgłaszania kandydatów na członków Komisji Rewizyjnej oraz podjęcie uchwały o jej wyborze. Na członków Komisji Rewizyjnej wybrano: Grażynę Kolczyńską, Tomasza Nuszkiewicz i Karola Malugę. Po zakończeniu Walnego Zebrania Członków odbyło się posiedzenie Zarządu i Komisji Rewizyjnej, na którym dokonano wyboru osób pełniących poszczególne funkcje w Zarządzie Stowarzyszenia (Prezes, Wiceprezes, Skarbnik, Sekretarz, Członkowie Zarządu). Dokonano wyboru osób pełniących poszczególne funkcje w Komisji Rewizyjnej (Przewodniczący, Wiceprzewodniczący, Członek). Kolejnym punktem zebrania Zarządu było podpisanie Statutu oraz wypełnienie formularzy rejestracyjnych. Następnie przystąpiono do szeregu działań, które miały na celu opracowanie Lokalnej Strategii Rozwoju. Podjęte działania zostały opisane w Rozdziale 11: Opis procesu przygotowywania i konsultowania LSR. W związku ze zgłoszeniem uwag przez Sąd Rejestrowy 16 sierpnia zorganizowano kolejne Walne Zebranie Członków Założycieli. Jego celem było omówienie i zatwierdzenie poprawek w zapisach statutu Stowarzyszenia, wynikających z konieczności dostosowania statutu do obowiązującego prawa i usunięcia przeszkód w rejestracji. Jednogłośnie podjęto uchwałę o przyjęciu Statutu uwzględniającego poprawki. W dniu 27 czerwca 2007 r. Rada Miejska w Kłodawie podjęła uchwałę w sprawie wystąpienia Gminy Kłodawa ze Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia. Uchwałą Zarządu nr II/07 przyjęto rezygnację Gminy Kłodawa. Natomiast dnia 13 sierpnia 2007 r. Rada Miejska w Dąbiu przyjęła uchwałę w sprawie przystąpienia Gminy Dąbie do Stowarzyszenia. Uchwałą Zarządu nr IV/07 przyjęto Gminę Dąbie na członka Stowarzyszenia. W związku z wymogami, jakie nakładały na Lokalne Grupy Działania przepisy prawne oraz ze złożeniem rezygnacji przez Członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej 9 października 2008 r. zwołano Walne Zebranie Członków. Podjęto uchwały w sprawie przyjęcia rezygnacji członków Zarządu (Wojciech Chojnowski, Tadeusz Słodkiewicz, Bożena Dominiak, Mariusz Dardas, Bożena Jankowska, Maria Nowak) oraz w sprawie uzupełnienia składu Zarządu. Obecnie Zarząd tworzą: Józef Karmowski Prezes 8
Zbigniew Mielczarek Wiceprezes Jarosław Felczyński Skarbnik Justyna Zielińska Sekretarz Radosław Bartczak Członek Zarządu Marek Szałek Członek Zarządu Agnieszka Miśkiewicz Członek Zarządu Przyjęto rezygnację Członka Komisji Rewizyjnej (Grażyna Kolczyńska) oraz podjęto uchwałę w sprawie uzupełnienia składu Komisji Rewizyjnej. Aktualnie w skład Komisji Rewizyjnej wchodzą: Tomasz Nuszkiewicz Przewodniczący Elżbieta Walicka Z ca Przewodniczącego Karol Maluga Członek Następnie przedstawiono zmiany jakie należy wprowadzić do Statutu. Po odczytaniu projektu statutu przystąpiono do podjęcia uchwały w sprawie jego przyjęcia. Statut został przyjęty jednogłośnie. W związku ze zmianami Statutu, ustaleniem nowego składu Zarządu i Komisji Rewizyjnej zgłoszono zmiany do Krajowego Rejestru Sądowego. W dniu 13 listopada 2008 r. ze względu na uwagi, jakie zgłosił sąd rejestrowy zwołano kolejne Walne Zebranie Członków, na którym przyjęto statut usuwający przeszkody w dokonaniu wpisu. W dniu 1 grudnia 2008 zostały wpisane zmiany w Krajowym Rejestrze Sądowym. W procesie budowania partnerstwa uczestniczyli przedstawiciele trzech sektorów: publicznego, społecznego i gospodarczego. W związku ze złożeniem rezygnacji przez Pana Józefa Karmowskiego z funkcji Prezesa Zarządu na Walnym Zebraniu Członków w dniu 8 grudnia 2010 roku podjęto uchwały o uzupełnieniu składu Zarządu. Obecnie Zarząd tworzą: Jarosław Felczyński Prezes Zbigniew Mielczarek Wiceprezes Radosław Wietrzykowski Skarbnik Justyna Zielińska Sekretarz Radosław Bartczak Członek Zarządu Marek Szałek Członek Zarządu Agnieszka Lewandowska Członek Zarządu. Zmiany w Zarządzie zgłoszono w Krajowym Rejestrze Sądowym, który 30 grudnia 2010 roku wprowadził zmiany do rejestru. 9
1.3. Charakterystyka członków LGD i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD W poniższej tabeli przedstawiono listę Członków LGD, z uwzględnieniem informacji o Członkach, zgodnie z instrukcją sporządzania LSR: Tab. nr 1: Struktura członkostwa Stowarzyszenia L.P. IMIĘ/IMIONA I NAZWISKO, NAZWA CZŁONKA SEKTOR REPREZENTOWANY PRZEZ CZŁONKA 1. Gmina Babiak Publiczny 2. Gmina Dąbie Publiczny 3. Gmina Grzegorzew Publiczny 4. Gmina Koło Publiczny 5. Gmina Kramsk Publiczny 6. Gmina Krzymów Publiczny 7. Gmina Olszówka Publiczny 8. Gmina Sompolno Publiczny 9. Gmina Wierzbinek Publiczny RODZAJ DZIAŁALNOŚCI PROWADZONEJ PRZEZ CZŁONKA Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego Jednostka samorządu terytorialnego FUNKCJA CZŁONKA W STOWARZYSZENIU Członek Członek Członek Członek Członek Członek Członek Członek Członek 10. Augustyniak Katarzyna