Work-site massage a masaż w promocji zdrowia.

Work-site massage a masaż w promocji zdrowia. - Work-site jest często promowany jako krótki masaż wykonywany na siedząco i to przez ubranie, jaka była jest początkowa idea, a jak wygląda praktyka dzisiaj? Ewoluował. Work-site massage, faktycznie promowany jest zwykle jako krótki masaż wykonywany na siedząco, poprzez ubranie. Jest to jednak swojego rodzaju skrót myślowy. Work-site massage mimo nazwy, to nie tylko masaż ale także nurt. Sama praktyka zawiera jednocześnie elementy masażu, relaksacji i synchronizacji z oddechem, ćwiczeń, edukacji zdrowotnej. Sam zabieg opcjonalnie wykonywać można poprzez ubranie, (bluzka, podkoszulek) na terenie firm, targów, podczas eventów, ale nie jest to głównym celem. Jeśli są spełnione odpowiednie warunki lokalowe, wykonuje się masaż bezpośrednio na ciało, choć preparaty do masażu stosuje się w znikomych ilościach. Opcjonalnie wykonuje się także zabiegi na stole do masażu lub macie. Podobnie jak w praktyce, wykład kongresowy dotyczył samego masażu, ale także zagadnień ergonomii pracy masażysty, fizjoterapeuty i kosmetyczki oraz masażu jako skutecznego narzędzia w promocji zdrowia. - W jaki sposób masaż może być pomocny w promocji zdrowia? Przybliżenie programów profilaktyki chorób związanych z wymuszoną pozycją w pracy, jak i promocji zdrowia z zastosowaniem masażu wymaga przyswojenia sobie choć w kilku zdaniach podstawowych pojęć. Zdrowie, to stan pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrego samopoczucia, z jednoczesnym brakiem choroby lub trwałego kalectwa. Definicja zdrowie WHO Profilaktyka chorób to działanie przeciw czemuś, w tym przypadku przeciw chorobie. Natomiast promocja zdrowia za punkt odniesienia stawia samo zdrowie, jego zachowanie, wzmocnienie a przede wszystkim zrozumienie jako wartości samej w sobie. Podstawowym narzędziem jest edukacja zdrowotna. Pomocny w tym może być także masaż, praktyczny lub kiedy tłumaczymy jego wpływ na organizm podczas zabiegów lub spotkań otwartych. - Czy ma to zastosowanie także w nurcie Spa? Programy profilaktyczne dla firm jak i promocja zdrowia wychodzą poza same firmy i praktykowane są także poprzez gabinety, ośrodki odnowy i Spa. Promocja ma podobną siłę oddziaływania jak skomplikowane badania naukowe, z tym że odpowiednia promocja

pozwala nam dotrzeć do zainteresowanego i wpłynąć na zdrowy styl życia, to jest podstawa. Z badań naukowych, statystyk otrzymujemy niezbędne informacje, ale pozostają one raczej dla potrzeb akademickich rozważań. W work-site podstawą jest praktyka bardzo mocno osadzona w profilaktyce tzw. drugorzędnej, oznacza ona hamowanie dolegliwości, procesów chorobowych tych już zdiagnozowanych. Sporą część personelu Spa, stanowią osoby o przygotowaniu medycznym. Wiele zależy od kwalifikacji personelu. - Na ile w dbaniu o zdrowie ważne jest nasze zachowanie? Podstawą zachowania zdrowia jest przede wszystkim w kolejności: zdrowy styl życia szacowany na ok. 50% i właśnie tu mamy bezpośredni wpływ. Około 20% to nasze cechy, predyspozycje genetyczne, 20% to środowisko w którym żyjemy, a jedynie ok. 10 % procent zależy od sprawności podstawowej opieki zdrowotnej. Jednak w momencie kiedy zachorujemy, te zależności diametralnie się zmieniają. Wiem, iż trudno to zrozumieć, ale na nasze zdrowie kolosalny wpływ ma przede wszystkim nasze zachowanie. - Od kiedy zaczęła wzrastać świadomość tych procesów? Od kiedy dzieci kwiaty zaczęły uświadamiać sobie że także się starzeją. Poważnie, to cała dorosła subkultura lat 60-70 tych, zaczęła zastanawiać się nad swoim zdrowiem. To właśnie ponad 40 lat temu terapeuci zaobserwowali rosnące problemy wynikające nie tylko z pracy przy biurku, ale w innych wymuszonych pozycjach, samochód, praca