Perspektywy rynku energii w Polsce Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu TGE S.A. "Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 2 Rynek energii rys historyczny II poł. lat 80-tych XX w początek reform w energetyce energia stała się towarem a nie dobrem publicznym Początek lat 90-tych XX w duża reforma sektora energetycznego w Polsce 997 rok wejście w życie ustawy Prawo energetyczne 999 rok powołanie spółki Giełda Energii S.A. Lata 2003 2007 konsolidacja polskiej elektroenergetyki Rok 200 Big Bang na rynku hurtowym energii elektrycznej obligo, połączenie rynku polskiego ze skandynawskim poprzez market coupling Zdaniem wielu ekspertów 200 rok zmienił oblicze polskiej energetyki. Szczególnie istotne zmiany nastąpiły po wprowadzeniu w życie przepisów nowelizujących ustawę Prawo Energetyczne, które zobowiązują wszystkie spółki wytwórcze do sprzedaży poprzez publiczny rynek giełdowy 5% wytwarzanej energii
200 nowelizacja PE : Big BANG na hurtowym rynku energii w Polsce Nowelizacja PE była punktem zapalnym do dynamicznego rozwoju segmentu giełdowego na rynku energii w Polsce. Dane miesięczne w MWh rynki RDN i RTT "Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 3 800 000 600 000 400 000 40 000 000 35 000 000 30 000 000 200 000 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 0 02 03 04 05 06 07 08 09 0 2 0 02 03 04 05 06 07 08 09 0 2 0 02 03 25 000 000 20 000 000 5 000 000 0 000 000 5 000 000 0 002 03 04 05060708 09 0 2002 03 04 05060708 09 0 2002 03 2009 200 20 2009 200 20
2007 2008 2009 Q 200 Q2 200 Q3 200 Q4 200 "Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 4 Struktura obrotu energią w 200 roku jednoznacznie wskazuje na przeniesienie wagi obrotu z transakcji dwustronnych na transakcje w ramach publicznego rynku giełdowego w większości na Towarową Giełdę Energii S.A. Momentem przełomowym stał się czwarty kwartał 200 roku w którym według szacunków TGE na rynku giełdowym miało miejsce ponad 84 procent łącznego hurtowego obrotu 00% 80% 60% 40% 20% Pozostałe OTC Brokerzy (TFS+GFI+ICAP) Pozostałe platformy TGE 0%
MW/h 25 000 "Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 5 Energia elektryczna zakontraktowana na TGE vs. zapotrzebowanie polskiego systemu brutto (dane godzinowe / dni dostawy w marcu 20) 20 000 5 000 0 000 5 000 DAM - blocks DAM - hourly contracts PEAK5_W- PEAK5_M- PEAK5_Q- PEAK5-A_Y- PEAK5_Y- BASE_W- BASE_M- BASE_Q- BASE-A_Y- BASE_Y- System load 0 20-03-0 20-03-04 20-03-07 20-03-0 20-03-3 20-03-6 20-03-9 20-03-22 20-03-25 2 20-03-28 2 20-03-3
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 6 Silna krajowa giełda istotny element w procesie łączenia rynków energii w UE Market Coupling na połączeniu SwePol Link - działa od 5-2-200 Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem Cross Border Intraday Trading na kablu SPL Porozumienie 6 giełd Europy Zachodniej Wstępne rozmowy z litewską giełdą energii Baltpol na temat wypracowania market coupling na projektowanym połączeniu LitPol Link TGE wraz giełdami z Czech, Słowacji, Austrii oraz Niemiec współpracuje w projekcie, obejmującym rynkowe udostępnienie połączeo transgranicznych w ramach regionu CEE.
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 7 Polski rynek energii jako element wspólnego rynku europejskiego - potrzeby legislacyjne Zasadne jest przekazanie pełnego nadzoru nad giełdą energii (specjalny rynek towarowy) do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, przy pozostawieniu nadzoru nad rynkami finansowych instrumentów pochodnych przez Komisję Nadzoru Finansowego. W kontekście III Pakietu Energetycznego szczególnej roli krajowych urzędów regulacji energetyki, operatorów systemów przesyłowych i giełd energii w procesie integracji rynków energii w Europie Komisja Nadzoru Finansowego może nie być odpowiednim organem aby skutecznie nadzorować procesy związane z integracją fizycznych rynków energii GIEŁDY ENERGII TO NIE TO SAMO CO POZOSTAŁE GIEŁDY!!! Taki rozdział kompetencji co do nadzoru poszczególnych giełd organizujących obrót energią i instrumentami pochodnymi istnieją na prawie wszystkich rynkach europejskich.
