VADEMECUM USAMODZIELNIENIA

VADEMECUM USAMODZIELNIENIA Życie w nowym świetle Projekt Człowiek inwestycją w społeczeństwo współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

VADEMECUM USAMODZIELNIENIA Życie w nowym świetle Projekt Człowiek inwestycją w społeczeństwo współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie Projekt Człowiek inwestycją w społeczeństwo współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Starajmy się brać takie życie jakie przychodzi i cieszyć się tym, co przyniesie. Mark Boyle WSTĘP Droga Młodzieży Szanowni Państwo Mamy przyjemność przekazać w Państwa ręce Vademecum Usamodzielnienia Życie w nowym świetle, publikację dotyczącą usamodzielniania młodych ludzi, którzy opuszczają opiekę zastępczą i rozpoczynają jeden z najtrudniejszych etapów w swoim życiu tzw. proces usamodzielnienia. Poradnik został opracowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie, który jest realizatorem projektu systemowego Człowiek inwestycją w społeczeństwo w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. Publikacja adresowana jest do usamodzielniających się młodych ludzi, jaki i osób wspierających ich usamodzielnienie (opiekunów usamodzielnienia, pracowników socjalnych, pracowników placówek, w których przebywają lub przebywały osoby usamodzielniane współpracujące z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Lublinie). Poradnik Życie w nowym świetle zawiera siedem rozdziałów, na które składają się informacje na temat form pomocy w ramach usamodzielnienia. Mogą się Państwo dowiedzieć, na czym polega proces usamodzielnienia. Znajduje się w nim wykaz szkół, burs i internatów szkolnych oraz ważniejszych instytucji działających na terenie Miasta Lublin wspomagających osoby usamodzielniane w przezwyciężeniu trudności, z jakimi mogą się spotkać w drodze do samodzielności. Poradnik przybliża ideę wolontariatu oraz informacje o rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem poradnika rekrutacyjnego. Mamy nadzieję, że nasza publikacja przyczyni się do łatwiejszego startu życiowego młodych ludzi. Poradnik jest również dostępny na stronie internetowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Lublinie: www.mopr.lublin.pl Poradnik jest przekazywany bezpłatnie usamodzielniającym się wychowankom oraz osobom wspierającym. Z życzeniami ciekawej lektury Edyta Greszata

SPIS TREŚCI Wstęp... I. Proces usamodzielnienia... kim jest usamodzielniany wychowanek... pojęcie usamodzielnienia... główne cele procesu usamodzielnienia... etapy procesu usamodzielnienia... obowiązki osoby usamodzielnianej... formy pomocy w ramach usamodzielnienia... - praca socjalna... - pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki... - pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej... - pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych... - pomoc pieniężna na usamodzielnienie... - pomoc w uzyskaniu zatrudnienia... tryb zawieszenia i zaprzestania udzielania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie... II. Wykształcenie kluczem do osiągnięcia kariery zawodowej... informacje na temat lubelskich szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych dla osób dorosłych... informacje ogólne o lubelskich uczelniach wyższych... praktyki studenckie - od czego trzeba zacząć... III. Informacje o rynku pracy... ABC osoby bezrobotnej... - jak i gdzie szukać pracy... - osoba bezrobotna... - osoby będace w szczególnej sytuacji na rynku pracy... - osoba poszukująca pracy... - rejestracja osób bezrobotnych i poszukujących pracy... - prawa i obowiązki bezrobotnego... - formy pomocy oferowane osobom bezrobotnym i poszukującym pracy przez Miejski Urząd Pracy w Lublinie... wybrane instytucje rynku pracy działające na terenie Miasta Lublin... poradnik rekrutacyjny... - CURRICULUM VITAE - CV... - list motywacyjny... - aplikacja on-line... - rekrutacja przez telefon... - testy... - Assessment Centre... - rozmowa kwalifikacyjna... adresy internetowe - oferty pracy, CV i LM, bazy CV, informacje o polskim rynku pracy oraz metodach poszukiwania pracy... 6

IV. Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych - oferta Miasta Lublin... mieszkania z zasobów Miasta Lublin... - kryteria oceny wg aktualnej sytuacji bytowej osoby ubiegającej się o wynajem lokali wchodzacych w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Lublin... - wymagane dokumenty przy ubieganiu sie o mieszkanie komunalne (socjalne lub mieszkaniowe)... mieszkania chronione... - zakres działania mieszkania chronionego... - kto może zamieszkac w mieszkaniu chronionym... - zasady rekrutacji mieszkańców... - zasady pobytu w mieszkaniu chronionym... bursy i internaty szkolne... budownictwo społeczne... SPIS TREŚCI V. Idea wolontariatu... dlaczego warto być wolontariuszem... co zrobić, aby zostać wolontariuszem... prawa i obowiązki wolontariusza... Regionalne Centrum Wolontariatu w Lublinie... Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie... VI. Formy wsparcia dla usamodzielniającej się młodzieży, uczestniczącej w projekcie systemowym Człowiek inwestycją w społeczeństwo, realizowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy rodzinie w Lublinie, współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej... VII. Wybrane instytucje działające na terenie Miasta Lublin wspomagające osoby usamodzielnione... Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie... Poradnie psychologiczno-pedagogiczne... Specjalistyczny Ośrodek dla Ofiar Przemocy w Rodzinie... Fundacja Fuga Mundi... Aneksy... oświadczenie dotyczace opiekuna usamodzielnienia (przykład)... indywidualny program usamodzielnienia (przykład)... wniosek o przyznanie pobytu w mieszkaniu chronionym (przykład)... regulamin pobytu w mieszkaniu chronionym... porozumienie o współpracy... Podstawowe akty prawne... Bibliografia i netografia... 7