Społeczny Osoba fizyczna Członek 11. Bagrowski Marek Społeczny Osoba fizyczna Członek 12. Barczykowski Dariusz Gospodarczy Barczykowski Dariusz Członek Rady 13. Bednarkiewicz Piotr Społeczny Osoba fizyczna Członek 14. Berdzińska Agata Społeczny Osoba fizyczna Członek 15. Borkowski Mirosław Społeczny Osoba fizyczna Członek Rady 16. Chojnowski Wojciech Społeczny Osoba fizyczna Członek 17. Domagalski Przemysław Społeczny Osoba fizyczna Członek 18. Dopierała Justyna Społeczny Osoba fizyczna Członek 19. Drapiński Paweł Społeczny Osoba fizyczna Członek 20. Felczyńska Joanna Gospodarczy Glob Członek Rady 21. Felczyński Jarosław Społeczny Osoba fizyczna Prezes 22. Gęziak Roman Społeczny Osoba fizyczna Członek 23. Jankowska Bożena Społeczny Osoba fizyczna Członek 24. Karmowski Józef Społeczny Osoba fizyczna Członek 25. Kwiatkowski Józef Społeczny Osoba fizyczna Członek 26. Kujawa Halina Społeczny Osoba fizyczna Członek 27. Lewandowska Agnieszka Społeczny Osoba fizyczna Członek 28. Lokalna Organizacja Turystyczna Marina Społeczny Organizacja pozarządowa Członek 10
29. Majkowska Aleksandra Społeczny Osoba fizyczna Członek 30. Maluga Karol Społeczny Osoba fizyczna Członek Komisji Rewizyjnej 31. Marciniak Waldemar Społeczny Osoba fizyczna Członek 32. Musiał Wanda Gospodarczy 33. Nalewska Jarmuż Anna Gospodarczy Centrum Szkoleniowe Wiedza TOMAR PAK, DOGAN S.C. 34. Nuszkiewicz Tomasz Społeczny Osoba fizyczna 35. OSP Grzegorzew Społeczny 36. OSP Kramsk Społeczny Organizacja pozarządowa Organizacja pozarządowa Członek Rady Członek Rady Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Członek Członek 37. Paczesny Leonard Społeczny Osoba fizyczna Członek 38. Rawicka Ewa Społeczny Osoba fizyczna Członek 39. Rejniak Henke Emilia Społeczny Osoba fizyczna Członek 40. Rudowicz Adam Społeczny Osoba fizyczna Członek 41. Rybicki Bogumił Społeczny Osoba fizyczna Członek 42. Siwińska Żaneta Społeczny Osoba fizyczna Członek Rady 43. Skonieczny Karol Społeczny Osoba fizyczna Członek 44. Słodkiewicz Tadeusz Społeczny Osoba fizyczna Członek Rady 45. Stanisławska Anna Społeczny Osoba fizyczna Członek Rady 46. Suliburski Adam Społeczny Osoba fizyczna Członek 47. Szałek Marek Społeczny Osoba fizyczna Członek Zarządu 48. Szczepankiewicz Paweł Społeczny Osoba fizyczna Członek Rady 49. Szymczak Wojciech Społeczny Osoba fizyczna Członek 50. Tomaszewski Tadeusz Społeczny Osoba fizyczna Członek 51. Walicka Elżbieta Społeczny Osoba fizyczna Z ca Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej 52. Wietrzykowski Radosław Społeczny Osoba fizyczna Skarbnik 53. Zielińska Justyna Społeczny Osoba fizyczna Sekretarz Zarządu Członkami LGD są gminy, organizacje pozarządowe, osoby fizyczne, przedsiębiorcy. Stowarzyszenie liczy 53 członków. Procentowy udział członków Stowarzyszenia w poszczególnych sektorach wygląda następująco: sektor społeczny 75 % sektor gospodarczy 8 % sektor publiczny 17 % 11
Sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD Poniższe zasady rozszerzania lub zmiany składu LGD zawarte w LSR są spójne z zapisami Statutu LGD, który jest załącznikiem do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach, wyróżnia się dwa rodzaje członkostwa w stowarzyszeniu, tj. członków zwyczajnych, będącymi osobami fizycznymi oraz członków wspierających, stanowiących osoby prawne. Członkowie zwyczajni muszą być obywatelami polskimi, mającymi pełną zdolność do czynności prawnych, nie pozbawionymi praw publicznych. W związku z tym, że Stowarzyszenie działa również na podstawie przepisów Ustawy z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich osoby prawne mogą stać się członkami zwyczajnymi Stowarzyszenia, po przedstawieniu uchwały właściwego organu zawierającą deklarację przystąpienia do LGD, deklarację działania na rzecz obszaru objętego LSR oraz wskazującą osobę reprezentującą daną osobę prawną w LGD. Nabycie członkostwa w LGD następuje w wyniku: a) w przypadku członków zwyczajnych: osób fizycznych złożenia deklaracji członkostwa i podjęcia przez Zarząd Stowarzyszenia uchwały o przyjęciu w poczet członków (zgodnie z postanowieniami statutu stowarzyszenia), osób prawnych przedstawienie uchwały właściwego organu zawierającą deklarację przystąpienia do LGD, deklarację działania na rzecz rozwoju obszaru objętego LSR oraz wskazanie osoby reprezentującej osobę prawną i podjęcia przez Zarząd Stowarzyszenia uchwały o przyjęciu w poczet członków (zgodnie z postanowieniami statutu stowarzyszenia), b) w przypadku członków wspierających poprzez złożenie na ręce zarządu pisemnego wniosku o przyjęcie w poczet członków i podjęcia przez Zarząd Stowarzyszenia uchwały o przyjęciu w poczet członków (zgodnie z postanowieniami statutu stowarzyszenia). Statut stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia jest załącznikiem do niniejszego dokumentu (patrz: Informacja o załącznikach, rozdz. 17). 1.4. Struktura Rady, organu decyzyjnego, do którego wyłącznej właściwości należy wybór operacji (zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005) Liczba członków/osób reprezentujących członków organu decyzyjnego LGD (Rady) została określona konkretną liczbą w formie przedziału liczbowego w Statucie LGD. Według zapisów Statutu Rada liczy od 9 do 12 członków. 12
