STANISŁAW MAŁACHOWSKI-ŁEMPICKI. WYKAZ POLSKICH LÓś WOLNOMULARSKICH ORAZ ICH CZŁONKÓW W LATACH 1738-1821 POPRZEDZONY

STANISŁAW MAŁACHOWSKI-ŁEMPICKI WYKAZ POLSKICH LÓś WOLNOMULARSKICH ORAZ ICH CZŁONKÓW W LATACH 1738-1821 POPRZEDZONY ZARYSEM HISTORJI WOLNOMULARSTWA POLSKIEGO I USTROJU WIELKIEGO WSCHODU NARODOWEGO POLSKIEGO UZUPEŁNIENIA I ANEKSY OPRACOWAŁ LUDWIK HASS

Ludwik Hass UZUPEŁNIENIA I ANEKSY 2

STANISŁAWA MAŁACHOWSKIEGO-ŁEMPICKIEGO DOROBEK NAUKOWY Ludwik Hass Przyszły najwybitniejszy międzywojenny badacz dawnego wolnomularstwa polskiego, jakim jest Stanisław Małachowski-Łempicki, urodził się 12 lipca 1884 r. w Kaszowie (koło Radomia) w rodzinie hrabiowskiej. Dzieciństwo i młodość spędził w Rosji, tu ukończył gimnazjum w Carskim Siole i Szkołę Prawa w Petersburgu. W nadnewskiej stolicy zetknął się teŝ po raz pierwszy, raczej pośrednio, z wolnomularstwem. Wprawdzie nigdy nie wyjawił kiedy i dlaczego zajął się dziejami tego ruchu, natomiast w jednym z jego artykułów spotkać moŝna pośrednią a istotną w tej sprawie informację, mianowicie, iŝ w Rosji znał osobiście Tirę Sokołowską (1868 1942). śona radcy kolegialnego i, prawdopodobnie, członek loŝy, w latach 1904 1917 publikowała w rosyjskiej prasie periodycznej, w tym równieŝ w powaŝnych czasopismach historycznych Russkij Archiw i Russkaja Starina, liczne artykuły, rozprawy i materiały źródłowe o dziejach dawnego wolnomularstwa rosyjskiego, któremu formalnie kres połoŝył reskrypt cesarza Aleksandra I z 1/13 sierpnia 1822 r. Była teŝ autorem kilku ksiąŝek z tej dziedziny. O owym tajemniczym ruchu pisała spokojnie, bez insynuacji, równieŝ bez wyraźnych akcentów jego gloryfikacji. W takim duchu wygłaszała o nim równieŝ referaty publiczne, m. in. W Petersburgu w 1906 i 1910 roku, w drugim przypadku w jednej z sal Cesarskiego Instytutu Archeologicznego. Młody polski prawnik-arystokrata, podpisujący się jeszcze nieraz później swoim tytułem hrabiowskim, mógł przy takiej sposobności zawrzeć z nią znajomość. Do Polski powrócił Małachowski-Łempicki podobnie jak znaczna część Polonii rosyjskiej w 1918 roku i w tymŝe roku został mianowany sędzią Sądu Okręgowego w Warszawie. MałŜeństwo w 1923 r. z Eweliną Baudoin de Courteney wprowadziło go w krąg stołecznej inteligencji liberalno-piłsudczykowskiej, ówcześnie róŝnorodnie powiązanej ze zrekonstruowanym w 1920 r. wolnomularstwem polskim. Niewykluczone, iŝ środowisko to zachęciło go, człowieka politycznie nie angaŝującego się, do naukowego zajęcia się problematyką historyczną sztuki królewskiej, jak ruch loŝowy niekiedy siebie patetycznie nazywał. Debiutem autorskim nowego badacza, liczącego sobie juŝ ponad 40 lat, było studium Wolnomularstwo polskie a muzyka, którego część pierwsza ujrzała światło dzienne w lipcu 1925 r. na łamach miesięcznika Wiadomości Muzyczne, zaś dwie pozostałe tamŝe w roku następnym. Lata 1926 1929 były okresem wyjątkowo duŝej płodności naukowej nowego autora. Prawie trzy dziesiątki artykułów, esejów i rozpraw jego pióra o przeszłości wolnomularstwa polskiego ukazały się wtedy w najrozmaitszych czasopismach, nie tylko stołecznych - od niezbyt poczytnego dziennika Echo Warszawskie poprzez tygodnik Naokoło Świata po powaŝne periodyki jak Ruch Literacki, Przegląd Współczesny czy wydawany przez jezuitów Przegląd Powszechny. Najwięcej zaś tego rodzaju pozycji opublikował, ukazujący się od 1926 r. a finansowany przez wolnomyślne i liberalne polskie organizacje nauczycieli (od 1930 Związek Nauczycielstwa Polskiego), miesięcznik Wiedza i śycie. Jego załoŝycielem i pierwszym redaktorem był spowinowacony z autorem Ŝony były siostrami - Janusz Jędrzejewicz, ówczesny członek jednej z lóŝ warszawskich podległych Wielkiej LoŜy Narodowej Polski, a od lat wybitny 3