PROCES USAMODZIELNIENIA I. Proces usamodzielnienia Kim jest usamodzielniany wychowanek? osoba w wieku 17-25 lat, osiągnął pełnoletność przebywając na podstawie postanowienia sądu w opiece zastępczej /tj. rodzina zastępcza, całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego i socjalizacyjnego, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii (zapewniający całodobową opiekę), schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy/, ma niewielką bądź niewystarczającą wiedzę o otaczającym go świecie zewnętrznym, nie potrafi uporać się ze sprawami życia codziennego, ma problemy z samodzielnym podejmowaniem decyzji. Usamodzielnienie jest długotrwałym procesem wychowawczym, wprowadzającym osobę usamodzielnianą do podjęcia samodzielnego dojrzałego życia i integracji jej ze środowiskiem lokalnym. Proces usamodzielnienia rozpoczyna się na trzy miesiące przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę usamodzielnianą i w zależności od indywidualnej sytuacji życiowej wychowanka może trwać osiem lat (najpóźniej kończy się w momencie osiągnięcia przez osobę usamodzielnianą 25 roku życia). 8

Główne cele procesu usamodzielnienia: zmotywowanie, a w rezultacie podjęcie przez młodego człowieka samodzielnego życia, uniezależnienie go od wpływów problemowej rodziny i dysfunkcyjnego środowiska, wyposażenie w umiejętność radzenia sobie z trudnościami i niepowodzeniami, wdrożenie w planowanie własnego życia. Etapy procesu usamodzielnienia: 1. Poinformowanie powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby usamodzielnianej przed umieszczeniem w pierwszej formie opieki zastępczej o zamiarze jej usamodzielnienia Dyrektor lub kierownik placówki albo rodzina zastępcza na trzy miesiące przed osiągnięciem pełnoletności przez wychowanka informuje powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby usamodzielnianej przed umieszczeniem w pierszej formie opieki zastępczej o zamiarze jego usamodzielnienia. Dyrektor lub kierownik placówki albo rodzina zastępcza przekazuje dokumentację dotyczącą osoby usamodzielnianej powiatowemu centrum pomocy rodzinie, nie później niż na miesiąc, przed terminem opuszczenia przez tę osobę placówki lub rodziny zastępczej. Pełnoletni wychowanek przebywający w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej ma prawo wyboru: może zdecydować się na dalszy pobyt w opiece zastępczej do czasu ukończenia szkoły, w której rozpoczął naukę przed osiągnięciem pełnoletności na dotychczasowych warunkach, do czasu ukończenia w/w szkoły (wówczas rodzina zastępcza otrzymuje pomoc na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka), a w przypadku przebywania w placówce opiekuńczo-wychowawczej może po ukończeniu w/w szkoły nadal pozostać w placówce na zasadach określonych w umowie cywilno-prawnej, może opuścić opiekę zastępczą. W każdym przypadku bez względu na to, czy wychowanek zdecydował się na pozostanie w opiece zastępczej, czy też zdecydował się na jej opuszczenie, należy rozpocząć proces usamodzielnienia. PROCES USAMODZIELNIENIA 2. Wyznaczenie opiekuna usamodzielnienia W celu zapewnienia pomocy w usamodzielnieniu osoba usamodzielniana co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności jest zobowiązana wskazać osobę, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna 9

PROCES USAMODZIELNIENIA usamodzielnienia (przykładowy wzór pisemnego wskazania opiekuna usamodzielnienia przez osobę usamodzielnianą znajduje się w aneksie poradnika)! Opiekunem usamodzielnienia może być, po pisemnym wyrażeniu zgody (przykładowy wzór pisemnego wyrażenia zgody przez opiekuna usamodzielnienia w znajduje się w aneksie poradnika!), jedno z rodziców zastępczych, dyrektor placówki rodzinnej, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie, wychowawca, psycholog lub pracownik socjalny placówki, albo inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą. Starosta (właściwy ze względu na miejsce pochodzenia osoby usamodzielnianej) wyznacza opiekuna usamodzielnienia, jeżeli daje on rękojmię należytego wykonywania powierzonych mu zadań. Opiekun usamodzielnienia zobowiązany jest do realizacji następujących zadań: zapoznanie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnianej; opracowanie wspólnie z osobą usamodzielnianą programu usamodzielnienia; ocena realizacji programu usamodzielnienia oraz jego modyfikowanie; współpraca z rodziną osoby usamodzielnianej oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą oraz gminą; opiniowanie wniosku o pomoc pieniężną na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie, wspieranie osoby usamodzielnianej w realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia. 3. Opracowanie indywidualnego programu usamodzielnienia Osoba usamodzielniana wraz z opiekunem usamodzielnienia, przy współpracy właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie (ze względu na miejsce pochodzenia osoby usamodzielnianej), jest zobowiązana opracować indywidualny program usamodzielnienia (przykład prawidłowo opracowanego indywidualnego programu usamodzielnienia znajduje się w aneksie poradnika!). Indywidualny Program usamodzielnienia przygotowuje się co najmniej na 1 miesiąc przed osiągnięciem pełnoletności, biorąc pod uwagę sposób i formy: współdziałania i wspierania osoby usamodzielniającej się w kontaktach z rodziną i środowiskiem; uzyskania wykształcenia zgodnego z możliwościami i aspiracjami osoby usamodzielnianej; uzyskania kwalifikacji zawodowych; pomocy w ustaleniu uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego; 10