na stojąco, nawet gra na specyficznych instrumentach jak skrzypce, flet poprzeczny. Na jednym ze slajdów pojawiło się zdjęcie z koncertu skrzypka i wiolonczelisty, chyba nie trudno wyobrazić sobie jak to może wpłynąć na pozycję ciała, a co dopiero wielogodzinne próby? Jednym z moich doświadczeń była praca prowadzenie gabinetu w Teatrze Nowym i Teatrze Muzycznym w Poznaniu, obserwacja pracy artystów niesamowicie uczy. Wracając do tematu, był to także okres początku promocji fitnessu i wellnessu. Coraz mocniej zdawano sobie sprawy z wagi ergonomii w pracy. Dziś wiemy, iż dotyczy to także naszych zawodów. Edukacja zdrowotna pozwala nam dobrać nie tylko najskuteczniejsze metody, promować je, ale także wytłumaczyć dlaczego czasem z zabiegów musimy zrezygnować. - Czy i w jakim stopniu informacje te mogą zastosować np. kosmetyczki, kosmetolodzy lub inni pracownicy Spa? Ostatnio spotykam coraz więcej osób pracujących w Spa zajmujących się także promocją zdrowia i mających kilka zawodów. Rozsądne, optymalne zastosowania takich programów pozwala przede wszystkim na wprowadzenie elementów profilaktyki schorzeń u samych praktyków. Gro kosmetyczek pracuje z przyzwyczajenia w pochylonej pozycji, podobnie wizażystki. W szkołach ergonomia pracy jest raczej tematem tabu. Masażyści, fizjoterapeuci, kosmetyczki cierpią zwykle na schorzenia kręgosłupa, napięcia wokół głowy i szyi, oraz problemy z krążeniem w obrębie kończyn dolnych, można jednak je skutecznie powstrzymywać. Wiele zależy od poprawnych przyzwyczajeń związanych z zachowaniem zdrowia tak w pracy jak i poza nią. Jakie były początki work-site? Jednym z prekursorów masażu wykonywanego na specjalnych krzesłach i celowo przystosowanych dla pracowników firm był David Palmer, amerykański terapeuta, masażysta założyciel szkoły masażu. Promował nie tylko masaż, ale tworzył pierwsze programy profilaktyczne z zastosowaniem masażu i zaprojektował specjalne krzesło na początku lat 80-

tych. Tak podaje literatura tematu na świecie, ale co ciekawe podobne programy istniały już w połowie lat 80-tych w Polsce. (Sam spotkałem się z zalążkami takich programów w latach 1984-1986 w Rybniku, mieście rodzinnym, wtedy jeszcze nie miałem nic wspólnego z obecnym zawodem). Następna ciekawostka to fakt, iż praktyką masażu dla pracowników firm zainteresowali się naukowcy, min z uniwersytetu Floryda, prowadzi się tam szereg badań. Jednak to nie badania - nota bene dotyczące masażu i zmniejszenia reakcji na nagły stres - przyczyniły się do popularyzacji programów, ale ich otwarta promocja. Miały miejsce na imprezach sportowych, w firmach, także na otwartej przestrzeni jak i w gabinetach odnowy. - Od kiedy praktyka ta jest znana w Polsce, a jakie były wasze początki? Z małą grupą rozpoczęliśmy promowanie masażu dla firm w 1995 roku, rzecz w tym, iż nie tylko masażu ale także wykładów współcześnie ujmując temat - z elementami promocji zdrowia poprzez edukację zdrowotną. Początkowo współpracowaliśmy z małą ale prężną firmą, następnie z salonem samochodowym, potem z Teatrem Nowym, Teatrem Muzycznym w Poznaniu, firmami handlowymi, farmaceutycznymi, turystycznymi, itd. W pewnym momencie zainteresowała się tematem regionalna telewizja, pierwszy program wzbudził takie zainteresowanie, iż podczas wywiadu, dziennikarka spontanicznie sama poddała się krótkiemu masażowi. Później terapeutów było coraz więcej, ale jako iż work-site jest różnorodny, jedni pod tym hasłem promują poważniejsze programy, inni promują krótkie masaże na typowych firmowych eventach czyli wydarzeniach, jedynie w sumie jako namiastkę tego, co można pozytywnie zdziałać. Tu nie chodzi o ocenianie, ale jedynie o przedstawienie całego nurtu. - Work-site to jak wiadomo masaże przede wszystkim na specjalnych