działacz obozu piłsudczyków, niebawem wiceprezes Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (1928 1935), poseł na sejm w trzech kadencjach (1928 1938), minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1931 1933), następnie premier (1933 1934). W Bibliotece Samokształcenia, wydawanej przez zespół redakcyjny Wiedzy i śycia ukazało się w 1928 r. jedno z pierwszych opracowań ksiąŝkowych Małachowskiego-Łempickiego, objętościowo nieduŝe Wolnomularze Europy i Ameryki. Autor podkreślił tu, Ŝe w latach wojny światowej sprawę niepodległości Polski pierwsze postawiło na forum międzynarodowym wolnomularstwo francuskie, zgłaszając 30 VI 1917 r. takiej treści wniosek na konwencie organizacji wolnomularskich państw Ententy i neutralnych (s. 44). W 1928 r. tenŝe autor ponadto opublikował niewielką monografię Kaliskie loŝe wolnomularskie, w następnym kolejną podobnej objętości Dzieje wolnego mularstwa w Krakowie. Bezsprzecznym osiągnięciem, pracą która na trwałe weszła do dorobku historiografii polskiej, był przeszło trzystastronnicowy Wykaz polskich lóŝ wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738 1821, poprzedzony zarysem historii Wolnomularstwa Polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego. O randze tego opracowania świadczyć moŝe chociaŝby fakt, iŝ dwukrotnie wydała je w Krakowie Polska Akademia Umiejętności pierwotnie w 1929 roku jako samodzielną ksiąŝkę, ponownie w roku następnym jako część składową kolejnego tomu jej Archiwum Komisji Historycznej (Seria 2, tom II, ogólnego zbioru t. XLV, s. 112 430). Do opracowania Wykazu autor wykorzystał imponujący zestaw przekazów źródłowych 55 oficjalnych spisów członkowskich i podobnych dokumentów wytworzonych przez polskie organizacje wolnomularskie oraz 78 podobnej treści druków, niemal wyłącznie takiejŝe proweniencji. Na tej podstawie zidentyfikował 273 struktury organizacyjne, przewaŝnie polskie, badanego ruchu i ich 5748 członków. Warunki ówczesnego czasu sprawiły, Ŝe do części dokumentacji obecnie dostępnej badaczom, nie miał moŝności dotrzeć. Wyniki swoich późniejszych badań Małachowski-Łempicki ogłaszał drukiem w latach 1930 1933. Były to artykuły, nieduŝej objętości ksiąŝki i dwie większe monografie: Wolnomularstwo na ziemiach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1778 1822. Dzieje i materiały (Wilno 1930, stron 213) i Wolne mularstwo w Lubelszczyźnie (Lublin 1933, stron 150). Wykorzystał w nich niektóre źródła, do jakich dopiero teraz dotarł. Później zamilkł. O przyczynach tego moŝna jedynie snuć przypuszczenia, rozwaŝać czy i w jakim stopniu było to uwarunkowane zmianą rodzaju i miejsca pracy - od 1934 r. był notariuszem przy Wydziale Hipotecznym Sądu Okręgowego w Warszawie - w jakim zaś narastająca w kraju i w innych państwach Europy kampanią antywolnomularską, która u schyłku 1938 r. zaowocowała w Polsce prezydenckim dekretem rozwiązującym stowarzyszenia wolnomularskie i pokrewne. Zaznaczyć wypada, Ŝe omawiany autor interesował się równieŝ religiami Azji Południowej i poświęcił im kilka artykułów. Po 1945 r. Małachowski-Łempicki był w Warszawie adwokatem, naukowo i publicystycznie nie udzielał się. Dopiero w drugiej połowie lat pięćdziesiątych, kiedy w kraju ogólna atmosfera nieco zelŝała i pojawiły się symptomy zainteresowania problematyką wolnomularską, siedemdziesięciokilkuletni autor opublikował dwa artykuły Dzieje wolnomularstwa w Płocku ( Notatki Płockie 1957, nr 6) i LoŜa masońska «Gwiazda Nadziei» w Kielcach ( Ziemia Kielecka 1958, nr 2). Stanisław Małachowski-Łempicki zmarł 23 maja 1959 r. w Warszawie. 4

Objaśnienia skrótów a) Stosowanych w zapisie biograficznym I, II, III itd Stopień wtajemniczenia (np. II 12 X 1801 Prawda drugi stopień nadany 12 X 1801 w loŝy Prawda ; III, 1817 trzeci stopień wtajemniczenia posiadał w 1817 r.) adopc. loŝa adopcyjna af. afiliował bud. budowniczy czł. członek dr doktor mgr magister ok. około prof. profesor sekr. sekretarz skarb. skarbnik ur. urodzony v. von W, w Wielki (Wielka), wielki zam. zamieszkały b) Stosowanych przy wskazaniu źródła informacji Abafi Andreas Ast. AGAD L. Abafi [Aigner], Geschichte der Freimaurerei in Österreich-Ungarn. Bd 1, Budapest 1891; Bd 2, Budapest 1891; Bd 3, Budapest 1893; Bd 4, Budapest 1893; Bd 5, Budapest 1899. Verzeichniss der Mitglieder der D.A.S. Loge Andreas zum Frieden und der St. Johannis-Loge zum bekränzten Kubus im Orient zu Gnesnen für das Jahr 5821/22, rękopis powielany (Bibl. Uniw. A. Mickiewicza, Poznań, sygn. 50569 II ) Obraz Spraw i dosk 1 Św Jana p o n Astrea pod Wsch Warszawy pracuiącéy, na Rok p ś 5821, bm. i rw. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa 5

AMP Zespół archiwalny Archiwum Masońskie Potockich, AGAD Bak. BJ BN B Nat. BdN Bibl. Bihan BP BPZ Étoile F-P GE T. Bakounine, Répertoire biographique des francs-maçons russes (XVIIIe et XIXe siècles), Paris 1967 Biblioteka Jagiellońska, Kraków Biblioteka Narodowa, Warszawa Bibliothèque Nationale, ParyŜ Tableau nominatif des T M T P et T R FF composant la J et P 1 de St Jean sous le titre distinctif de Bouclier du Nord pour l année 1815 [Warszawa 1815]; Tableau général des FF composant la... Bouclier du Nord travaillant en langue française à l Or de Varsovie. Année 1818, [Warszawa 1818] Biblioteka A. Le Bihan, Francs-Maçons parisiens du Grand Orient de France (fin du XVIIIe siècle), Paris 1966 Les FF Polonais réunis. Tableau, 11 VIII 5808. B Nat., FM²582, t. Varsovie, L Les FF Polonais réunis, podtyt. Tableaux, k. 24 Obraz Spraw i dos 1 Sgo Jana pod osobnym Nazwiskiem Braci Polaków Zjednoczonych pod Wschodem Warszawy pracuiącej. Na R p s 5820, [Warszawa 1820]. Tableuax des ff de la loge de L Étoile du Nord. B Nat., FM²582, t. L. Étoile du Nord (Varsovie) Tableau des Membres Composant la R 1 St Jean, sous le titre distinctif des Français et Polonais réunis, à L O de Posen, à l Epoque du 1er jour du 11 e mois de l an de la v L 5808 ;... du 25 jour du 5 Mois, An 5810 de la V L ; Demande en Lettres Capitulaires, 1 XII 5810. B Nat., FM²582, t. Posen, L Les Français et Polonais réunis, k. 21 26. Alphabetische Br Br L der s g u v 1 G v El im 14 Morgen zu Warschau 57 87, Gleichheit - Einigkeit - 7 Stärke, [Warszawa 1787] 6