Tab. nr 2: Skład organu decyzyjnego (Rady): L.P. IMIĘ/IMIONA I NAZWISKO Członka/osoby reprezentującej Członka Rady NAZWA CZŁONKA, którego przedstawicielem w Radzie jest dana osoba STRUKTURA RADY GMINA, którą członek/osoba reprezentująca Członka Rady reprezentuje SEKTOR reprezentowany przez danego Członka Rady 1. Wojciech Chojnowski Osoba fizyczna Babiak Społeczny Informacja dodatkowa: FUNKCJA W RADZIE Przewodniczący Rady 2. Anna Stanisławska Osoba fizyczna Dąbie Społeczny Członek Rady 3. Bożena Dominiak Gmina Grzegorzew Grzegorzew Publiczny Wiceprzewodniczący Rady 4. Żaneta Siwińska Osoba fizyczna Koło Społeczny Członek Rady 5. Dariusz Barczykowski 6. Wanda Musiał Barczykowski Dariusz Centrum Szkoleniowe Wiedza Kramsk Gospodarczy Członek Rady Kramsk Gospodarczy Członek Rady 7. Tadeusz Jankowski Gmina Krzymów Krzymów Publiczny Członek Rady 8. Włodzimierz Fraszczyk Gmina Olszówka Olszówka Publiczny Członek Rady 9. Tadeusz Słodkiewicz Osoba fizyczna Sompolno Społeczny Członek Rady 10. Anna Nalewska Jarmuż TOMAR PAK, DOGAN S.C. Sompolno Gospodarczy Członek Rady 11. Paweł Szczepankiewicz Osoba fizyczna Wierzbinek Społeczny Członek Rady 12. Joanna Felczyńska Glob Koło Gospodarczy Członek Rady Dokumenty potwierdzające przedstawicielstwo danego sektora są załączone do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Procentowy udział członków Rady w poszczególnych sektorach wygląda następująco: sektor społeczny i sektor gospodarczy 75 % sektor publiczny 25 % Zgodnie z 14 ust. 2 Statutu Stowarzyszenia nie można być jednocześnie Członkiem: Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Rady (istnieje zakaz łączenia funkcji w organie decyzyjnym (Radzie) z funkcją w Zarządzie lub Komisji Rewizyjnej - organie kontroli). 1.5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego W niniejszym rozdziale przedstawiono zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego LGD (Rady). 13
Rozdział funkcji pomiędzy poszczególne organy LGD Strukturę Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia tworzą zgodnie ze Statutem następujące organy: Walne Zebranie Członków Zarząd Rada Komisja Rewizyjna Kompetencje Walnego Zebrania Członków: 1) uchwala kierunki i programy działań Stowarzyszenia, 2) wybiera i odwołuje członków Rady, Zarządu i Komisji Rewizyjnej, 3) rozpatruje i zatwierdza sprawozdania Zarządu i Komisji Rewizyjnej, w szczególności dotyczących projektów realizowanych w ramach LSR, 4) udziela absolutorium ustępującemu Zarządowi, 5) uchwala zmiany Statutu, 6) podejmuje uchwały w sprawie przystąpienia Stowarzyszenia do innych organizacji, 7) podejmuje uchwałę w sprawie rozwiązania Stowarzyszenia, 8) rozpatruje odwołania od uchwał Zarządu, wniesionych przez członków Stowarzyszenia, 9) uchwala regulamin obrad Walnego Zebrania Członków, 10) uchwala LSR i budżet na każdy rok jej realizacji, 11) rozpatruje odwołania wnioskodawców i beneficjentów działa Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju od uchwal Zarządu i Rady i kierowanie do ponownego rozpatrzenia, 12) ustala diety dla członków Zarządu oraz Rady, 13) zatwierdza lokalne kryteria wyboru wniosków o dofinansowania, 14) ocenia działalność Rady. Kompetencje Zarządu: 1) przyjmuje nowych członków Stowarzyszenia, 2) reprezentuje Stowarzyszenie na zewnątrz i działa w jego imieniu, 3) kieruje bieżącą pracą Stowarzyszenia, 4) zwołuje Walne Zebranie Członków, 5) ustala wysokość składek członkowskich, 6) ustala wielkość zatrudnienia i zasady wynagradzania pracowników Biura Stowarzyszenia, 7) powołuje i odwołuje kierownika Biura Stowarzyszenia oraz zatrudnia innych pracowników tego biura, 8) ustala Regulamin Organizacyjny i strukturę organizacyjną Biura Stowarzyszenia, 9) opracowuje LSR oraz inne dokumenty wymagane przepisami PROW, 14