osiedlenia się osoby usamodzielnianej w powiecie innym, niż miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pierwszej formie opieki zastępczej; pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w szczególności przez umożliwienie zamieszkania w mieszkaniu chronionym przez czas określony, ułatwienie uzyskania mieszkania socjalnego z zasobów gminy, umożliwienie osobie uczącej się w gimnazjum, szkole ponadgimnazialnej lub ponadpodstawowej zamieszkania w bursie, lub internacie do czasu ukończenia nauki, podjęcia zatrudnienia, pomocy w uzyskaniu przysługujących świadczeń. Przygotowując indywidualny program usamodzielniania osoba usamodzielniana uwzględnia plan podejmowanych działań wynikających z programu i terminy ich realizacji oraz zobowiązania osoby usamodzielnianej. Program usamodzielnienia jest formą kontraktu, w którym osoba usamodzielniana zobowiązuje się do realizacji poszczególnych postanowień w nim zawartych. Indywidualny program usamodzielnienia staje się podstawą przyznania świadczeń na usamodzielnienie z datą podpisania go przez osobę usamodzielnianą, opiekuna usamodzielniania oraz kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Brak realizacji podjętych postanowień przez osobę usamodzielnianą może stanowić podstawę do wstrzymania, zawieszenia na okres do 1 roku lub odmowy przyznania pomocy w ramach usamodzielnienia. W przypadku zmiany sytuacji życiowej osoba usamodzielniana wspólnie z opiekunem usamodzielnienia może dokonać zmian w indywidualnym programie usamodzielnienia. Zmiany programu wymagają zatwierdzenia przez kierownika powiatowego centrum pomoc rodzinie. Po zakończeniu realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia osoba usamodzielniana wraz z opiekunem usamodzielnienia i kierownikiem powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego do udzielenia pomocy dokonują oceny końcowej procesu usamodzielnienia. PROCES USAMODZIELNIENIA 4. Pomoc w usamodzielnieniu pomoc na wniosek osoby usamodzielnianej Wniosek o przyznanie pomocy w usamodzielnieniu (poza pracą socjalną) osoba usamodzielniana składa do starosty powiatu właściwego do przyznania tej pomocy za pośrednictwem kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby. Wniosek opiniuje opiekun usamodzielnienia. Starosta powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby usamodzielnianej przed umieszczeniem w pierwszej formie opieki zastępczej jest upoważniony do udzielenia: 11

PROCES USAMODZIELNIENIA comiesięcznej pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia; jednorazowej pomocy pieniężnej na usamodzielnienie (po ukończeniu nauki szkolnej, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach pomoc ta może być przyznana w trakcie nauki). Starosta powiatu miejsca osiedlenia się osoby usamodzielnianej właściwy jest do udzielenia: pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym; pomocy w uzyskaniu zatrudnienia; jednorazowej pomocy na zagospodarowanie - w formie rzeczowej. Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej przyznaje się i wypłaca za okres miesiąca kalendarzowego począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją. W przypadku gdy uprawnienia do świadczeń nie obejmują pełnego miesiąca, świadczenia przyznaje się za niepełny miesiąc, a kwotę świadczeń ustala się, dzieląc pełne kwoty przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni objętych świadczeniem. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy. Miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna. Miejscem osiedlenia jest miejsce gdzie osoba usamodzielniana zamierza zamieszkać z zamiarem stałego pobytu. 5. Ustalenie w drodze wywiadu środowiskowego sytuacji dochodowej usamodzielniającego się wychowanka Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny w miejscu zamieszkania osoby usamodzielnianej w celu ustalenia sytuacji osobistej rodzinnej dochodowej i majątkowej. Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszony o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Do dochodu nie wlicza się: jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego; zasiłku celowego; 12

pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty; wartości świadczenia w naturze; świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych. Pracownik socjalny przeprowadzając rodzinny wywiad środowiskowy może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy sporządza się aktualizację rodzinnego wywiadu środowiskowego nie rzadziej niż co sześć miesięcy, mimo braku zmiany danych. Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są zobowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń! Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej: samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego (954,00 zł), w rodzinie, której dochód na osobę nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (702,00 zł). PROCES USAMODZIELNIENIA 6. Rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Rozpatrzenie wniosku powinno nastąpić w terminie do jednego miesiąca w przypadku sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego, do dwóch miesięcy w przypadku spraw wymagających postępowania wyjaśniającego i szczególnie skomplikowanych. Termin załatwiania spraw liczy się od dnia wszczęcia postępowania w danej instancji. W przypadku nie załatwienia sprawy w terminie, nawet z przyczyn niezależnych od organu, organ prowadzący postępowanie powinien zawiadomić stronę o fakcie niezałatwienia sprawy w terminie, podać przyczynę zwłoki i wskazać nowy termin załatwienia sprawy. Decyzję administracyjną zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku: zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, pobrania nienależnych świadczeń, 13