HdB Verzeichniss sämtlicher Mitglieder der gerechten und vollkommenen St Johannes Loge zur Halle der Beständigkeit im Orient zu Warschau, 5820 [Warszawa 1820] H-Ü Haupt-Übersicht von der grossen National-Mutter-Loge der Preussischen Staaten zu den drei Weltkugeln... Für das Jahr 1810/11, Berlin [1810] JS Poczet BB składających s i d 1 S Jana p o n Jedność Słowiańska pod Wschodem Warszawy na rok 5818 w d. 21 lipca [Warszawa 1818]; Poczet członków s i dosk S -Jańskiej LoŜy pod osobn nazwan Jedność Słowiańska na Wsch Warszawy. Na Rok p ś 5821, [Warszawa 1821] k. karta Kah Kaliskie KSN lp. Liste Lub. Namentliches Kah, Geschichte der Johannis-Loge zum Bienenkorb in Thorn vom 1793 bis 1893 [Toruń 1893] S. Małachowski-Łempicki, Kaliskie loŝe wolno-mularskie, Kalisz 1928 Zespół archiwalny Kancelaria Senatora Nowosilcowa, AGAD liczba porządkowa (w danym spisie członków) Liste des membres de la loge Albertine à la perfection à l Orient de Plock, l an 1810. B Nat., FM²582, t., Plock., L Albertine à la perfection S. Małachowski-Łempicki, Wolne Mularstwo na Lubelszczyźnie 1821 1822, Lublin 1933 Namentliches Verzeichniss sämmtlicher zu dem Bunde der grossen National-Mutter-Loge zu den drei Weltkugeln gehörigen Brüder Freymaurer... Für das Jahr 1813, Berlin [1813] ; Namentliches Verzeichniss sämmtlicher hiesigen und auswärtigen zu dem Bunde der grossen National-Mutter-Loge zu den drei Weltkugeln gehörigen Brüder Freimaurer... Für das Jahr 1817, [Berlin 1817]; Namentliches Verzeichniss sämmtlicher hiesigen und auswärtigen zu dem Bunde der grossen National-Mutter-Loge zu den drei Weltkugeln gehörigen Brüder Freimaurer... Für das Jahr 1820/21, [Berlin [1821] 7

Poczet Reglemens Poczet Braci Wolnych Mul pracuiących pod przewodnictwem W Wsch Narodowego i W Kapit Matki 1 Szczere Połączenie na Wsch Płocka w Roku P S 5821, Płock [1821] Reglemens pour une L particuliére rédigés par Ordre de la I et P L du Bouclier du Nord, A l Orient de Varsovie 5784 [Warszawa 1784] Rolle Antoni J., dr (Rolle), Wybór pism, t. III, Kraków 1966 RS Russkaja Starina 1878 t. XXI, kn.1 s. strona Schmidt H. Schmidt, Aus meinen Archivforschungen, Latomia 1927, nr 3 Silence Sok. Szkoła Spisy członków loŝy Le Parfait Silence z 15 XI 1778, 24 VI 1779, 21 VII, 1780, 20 V 1781, 24 VI 1782 i 24 VI 1783. B Nat., FM²582, t. L Le Parfait Silence (Varsovie) T. Sokołowskaja, Matieriały po istorii masonstwa w prieŝniej russkoj armii, Russkaja Starina 1907 Obraz Spraw i Dosk 1 S Jana p o n Szkoła Sokratesa na Wschodzie Wilna na Rok P S 5821 [ = 1821], bm. i rw. t. teczka Tableau Général Tableau des Dignitaires Tableau Général de la Grande Loge Astrée à l O de St. Pétersbourg et des 23 loges de sa dépendance pour l an maçonnique 5818/19, bm. i rw. Tableau Général des Grand-Dignitaires, Grand Officiers et membres de la Grande Loge Astrée à l Or de St-Pétersbourg pour l an maçonnique 5819/20 bm. i rw. v. verso Verzeichnis Wilkoszewski Verzeichnis sämtlicher innern Orsdensbrüder der stricten Observanz, bm. i rw. W. Wilkoszewski, Rys historyczno-chronologiczny Towarzystwa Wolnego Mularstwa w Polsce, Londyn 1968 8

WKS WS S. Małachowski-Łempicki, Wolnomularstwo na ziemiach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1776 1821. Dzieje i materiały, Wilno 1930 Obraz spraw i dosk 1 Śgo Jana pod osobnem nazwiskiem Wschodzącego Słońca na Wschodzie ŁomŜy.... Na rok mularski 5821, ŁomŜa [1821] z. zeszyt Załęski Zbiór ZgL Zorza S. Załęski, O masonii w Polsce od roku 1738 do 1822, Cz II, Kraków 1908 Zbiór dokumentów pergaminowych, AGAD Verzeichniss saemtlicher Brüder der gesetz-maessigen, verbesserten und vollkommenen St. Johannis-Loge genannt zum goldenen Leuchter zu Warschau. Am 17 ten April 1801, bmw. [1801] (Biblioteka Uniwersytecka Poznań, sygn. 52834 III) B B Składaiący S i D 1 S go Jana p o n Zorza Wschodnia na Wschodzie Dubna r p s 5819 [ = 1819], bm. i rw. 9

Przyjęto zasadę, Ŝe uwzględnia się tu wyłącznie wolnomularzy nie figurujących w Wykazie..., niezaleŝnie od ich narodowości a będących członkami lóŝ na terenach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zarówno czynnych do 1795 r. jak i w latach następnych, po rok 1821 względnie 1822 ( w przypadku placówek na ziemiach I i II rozbioru) oraz polskiej loŝy Orzeł Biały w Moskwie. Natomiast spośród naleŝących do polsko-rosyjskiej loŝy Słowianie Zjednoczeni w Kijowie zewidencjonowano jedynie Polaków, względnie osoby o polsko brzmiących nazwiskach. Całkowicie odmienne niŝ na wskazanych terenach losy placówek wolnomularskich na ziemiach zaboru pruskiego, gdzie czynne były równieŝ po 1822 r. (nawet powstawały nowe), do 1918 r., niektóre juŝ w granicach II Rzeczypospolitej nawet do 1938 r., zdecydowały o tym, Ŝe ich skład osobowy nie został tu uwzględniony. Wymaga odrębnego potraktowania. Osoby zamieszkałe w Królestwie Polskim i na Ziemiach Zabranych a naleŝące jedynie do lóŝ poza tym terytorium zgrupowano w Aneksie I. Tu włączono równieŝ te, które były po 1814 r. członkami lóŝ na ziemiach zaboru pruskiego, a nie były jego mieszkańcami. Natomiast w Aneksie II Mieszkańcy Rzeczypospolitej w loŝach Zachodu (wiek XVIII) uwzględniono równieŝ członków lóŝ w Niemczech z Prusami Wschodnimi włącznie w dziesięcioleciach przedrozbiorowych. KaŜde hasło osobowe jest tu trzyczłonowe. Pierwszy zawiera nazwisko i imię, względnie imiona, wolnomularza (w przypadku kobiet zamęŝnych ponadto w miarę moŝności ustalenia - nazwisko panieńskie oraz imię męŝa). Podano w nim równieŝ, na ogół zaczerpnięte ze spisów członkowskich, takie dane osobowe jak data i miejsce urodzenia, piastowany urząd bądź wykonywany zawód oraz miejsce zamieszkania, jeśli nie jest nim miejscowość będąca siedzibą loŝy, do której dana osoba naleŝała. W pojedynczych przypadkach, kiedy nie wymagało to specjalnych poszukiwań, autor dane te poszerzył o informacje dodatkowe, m. in. o datę i miejsce śmierci. Informacje wątpliwe, dotyczyć mogą nawet imienia, przytoczono w nawiasie kwadratowym i zaopatrzono w znak zapytania. Na człon drugi składają się elementy biografii wolnomularskiej danej osoby, zatem w miarę jak źródła na to pozwalają daty jej przyjęcia do wolnomularstwa, osiągnięcia kolejnych stopni wtajemniczenia, przytoczone w cudzysłowie nazwy lóŝ (w nawiasie nazwy miejscowości będących ich siedzibami), w których się to odbyło oraz sprawowane w loŝach funkcje godności. W przypadku kiedy źródło stwierdza przynaleŝność danej osoby do loŝy, nie podając jej nazwy, zaznaczono to zapisem <nazwa nieznana>, zaś następująca po nim nazwa miejscowości w nawiasie okrągłym jest siedzibą owej jednostki organizacyjnej. W członie trzecim, graficznie wyodrębnionym (zaczyna się od nowego wiersza), wskazano źródła z których zaczerpnięto informacje dotyczące udziału danej osoby w organizacjach sztuki królewskiej. Ze względów objętościowych zrezygnowano z uzupełnień do danych o osobach zaewidencjonowanych w Wykazie.... Zaznaczyć wypada, iŝ brak w niniejszych Uzupełnieniach i Aneksach osoby nie figurującej w Wykazie... nie moŝe stanowić podstawy dla bezspornego stwierdzenia, Ŝe nie została ona przyjęta w szeregi adeptów sztuki królewskiej. Tego rodzaju nieobecność jest jedynie konsekwencją faktu, Ŝe dana osoba nie figurowała w Ŝadnym z uwzględnionych w niniejszej publikacji przekazów źródłowych bądź w opartych na wiarygodnej dokumentacji opracowaniach. Pamiętać zaś naleŝy, Ŝe praktycznie niemoŝliwością fizyczną jest dotrzeć do wszystkich zachowanych a rozproszonych po całym globie i nie zawsze udostępnianych badaczowi, spisów członków lóŝ i do innych dokumentów organizacyjnych wolnomularstwa. 10