10) przygotowuje wnioski o dofinansowanie realizacji LSR i przystępuje do konkursów na jej dofinansowanie, 11) realizuje LSR zgodnie z zasadami wynikającymi z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, 12) opracowuje wnioski i inne dokumenty w celu pozyskiwania środków na realizację celów z innych programów pomocowych, 13) przygotowuje projekt budżetu na każdy rok realizacji Strategii. Kompetencje Rady: 1) wybiera operacje, które mają być zrealizowane w ramach opracowanej LSR, 2) składa sprawozdania z działalności na Walnym Zebraniu Członków, 3) przyjmuje i dokonuje zmian Regulaminu Rady oraz procedur określających sposób naboru wniosków od projektodawców. Kompetencje Komisji Rewizyjnej: 1) kontroluje bieżącą pracę Stowarzyszenia, 2) kontroluje Zarząd i Radę, 3) składa wnioski w przedmiocie absolutorium dla Zarządu na Walnym Zebraniu Członków, 4) występuje z wnioskiem o zwołanie Walnego Zebrania Członków 5) dokonuje wyboru podmiotu mającego zbadać sprawozdanie finansowe Stowarzyszenia zgodnie z przepisami o rachunkowości Zasady powołania Członków/osób reprezentujących Członków organu decyzyjnego LGD (Rady), uregulowane zapisami statutowymi: Rada jest wybierana przez Walne Zebranie Członków spośród członków Stowarzyszenia. Członkowie Rady są wybierani i odwoływani zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania. Zasady odwołania poszczególnych Członków/osób reprezentujących Członków organu decyzyjnego LGD (Rady), uregulowane zapisami statutowymi: 1/5 ogółu członków Stowarzyszenia ma prawo zgłosić umotywowany wniosek do Walnego Zebrania Członków o odwołanie poszczególnych członków Rady lub całej Rady. Opis procedury funkcjonowania organu decyzyjnego LGD (Rady) Rada jest wybierana przez Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia. Zgodnie z 14 ust. 2 Statutu Stowarzyszenia nie można być jednocześnie Członkiem: Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Rady (istnieje zakaz łączenia funkcji w organie decyzyjnym (Radzie) z funkcją w Zarządzie lub Komisji Rewizyjnej - organie kontroli). Ponadto Członek Rady nie może być pracownikiem Biura LGD ( zgodnie z Regulaminem Rady, 4 ust. 2) Pracę Rady reguluje Regulamin Rady (załącznik nr 2 do Strategii). Do wyłącznej kompetencji Rady należy: 15
wybór operacji zgodnie z art., 62 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, które mają być realizowane w ramach opracowanej LSR i składanie sprawozdania z działalności na Walnym Zebraniu Członków, przyjęcie i zmiany Regulaminu Rady oraz procedur określających sposób naboru wniosków od projektodawców. Wybór operacji dokonywany jest w formie uchwały Rady. W przypadku wystąpienia przesłanek podważających bezstronność Członka Rady wprowadza się procedurę wyłączenia Członka Rady od udziału w wyborze operacji. Członkowie Rady każdorazowo przed posiedzeniem Rady, na którym będzie dokonywany wybór operacji, będą wypełniali deklarację poufności i bezstronności (wzór stanowi załącznik nr 1 do Regulaminu Rady). Wypełnienie tego dokumentu zapobiegnie również sytuacjom, w których Członek Rady oceniałby operacje złożone przez wnioskodawców, z którymi są w formalnych lub nieformalnych zależnościach. Deklaracja zawiera również oświadczenie członka Rady o zobowiązaniu do zachowania w tajemnicy informacji i treści dokumentów dostępnych przy dokonywaniu oceny i wyboru. Ponadto do Lokalnej Strategii załączono: Opisy stanowisk precyzujące podział obowiązków i zakres odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach (załącznik nr 4); Procedurę naboru pracowników LGD (załącznik nr 5); Opis warunków technicznych i lokalowych biura LGD (załącznik nr 6). 1.6. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego Pięciu członków Rady ukończyło seminarium nt. Metodyka Lokalnej Strategii Rozwoju, aktualizacja, wybór kierunków działań i projektów przedsięwzięć. Sześciu członków Rady posiada zaświadczenie o ukończeniu warsztatu Biuro i kadra LGD funkcjonowanie, procedury, angażowanie pracowników. Zapisy w LSR.. Jeden członek Rady ukończył filologię romańską. Jeden członek Rady ukończył studia podyplomowe z zakresu zarządzania projektami unijnymi. Jeden członek Rady ukończył szkolenie nt. Tworzenie projektów i pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania przez NGO. Jeden z członków Rady posiada certyfikat ukończenia szkolenia Samorządowy Doradca PROW 2007 2013. Jeden z członków Rady posiada dyplom ukończenia Studiów Specjalnych w zakresie studiów europejskich. Czterech Członków Rady wzięło udział w szkoleniu Perspektywa finansowa w latach 2007 2013. Szczegółowy opis kwalifikacji i doświadczenia osób wchodzących w skład organu decyzyjnego zawiera załącznik nr 6 do Strategii. 16