PROCES USAMODZIELNIENIA stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych, stwierdzenia przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu sytuacją majątkową osoby lub rodzin, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, odmowy złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Brak współdziałania osoby i rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Od każdej decyzji służy prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. Obowiązki osoby usamodzielnianej Pomoc w ramach usamodzielnienia nie jest świadczeniemobowiązkowym, przysługującym z racji pobytu w rodzinie zastępczej lub w placówce. Usamodzielniany wychowanek w celu uzyskania świadczeń z pomocy społecznej ma obowiązek: wskazania co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia, opracowania wspólnie z opiekunem usamodzielnienia indywidualnego program usamodzielnienia co najmniej na 1 miesiąc przed osiągnięciem pełnoletności, realizacji postanowień zawartych w indywidualnym programie usamodzielnienia, realizacji obowiązku szkolnego (regularne uczestniczenie w zajęciach szkolnych i podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych, zaliczanie poszczególnych semestrów), przedkładania na początku każdego semestru zaświadczenia szkolnego/akademickiego potwierdzającego kontynuowanie nauki, współdziałanie z opiekunem usamodzielnienia i pracownikiem socjalnym, informowanie ich o każdej istotnej zmianie sytuacji osobistej i majątkowej. 14

Formy pomocy w ramach usamodzielnienia Osoba usamodzielniana zostaje objęta pomocą mająca na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez (zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej oraz Rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie Dz. U. z 2005r. Nr 6, poz. 45 ze zmianami): pracę socjalną; pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki; pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej; pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym; pomoc pieniężną na usamodzielnienie; pomoc w uzyskaniu zatrudnienia; 1. Praca socjalna Praca socjalna to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. PROCES USAMODZIELNIENIA 2. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat. Wysokość pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki wynosi 30% podstawy, tj. 494,10 zł miesięcznie. Pomoc ta przysługuje osobie, która przebywała w opiece zastępczej co najmniej rok. Do okresów pobytu wlicza się wszystkie okresy, w ciągu których osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczowychowawczej typu interwencyjnego, rodzinnego i socjalizacyjnego, domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Do okresu pobytu wlicza się również okres do sześciu miesięcy przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę usamodzielnianą, w przypadku gdy jej pobyt w rodzinie zastępczej ustał wskutek śmierci osoby pełniącej funkcję rodziny zastępczej. Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej z dnia 17 marca 2006r. w sprawie 15

PROCES USAMODZIELNIENIA ustalania okresu wliczania do czasu pobytu wychowanka w rodzinie zastępczej należy wliczyć okres pobytu osoby pełnoletniej w rodzinie, która sprawowała funkcję rodziny zastępczej do ukończenia szkoły, w której rozpoczęła naukę przed osiągnięciem pełnoletności. Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki mogą również otrzymywać osoby, które pozostały w placówce opiekuńczo-wychowawczej na podstawie umowy cywilno-prawnej. Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki przyznaje się po przedłożeniu przez usamodzielniającego się wychowanka na początku każdego semestru aktualnego zaświadczenia szkolnego potwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej oraz wniosku zaopiniowanego przez opiekuna usamodzielnienia. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki jest przyznawana na czas trwania roku szkolnego i roku akademickiego. W przypadku gdy po ukończeniu nauki w szkole ponadgimnazjalnej osoba została przyjęta w tym samym roku szkolnym na studia wyższe, pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje do 31 sierpnia. Przez pojęcie ukończenie nauki w szkole należy rozumieć okres roku szkolnego określony w przepisie art. 63 ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia roku następnego. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielniającej się: samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kryterium dochodowego (954,00 zł), w rodzinie, w której dochód na osobę nie 200% kryterium dochodowego (702,00 zł) na osobę w rodzinie. Pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki udziela powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce pochodzenia osoby usamodzielnianej (miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w opiece zastępczej). 3. Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej może zostać wykorzystana na: zakup materiałów niezbędnych do przeprowadzenia remontu, wyposażenie mieszkania, niezbędne urządzenia domowe, pomoce naukowe, sprzęt rehabilitacyjny, sprzęt, który może służyć do podjęcia zatrudnienia. Wartość pomocy na zagospodarowanie ustala się jako równowartość kwoty nie wyższej niż 300% podstawy ustalania, tj. 4.941,00 zł (dla osoby niepełnosprawnej o ustalonym stopniu niepełnosprawności umiarkowanym 16

