Grzegorz Mikołajczuk Przemysław Biernacki. Egzamin. notarialny. Akty notarialne i inne czynności projekty. Wydawnictwo C.H.Beck

Podobne dokumenty
Grzegorz Mikołajczuk Przemysław Biernacki EGZAMIN NOTARIALNY AKTY NOTARIALNE I INNE CZYNNOŚCI PROJEKTY 3. WYDANIE. Wydawnictwo C.H.

CZĘŚĆ I. UWAGI OGÓLNE

1. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu projektu aktu notarialnego

CZĘŚĆ I. UWAGI OGÓLNE

CZĘŚĆ II. EGZAMIN NOTARIALNY W 2011 R.

Postępowanie cywilne

Kodeks spółek handlowych

Postępowanie. w sprawach cywilnych. Cywilne. Aplikacje Prawnicze. Marcin Jurgilewicz, Justyna Witas. C.H.Beck. Law in Action czyli:

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)

Magdalena Dyląg Jarosław Ziętara EGZAMIN KOMORNICZY ZBIÓR ZADAŃ Z ROZWIĄZANIAMI 2. WYDANIE. Wydawnictwo C.H.Beck

Niniejszy dokument stanowi projekt aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości. Ostateczny tekst umowy może różnić się od niniejszego projektu.

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)

Magdalena Dyląg Jarosław Ziętara. Egzamin. komorniczy. Zbiór zadań z rozwiązaniami. Wydawnictwo C.H.Beck

EGZAMIN NOTARIALNY 6 LISTOPADA 2013 r. zadanie polegające na opracowaniu drugiego projektu aktu notarialnego

Konspekt. Źródła prawa

Pozwy z prawa gospodarczego na przykładach i wzorach

Jarosław Ziętara EGZAMIN KOMORNICZY CZĘŚĆ PISEMNA. Wydawnictwo C.H. Beck

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)

PRAWO O NOTARIACIE KODEKS ETYKI ZAWODOWEJ NOTARIUSZA KSIĘGI WIECZYSTE POSTĘPOWANIE WIECZYSTOKSIĘGOWE

POSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Krzysztof Pietrzykowski SSN Katarzyna Tyczka-Rote

AKT NOTARIALNY. REPERTORIUM A Nr /2019

U M O W A S P R Z E D A Ż Y. Z ustanowieniem hipoteki

Czynności notarialne: Opłaty za czynności notarialne: kontakt na tel.:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 433/12. Dnia 6 września 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

I. Maksymalne stawki wynagrodzenia notariuszy

UCHWAŁA. SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Katarzyna Tyczka-Rote

Spis treści. Wykaz skrótów Przedmowa do wydania siódmego ROZDZIAŁ I CZĘŚĆ OGÓLNA... 15

P R AWA U ŻY TK O WA N IA W IE C ZY S TE G O

Taksa. II. 1/2 maksymalnej stawki obowiązuje za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Barbara Myszka SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)

prawnicze Ministerstwa Sprawiedliwości TOM 2 TOM 3 TOM 4 3. wydanie Niepowtarzalne akta spraw wraz z rozwiązaniami Kazusy gospodarcze

PRAWO CYWILNE Szczególne rodzaje sprzedaży. Umowa przedwstępna. Konspekt

Materiał porównawczy do ustawy z dnia 7 września 2007 r.

Rozkład pytań z ostatnich 5 lat:

Uchwała z dnia 18 marca 2005 r., III CZP 3/05

Zakresy tematyczne przedmiotów, informacja o wykładowcach, informacja o formie zajęć.

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 690/14. Dnia 24 września 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Iwona Koper (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Jan Górowski SSN Iwona Koper (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 2 lutego 2011 r.