Acker Joseph, ur. 4 VIII 1753, Fulda (Niemcy), kupiec, zam. Warszawa i Lyon ; I - 27 IX 1778 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. 1778-80. Silence Agart Jan, stolarz ; I, Wschodzące Słońce (ŁomŜa) brat słuŝący 1820. WS, s. IV, lp. 1 Ainser Mathias, administrator państwowych majątków ziemskich ; I, Zu den drei weissen Adlern (Lwów) 1779 kancelista loŝy. Abafi III, s. 167, 168 Aksamitowska... <Ŝona Wincentego, gen., wolnomularza>; adopc. Ogród Edenu (Poznań) czł. 1810. Z. Zalewski, Masoneria narodowa w Poznaniu, Kronika Miasta Poznania 1923, nr 8, s. 147. Albedyll Henry Othon, v., dyplomata ; I 3 II 1737 Hamburg,<nazwa nieznana> (Warszawa) czł. 1738. H. Lein, Aus dem Archiv..., Mitteilungen der Grossen Landesloge von Sachsen 1930, nr 303, s. 143 Aleksiano..., major Dnieprzańskiego Pułku Piechoty; Osiris pod Gwiazdą Płomieniejącą (Kamieniec Podolski) czł. pomiędzy 1818 i 1822. Bak., s. 255 ; Sok. 412, lp. 255 Aleksiejew Grzegorz, słuŝący; Orzeł Biały Przywrócony (Lublin) brat słuŝący 1819. Lub., s. 90 Alfonce Jean ; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1815. BdN Aloe Ludwika, następnie Ŝona Aleksandra RoŜnieckiego ; <nazwa nieznana> adopc. Teresy Potockiej (Warszawa) sekr. ok. 1768. AMP II-1/1, k. 78 v. ; II 1/8, k. 1v. Amiet Henry, ur. 15 III 1750, Boudzi (Szwajcaria), bibliotekarz ; af. 10 V 1781 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. 1781 1783. Silence Aminat Jan, obywatel prywatny ; Bouclir du Nord (Warszawa) czł. 1818. BdN 11

Amirat (Amira) Jan Baptysta, ur. 1763 (1767?) Konstantynopol, oficer wojsk inŝynieryjnych (taborów) koronnych ; Le Parfait Silence (Warszawa) czł. 1783. 1799 kapitan-inŝynier, szef sztabu Korpusu Polskiego we Włoszech, 1799 1800 w niewoli austriackiej, 1801 szef sztabu 1. pułku piechoty liniowej polskiej posiłkowego Republiki Włoskiej, 1806 podpułkownik ; sublime écossais L Union (Wielki Wschód Włoch; Mediolan) przy 1. pułku piechoty liniowej..., 1805 czł. i skarbnik Silence ; H. Mościcki, Z dziejów masonerii w Legionach polsko-włoskich (1805) Kwartalnik Historyczny 1938, z.1, s. 36. Andrychiewicz Franciszek ; wolnomularz XVIII w. Bibl. Akademii Nauk Ukrainy (Lwów), Rkps 5707/I, s.53. Aniołek Ludwik ; Doskonałej Równości (Lwów) czł. 1782 B Nat. FM² 583. Ankenbrand Philipp, v., kapitan artylerii ; I w Luksemburgu, Zu den drei Standarten (Lwów) czł. 1776 lub 1777. Abafi III, s. 143. Armiński Franciszek Serafin (20 IX 1787 Tymbark, Podhale 14 I 1848 Warszawa), astronom i matematyk, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, powstaniec listopadowy ; I 15 III 1812, II i III przed 24 VI 1814 Saint Jean de Jérusalem (ParyŜ; Wielki Wschód Francji), czł jeszcze I 1817, af. 24 I 1820 Świątynia Izys (Warszawa). B Nat. FM²103 bis, doss. 1, k. 63; doss. 3; KSN 840, s. 80; 841, k.161. Arndt August Wilhelm, główny buchalter w banku Piotra Teppera (Warszawa) i jego zięć; III, Le Parfait Silence (Warszawa) czł. 1785, af. 1785 Bouclier du Nord (Warszawa) skarb. 1787; W. Wschód Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w. bud. 1786. Silence; AMP IV-1/19, s.15; IV-1/22; IV-1/39, s.2; W, s.ix. Arnet..., d ; <nazwa niewiadoma> (Warszawa) czł. 1738. H. Lein, Aus dem Archiv... Mitteilungen der Grossen Landesloge von Sachsen 1930, nr 303 s. 143. Arnold Karol, artysta-muzyk; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1818. BdN. Arnold Karol; Złoty Lichtarz (Białystok) brat słuŝący 1819. Załęski, s.158. 12