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 8 Polski rynek energii jako element wspólnego rynku europejskiego Modele rynków energii w Europie i instytucje nadzorujące poszczególne podmioty:. Giełda energii w Niemczech, Francji, Szwajcarii RYNEK SPOT RYNEK FINANSOWY EPEX SPOT (nadzór: odpowiednik URE) EEX (nadzór: odpowiednik KNF) 2. Giełda energii w krajach skandynawskich RYNEK SPOT Nord Pool Spot (nadzór: odpowiednik URE) 3. Giełda energii w Czechach RYNEK SPOT OTE (nadzór: odpowiednik URE) 4. Giełda energii w Holandii RYNEK SPOT APX (nadzór: odpowiednik URE) RYNEK FINANSOWY NqOMX C (nadzór: odpowiednik KNF) RYNEK FINANSOWY PXE (nadzór: odpowiednik KNF) RYNEK FINANSOWY ENDEX (nadzór: odpowiednik KNF)
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 9 Dalszy rozwój rynku energii w Polsce w najbliższych latach uzależniony jest od kilku istotnych kwestii Niewłaściwa struktura cen energii dla odbiorców końcowych i przemysłowych / utrzymywanie taryfowania grupy G Niewystarczająca wielkość inwestycji w nowe moce wytwórcze / groźba niedoborów energii w niedalekiej przyszłości Inwestycja w nowe moce wytwórcze a kwestia przyznania części darmowych uprawnień do emisji CO2 Jak kształtować się będą ceny energii w Polsce po zrealizowaniu inwestycji w nowe moce wytwórcze i uwzględnieniu wpływu uprawnień do emisji CO2? Planowany nowy model rynku energii czy można stworzyć wyspę z Marginal Nodal Pricing na wzór PJM w samym sercu Europy?
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 0 Wszystkie te działania - budowa nowych źródeł wytwórczych, ograniczanie emisji, rozbudowa transgranicznych połączeń przesyłowych musi się odbywać w sposób zharmonizowany, tak aby ich łączny wpływ ograniczał w maksymalnym stopniu przyszły wzrost cen energii. Ogromną rolę we wszystkich tych działaniach będzie pełnił sprawnie działający, konkurencyjny rynek energii, który poprzez mechanizmy rynkowe będzie racjonalizował cenę energii. RYNEK TEN BĘDZIE ZGODNY Z UNIJNYMI REGULACJAMI, które wkrótce obejmą także zasady działania rynku bilansującego, dopuszczenie mechanizmów lokalizacyjnych w opłatach przesyłowych i wiele innych. Sprawną infrastrukturę rynku energii elektrycznej, którą jest także TGE, uzupełnią rynki finansowe instrumentów opartych o cenę energii elektrycznej.
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide Czy można stworzyć wyspę z Marginal Nodal Pricing na wzór PJM w samym sercu Europy? Wielu elementów, jakie proponuje się w nowym modelu rynku energii w Polsce, wprowadzić się nie da. Nie przystają one ani do polskiej ani do europejskiej rzeczywistości. Nie ma najmniejszych szans na wprowadzenie tego rozwiązania - nie uzyskało ono akceptacji KE i ERGEG Próba wdrożenia tego rozwiązania wyłączy Polskę z możliwości uczestniczenia w tworzeniu wspólnego europejskiego rynku energii Nie jest panaceum na brak inwestycji w sieć przesyłową i nie zwiększy przepustowości w istniejących ograniczeniach sieciowych Pozbawia uczestników wypracowanego ostatnio z ogromnym wysiłkiem wartości, jakim jest płynny rynek spot i wiarygodna cena energii
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 2 TGE ma ambicje odegrania dużej roli w procesie kształtowania rynku w przyszłości. Mówi się dziś nie tylko o konkurencji na giełdach, ale i o konkurencji między samymi giełdami. W skali poszczególnych krajów UE nie wydaje się, by był jeszcze czas na jakąkolwiek rywalizację wewnętrzną. Gdyby zmiany ustawowe ją zapoczątkowały byłaby to wyłącznie strata czasu i sił, tym dziwniejsza, ze rozgrywająca się pomiędzy podmiotami, w których decydujący głos ma Skarb Państwa. Rywalizacja będzie toczyć w Europie wokół procesów integracji systemów informatycznych, mechanizmów rozliczeniowych, ale przede wszystkim serwisu oferowanego uczestnikom. Żaden zapis prawny nie pomoże giełdzie o ile nie będzie ona tanią, efektywną i akceptowaną. To wyzwanie dla TGE.
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 3 Partnerstwo sposobem na sukces na przyszłe lata Partnerstwo z największymi graczami rynkowymi, z GPW będącą wiodącym rynkiem finansowym naszej części Europy, z PSE Operator, który może, ale nie musi stworzyć warunki do międzynarodowej ekspansji TGE i oczywiście z partnerami europejskimi W procesie integracji europejskiej musimy odegrać rolę podmiotową, nie zaś przedmiotową. To zadanie na przyszłe lata, zadanie, któremu polska giełda i polski rynek muszą sprostać, by w tej niełatwej grze nie stać się tylko pionkiem.
"Rynek energii w Polsce BIG BANG roku 200 I slide 4 Do rozwoju rynku energii elektrycznej brakuje jeszcze efektywnego rynku SPOT surowców energetycznych W pierwszej kolejności należy uruchomić giełdowy lub paragiełdowy obrót biomasą i gazem ziemnym. Nie sposób wyobrazić sobie efektywnie pracującej energetyki gazowej z kontraktami typu take or pay.
Dziękuję za uwagę