Spis treściwykaz skrótów

POSTANOWIENIE. SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

PRAWNICZE. Ministerstwa Sprawiedliwości TOM 1 TOM 2 TOM 3 TOM wydanie. Niepowtarzalne akta spraw wraz z rozwiązaniami

5) przy licytacjach i przetargach - cena rzeczy uzyskana w wyniku licytacji lub przetargu;

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca) SSN Dariusz Zawistowski

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CZP 121/08. Dnia 5 grudnia 2008 r. Sąd Najwyższy w składzie :

Notariusz Mariusz Kędzierski

N O T A R I A L N Y - PROJEKT

KOMENTARZE BECKA. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

PRAWNICZE. Ministerstwa Sprawiedliwości. Akta gospodarcze i administracyjne

Postanowienie z dnia 19 września 2002 r., V CKN 1223/00

UCHWAŁA. Protokolant Bożena Kowalska

WYKAZ PRAWIDŁOWYCH ODPOWIEDZI DO ZESTAWU PYTAŃ TESTOWYCH NA EGZAMIN NOTARIALNY 21 PAŹDZIERNIKA 2009 R.

Dokumenty do AKTU NOTARIALNEGO

prawnicze Ministerstwa Sprawiedliwości Akta gospodarcze i administracyjne

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Maria Szulc (sprawozdawca)

Nazwa aktu Artykuł Data egzaminu

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Jan Górowski (sprawozdawca)

UMOWA O USTANOWIENIU ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU I PRZENIESIENIU WŁASNOŚCI

POSTANOWIENIE. po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej. skargi kasacyjnej wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego

ROK 2013 PRAWNICZY EGZAMIN KOŃCOWY TESTY. prawo gospodarcze i handlowe. Wydawnictwo C.H. Beck

POSTANOWIENIE. o wykreślenie dożywotniej służebności osobistej z działu III, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

POSTANOWIENIE. SSN Władysław Pawlak (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz

Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości

Co to jest Księga Wieczysta?

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 207/12. Dnia 20 grudnia 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Leszek Butrowski Ul. Parafialna Głogów Tel.: (76) Fax: (76) notariusz.butrowski@neostrada.pl

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Anna Kozłowska

ODPIS ZWYKŁY KSIĘGI WIECZYSTEJ

ODPIS ZWYKŁY KSIĘGI WIECZYSTEJ

SPRZEDAŻ LUB DAROWIZNA DZIAŁKI:

Postanowienie z dnia 26 czerwca 2001 r., I CA 1/01

Uchwała z dnia 7 maja 2010 r., III CZP 34/10

HARMONOGRAM ZAJĘĆ SEMINARYJNYCH IV roku aplikacji notarialnej (nabór 2015 r.) Rada Izby Notarialnej w Krakowie styczeń czerwiec 2019 roku

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 348/14. Dnia 9 kwietnia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

Uchwała z dnia 8 października 2003 r., III CZP 68/03

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski

UMOWA SPRZEDAŻY PRAWA UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO, PRAWA WŁASNOŚCI BUDYNKÓW I URZĄDZEŃ,

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 21/14. Dnia 20 listopada 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

USTAWA WCHODZI W ŻYCIE PO UPŁYWIE 12 MIESIĘCY OD DNIA OGŁOSZENIA, Z WYJĄTKIEM ARTUKUŁÓW WYMIENIONYCH W ART.23

OZNACZENIE KSIĘGI WIECZYSTEJ

Prawo cywilne część ogólna

TAKSA NOTARIALNA. UWAGA do taksy notarialnej należy dodać 22 % podatku VAT. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 28 czerwca 2004 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2004 r.

HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2017 (II rok)

ODPIS ZWYKŁY KSIĘGI WIECZYSTEJ

do ustawy z dnia 12 września 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym (druk nr 713)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Rozdział 1

Na egzamin! w pigułce 2. wydanie. Zawiera pytania, które padły na egzaminie! szybko zwięźle i na temat. Wydawnictwo C.H.Beck

Uchwała z dnia 3 lipca 2003 r., III CZP 39/03

Postanowienie z dnia 27 października 2004 r., IV CK 121/04

PRAWO CYWILNE Szczególne rodzaje sprzedaży. Umowa przedwstępna. Konspekt

Zestawienie orzecznictwa w sprawach cywilnych za listopad 2014 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Transkrypt:

Grzegorz Mikołajczuk Przemysław Biernacki Egzamin notarialny Akty notarialne i inne czynności projekty 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck

EGZAMIN NOTARIALNY AKTY NOTARIALNE I INNE CZYNNOŚCI PROJEKTY

W serii Aplikacje Prawnicze polecamy: Z. Kapiński APELACJE W PROCESIE KARNYM. ZAGADNIENIA PRAKTYCZNE, AKTA I KAZUSY, wyd. 3 S. Jaworski, J. Ablewicz, T. Sadurski EGZAMINY PRAWNICZE MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI. TOM 1. AKTA CYWILNE I KARNE, wyd. 6 D. Kupryjańczyk, M. Rojewski, K. Rzepka, E. Stawicka, G. Witczak EGZAMINY PRAWNICZE MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI. TOM 2. AKTA GOSPODARCZE I ADMINISTRACYJNE, wyd. 6 K. Gorzelnik EGZAMINY PRAWNICZE MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI. TOM 3. KAZUSY DO EGZAMINU ADWOKACKIEGO I RADCOWSKIEGO, wyd. 3 A. Matuszewska, B. Morawska, K. Prusak, A. Szymańska EGZAMINY PRAWNICZE MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI. TOM 4. WZORY PISM Z KOMENTARZAMI, wyd. 6 www.ksiegarnia.beck.pl

Grzegorz Mikołajczuk Przemysław Biernacki EGZAMIN NOTARIALNY AKTY NOTARIALNE I INNE CZYNNOŚCI PROJEKTY 2. WYDANIE Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2016

Wydawca: Joanna Ablewicz Redakcja: Katarzyna Pudłowska Projekt okładki: Robert Rogiński Poszczególne części opracowali: D. Kupryjańczyk: Część I. Kazusy Nr 17 21 M. Rojewski: Część II. Kazusy Nr 5 16; Odpowiedzi do kazusów Nr 1 4 E. Stawicka: Część II. Minikazusy G. Witczak: Część I. Kazusy Nr 5 16; Odpowiedzi do kazusów Nr 1 2, 5 6 Tomasz Sadurski : Odpowiedzi do kazusów Nr 3 4 w Części I Wydawnictwo C.H.Beck 2016 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Studio Mimo Druk i oprawa: Totem, Inowrocław ISBN 978-83-255-8029-2 ISBN e-book 978-83-255-8030-8

Mojej Żonie i Synowi Grzegorz Mikołajczuk

Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... Część I. Uwagi ogólne... 1 1. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu projektu aktu notarialnego... 1 2. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu opinii prawnej/odmowy dokonania czynności/uzasadnienia jej dopuszczalności... 4 Część II. Egzamin notarialny w 2011 r.... 6 1. Pierwszy projekt aktu notarialnego... 6 2. Projekt opinii prawnej... 15 3. Odmowa dokonania czynności notarialnej... 20 4. Drugi projekt aktu notarialnego... 26 Część III. Egzamin notarialny w 2012 r.... 50 1. Pierwszy projekt aktu notarialnego... 50 2. Projekt opinii prawnej... 68 3. Odmowa dokonania czynności notarialnej... 73 4. Drugi projekt aktu notarialnego... 78 Część IV. Egzamin notarialny w 2013 r.... 95 1. Pierwszy projekt aktu notarialnego... 95 2. Projekt opinii prawnej... 106 3. Drugi projekt aktu notarialnego... 111 Część V. Egzamin notarialny w 2014 r.... 127 1. Pierwszy projekt aktu notarialnego... 127 2. Projekt opinii prawnej... 136 3. Odmowa dokonania czynności notarialnej... 143 4. Drugi projekt aktu notarialnego... 150 Część VI. Egzamin notarialny w 2015 r.... 175 1. Pierwszy projekt aktu notarialnego... 175 2. Drugi projekt aktu notarialnego... 189 3. Projekt odmowy dokonania czynności albo uzasadnienie jej dopuszczalności... 199 Część VII. Inne czynności... 206 IX XI VII