Aubert Joseph, adwokat jednego z parlamentów francuskich, następnie oficjalny agent Francji w Warszawie, potem współpracownik poselstwa rosyjskiego (Warszawa); L Étoile Polaire (Warszawa) mówca francuski 1780; W. Wschód Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego sędzia 1784. W, s. VII, VIII. Aweman Karol; I, Świątynia Izys (Warszawa) brat słuŝący od 2 IV 1810, odszedł 1810. KSN 841, lp. 257. Awzański Józef, sędzia apelacyjny; W Wschód Polski gościnnik 1814. W, s. XII. Axt (Akst)..., v. (1732 1801), rezydent pruski w Warszawie przed 1780, później osoba prywatna, Lwów; <nazwa niewiadoma> (Lwów) czł. 1784. BN BOZ 1760/1, k. 187. Babski Franciszek, ur. ok. 1781, urzędnik zdrowia; I 18 IV 1814, II 27 III 1814; III 23 IX 1815 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 375. Babski Leon, podprefekt powiatu włodawskiego; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1815. Lub., s. 18. Bach Dominik Karol Daniel Fryderyk (1756 Potsdam 1829 Wrocław), artystamalarz; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1785, La Réunion des Amis Sincères (Rzym) czł. 1788. AMP IV-1/21, s. 21, s. 2; Acaccia 1927/28, s. 532. Bachmietiew Aleksiej (1774 1841), gubernator podolski, generał piechoty; Osiris pod Gwiazdą Płomieniejąca (Kamieniec Podolski) czł. prawdopodobnie pomiędzy 1818 a 1820. Bak., s. 41. Bagniewski Franciszek, ur. ok. 1770, sędzia pokoju powiatu łęczyckiego, zam. w Śleszynku; I, Albertyna Doskonałości (Płock) czł. 1810 1812, af. Prawdziwe Braterstwo (Łęczyca) czł. 1812. Liste, lp. 68; Namentliches 1813, s. 129, lp. 74; s. 173 lp. 8. Baillet Willibrad Ludwig, ur. 1753 Latour (Luksemburg), kapitan pułku piechoty Tillier a; I 1776 lub 1776[?] Zu den drei Standarten (Lwów), czł. Abafi III, s. 143. 13

Baldi Józef, ur. ok. 1792, obywatel M. Warszawy; I 7 VIII 1815, II 20 V 1816, III 11 XI 1816 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 438. Baldowski Antoni, ur. ok. 1782, magazynier (Łęczyca), potem właściciel ziemski; Albertyna Doskonałości (Płock) czł. 1812; af. Prawdziwe Braterstwo (Łęczyca) czł. 1812; af. Doskonałości (Płock) czł. 1820. Namentliches 1813, s. 129, lp. 78; s. 173, lp. 9; Poczet. Balicki Kajetan, ur. ok. 1792, właściciel ziemski, zam. Kisielnica; I Wschodzące Słońce (ŁomŜa) czł. 1820. WS, lp. 106. Baliński Michał, mgr filozofii, marszałek; Gorliwy Litwin Reformacyjny (Wilno) czł. 1818. WKL, s. 99, 124. Baliński Tomasz, dr medycyny; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1815. Lub., s.19. Banczakiewicz Antoni, sekretarz, Warszawa; I 27 II 1787 Bouclier du Nord (Warszawa), czł. AMP II 2/39. Bandemer George Carl Dietrich, v., major pułku kirasjerów v. Mengden a, Warszawa; od 1801 w stanie spoczynku, zam. majątek Silesen (koło Słupska); III, Zum goldenen Leuchter (Warszawa) czł. załoŝyciel 6 IV 1797, przewodniczący 1797 1801. ZgL, s.1, lp. 1. Barankiewicz Ignacy (ok. 1786 13 IV 1814), kontroler Ministerium Skarbu; I 7 II 1814 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841 lp. 356. Barchewitz Anton Gottlieb, sekr. Dyrekcji Ceł, Warszawa ; Göttin von Eleusis (Warszawa) czł. 1791, mówca (V, 1791), af. 1800 Zum goldenen Leuchter (Warszawa) czł. 1801. AMP V 6/1; ZgL, s.1, lp. 10. Bardzki Antoni, szef jazdy; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1815. Lub.., s. 16. 14

Bartis Anton, ur. 1727 Ungarisch-Ostrau, kapelan pułku szwoleŝerów Darmstadt a; I 1776 w Luksemburgu, af. 1777 Zu den drei Standarten (Lwów) czł. Abafi III, s. 144; R. Taute, Die katholische Geistlichkeit und die Freimaurerei, Berlin 1909, s. 62. Bartmański... ; uczestnik uroczystości instalacji loŝy Astrea (Warszawa) 8 XII 1816. AMP V 2/4, s. 1. Bartsch [Barcz?] Marcin, kontroler kasy miejskiej, Lwów; III, Doskonałej Równości (Lwów) czł. załoŝyciel 1780, podskarbi 1785. B Nat. FM² 583; Zbiór, nr 8734; nr 8735. Bastidion... ; Des Trois Frères (Warszawa) dozorca 1744. W. s. 14. Bauze... ; III, Jedność Słowiańska (Warszawa) brat słuŝący 1820. JS, s.7. Bąkowski Jan Wincenty (... 1828), czł. Stanów Galicyjskich; Doskonałej Równości (Lwów) czł. 1785. Zbiór nr 8735. Bécu August, radca królewski; L Hereuse Délivrance (Grodno) przewodniczący po 1781 a przed 1784. WKL, s. 9, 123. Bécu Jakób (brat Jana Ludwika), radca królewski, 1771 1780 inspektor generalny fabryk Tyzenhauza w Grodnie, 1780 1787 sprawujący nadzór nad nimi; L Hereuse Délivrance (Grodno) czł. 1781. AMP II ½, s. 172. Bécu Louis <Jan Ludwik>, (brat Jakóba); L Hereuse Délivrance (Grodno) sekr. 1786 AMP II ½, s. 20 21. Beer...; Zu den drei weissen Adlern (Lwów) zastępca mistrza obrzędów 1779. Abafi III, s. 168. Belcredi Joseph, markiz, ur. 1752 Mediolan, nadporucznik pułku piechoty Tillier a; I w Luksemburgu, af. 1776 lub 1777 Zu den drei Standarten (Lwów), czł. Abafi III, s. 143. 15