1.7. Doświadczenie LGD i członków LGD w realizacji operacji Gminy członkowskie realizowały 14 projektów dofinansowanych z SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006", 26 projektów realizowanych z udziałem środków SAPARD oraz 3 projekty z udziałem środków ze ZPORR. Ponadto gminy zrealizowały 3 projekty z udziałem środków pochodzących z Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich oraz 20 projektów współfinansowanych z Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Dwie gminy realizowały projekty dofinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Jedna gmina zrealizowała projekt dofinansowany z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Gminy zrealizowały również zadania na podstawie Kontraktów Wojewódzkich, z udziałem środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz funduszy pochodzących z Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej. Dotychczasowe doświadczenie członków Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia w realizacji projektów na rzecz rozwoju obszarów wiejskich przedstawia złącznik nr 7 do niniejszego dokumentu. Dokumenty potwierdzające opisywane w niniejszym rozdziale (i w załączniku do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR) doświadczenie LGD i jej członków mogą być udostępnione w razie kontroli w biurze LGD. LGD posiada oświadczenia gmin będących Członkami LGD o udostępnieniu dokumentacji potwierdzającej doświadczenie na wypadek kontroli w LGD. 17
2. Opis obszaru objętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności 2.1. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD Obszar Wielkopolska Wschodnia zlokalizowany jest w środkowo wschodniej części województwa wielkopolskiego, w obrębie powiatu konińskiego i kolskiego. W skład obszaru wchodzi 9 gmin, w tym dwie miejsko wiejskie (Dąbie, Sompolno) i siedem wiejskich (Babiak, Grzegorzew, Koło, Kramsk, Krzymów, Olszówka, Wierzbinek). Terytorium to spełnia warunek spójności przestrzennej obszaru objętego LSR. Wszystkie ww. gminy są członkami zwykłymi Stowarzyszenia i nie są jednocześnie członkami, ani partnerami innych LGD. 2.2. Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe Uwarunkowania przestrzenne a) Mapa obrazująca granice administracyjne LGD. Ryc. nr 1: Geograficzne umiejscowienie obszaru Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia na tle Polski z granicami administracyjnymi obszaru LGD: Umiejscowienie powiatów na tle mapy Wielkopolski w ramach, których położony jest obszar Wielkopolski Wschodniej oraz lokalizacja jego w granicach powiatu konińskiego i kolskiego prezentuje poniższa rycina: 18
Ryc. nr 2: Geograficzne umiejscowienie obszaru Wielkopolska Wschodnia na tle powiatów: konińskiego i kolskiego. Poniższa rycina przedstawia Lokalne Grupy Działania sąsiadujące z obszarem Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia. Ryc. nr 3: Geograficzne umiejscowienie obszaru Wielkopolska Wschodnia na tle powiatów: konińskiego i kolskiego. 19
b) Powierzchnia całkowita obszaru Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia wynosi 1 031 km 2. W podziale na gminy: Babiak 134, Dąbie 130, Grzegorzew 73, Koło 103, Kramsk 132, Krzymów 93, Olszówka 82, Sompolno 137, Wierzbinek 147. Uwarunkowania geograficzne i przyrodnicze Układ przestrzenno geograficzny wykazuje średnie zróżnicowanie terenu. Większość obszaru Wielkopolski Wschodniej stanowią równiny. Od tej reguły zauważa się jednak liczne lokalne odstępstwa tereny silnie zróżnicowane, pofałdowane, obfitujące w jeziora i inne uroczyska przyrodnicze mające niewątpliwe przełożenie na atrakcyjność terenu. Podstawową formą geomorfologiczną jest tu Pradolina Warszawsko Berlińska. Obejmuje ona południową i środkową część obszaru LGD. Łączna powierzchnia Wielkopolski Wschodniej to 103.124 ha, co stanowi ok. 3,5% powierzchni województwa wielkopolskiego. Z ogólnej powierzchni obszaru 79.585 ha stanowią użytki rolne, w ramach których 59.466 ha zajmują grunty orne, 2.473 ha sady, 17.646 ha łąki i pastwiska, zaś pozostałe grunty stanowią 10.941 ha. Tereny zalesione zajmują 12.598 ha. Szczegółowe dane dotyczące poszczególnych rodzajów gruntów (Tab....) oraz ich udział w ogólnej powierzchni gruntów (rys. 2) Wielkopolski Wschodniej przedstawione zostały poniżej. Tab. nr 3:. Rodzaj i powierzchnia użytkowanych gruntów w obszarze Wielkopolska Wschodnia w podziale na gminy na tle województwa wielkopolskiego (w ha). Nazwa Użytki rolne Pow. grunty ogółem ogółem sady łąki pastwiska orne Lasy Pozostałe Wielkopolska 2982651 1879587 1566508 18837 218906 75336 761385 341679 Babiak 13377 9442 7702 330 931 479 2589 1346 Dąbie 13035 9919 7215 54 1745 905 1796 1320 Grzegorzew 7333 6196 4607 115 1048 426 371 766 Koło 10258 8937 6949 206 1232 550 439 882 Olszówka 8170 7450 6894 46 221 289 197 523 Sompolno 13742 9864 7244 1368 861 391 1495 2383 Kramsk 13204 9920 4976 49 3888 1007 1606 1678 Krzymów 9250 5984 3770 19 1548 647 2340 926 Wierzbinek 14755 11873 10109 286 569 909 1765 1117 Wielkopolska Wschodnia 103124 79585 59466 2473 12043 5603 12598 10941 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2006 roku Obszar Wielkopolska Wschodnia ma charakter typowo rolniczy bowiem aż 77% jego powierzchni zajmują użytki rolne. Struktura użytkowania gruntów zdominowana jest przez grunty orne, które stanowią 58% powierzchni obszaru. Sady zajmują obszar 2%, natomiast łąki i pastwiska 17%. Stosunkowo mały udział w strukturze użytkowania gruntów Wielkopolski Wschodniej zajmują lasy (12%), jest to wskaźnik dużo niższy od średniej wojewódzkiej (26%). Wszystkie grunty pozostałe stanowią 11% obszaru. 20