Wstęp Egzamin notarialny polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego zdającego do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu notariusza. Egzamin składa się z trzech części pisemnych i przeprowadzany jest raz w roku w terminie wyznaczonym przez Ministra Sprawiedliwości. Pierwsza i druga część egzaminu notarialnego polegają na opracowaniu projektów aktów notarialnych na podstawie opisanych przypadków. Trzecia część egzaminu notarialnego polega na opracowaniu projektu odmowy dokonania czynności notarialnej albo uzasadnienia jej dopuszczalności albo na opracowaniu projektu czynności notarialnej innej niż akt notarialny. Do 2014 r. pierwsza część polegała na opracowaniu dwóch projektów aktów notarialnych, zaś trzecia część egzaminu polegała na sporządzeniu opinii prawnej. Publikacja niniejsza skierowana jest przede wszystkim do przystępujących do egzaminu notarialnego aplikantów notarialnych oraz osób podchodzących do egzaminu bez odbycia aplikacji notarialnej. Jej celem jest przybliżenie zdającym możliwych sposobów rozwiązania zadań egzaminacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem problemów, z którymi muszą zmierzyć się egzaminowani. Może ona okazać się jednak pomocna również praktykującym notariuszom, w szczególności przechodzącym z innych zawodów prawniczych, bez odbycia aplikacji notarialnej. Przykładowe opracowanie zadań egzaminacyjnych z ostatnich pięciu lat, pozwala w sposób wystarczająco szeroki zapoznać się z metodologią rozwiązywania zadań egzaminacyjnych oraz praktycznego podejścia do opracowania tematów, w sposób umożliwiający ich napisanie w czasie znacznie krótszym od wyznaczonego na egzamin. Przypisy do treści projektów aktów notarialnych i opinii, mają za zadanie zapoznać Czytelnika z poglądem autorów o zasadności umieszczenia omawianego fragmentu pracy, ale także pomóc w nauce przed egzaminem, poprzez zwrócenie uwagi na przepisy prawa, orzecznictwo oraz poglądy doktryny. Przedstawione rozwiązania zostały przygotowane przez dwóch autorów, dzięki czemu można zapoznać się z różnymi stylami i sposobami podejścia do poszczególnych kazusów, pamiętając, że każdy z tych sposobów formułowania aktu notarialnego lub opinii, jest prawidłowy. Autorzy IX

Wykaz skrótów 1. Wykaz aktów prawnych GospNierU... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.) KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) KPA... ustawa z 14.5.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.) KSH... ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.) KWU... ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.) OrdPod... ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) PrBud... ustawa z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.) PrNot... ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm.) PrSpół... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 21 ze zm.) PrUPN... ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.) PrZamPubl... ustawa z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) SpadDarU... ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 86) XI

Wykaz skrótów 2. Publikatory Dz.U.... Dziennik Ustaw OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna Rej.... Rejent 3. Inne skróty art.... artykuł KRS... Krajowy Rejestr Sądowy MS... Ministerstwo Sprawiedliwości NSA... Naczelny Sąd Administracyjny Nr... numer pkt... punkt poz.... pozycja SA... sąd apelacyjny SN... Sąd Najwyższy t.j.... tekst jednolity uchw.... uchwała WSA... wojewódzki sąd administracyjny wyr.... wyrok ze zm.... ze zmianami art.... artykuł Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy itp.... i temu podobne lit.... litera KRS... Krajowy Rejestr Sądowy m.in.... między innymi n.... następny (-a, -e) NBP... Narodowy Bank Polski NIP... Numer Identyfikacji Podatkowej np.... na przykład Nr... numer NSA... Naczelny Sąd Administracyjny pkt... punkt poz.... pozycja przyp.... przypis RM... Rada Ministrów s.a.... spółka akcyjna SA... Sąd Apelacyjny s.c.... spółka cywilna SE... spółka europejska SKA... spółka komandytowo-akcyjna SN... Sąd Najwyższy SN (7)... Sąd Najwyższy uchwała siedmiu sędziów XII