Bem de Cozban Wincenty; Doskonałej Równości (Lwów) czł. 1785. Zbiór, nr 8735. Benner Henryk, kapitan wojsk inŝynieryjnych Królestwa Polskiego; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1818. BdN Bentkowski Ignacy, ur. ok. 1785, sekretarz Rady Stanu; I 20 XII 1813, II 19 XII 1814 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 349. Benoit Jean Baptiste, ur. 24 VI 1744 ParyŜ, kupiec meblowy w Warszawie; I 24 VI 1777 Le Parfait Silence (Warszawa), II dozorca 1780 1782, gospodarz 1783. Silence Bequerel Jean, chirurg; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1818. BdN Berent Edward, ur. ok. 1787; I Wschodzące Słońce (ŁomŜa), czł. 1812. Namentliches 1813, s.173, lp. 12. Bernhardi Otton, kupiec i przedsiębiorca; (stopień) złotokrzyŝowiec, L Etoile du Nord (Warszawa) zastępca przewodniczącego 1778. W, s.33. Berson Ferdynand; III, Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa) czł. 1814; 2 VI 1814 w Kapitule NiŜszej (Warszawa) balotowany z wynikiem pomyślnym na nadanie mu IV, nadany przed 23 VI 1814. KSN 827, s. 40, 41. Bertachi Antonio, ur. 12 II 1741 Como (Włochy), kupiec; Le Parfait Silence (Warszawa) czł. załoŝyciel 1776, II dozorca 1778, I dozorca 1780 1782, czł. 1783. Silence Besser Johann, mistrz stolarski; II, Zum Dreieck (Płock) brat słuŝący 1820. Poczet Besson Jan Franciszek [Fryderyk?], zegarmistrz, jeden z 4 starszych (prezbitrów) zboru ewangelicko-reformowanego (kalwińskiego) w Warszawie; L Union (Warszawa) podskarbi 1769. W, s. VI. 16

Betant Alexandre; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1815. BdN Beyer Joachim Friedrich Ludwig, naddyrektor Południowopruskiej Dyrekcji Loterii, Warszawa; III, Zum goldenen Leuchter (Warszawa) II dozorca 1801. ZgL, s. 1, lp.5. Białkowski Rafał, kapitan Korpusu Inwalidów, Warszawa; I 1819 Bracia Polacy Zjednoczeni (Warszawa), czł. BPZ Białopiotrowicz Romuald, ur. 20 II 1781 Nieciecza, właściciel ziemski; I 9 VI 1806 Zum Tempel der Weisheit Świątynia Mądrości (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 79. Bibrowicz Bernard, dominikanin; Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa) czł. 1811. J.A. Ferrer-Benimelli, Los Archivos secretes vaticanos y la Masoneria, Caracas 1976, s. 735. Biegański Walenty, kapitan Korpusu Inwalidów; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 42. Bieliński Aleksander, właściciel ziemski, Litwa; I 21 IX 1815 (przez komunikację, zezwolenie NajwyŜszej Kapituły) Świątynia Izys (Warszawa). KSN 841, lp. 449. Bieliński Józef; VII Bracia Polacy Zjednoczeni (Warszawa) II dozorca 1810. BN, akc. 4738 (dyplom loŝy). Bielski Daniel, ur. 4 XII 1751 Sieradz, szlachcic; I 5 XI 1780 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. 1780 1782. Silence Bierzyński Świętosław, szlachcic polski, aktuariusz rosyjskiego Kolegium Spraw Zagranicznych; III, Orzeł Biały (Petersburg) i Siewiernych Druziej (Petersburg) czł. zamiejscowy 1818 1819. Bak., s. 66. Bilhelmi Józef, lekarz; III, Doskonałej Równości (Lwów) czł. załoŝyciel 1780. B Nat. FM² 583. 17

Billing... ; I - lipiec 1784 Bouclier du Nord (Warszawa), czł. 1785. AMP IV 1/10, s. 6 ; IV 1/21, s. 2. Binot..., ur. ok. 1773, szef batalionu francuskiego; III, Les Français et Polonais réunis (Poznań) czł. 1808. F-P Bitner..., restaurator, Wilno; <nazwa nieznana> (Wilno) czł. ok.. 1819. WKL, s. 32. Blanc (Blank) Piotr, współwłaściciel manufaktury tabacznej, bankier; Cnotliwego Sarmaty (Warszawa) czł. 1767; Zu den drei Brüdern (Warszawa) podskarbi 1769; af. mrzec 1786 Bouclier du Nord (Warszawa). AMP IV 1/28, s.1 ; W, s. 19, VI. Bluhm..., kasjer salin i majątku dominialnego, zam. Sambor; Zu den drei weissen Adlern (Lwów) czł., wystąpił 1777 ; Zur Hoffnung (Sambor) czł. 1777. Abafi, III, s. 167, 183. Blumenthal Kaspar, szambelan saski; La Confrérie Rouge (Toruń) czł. 1721. Schmidt, s. 39. Błoński Aleksander, dziedzic dóbr Kosów (Sandomierskie); III, Jutrzenka Wschodząca (Radom) czł. 1818. Poczet Braci... Jutrzenka Wschodząca... na rok 1818, bm. i rw. Bniński Hilary, ziemianin; I, Słowianie Zjednoczeni (Kijów) czł. 1820. RS, s. 188. Bobowski Cyprian; III, Doskonałej Równości (Lwów) czł. 1785. Zbiór, nr 8735. Bobrowicz Feliks, rachmistrz Komisji Wojewódzkiej; II, Doskonałość (Płock) czł. 1820. Poczet Bobrowicz Maciej; Gorliwy Litwin (Wilno) sekr. 1788 1789. AMP VIII 4/3, s.4 ; WKS, s. 10. Bobrowski Florian, duchowny, leksykograf; Gorliwy Litwin (Wilno) czł. II dekada XIX w. AMP VIII 4/3, s. 9. 18