Ryc. nr 4. Struktura użytkowania gruntów obszaru Wielkopolska Wschodnia pastwiska pozostałe lasy grunty orne łąki sady Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2006 roku Obszar Wielkopolska Wschodnia charakteryzuje się średnimi warunkami glebowymi. Grunty orne obszaru Wielkopolska Wschodnia są glebami średniej i niskiej jakości. Gleby klasy IVa, V i VI stanowią 69% areału całego obszaru. Brak gruntów ornych zaliczanych do I i II klasy rzutuje na średnią ocenę jakości gleb obszaru. Większość gruntów należących do Wielkopolski Wschodniej jest położona na terenach zaklasyfikowanych do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Wyjątkiem jest tutaj gmina Olszówka, w której brak takich terenów. Część południowa Wielkopolski Wschodniej, w odróżnieniu od części północnej obszaru charakteryzuje się zupełnym brakiem jezior, a położone tam wzgórza osiągają znaczne wysokości. Największy kompleks stanowią Pagórki Złotogórskie, których najwyższym wzniesieniem jest Złota Góra (191 m n.p.m.) Górnictwo odkrywkowe wniosło na trwałe do krajobrazu Wielkopolski Wschodniej nowe elementy wielkie doły odkrywek i wypiętrzenia zwałowisk, których wysokości względne sięgają kilkudziesięciu metrów. Warunki klimatyczne obszaru Wielkopolska Wschodnia są odbiciem klimatu całego kraju. Stosunkowo niskie opady w okresie wegetacyjnym powodują, że obszar Wielkopolska Wschodnia leży w strefie deficytu wody dla potrzeb produkcji roślinnej. Ma to istotny wpływ na gospodarkę wodną gleb i znacząco wpływa na wielkość i jakość plonów. Wielkopolska Wschodnia to obszar o najmniejszym w Polsce opadzie rocznym; średnio nieznacznie przekracza on 500 mm/m 2. Średnia temperatura roczna wynosi ok. 8.2 C. Przeważają tutaj wiatry zachodnie i południowo zachodnie, natomiast najrzadziej wieją wiatry północne stwarzając korzystne warunki dla rozwoju energetyki wiatrowej. Obszar Wielkopolska Wschodnia jest zasobny w surowce mineralne. Najistotniejszym dla tutejszej gospodarki bogactwem naturalnym jest węgiel brunatny, którego złoża występują w centralnej części obszaru. Wydobycie prowadzone jest w gminach Sompolno i Kramsk. Trwają przygotowania do uruchomienia odkrywki na terenie gminy Wierzbinek. Udokumentowane złoża węgla brunatnego i soli kamiennej znajdują się na terenie gminy Babiak. Gmina Koło posiada także złoża węgla brunatnego, kruszyw naturalnych oraz wód geotermalnych. Jednym z bogactw obszaru są również złoża innych surowców tj. złoża kruszyw mineralnych (piasek i żwir) gmina Kramsk, 21
Krzymów, Sompolno, Wierzbinek, Dąbie; torfy gmina Krzymów. W gminie Dąbie udokumentowano niewielkie złoża torfu i węgla brunatnego. Na terenie gminy występują wody geotermalne. Zalesienie terenu jest dość zróżnicowane W poszczególnych gminach Wielkopolski Wschodniej obszary leśne mają następujący udział procentowy powierzchni: Babiak - 19,4%; Dąbie 13,8%; Grzegorzew: 5%; Koło: 4,8%; Kramsk: 12%; Krzymów: 27,8%; Olszówka: 2%; Sompolno: 12%; Wierzbinek: 11%; Główną rzeką obszaru Wielkopolska Wschodnia jest Warta, do której dorzecza należą wszystkie cieki wodne województwa. Najdłuższymi dopływami są: Kiełbaska, Topiec, Ner i Rgilewka. Przez północny skraj obszaru Wielkopolska Wschodnia przepływa także rzeka Noteć wraz z kilkoma dopływami. Przez zachodnie obszary gminy Koło przepływa rzeka Warcica. Dwie niewielkie rzeki przepływają przez gminę Olszówka: Tralala i Orłówka, zaś przez gminę Wierzbinek przepływa rzeka Pichna. Do największych zbiorników wodnych zlokalizowanych na terenie obszaru Wielkopolska Wschodnia można zaliczyć: Jezioro Brdowskie (208 ha, Gm. Babiak); Jezioro Lubotyń (110 ha, Gm. Babiak); Jezioro Modzerowskie (232 ha, Gm. Babiak); Jezioro Lubstowskie (87 ha, Gm. Sompolno); Jezioro Mąkolno (82 ha, Gm. Sompolno); Jezioro Mielno (44 ha, Gm. Wierzbinek). Część obszaru Wielkopolska Wschodnia objęta została Europejską Siecią Natura 2000 i nazwana Doliną Środkowej Warty. Stanowi on oś ekologiczną systemu ochrony krajobrazu. Południowa część gminy Dąbie wzdłuż rzeki Ner objęta jest Pradoliną Warszawsko Berlińską. W części północnej obszaru Wielkopolski Wschodniej znajduje się część Goplańsko Kujawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. W granicach tego obszaru ochronie podlegają partie lasów z cennym drzewostanem, mokradła i torfowiska sprzyjające rozwojowi różnorakiej roślinności. Od północnej strony obszaru Wielkopolska Wschodnia gmina Wierzbinek graniczy z Nadgoplańskim Parkiem Tysiąclecia. Część południowo zachodnia obszaru gminy Krzymów została włączona w