Wykaz skrótów sp.j.... spółka jawna sp. z o.o.... spółka z ograniczoną odpowiedzialnością s.... strona t.... tom tj.... to jest t.j.... tekst jednolity TK... Trybunał Konstytucyjny tzn.... to znaczy uchw.... uchwała UE... Unia Europejska WSA... wojewódzki sąd administracyjny WZA... Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy w zw.... w związku zob.... zobacz XIII

CZĘŚĆ I. UWAGI OGÓLNE 1. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu projektu aktu notarialnego 1. Zadanie egzaminacyjne obejmuje sporządzenie projektu aktu notarialnego; nie jest to projekt w rozumieniu art. 79 pkt 8 ustawy z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie 1, albowiem przepis ten dotyczy czynności notarialnej dokonywanej przez notariusza, natomiast zdający ma przygotować projekt czynności określonej w art. 79 pkt 1, a zatem w treści ma mieć wszystkie elementy aktu notarialnego, bez zamieszczania w nim podpisów oraz numeru Repertorium A; nie zachodzi potrzeba pobierania odrębnej taksy notarialnej za sporządzenie projektu na podstawie 7 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. 2. Niedopuszczalna jest zmiana zadania egzaminacyjnego, choć może być ono uzupełnione o elementy nieopisane w stanie faktycznym, jednak wyłącznie wówczas, gdy możliwe będzie osiągnięcie założonego celu sporządzenie wskazanej w poleceniu umowy; zdający powinien poświęcić wystarczająco dużo czasu na zapoznanie się z zadaniem egzaminacyjnym, albowiem zmiana stanu faktycznego zawsze będzie traktowana jako wykonanie zadania niezgodnie z poleceniem (błędnie), nawet jeśli przy uwzględnieniu takiej zmiany, zaproponowane rozwiązanie jest prawidłowe 2. 3. Projekt powinien być sporządzony zgodnie z ustawą z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie, w tym zgodnie z: 1) art. 3 wskazywać kancelarię z podaniem jej adresu, jako miejsce sporządzenia aktu notarialnego, albowiem część egzaminatorów uznaje ten błąd za powodujący, iż akt nie ma mocy dokumentu urzędowego 3, 1 T.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm. 2 Uchwała Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości z 17.4.2013 r. (DZP-II-628-85/12). 3 Brak wskazania miejsca sporządzenia czynności notarialnej jest uchybieniem i naruszeniem przepisów Prawa o notariacie, ale uchybienie to nie pozbawia aktu notarialnego mocy urzędowej (uchw. Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości z 13.3.2013 r., DZP-II-628-71/12). 1