lub znacznym 300% podstawy). Z pomocy tej wychowanek ma obowiązek rozliczyć się imiennymi rachunkami, które potwierdzą zakup rzeczy zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami w okresie trzech miesiące od dnia otrzymania środków finansowych. W przypadku nie rozliczenia się rachunkami przez wychowanka zostaje wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie nienależnie pobranych świadczeń. Pomocy na zagospodarowanie udziela powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej zgodnie z terminem zawartym w indywidualnym programie usamodzielnienia. 4. Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych Pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych udziela powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej. Pomoc polega na: redagowaniu wspólnie z wychowankiem wniosku o przyznanie mieszkania z zasobów mieszkaniowych Gminy Lublin; zaopiniowaniu wniosku osoby usamodzielnianej o przyznanie mieszkania z zasobów mieszkaniowych Gminy Lublin; skompletowaniu załączników do przyznania pobytu w mieszkaniu chronionym i przesłania pełnego wniosku wychowanka do Domu Dziecka im. Ewy Szelburg-Zarembiny w Lublinie (informacje dotyczące mieszkań chronionych szczegółowo zostały omówione w IV rozdziale poradnika); wydaniu decyzji administracyjnej przyznającej pobyt w mieszkaniu chronionym; wskazaniu adresu burs i internatów szkolnych znajdujących na terenie Lublina; całkowitym lub częściowym dofinansowaniu do wynajmu pokoju lub stancji; udzielaniu wskazówek przy poszukiwaniu stancji. PROCES USAMODZIELNIENIA 5. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie Pomoc pieniężną na usamodzielnienie przyznaje się po ukończeniu przez osobę usamodzielnianą nauki szkolnej, a w uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość otrzymania w/w pomocy w trakcie trwania nauki. Wysokość pomocy na usamodzielnienie jest uzależniona od formy i okresu pobytu w opiece zastępczej, (co najmniej rok pobytu w opiece zastępczej) i oscyluje w granicy pomiędzy 100% podstawy a 400% podstawy ustalania, tj. od 1.647,00 zł do 6.588,00 zł. Warunkiem otrzymania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie jest realizacja indywidualnego programu usamodzielnienia przez wychowanka. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamo- 17

PROCES USAMODZIELNIENIA dzielnianej, opuszczającej rodzinę zastępczą niespokrewnioną z dzieckiem i zawodową niespokrewnioną z dzieckiem rodzinę zastępczą, placówkę opiekuńczo wychowawczą typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, ustala się w kwocie odpowiadającej: 400% w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej niespokrewnionej z dzieckiem i zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres powyżej trzech lat, 400% w przypadku gdy osoba usamodzielniana opuszcza dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, 200% w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej niespokrewnionej z dzieckiem i zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od dwóch do trzech lat, 100% w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej niespokrewnionej z dzieckiem i zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od roku do dwóch lat. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej z rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem lub opuszczającej młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę, schronisko dla nieletnich, specjalny ośrodek wychowawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, zakład poprawczy ustala się w kwocie odpowiadającej: 300% podstawy w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres powyżej trzech lat, 200% podstawy w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od dwóch do trzech lat, 18

100% podstawy w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od roku do dwóch lat. Pomoc ta może być przyznana na zaspokojenie ważnej życiowej potrzeby osoby usamodzielnianej, w szczególności na: polepszenie warunków mieszkaniowych, stworzenie warunków do działalności zarobkowej, w tym podniesienie kwalifikacji zawodowych, pokrycie wydatków związanych z nauką osoby usamodzielnianej. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie przysługuje osobie usamodzielniającej się: samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kryterium dochodowego (954,00 zł), w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kryterium dochodowego (702,00 zł) na osobę w rodzinie. Pomocy pieniężnej na usamodzielnienie udziela powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce pochodzenia osoby usamodzielnianej zgodnie z terminem zawartym w indywidualnym programie usamodzielnienia. PROCES USAMODZIELNIENIA 6. Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia Ten rodzaj pomocy polega na wspieraniu usamodzielniającego się wychowanka w zdobyciu kwalifikacji zawodowych, uzyskaniu odpowiedniego wykształcenia zgodnego z możliwościami i aspiracjami życiowymi. Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia polega również na motywowaniu i zachęcaniu osoby usamodzielnianej do aktywizacji zawodowej oraz udzielaniu informacji na temat form i sposobów poszukiwania pracy. Pomocy tej udziela powiatowe centrum pomocy rodzinie ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej. W ramach realizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie od roku 2008 projektu systemowego Człowiek inwestycją w społeczeństwo współfinansowanego przez Unię Europejską usamodzielniający się wychowankowie korzystają z różnego rodzaju kursów oraz szkoleń zawodowych dostosowanych do indywidualnych potrzeb zwiększających ich szanse na rynku pracy. 19