obręb Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, na terenie którego, zlokalizowany jest rezerwat Złota Góra, którego celem jest zachowanie elementów krajobrazowych i przyrodniczych wzgórza Złota Góra. Z innych rezerwatów na terenie Wielkopolski Wschodniej od strony północno wschodniej warto wspomnieć o Rezerwacie Kawęczyńskie Brzęki na terenie gminy Babiak, który jest formą ochrony stanowisk buka i jarząbu brekinii na granicy ich naturalnego zasięgu. Ponadto gmina Babiak posiada jeszcze cenny użytek ekologiczny na gruntach wsi Ozorzyn. Na terenie gminy Koło projektowane są dwa rezerwaty: Rezerwat Błonie w widłach rzek Kiełbaski i Warty, który jest terenem lęgowym ptactwa oraz Rezerwat Dobrów przy ujściu Neru, gdzie gniazduje wiele gatunków ptaków. Ponadto na terenie gminy Dąbie znajduje się użytek ekologiczny pod nazwą,,dąbskie Błota. Przedmiotem ochrony jest 22
roślinność i fauna zalewanych łąk i pastwisk. Jest to obszar występowania rzadkich ptaków. Obszar Wielkopolski Wschodniej obfituje także w liczne Pomniki Przyrody, a oprócz tego jest terenem istotnych zbiorników wód podziemnych, z czym związana jest lokalizacja obszarów najwyższej i wysokiej ochrony głównych zbiorników wodonośnych (Kramsk, Koło). Teren Wielkopolski Wschodniej, jakkolwiek w świadomości mieszkańców pozbawiony większych zagrożeń ekologicznych i poważnych źródeł zanieczyszczenia środowiska, charakteryzuje się ekologicznie czystym i atrakcyjnym środowiskiem, jednak jak każdy region ma swoje problemy w tej dziedzinie. Część obszaru (np. gminy Krzymów, Olszówka, Wierzbinek czy Babiak) wolna jest od emisji zanieczyszczeń powietrza lub nadmiaru ścieków przedostających się do wód powierzchniowych z powodu braku zakładów przemysłowych. Z drugiej jednak strony te same obszary mają duże zapóźnienia infrastrukturalne (kanalizacja), a ewentualny negatywny wpływ na stan powietrza mają też tzw. niskie emisje zanieczyszczeń z indywidualnych systemów grzewczych oraz zanieczyszczenia komunikacyjne. Największą inwestycją regionu mającą niewątpliwy wpływ na środowisko naturalne jest kopalnia węgla brunatnego. Głównym problemem związanym z ochroną środowiska jest niedostateczna ilość pojemników do selektywnej zbiórki odpadów, powstające dzikie wysypiska śmieci w miejscu poprzednio usuniętych, nieszczelne zbiorniki do odprowadzania zanieczyszczeń płynnych, duża ilość azbestu w materiałach pokryciowych dachów budynków. Istnieje również konieczność wymiany sieci wodociągowej z rur azbestowo cementowych na nowe. Niniejsze problemy mają swe odzwierciedlenie w trudności zapewnienia czystości wód odprowadzanych do rzek. Do innych problemów rzutujących na stan środowiska naturalnego, sygnalizowanych przez gminy należą także: wysoka emisja substancji szkodliwych do powietrza, wysokie zużycie energii i niesprawna komunikacja, w tym wynikająca z infrastruktury drogowej. Większość gmin przyznaje, że zintensyfikowanie prac na rzecz powstania sprawnej sieci kanalizacyjnej i urządzeń związanych z oczyszczaniem wód jest koniecznością. Uwarunkowania historyczno-kulturowe Z bogatej historii obszaru Wielkopolski Wschodniej należy zwrócić uwagę między innymi na następujące wybrane wydarzenia historyczne (przekrój gmin): Zniszczenie Grzegorzewa w 1331 r. przez wojska krzyżackie (Grzegorzew); Klęska spowodowana wielkim pożarem w 1856 r. i utrata praw miejskich w 1870 r. (Grzegorzew); Powstanie pierwszej szkoły w 1921 r. po odzyskaniu niepodległości przez Polskę (Krzymów); 23
Wyzwolenie poszczególnych miejscowości z rąk okupanta, w tym wyzwolenie Krzymowa 20 stycznia 1945 roku; Uzyskanie praw miejskich pod nazwą Dębno w 1477 r., zmiana nazwy miejscowości na Sompolno w 1526 r. (Sompolno) Teren Wielkopolski Wschodniej to region przebogaty w świadectwa historii, w tym materialne walory dziedzictwa kulturowego cenne, historyczne przykłady architektury, obejmujące liczne zabytki i dobra kultury materialnej, których wykaz (przekrój przez teren gmin) stanowi załącznik nr 8 do LSR. 2.3. Ocena społeczno gospodarcza obszaru, w tym potencjału demograficznego i gospodarczego obszaru oraz poziomu aktywności społecznej Edukacja Na terenie Wielkopolski Wschodniej funkcjonują 42 odrębne szkoły podstawowe, 17 gimnazjów i 7 szkół ponad gimnazjalnych. Umiejscowienie tych jednostek pokazuje poniższa tabela: Tab. nr 4: Szkolnictwo podstawowe, gimnazjalne i ponad gimnazjalne Nazwa Szkoły Gimnazja Szkoły podstawowe ponad gimnazjalne Babiak 3 3 0 Dąbie 3 1 0 Grzegorzew 4 1 0 Koło 4 2 1 Olszówka 3 1 0 Sompolno 5 3 4 Kramsk 8 2 2 Krzymów 7 2 0 Wierzbinek 5 2 0 Wielkopolska Wschodnia 42 17 7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędów Gmin na dzień 31.12.2008 r. Ochrona zdrowia i opieka społeczna Poniżej zestawiono katalog instytucji związanych z ochroną zdrowia i opieką społeczną z terenu gmin Wielkopolski Wschodniej: Tab. nr 5: Ochrona zdrowia i opieka społeczna na obszarze Wielkopolski Wschodniej Gmina Ośrodki pomocy społecznej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędów Gmin na dzień 31.12.2008 r. 24 Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej Domy samopomocy Babiak 1 1 - Dąbie 1 3 1 Grzegorzew 1 1 - Koło 1 1 - Kramsk 1 1 - Krzymów 1 2 - Olszówka 1 1 - Sompolno 1 3 - Wierzbinek 1 2 - Wielkopolska Wschodnia 9 15 1