Część I. Uwagi ogólne 2) art. 7 PrNot i Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 27.8.2001 r. w sprawie pobierania przez notariuszy opłat sądowych od wniosków o wpis do księgi wieczystej zamieszczanych w aktach notarialnych 4, w szczególności wskazywać opłatę sądową oraz osobę ją wnoszącą oraz sposób zapłaty; 3) art. 80, poprzez sporządzenie projektu w sposób zrozumiały i przejrzysty (zaleca się ograniczenie skrótów, rozbicie paragrafów na ustępy, punkty, podpunkty itp.), zabezpieczający prawa i interesy stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne, a także poprzez zamieszczenie informacji o udzieleniu stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej 5 ; 4) art. 85, zgodnie z którym przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany stwierdzić tożsamość osób biorących udział w czynności, zaś stwierdzenie powinno nastąpić na podstawie prawem przewidzianych dokumentów, a w braku takich dokumentów w sposób wyłączający wszelką wątpliwość co do określenia tożsamości osoby biorącej udział w czynności notarialnej. Sposób stwierdzenia tożsamości musi być określony w sporządzonym dokumencie; 5) art. 92, poprzez umieszczenie w projekcie wszystkich wskazanych w nim elementów, włącznie ze słowami akt ten odczytano, przyjęto i podpisano. 4. Opisując osobę fizyczną stawającą do aktu notarialnego, poza elementami, o których mowa w art. 92 1 pkt 3 i 4 PrNot, zdający powinien umieścić numer PESEL 6 oraz numer dowodu osobistego, ewentualnie z datą jego ważności; nie powinien wskazywać imion rodziców przy przedstawicielach osób prawnych 7. 5. Dokumenty mogą zostać podzielone na przedłożone (odbierane przez notariusza i przekazywane np. do sądu wieczystoksięgowego wraz z wypisem aktu notarialnego lub załączane do aktu notarialnego) i okazane (opisywane i zwracane stronom), choć podział ten nie ma znaczenia normatywnego. 6. Przy opisywaniu dokumentów należy pamiętać o opisie ich formy i treści, jak również podmiotu, który je wydał, z ewentualnym użyciem znaku, sygnatury, numeru itp. 7. Przy sporządzonym projekcie opisujemy wszystkie dokumenty niezbędne do prawidłowego sporządzenia umowy; niedopuszczalne jest przyjmowanie, że jakiś dokument został przedłożony wcześniej lub później, bez wyraźnego wskazania tego w treści projektu 8. 4 Dz.U. Nr 90, poz. 1011 ze zm. 5 Jako przykład zastosowania tego przepisu można wskazać wymóg odniesienia się w projekcie do kwestii świadectwa charakterystyki energetycznej, chociażby poprzez odpowiednie pouczenie strony (uchw. Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości z 15.2.2013 r., DZP-II-628-142/12). 6 Art. 9 ustawy z 16.11.2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 455 ze zm.). 7 Zdaniem Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości wyrażonym w uchw. z 15.2.2013 r. (DZP-II-628-142/12), zbędne podanie przy przedstawicielach osób prawnych imion rodziców, stanowi naruszenie ustawy o ochronie danych osobowych. 8 Sporządzenie projektu aktu bez przywołania zgody MSW, czy to jako bezpośrednio przedłożonej, bądź jako przedłożonej do umowy warunkowej (i opisanej zgodnie z poleceniem egzaminacyjnym w taki sposób, aby można było ustalić treść i formę zgody na podstawie samej treści projektu) powoduje niemożność uznania, iż taki dokument był rzeczywiście przedłożony, z wszelkimi tego skutkami prawnymi (uchw. Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości z 15.2.2013 r., DZP-II-628-142/12). 2

1. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu projektu aktu notarialnego 8. Bezwzględnie należy unikać sformułowań potocznych, nieużywanych w języku prawniczym 9. 9. Projekt powinien zawierać nie tylko essentialia negotii dokumentowanej czynności, ale także inne postanowienia umowne, istotne z punktu widzenia zabezpieczenia interesów stron, np. termin wydania nieruchomości, termin i sposób zapłaty. 10. Wnioski wieczystoksięgowe składają wnioskodawcy w rozumieniu przepisów KPC, a nie np. strony, stawający. Wnioskodawcą zawsze może być właściciel lub użytkownik wieczysty; może to być również osoba, na rzecz której ma nastąpić wpis lub wierzyciel 10. 11. Formułując wnioski wieczystoksięgowe w akcie notarialnym nie ma normatywnego znaczenia ich kolejność, albowiem zostają zamieszczone w jednym akcie notarialnym i składane są jednocześnie, a wpis dokonany na ich podstawie ma moc od ich złożenia (tej samej chwili) 11 ; dla przejrzystości aktu wskazane jednak jest, aby przy przeniesieniu własności wnioski o wykreślenie obciążeń składane były w pierwszej kolejności, następnie wniosek o wpis prawa własności i ewentualny wniosek o wpis obciążeń, natomiast przy przeniesieniu użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, bezpiecznie jest umieścić jako pierwszy wniosek o wpis tego prawa, a następnie inne wnioski. 12. Wszelkie ustalenia zdającego powinny zostać opisane w projekcie aktu notarialnego, w sposób jak najbardziej szczegółowy 12. 13. W przypadku umowy sprzedaży budynku lub części budynku, lokalu albo zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu należy pamiętać o odniesieniu się do świadectwa charakterystyki energetycznej zgodnie z ustawą z 29.8.2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków 13 ; z uwagi na brak możliwości zrzeczenia się przez nabywcę uprawnień, o których mowa w art. 11 ust. 2 tej ustawy, zasadne jest powołanie i przekazanie nabywcy świadectwa w każdej takiej sytuacji. 14. Wskazane jest rozróżnienie sposobu działania pełnomocnika jako działającego w imieniu i na rzecz (przy oświadczeniach wiedzy w imieniu zaś oświadczeniach woli w imieniu i na rzecz ) od działania organu reprezentującego osobę prawną lub działającego za tę osobę. 15. Ze względu na układanie i rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych w innym stanie prawnym, obecnie należy zwrócić uwagę, w szczególności na następujące zmiany przepisów: 1) od dnia 1.4.2016 r. wnioski wieczystoksięgowe składane są za pomocą systemu teleinformatycznego, w związku z wejściem w życie ustawy z 15.1.2015 r. 9 Za błąd uznano użycie w testamencie sformułowania będąc świadomym swych słów i posiadając pełną zdolność do czynności prawnych (wyr. WSA w Warszawie z 10.11.2010 r., VI SA/Wa 761/10, Legalis). 10 Art. 626 2 5 KPC. 11 Art. 626 6 2 KPC. 12 Jako przykład można podać uznanie za błąd brak wskazania w projekcie, że małoletnia uzyskała pełnoletność w związku z wyjściem za mąż (uchw. Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości z 15.2.2013 r., DZP-II-628-142/12). 13 Dz.U. z 2014 r. poz. 1200. 3