Bobrowski Franciszek, regent Ziemi Rzeczyckiej; I 1820 Szkoła Sokratesa (Wilno), czł. 1820 1821. Szkoła, s. 4, lp. 72; s. 5. Boczarski Dominik, asesor prawny Prefektury Departamentu Siedleckiego; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1815. Lub., s. 18. Bodemüller Beatus, rzeźbiarz; I 1819/1820, Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa) czł. HdB, s.8, lp. 92; s. 12. Bodner Ignacy; Doskonałej Równości (Lwów) brat straszny 1785. Zbiór, nr 8734, nr 8735. Boehm Anton, aptekarz, Siedlce; IV, Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa) czł. 1820. HdB Bogatko Chrystian, prof. historii naturalnej Uniwersytetu Wileńskiego; kandydaturę (gotowość wstąpienia do wolnomularstwa w loŝy) Gorliwy Litwin (Wilno) zgłosił 1814. WKL, s. 16. Bogatko Makary (1788 po 1830), mgr filozofii, pomocnik prof. przy Gabinecie Historii Naturalnej Uniwersytetu Wileńskiego ; kandydaturę (gotowość wstąpienia do wolnomularstwa w loŝy) Jedność Doskonała (Wilno) zgłosił 23 VIII 1813. W. Zahorski, Przyczynek..., Litwa i Ruś 1912 t. I, z. 3, s. 158. Bogdanow..., porucznik Wołyńskiego Pułku Ułanów; Węzeł Jedności (Nowogródek) czł. 1821. Sok., s.645, lp. 440. Bogusławski Ferdynand (1759 20 VII 1819), powstaniec kościuszkowski, legionista, oficer armii Księstwa Warszawskiego, pułkownik Korpusu Weteranów Królestwa Polskiego; III przed 16 III 1801 Saint Louis de la Charité (Chalonssur-Marne; W Wschód Francji) czł. 1801; IV <nazwa nieznana> (Monopoli, koło Bari, Włochy) czł. 1805; af. 4 II 1814 Świątynia Izys (Warszawa), czł. 1814 1819. KSN 833, s. 173 ; 841, lp. 371. Bogusławski Jan; Świątynia Minerwy (Warszawa) czł. załoŝyciel (otwarta 20 IX 1815), IV - 4 IV 1816. KSN 827, s. 87. 19

Bogusławski Józef, ur. ok. 1788, kapitan; I 27 XI 1815, II 4 X 1816, III 3 III 1817 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 453. Bogusławski Michał, komisarz Wydziału Dóbr i Lasów Komisji Wojewódzkiej Podlaskiej; Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1819, I dozorca 1820. AMP VIII 7/15 (dyplom, 17 VIII 1820) ; Lub., s. 89. Bohdanowicz [kilku, bez podanych imion]; Pochodnia Północna (Mińsk) czł. 1820. WKL, s. 34. Bohoniczky Joseph, ur. 1736 Praga, kapitan, zarządca zaopatrzenia wojska, zam. Brody (Galicja Wschodnia); af. 1776 Zu den drei weissen Adlern (Lwów), czł.; 1777 af. Zu den drei Standarten (Lwów), czł., jałmuŝnik 1779. Abafi III, s. 144, 166, 168. Bohusz Hieronim, chorąŝy powiatu wiłkomirskiego; I 1820 Szkoła Sokratesa (Wilno), czł. 1820 1821. Szkoła, s. 4, lp. 73; s.5. Boiankowski..., urzędnik; II, Jedność Słowiańska (Warszawa) czł. 1818. AMP V-4/1, lp. 27. Boianowski Leopold, rachmistrz Masy Radziwiłłowskiej, zam. Wilno; I, II i III 1820 Szkoła Sokratesa (Wilno), II stuart 1820 1821. Szkoła, s. 2; s. 3, lp. 14; s. 5. Boiarski Wojciech, rachmistrz Komisji Rządowej Skarbu, Warszawa; I 1819 lub 1820 Astrea (Warszawa), czł. 1820. Ast., lp. 66. Boking Joseph; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1815. BdN. Boll Franciszek Ksawery; III, Doskonałej Równości (Lwów) czł. załoŝyciel, mistrz obrzędów i straŝnik pieczęci 1780. BNat FM² 583. Bonn..., ur. ok. 1782, kapitan armii francuskiej; III, Les Français et Polonais réunis (Poznań) czł. 1808. F-P. 20

Bońkowski Piotr, ur. ok. 1769 (1763?), komisarz policji Departamentu Płockiego, następnie (ok. 1820) właściciel ziemski zam. poza Płockiem; I, Albertyna Doskonałości (Płock) czł. 1810 1812, Doskonałości (Płock) czł. 1820. Liste, lp. 46; Namentliches 1813, s. 129, lp. 61; Poczet. Borch Michał, przyrodnik i mineralog, wielki właściciel ziemski w Inflantach; W LoŜa Narodowa W Wschodu Polskiego (Warszawa) w. mówca 1781-1783. W, s. VIII. Boreysza Stefan, komisarz obwodowy obwodu Biała (Podlaska); III, Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1817 1819. KSN 840, s. 98; Lub., s. 89. Borne Wilhelm Carl August, inŝynier-geograf, Warszawa; I 1800 Zum goldenen Leuchter (Warszawa), czł. 1801. ZgL, s. 2, lp.57. Bornemann Ludwik, ur. 11 III 1753 Leszno, kupiec, zam. Deraznia(?); I 15 VI 1781 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. zamiejscowy 1781 1782, czł. 1783. Silence. Borowski Piotr, płatnik wojewódzki Komisji Rządowej; III, Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1816 1819. KSN 847, s. 234; Lub., s. 89. Borucki Franciszek, ur. ok. 1769, właściciel ziemski, zam. Siedlce, Grabów; II, Albertyna Doskonałości (Płock) czł. 1810; III, Albertyna... czł. 1812; Prawdziwe Braterstwo (Łęczyca) I dozorca 1812. Liste, lp. 36; Namentliches 1813, s. 128, lp. 31; s. 173, lp. 4. Borucki [?Ludwik, Ŝupnik bydgoski 1720, kasztelan brzesko-kujawski 1726?]; La Confrérie Rouge (Warszawa) czł. 1721. Schmidt, s. 39, 40. Bosquet (Bousquet) du Laurans Franciszek, de, oficer wojska Rzeczypospolitej; Des Trois Frères (Warszawa) czł. wznowiciel 1744. W, s. 14. Braeunig Christian Gottlieb, [Karol Krystian Bogumił], kupiec, sędzia Trybunału Handlowego, Warszawa; I 1819 Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa), czł. HdB, s. 8. lp. 93; s. 12. Brainer... ; Zu den drei Standarten (Lwów) czł. 1776 lub 1777. Abafi III, s. 144. 21

Bramati..., lektor języka włoskiego Uniwersytetu Wileńskiego; Szkoła Sokratesa (Wilno) czł. ok. 1820. WKL, s. 19, 20. Branciard Jan, nauczyciel szkoły wojewódzkiej, Lublin; Wolność Odzyskana (Lublin) mówca do języka francuskiego 1820. Lub., s. 41. Braun Kacper, podporucznik Korpusu Inwalidów, Warszawa; I, II i III 1819 Bracia Polacy Zjednoczeni (Warszawa), mistrz odźwierny 1820. BPZ. Braun Karl, v. ; Zu den drei Standarten (Lwów) czł. ok. 1776, Zum goldenen Stück (Zaleszczyki) czł. 1777. Abafi III, s. 142, 182. Brauner Ignaz, ur. 19 III 1732 Wiedeń, kupiec; I 12 VII 1778 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. 1778 1780. Silence Brenn Efraim, probierz mennicy, nobilitowany 1775; Zu den drei Brüdern (Warszawa) sekr. 1769. W, s. VI. Breuer... ; Hesperus (Kalisz) II dozorca 1812. Kaliskie, s. 19. Bresa [Breza?] Anton, kupiec; I, Zu den drei weissen Adlern (Lwów) czł. 1779. Abafi III, s. 167. Breza Stanisław (6 VIII 1754 Chrostek 1847), wychowanek Collegium Nobilium, sekr. kasztelana krakowskiego Stanisława Jabłonowskiego, poseł sejmowy 1788 1792, 1807 dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych Księstwa Warszawskiego; I 2 XII 1779 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. 1779 1783. Silence Brochocki Dominik, asesor Komisji Hipotecznej Województwa Augustowskiego; I, Astrea (Warszawa) czł. 1820 Ast., lp. 98. Brochocki Walenty, ur. ok. 1786, porucznik 2. pułku; I 18 III 1811, II 23 XI 1811 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 248. 22