krzesłach do masażu, ale promujecie zabiegi także na zwykłych krzesłach i opcjonalnie na stołach do masażu, matach. Czy to nie jest odejście od źródeł? - Nie. Każdy rozsądny terapeuta wie, iż nie ma uniwersalnych rozwiązań. Dla jednych jest podstawą masaż na krzesłach, ale dla innych stół do masażu, a nawet mata. To zależy od warunków programu, grupy, miejsca wykonywania zabiegów. Przyczyn jest wiele, podczas spotkania na imprezie firmowej kobiety nie chcąc sobie demolować uczesania i makijażu, wybiorą wariant relaksacji na normalnym krześle. Trzeba być elastycznym. Kilka lat temu prowadziliśmy program wraz z zabiegami na terenie targów, od sali z głośną muzyką oddzielała nas jedynie papierowa płyta. Osoby przyjechały z całej Polski, były tak zmęczone (przedstawiciele handlowi. P.R., kierownictwo) iż nie było mowy o krzesłach do masażu, pracowaliśmy więc na stołach. Masowaliśmy poprzez ubranie, z wstępną relaksacją z opracowania IMBW i kilka osób odleciało. Byli pozytywnie w szoku, jak wiele można zdziałać prostymi technikami wykonywanymi poprzez ubranie. Nie wiem jednak czy osiągnęlibyśmy takie efekty w tej grupie pracując z nimi na siedząco na krzesłach. Co ciekawe kilka kobiet zwróciło nam uwagę, iż reklamowanie masażu w tym relaksacji, na stronach internetowych za pomocą wiecznie rozebranych klientów/klientek niczemu nie służy, a już na pewno w podnoszeniu wiarygodności lub przekonywaniu do zabiegów. Masaż z elementami relaksacji i elastycznej pracy na stawach przekonał kilka osób nie tylko do takiej praktyki jak masaże firmowe podczas spotkań, ale w ogóle do masażu, nurtu body work i dalszych poszukiwań w celu głębszej relaksacji. Kilka serdecznych osób pozostaje z nami w kontaktach, korzystają z zabiegów w swoich miastach, słowem promocja zdrowia.

- Jak praktyka wygląda dzisiaj, czy docenia się jej wartość? Dziś wielu profesjonalistów prowadzi taką praktykę, ale powtarzam jeszcze raz, czasem niestety idea ta zostaje zawężona do krótkiego, fajnego, relaksacyjnego masażu, a miejsca jego wykonywania pozostawiają wiele do życzenia. Ostatnio rośnie zainteresowanie także w ośrodkach Spa nie tylko tych współpracujących z firmami, ale również jako usługa dla własnego, intensywnie pracującego personelu, w tym kosmetyczek, kosmetologów, masażystów, trenerów i innego personelu. - Jak wygląda nazwijmy to pełna realizacja takich programów i czy jest to także zakres zainteresowań w obszarze kosmetyki, kosmetologii, Spa, czy tylko masażystów? Początkową ideą work-site był to 15-20- minutowy masaż wykonywany w obrębie górnych partii ciała, wykonywany na siedząco, często także bez potrzeby rozbierania się klientów. Prawie nie stosuje się olejków, kremów itp. Masaż ma charakter przede wszystkim relaksacyjno-profilaktyczny. Jeśli warunki na to pozwalają, masaż wykonywany jest bezpośrednio na ciało. Elementy wstępnej relaksacji, budzą zainteresowanie nie tylko masażystów, podobnie jak praca z oddechem. Poza samym masażem prowadzi się wykłady dotyczące promocji zdrowia, profilaktyki schorzeń wynikających z ciągłego napięcia mięśni, długotrwałego lub silnego stresu oraz utrudnionego krążenia. Programy są dostosowane do danej grupy zawodowej, ale nie wykonuje się ich tylko na terenie firm, natomiast także podczas tzw. eventów, targów. W szkoleniach biorą także udział kosmetyczki, zainteresowane masażem, z dodatkowymi kwalifikacjami, potrafią świetnie połączyć te dwa elementy. Poza tym dla nich powinna być zrozumiała ergonomia pracy, zwłaszcza podczas zabiegów powodujących zmianę pozycji, nachylenie się nad klientem, precyzyjne zabiegi na twarz, itp. Od pewnego czasu włączaliśmy do programu także dodatkowe elementy, dotyczące problemów zdrowotno-estetycznych. Jest jeszcze jeden bardzo pozytywny