Część I. Uwagi ogólne o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 218), zatem nie zamieszcza się tych wniosków w akcie notarialnym; 2) w ustawie z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst. jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.), w art. 109 dodano punkty 4a i 4b wprowadzające pierwokup przy sprzedaży nieruchomości położonych na obszarze rewitalizacji, jeżeli przewiduje to uchwała, o której mowa w art. 8 ustawy z 9.10.2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz. 1777) oraz położonych na obszarze Specjalnej Strefy Rewitalizacji, o której mowa w rozdziale 5 cytowanej wyżej ustawy o rewitalizacji zmiana weszła w życie z dniem 18.11.2015 r. 3) w ustawie z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 233, ze zm.) zmieniono dotychczasowy tytuł ustawy na Prawo upadłościowe, natomiast kwestie związane z postępowaniem naprawczym przeniesiono do nowej ustawy z 15.5.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2015 r. poz. 978, ze zm.) zmiana weszła w życia z dniem 1.1.2016 r., stosowne oświadczenie reprezentanta osoby prawnej uwzględniające powyższą zamianę zamieszczono w projekcie II aktu notarialnego egzaminu notarialnego w 2015 r. 2. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu opinii prawnej/odmowy dokonania czynności/uzasadnienia jej dopuszczalności 1. Należy przyjąć, że opisany w kazusie stan faktyczny jest całkowity i znajdują się w nim wszystkie istotne elementy. Niedopuszczalna jest jakakolwiek zmiana stanu faktycznego. 2. Należy unikać opisywania sytuacji alternatywnych, w szczególności uwzględniających uzupełnienie kazusu o jakiekolwiek elementy stanu faktycznego. 3. Należy pamiętać o celu egzaminu notarialnego i oparciu się również na przepisach Prawa o notariacie, w szczególności art. 80 PrNot. 4