PROCES USAMODZIELNIENIA Tryb zawieszenia i zaprzestania udzielania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie 1. Zawieszenie pomocy Pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki można zawiesić w przypadku, gdy: wystąpiły szczególne okoliczności związane z tokiem nauki, stanem zdrowia lub zdarzeniem losowym dotyczącym osoby usamodzielnianej; nastąpiła przerwa w kontynuowaniu nauki przez osobę usamodzielnianą w okresie między ukończeniem przez nią szkoły niższego stopnia a rozpoczęciem nauki w szkole wyższego stopnia; stwierdzi się marnotrawienie przyznanej pomocy; osoba usamodzielniana nie realizuje programu usamodzielnienia. Pomoc pieniężną na usamodzielnienie i na kontynuowanie nauki zawiesza się, w przypadku gdy przeciwko osobie usamodzielnianej wszczęto postępowanie karne o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Zawieszenie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki może nastąpić w drodze decyzji administracyjnej z urzędu lub na wniosek osoby usamodzielnianej, po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego. Zawieszenie pomocy może nastąpić na okres nie dłuższy niż jeden rok. W przypadku zawieszenia pomocy osoba usamodzielniana wraz z opiekunem usamodzielnienia wpisuje w indywidualnym programie usamodzielnienia przyczyny zawieszenia oraz sposób postępowania w przezwyciężeniu tych trudności. Jeżeli po upływie okresu zawieszenia pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki przyczyny jej zawieszenia nie ustąpiły, następuje odmowa udzielenia pomocy. Odmowa pomocy Przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki można odmówić, w przypadku, gdy: istnieje uzasadnione przypuszczenie, iż pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki została przyznana; osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie rodzinę zastępczą lub placówkę; osoba usamodzielniana porzuci naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe i nie podejmie zatrudnienia; osoba usamodzielniana porzuci pracę i uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia; 20

osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej. 2. Zaprzestanie udzielania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki Zaprzestanie udzielenia pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki może nastąpić w przypadku gdy osoba usamodzielniana: kontynuuje naukę w szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej, która zapewnia nieodpłatną naukę i nieodpłatne pełne utrzymanie, bez uzasadnionych powodów zmieniła trzykrotnie na tym samym poziomie kształcenia szkołę lub szkołę wyższą. Wydanie decyzji administracyjnej o odmowie przyznania lub zaprzestaniu udzielania pomocy zostaje poprzedzone przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego i dokładną analizą sytuacji usamodzielnianego wychowanka. Wychowanek ma prawo wniesienia odwołania od decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. PROCES USAMODZIELNIENIA 21

WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ II.Wykształcenie kluczem do osiągnięcia kariery zawodowej Kuratorium Oświaty w Lublinie ul. 3 Maja 6, 20-950 Lublin tel: 81 538 52 00 telefon zaufania: 81 532 52 07 www.kuratorium.lublin.pl Wykaz ważniejszych szkół dla osób dorosłych funkcjonujących na terenie Miasta Lublin Lp. 1. Nazwa szkoły Gimnazjum dla Dorosłych w Zespole Szkół Nr 6 (szkoła publiczna) Adres/telefon strona internetowa ul. Diamentowa 2 20-447 Lublin (81) 744 17 52 www.zs6.lublin.pl GIMNAZJA Wykształcenie / zawód gimnazjalne Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 3 lata j. angielski wieczorowa 22

Lp. 1. 1. 1. 2. 3. 4. 5. Nazwa szkoły Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla Dorosłych Nr 19 w Zespole Szkół Nr 6 (szkoła publiczna) Technikum Ekonomiczne dla Dorosłych w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Lublinie (szkoła publiczna) Technikum Uzupełniające dla Dorosłych Nr 1 w Zespole Szkół Samochodowych (szkoła publiczna) Technikum Uzupełniające dla Dorosłych Nr 2 w Zespole Szkół Odzieżowo-Włókienniczych (szkoła publiczna) Technikum Uzupełniające dla Dorosłych Nr 3 w Zespole Szkół Budowlanych (szkoła publiczna) Technikum Uzupełniające dla Dorosłych Nr 4 w Lubelskim Centrum Edukacji Zawodowej (szkoła publiczna) Technikum Uzupełniające dla Dorosłych w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Adres/telefon strona internetowa SZKOŁY ZAWODOWE ul. Diamentowa 2 20-447 Lublin (81) 744 17 52 www.zs6.lublin.pl TECHNIKA ul. Podwale 3 20-117 Lublin (81) 532 74 95 www.ckunr1.lublin.pl Wykształcenie / zawód zawodowe operator obrabiarek skrawających, sprzedawca, ogrodnik, ślusarz średnie technik ekonomista TECHNIKA UZUPEŁNIAJĄCE ul. Jana Długosza 10a 20-054 Lublin (81) 533 00 48 www.zss.lublin.pl ul. Spokojna 10 20-074 Lublin (81) 532 41 16 www.zsow.lublin.pl ul. Słowicza 3 20-336 Lublin (81) 444 27 01 www.zsb.lublin.pl ul. Magnoliowa 8 20-143 Lublin (81) 747 03 78 www.lcez.lublin.pl ul. Królewska 15 20-950 Lublin (81) 532 66 57 www.zdz.lublin.pl średnie technik mechanik o specjalizacji obsługa i naprawa pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych średnie technik usług fryzjerskich średnie technik budownictwa średnie technik mechanik o specjalizacji: budowa maszyn lub technik mechatronik średnie kucharz, technik usług fryzjerskich technik mechanik Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 2 lata na podbudowie gimnazjum j. niemiecki stacjonarna 3 lata na podbudowie gimnazjum lub 8-letniej szkoły podstawowej zaoczna 3 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej zawody w branży mechanicznej j. angielski j. niemiecki stacjonarna 3 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie fryzjer j. niemiecki zaoczna 3 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, j. niemiecki stacjonarna 3 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, j. angielski zaoczne 3 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, j. niemiecki j. angielski zaoczna WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ 23

WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ Lp. 1. 2. 3. 4. 1. 1. Nazwa szkoły XXV Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Centrum Kształcenia Ustawicznego Nr 1 im. Eugeniusza Kwiatkowskiego (szkoła publiczna) XXVI Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Centrum Kształcenia Ustawicznego Nr 2 (szkoła publiczna) Zaoczne Liceum Ogólnokształcące COSINUS (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Profesja Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) XVII Liceum Profilowane dla Dorosłych w Zespole Szkół nr 6 (szkoła publiczna) I Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące (szkoła publiczna) Adres/telefon strona internetowa Wykształcenie / zawód LICEA OGÓLNOKSZTAŁCĄCE ul. Podwale 3 20-117 Lublin (81) 532 74 95 www.ckunr1.lublin.pl ul. Pogodna 52 20-337 Lublin (81) 744 15 39 www.cku2.pdg.pl ul. Długosza 10a 20-054 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl ul. Krakowskie Przedmieście 55 20-076 Lublin (81) 534 04 03 www.profesja.edu. pl/lublin średnie średnie średnie średnie LICEA PROFILOWANE ul. Diamentowa 2 20-447 Lublin (81) 744 17 52 www.zs6.lublin.pl LICEA UZUPEŁNIAJĄCE ul. Elsnera 5 20-854 Lublin (81) 740 40 19 www.zs5.lublin.pl średnie profil: ekonomiczno-administracyjny, socjalny średnie Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 3 lata j. angielski rozszerzenia programowe: geografia, matematyka, wiedza o społeczeństwie stacjonarna (wieczorowo) zaoczna 3 lata j. angielski rozszerzenia programowe: biologia, geografia stacjonarna zaoczna 3 lata rozszerzenia programowe: język angielski, język polski j. angielski zaoczna 3 lata j. angielski stacjonarna zaoczna 3 lata na podbudowie gimnazjum, j. angielski stacjonarna (nauka odbywa się 3 dni w tygodniu od poniedziałku do środy w godz. 15-20) 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej j. niemiecki j. rosyjski rozszerzenia programowe: matematyka, język polski zaoczna 24

Lp. 2. 3. 4. 5. 6. Nazwa szkoły II Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (szkoła publiczna) III Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (szkoła publiczna) Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Kursor (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące Cosinus (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Dwuletnie Zaoczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące Stowarzyszenia Szansa (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Adres/telefon strona internetowa ul. Pogodna 52 20-337 Lublin (81) 744 15 39 www.cku2.pdg.pl ul. Podwale 3 20-117 Lublin (81) 532 74 95 www.ckunr1.lublin.pl ul. Narutowicza 32 20-013 Lublin (81) 442 06 77 www.kursor.edu.pl ul. Długosza 10 A 20-054 Lublin (081) 532 26 20 www.cosinus.pl ul. Dolna Panny Marii 3 20-010 Lublin (81) 532 21 28 www.szansa-lublin. edu.pl Wykształcenie / zawód średnie średnie średnie średnie średnie Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, j. angielski j. rosyjski rozszerzenia programowe: biologia, geografia stacjonarna zaoczna 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, rozszerzenia programowe: geografia, język polski, matematyka j. angielski j. rosyjski stacjonarna (wieczorowa), zaoczna 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, rozszerzenia programowe: biologia, geografia, język angielski j. angielski 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej rozszerzenia programowe: język angielski, język polski j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej rozszerzenia programowe: język angielski, język polski, matematyka j. angielski j. niemiecki j. rosyjski j. włoski zaoczna WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ 25

WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ Lp. 7. 8. 1. 2. 3. Nazwa szkoły Dwuletnie Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Centrum Nauki i Biznesu Żak (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Liceum Uzupełniające dla Dorosłych w centrum Kształcenia Kadr Profesja (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej Szkoła Policealna dla Dorosłych Nr 1 w Centrum Kształcenia Ustawicznego Nr 1 (szkoła publiczna) Szkoła Policealna dla Dorosłych Nr 2 w Centrum Kształcenia Ustawicznego Nr 2 (szkoła publiczna) Szkoła Policealna dla Dorosłych Nr 3 w Lubelskim Centrum Edukacji Zawodowej (szkoła publiczna) Adres/telefon strona internetowa ul. Krakowskie Przedmieście 17 20-002 Lublin (81) 534 81 58 www.zak.edu.pl ul. Krakowskie Przedmieście 55 20-076 Lublin (81) 534 04 03 www.profesja.edu. pl/lublin Wykształcenie / zawód średnie średnie SZKOŁY POLICEALNE I POMATURALNE ul. Podwale 3 20-117 Lublin (81) 532 74 95 www.ckunr1.lublin.pl ul. Pogodna 52 20-337 Lublin (81) 744 15 39 www.cku2.pdg.pl ul. Magnoliowa 8 20-143 Lublin (81) 747 03 78 www.lcez.lublin.pl technik organizacji reklamy technik hotelarstwa technik obsługi turystycznej technik rachunkowości technik administracji technik ekonomista technik spedytor technik handlowiec technik logistyk technik prac biurowych technik informatyk technik archiwista technik bezpieczeństwa i higieny pracy (1,5 roku) technik informatyk technik logistyk technik mechanik Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, j. angielski, j. niemiecki, stacjonarna (wieczorowo), zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum j. angielski j. niemiecki j. rosyjski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum j. angielski j. niemiecki 26