odzew, powoli zgłaszają się także lekarze zajmujący się medycyną pracy, lekarze specjalizujący się w medycynie estetycznej a ostatnio stomatolodzy, zaintrygowani wpływem stresu na TMJ i możliwości relaksacji. - Jak to można zinterpretować? Kilka przykładów w pytaniach na początek. Czy zastanawiacie się jaki wpływ na pojawienie się zmarszczek ma ustawienie komputerów, długotrwałe korzystanie podczas podróży z laptopów? Czy zbyt ciasny ubiór może mieć wpływ na cellulit lub lokalną akumulacje tkanki tłuszczowej? Czy noszenie ulubionej apaszki, ozdób we włosach może mieć wpływ na napięcia i bóle głowy? Czy przyzwyczajenie w ustawieniu fotela kosmetycznego lub stomatologicznego ma wpływa na nasz kręgosłup? - Czy tak szeroką wiedzą zajmują się praktykujący program work-site w ramach promocji zdrowia? To zaledwie kilka przykładów, od strony teoretycznej jak i praktycznej. Przybliżamy program podczas kongresów. Faktem jest, iż szerszy program wymaga dodatkowych kwalifikacji i doświadczeń, dyplomu masaż lub fizjoterapii. Jesteśmy jednak świadomi, iż w wielu ośrodkach Spa coraz częściej zatrudnia się terapeutów. Znam także sporo kosmetyczek, kosmetologów z drugim zawodem jak fizjoterapeuta, masażysta, promotor zdrowia. To jest przyszłość. Podczas wykładów zwracamy uwagę na różne aspekty pracy.

-Jakie pojęcia lub podobieństwa mogą być w tak szerokiej praktyce? Jest ich wiele, metod, nurtów, ale podstawowe pojęcia związane z programami, to: Massage in workpleace idea wykonywania krótkich zabiegów dla pracowników na terenie firm, nie tylko na siedząco. Przede wszystkim to program bierny. Chair Massage i On-site massage Masaż wykonywany w typowej pozycji siedzącej na specjalnych krzesłach. Program przede wszystkim bierny, można powiedzieć, iż to podstawowa idea min. wspomnianego już Davida Palmera. Work-site massage masaż oraz ćwiczenia aktywizujące klientów, krótkie formy automasażu, relaksacji, elementy edukacji zdrowotnej, zajęcia dotyczące ergonamii. Ten pogram jest dla pracownika bierny i czynny. - A jak do tego podchodzą sami pracownicy? Bardzo różnie, myślę, iż obecnie w dużych zmianach na rynku pracy podstawa to problem absencji w pracy, kwestia skupienia, dobrego samopoczucia zarówno od strony czysto fizycznej jak i psychicznej, napięcia mentalnego w pracy. Chyba jednym z ciekawszych przykładów będzie poniższa wypowiedz: Kiedy wziąłem udział w zajęciach z work-site w naszej firmie, myślałem, iż nie mam żadnych dolegliwości, ograniczeń. Program uświadomił mi coś więcej, wartość zdrowia jako taką. To tak jakby ktoś otwierał nową stronę i pokazał nie tylko przed czym się bronić, ale do czego można dążyć. Promowanie zdrowia poprzez wykonywanie masażu jest jednym z podstawowych narzędzi, od razu widzisz konkretne rezultaty. To tak jak system operacyjny w komputerze, albo działa albo nie ( ) zaprzyjaźniony informatyk - Otwieranie nowej strony? To dlatego na zdjęciu jest jakby otwierana strona? - Dokładnie tak. Dziękuję za rozmowę. Uwaga! Artykuł w skróconej wersji był opublikowany na łamach kongresowego wydanie LNE & Spa w listopadzie 2010. Powyższa, dłuższa wersja za zgodą autora. Piotr Szczotka. Piotr Szczotka dypl. masażysta, absolwent w Polsce MSZ Wydziału Masażu Leczniczego w Krakowie oraz Health Enrichment Center The School of Therapeutic Massage, Sandy Fritz, MI. USA, lic. promocji zdrowia absolwent WSTH. Autor wielu artykułów i książek nt. masażu i body work. Promuje specjalistyczne masaże, pracę z tkankami miękkimi oraz nurt body work w odnowie psychosomatycznej i problemach zdrowotno-estetycznych. Wydawca, szkoleniowiec. Programami work-site zajmuje się od 15 lat, promując ich międzynarodowy standard, prowadząc także szkolenia. Informacje www.bodywork.com.pl lub www.imbw.pl