2. Uwagi do rozwiązania zadania polegającego na sporządzeniu opinii prawnej/odmowy 4. Z treści opinii powinno wprost wynikać, które fragmenty stanowią cytaty z orzecznictwa lub literatury, a które są własnym wywodem prawnym zdającego 14. 5. Opinia prawna powinna zawierać konkluzję, wskazywać wprost odpowiedź na pytanie egzaminacyjne 15. 6. W nowym stanie prawnym odmowa dokonania czynności notarialnej, różni się od opinii prawnej właściwie wyłącznie formą. Odmowa dokonania czynności notarialnej na egzaminie powinna zawierać od razu uzasadnienie. 7. Uzasadnienie dopuszczalności czynności stanowi opinię prawną z pozytywną konkluzją. 8. Zawsze należy wymienić podmiot sporządzający opinię lub odmowę; w przypadku opinii wątpliwe wydaje się, aby był to notariusz, który nie może sporządzać opinii. Wydaje się dopuszczalne użycie chociażby sformułowania typu Sporządzający opinię. 9. Opinia i odmowa powinny być podpisane, jeśli nic innego nie wynika z treści polecenia; należy zaznaczyć miejsce, w którym podpis jest składany. 14 Zdająca nie podała wyraźnie, który fragment pracy jest cytowaniem uzasadnienia orzeczenia Sądu Najwyższego, co jest poważnym błędem, nie pozwala to nadto ustalić, który pogląd jest własnym poglądem zdającej (uchw. Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości z 15.2.2013 r., DZP-II-628-142/12). 15 Opinia jest nieprzydatna, bowiem nie przedstawiła w sposób prawidłowy żadnego z możliwych sposobów rozstrzygnięcia problemu (wyr. WSA w Warszawie z 10.11.2010 r., VI SA/Wa 761/10, Legalis). 5

CZĘŚĆ II. EGZAMIN NOTARIALNY W 2011 R. 1. Pierwszy projekt aktu notarialnego W prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej VII Wydziale Ksiąg Wieczystych księdze wieczystej nr BB1B/00012345/6 jako właściciele na podstawie umowy darowizny z 14.6.2008 r., Rep. A Nr 2008/2008 pozostają wpisani: Piotr Nowak, syn Jana i Zofii oraz Krystyna Nowak, córka Adama i Ewy w wspólności ustawowej w całości. Nieruchomość tworzą działki o łącznym obszarze 0,3000 ha, oznaczone numerami ewidencyjnymi: 25 o powierzchni 0,1500 ha i 26 o powierzchni 0,1500 ha, obie położone przy ulicy Bielskiej, na terenie wsi i gminy Kozy, powiat bielski, woj. śląskie, w obrębie ewidencyjnym 0006 Kozy, przy czym działka nr 25 jest niezabudowana, a na działce nr 26 znajduje się nieujawniony dotąd w księdze wieczystej dwukondygnacyjny budynek mieszkalny, jednorodzinny, obejmujący parter i piętro, wzniesiony zgodnie z pozwoleniem na budowę, oddany do użytkowania w 2000 r., oznaczony numerem porządkowym 5. Piotr Nowak zmarł 31.12.2009 r., nie pozostawił testamentu, a zgodnie z zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym 1.8.2010 r., przez notariusza w Bielsku-Białej Jana Kowalskiego, za Rep. A Nr 3515/2010 jego Kancelarii, spadek po Piotrze Nowaku nabyli: małżonka spadkodawcy Krystyna Nowak oraz dzieci spadkodawcy Paweł Nowak i Marcelina Nowak po 1/3 części każdy z nich wszyscy wprost. Spadek po Piotrze Nowaku obejmował wyłącznie udział w opisanej wyżej nieruchomości, powstały po ustaniu wspólności ustawowej z Krystyną Nowak i nie obejmował długów ani ciężarów. Spadkobiercy nie byli zobowiązani do wzajemnego zaliczenia na schedę spadkową darowizn otrzymanych od spadkodawcy, a w małżeństwie Piotra Nowaka i Krystyny Nowak obowiązywał ustawowy ustrój majątkowy. W dziale IV powyższej księgi wieczystej wpisana jest hipoteka kaucyjna do sumy najwyższej 100 000,00 zł na rzecz PKO BP S.A. z siedzibą w Warszawie, zabezpieczająca wierzytelność o spłatę kapitału i odsetek w zmiennej wysokości, wynikającą z kredytu hipotecznego udzielonego w 2009 r. przez Bank wierzyciela hipotecznego. Kredyt został w całości spłacony. 6