Lp. 4. 5. 6. 7. Nazwa szkoły Policealna Szkoła dla Dorosłych Kursor (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Policealne Studium Zawodowe w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Policealne Studium Rekreacji, Sportu i Turystyki (szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej) Szkoła Policealna Pracowników Służb Społecznych (szkoła publiczna) Adres/telefon strona internetowa ul. Narutowicza 62 20-013 Lublin (81) 442 06 77 www.kursor.edu.pl ul. Królewska 15 20-950 Lublin (81) 532 66 57 www.zdz.lublin.pl ul. Zuchów 1 20-047 Lublin (81) 534 18 12 www.studiumturystyki.lublin.pl ul. Sulisławicka 7 20-360 Lublin (81) 748 18 81 Wykształcenie / zawód technik ochrony fizycznej osób i mienia technik administracji technik informatyk technik hotelarstwa kucharz technik usług kosmetycznych technik usług fryzjerskich technik bezpieczeństwa i higieny pracy (1,5 roku) technik obsługi turystycznej technik organizacji reklamy technik ekonomista technik handlowiec technik rachunkowości technik usług kosmetycznych technik usług fryzjerskich kelner kucharz technik informatyk technik rachunkowości technik hotelarstwa technik administracji technik eksploatacji portów i terminali lotniczych technik rekreacji i turystyki (zaliczany do licencjatu) opiekun w domu pomocy społecznej asystent osoby niepełnosprawnej opiekunka środowiskowa opiekun medyczny technik organizacji reklamy technik florysta technik archiwista technik informacji naukowej Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski, zaoczna 2 lata na podbudowie liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, stacjonarny zaoczny 2 lata j. angielski, j. włoski, stacjonarna, zaoczna, wieczorowa 1 rok lub 2 lata, na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ 27

WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ Lp. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Nazwa szkoły Zaoczna Policealna Szkoła Obsługi Turystycznej COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Administracji COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Hotelarstwa COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Informatyki COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Logistyki COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Adres/telefon strona internetowa ul. Ogrodowa 16 20-043 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl Al. Racławickie 26 20-043 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl zajęcia odbywają się przy Al. Jana Długosza 10a Al. Racławickie 26 20-043 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl zajęcia odbywają się przy Al. Jana Długosza 10a ul. Ogrodowa 16 20-043 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl ul. Szkolna 4 20-124 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl ul. Ogrodowa 16 20-043 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl Wykształcenie / zawód technik obsługi turystycznej technik ekonomista technik handlowiec technik spedytor technik usług fryzjerskich technik usług kosmetycznych technik administracji technik hotelarstwa technik informatyk technik logistyk Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. niemiecki zaoczna 28

Lp. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Nazwa szkoły Zaoczna Policealna Szkoła Ochrony Fizycznej Osób i Mienia COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Organizacji Reklamy COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Rachunkowości COSINUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Zaoczna Policealna Szkoła Technik Prac Biurowych COSI- NUS (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Policealne Studium Zarządzania, Administracji i Handlu (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Policealna Szkoła Turystyki (szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej) Adres/telefon strona internetowa ul. Szkolna 4 20-124 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl Al. Jana Długosza 10a 20-054 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl Al. Racławickie 26 20-043 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl zajęcia odbywają się przy Al. Jana Długosza 10a ul. Szkolna 4 20-124 Lublin (81) 532 26 20 www.cosinus.pl ul. Nałęczowska 25 20-701 Lublin (81) 533 13 41 www.cku.lublin.pl ul. Okopowa 5 20-022 Lublin (81) 472 11 77 www.teb.pl Wykształcenie / zawód technik ochrony fizycznej osób i mienia technik organizacji reklamy technik rachunkowości technik prac biurowych technik handlowiec, technik administracji, technik agrobiznesu, technik obsługi turystycznej, technik informatyk, technik rachunkowości, opiekunka dziecięca technik obsługi turystycznej, technik hotelarstwa Lata nauki / nauczane języki / forma nauki 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski zaoczna 2 lata na podbudowie liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, j. angielski 2 lata na podbudowie szkoły ponadgimnazjalnej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, stacjonarna, zaoczna WYKSZTAŁCENIE KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA KARIERY ZAWODOWEJ 29