Oprócz wyżej wymienionych, na terenie gmin funkcjonują apteki i punkty apteczne. Bezpieczeństwo publiczne Na terenie Wielkopolski Wschodniej działają następujące jednostki bezpieczeństwa publicznego: Policja: Komisariaty Policji w Babiaku i w Sompolnie; Zespoły Dzielnicowych w Grzegorzewie, w Krzymowie i w Wierzbinku; Komenda Powiatowa Policji w Kole; Posterunki Policji w Kramsku i w Dąbiu; oraz 87 jednostek straży pożarnej, w tym OSP: Gmina Babiak (10); Gmina Grzegorzew (8); Gmina Dąbie (15);Gmina Koło (7); Gmina Kramsk (12); Gmina Krzymów (5); Gmina Olszówka (11); Gmina Sompolno (7); Gmina Wierzbinek (12). W gminie Sompolno zainstalowano system monitoringu, który został zlokalizowany w centralnej części miasta w ilości kamer 5 szt. oraz przy Urzędzie Miejskim - 6 szt. i na przystanku PKS - 1 kamera. W gminie Kramsk w Urzędzie Gminy również zainstalowano monitoring 6 szt. kamer wewnątrz budynku oraz 2 szt. na zewnątrz. Sport i rekreacja Na opisywanym obszarze znacząco rozwija się działalność sportowa w formie gminnych i uczniowskich klubów sportowych oraz sekcji związanych z poszczególnymi dyscyplinami sportu. Istnieje szereg obiektów sportowych w poszczególnych gminach, organizowane są także cykliczne imprezy sportowe. Na obszarze objętym LSR działa 41 klubów sportowych: Babiak 4; Dąbie 3; Grzegorzew 4; Koło 4; Kramsk 5; Krzymów 2; Olszówka 1; Sompolno 9; Wierzbinek 9. Wykaz obiektów sportowych znajdujących się na obszarze Wielkopolski Wschodniej stanowi załącznik nr 9 do LSR. Gminy wchodzące w skład Stowarzyszenia Wielkopolska Wschodnia planują inwestycje w zakresie rozbudowy infrastruktury sportowej. Imprezy sportowe regionu: Odbywające się corocznie zawody jednostek OSP; Zawody wioślarskie uczniów szkół podstawowych i gimnazjum w Brdowie (gm. Babiak); Turniej w tenisie stołowym (gm. Babiak); Maraton pod nazwą Bieg Pokoju organizowany w gminie Babiak; Zawody lekkoatletyczne na Dzień Wiosny organizowane w gminie Babiak; Gminny Dzień Sportu w Sompolnie; 25
Rajdy Rowerowe (gm. Sompolno, gm. Dąbie, gm. Krzymów); Turnieje piłki nożnej; Zawody strzelectwa myśliwskiego o zasięgu regionalnym i ogólnokrajowym (Zachodnia Liga Strzelecka) na strzelnicy w Potażnikach (gm. Krzymów); Odbywające się corocznie biegi w ramach akcji Polska Bieda (gm. Wierzbinek, gm. Sompolno, gm. Dąbie); Memoriał piłki siatkowej im. Henryka Szurgota (gm. Koło). Rekreacja: Gmina Babiak oferuje gościom szereg gospodarstw agroturystycznych, pole namiotowe w Brdowie, a także 50 miejsc noclegowych w Klasztorze oo. Paulinów w Brdowie. Przez teren Gminy Grzegorzew, za sprawą zamku w Borysławicach Zamkowych, biegnie Szlak Gotycki. Na terenie gminy znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz Zajazd Leśny. Gmina Wierzbinek posiada działki leżące nad Kanałem Warta Gopło z możliwością rozwoju żeglugi śródlądowej lub z przeznaczeniem na cele rekreacyjnowypoczynkowe oraz rekreacyjne działki w Zakrzewku pod zabudowę bazy turystycznej. Bazę turystyczno-rekreacyjną gminy Kramsk stanowią 4 gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Konstantynów; Grąblin; Święte gospodarstwo specjalizujące się w hippice oraz Izabelin mini zoo. W gminie Sompolno istnieje Ośrodek Wypoczynkowy Skarpa (w Mąkolnie) oraz jedno gospodarstwo agroturystyczne w Zakrzewku. W gminie Dąbie funkcjonują dwa gospodarstwa agroturystyczne Gospodarstwo agroturystyczne Pod bocianim gniazdem oraz Gospodarstwo agroturystyczne,,zakątek Największą atrakcję przyrodniczą gminy Krzymów stanowi Rezerwat Przyrody Złota Góra, objęty ochroną Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Celem ochrony jest zachowanie elementów krajobrazowych i przyrodniczych wzgórza Złota Góra. W miejscowości Szczepidło od 1995 roku trwają prace archeologiczno-wykopaliskowe. Gmina posiada dobrze rozwinięta bazę gastronomiczno noclegową. W miejscowości Helenów znajduje się gospodarstwo agroturystyczne. Instytucje Kultury Na terenie gmin należących do Wielkopolski Wschodniej działalność kulturalna prowadzona jest przez poniżej wymienione instytucje i placówki. Poszczególne gminy mogą pochwalić się zróżnicowaną ofertą kulturalną. Organizacje pozarządowe regionu Na terenie Wielkopolski Wschodniej działają następujące organizacje pozarządowe: jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej; 26