Brodowski Antoni, ur. ok. 1778, sekr. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych; I 3 VII 1815 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 434. Brodowski Johann, (Jan Bogumił), v., major (następnie pułkownik) piechoty i placmajor Warszawy; III, Zum goldenen Leuchter (Warszawa) czł. załoŝyciel 6 IV 1797, II dozorca 1797, czł. 1797 1801. ZgL, s. 1, lp. 11; E. Friedrichs. Die Freimaurerei in der preussischen Stadt Warschau, Zirkelkorrespondenz der Grossen Landesloge der Freimaurer von Deutschland 1905, nr 12 s. 331. Brodowski Johann Samuel Ferdinand, v., major przy Sztabie Generalnym, Warszawa; III, Zum goldenen Leuchter (Warszawa) af. 1800, czł. 1801; Friedrich Wilhelm zur Säule (Warszawa) czł. załoŝyciel 19 II 1802, przew. 1802. ZgL, s. 1, lp. 12; E. Friedrichs. Die Freimaurerei in der preussischen Stadt Warschau, Zirkelkorrespondenz der Grossen Landesloge der Freimaurer von Deutschland 1905, nr 12 s. 334. Brodowski Karol, ur. ok. 1786, sekr. Rady Stanu; I 15 XI 1813, II 21 V 1814, III 6 III 1815 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 340. Brodziński Kazimierz (8 III 1791 Królówka koło Bochni 10 X 1835 Drezno), porucznik artylerii armii Księstwa Warszawskiego, po 1814 urzędnik i sekr. Dyrekcji Teatru Narodowego w Warszawie, poeta; I 17 X 1814, II 27 III 1815, III 16 VIII 1815 Świątynia Izys (Warszawa), czł. 1814 1821. KSN 841, lp. 394. Brodziński Piotr, ur. ok. 1796, aplikant przy Prokuratorii Generalnej, Warszawa; I 5 IV 1819, II - 4 X 1819, III 25 VI 1820 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, k. 159. Bruck Alois, v., zob. Dirix v. Bruck Alois. Brun Gottfried, Poznań, następnie Wiedeń; III, Schule der Weisheit (Poznań) czł. przed 1784. Bibl. PAN (Kraków), Rkps. 444, k. 159. Brunelli..., artysta; I - 11 X 1811 Bouclier du Nord (Warszawa). AMP IV-175. 23

Brunner Fidelis, konserwator przy Uniwersytecie Warszawskim; II, Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa), czł. 1820. HdB, s. 4, lp. 125. Brünnek Stanisław, kalkulator Komisji Wojewódzkiej Mazowieckiej, Warszawa; I 1820 Zur Halle der Beständigkeit (Warszawa) czł. 1820. HdB s. 5, lp. 141; s. 12. Brzostowski Michał, starosta bystrzycki; Bon Pasteur (Wilno) czł. 1780, II stuart 1781; Gorliwy Litwin (Wilno) przewodniczący 1788. WKL, s. 3, 5, 10. Brzozowski Wincenty, kapitan armii Królestwa Polskiego, następnie (1819) nadleśniczy w powiecie warszawskim; I, Jedność (Zamość) czł. 1819; af. 16 VIII 1819 Świątynia Izys (Warszawa). KSN 835, s. 273; 841, s. 159 160. Budziszewski Józef, właściciel ziemski; I, Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1815, Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1819. Lub., s. 89; Załęski, s. 103, lp. 8. Budzyński Kacper, sędzia okręgowy Nowogród Wołyński; II i III 1818 1819 Ciemności Rozproszone (śytomierz), czł. Bak., s. 88.; TA, s. 136, 138. Bujwit [Bujwid?] Mikołaj, pułkownik, dowódca 1. pułku grenadierów Korpusu Litewskiego; Złoty Pierścień (Białystok) czł. do 1822. Bak., s. 89; Sok., s. 201, lp. 92. Bukowski Karol, oficer armii Królestwa Polskiego; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 42. Burchard..., III, proponowany 7 XII 1820 do udzielenia IV w Kapitule NiŜszej Prawdziwa Jedność (Lublin). AMP VIII-7/23, s. 45. Burchardt Jan Jakub, urzędnik rosyjski; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1818 1819. BdN Burgoni Władysław, lekarz wojskowy; Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1819. Lub., s. 89. 24

Buynowicz Józef, ur. ok. 1791, kontroler skarbu, ŁomŜa; I i II 1820 Wschodzące Słońce (ŁomŜa), czł. WS, lp. 27. Buzorgány..., nadporucznik; Zum goldenen Stück (Zaleszczyki) czł. 1777. Abafi III, s. 182. Bürger Karl Christian, kupiec, piastował funkcje w zborze ewangelickoaugsburskim (luterańskim) w Warszawie; W Wschód Królestwa Polskiego i W Księstwa Litewskiego stuart 1788, mówca niemiecki 1789 1790. W. s. IX, X. Byczkowski Ignacy, podsędek powiatu łuckiego; I, Zorza Wschodnia (Dubno) czł. 1818 1819. Zorza, s. 2, lp. 21. Bydłowski Bonawentura, porucznik armii Królestwa Polskiego; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1815. Lub., s. 16. Byrdin Michaił, sztabskapitan, kwatermistrz; I Sławianskogo Orła (Wilno) czł. 1819. Bak., s. 93; Sok., s. 427, lp. 382. Byszewski Tomasz, ur. ok. 1758, sędzia pokoju powiatu zgierskiego, zam. Wierzbowo; I, Albertyna Doskonałości (Płock) czł. 1810 1812, Prawdziwe Braterstwo (Łęczyca) czł. 1812, Doskonałości (Płock) czł. 1820. Liste, lp. 65; Namentliches 1813, s. 129, lp. 71; s. 173, lp. 6; Poczet. Cabrit [Kabrit] Fryderyk, bankier, nobilitowany 1790; Cnotliwego Sarmaty (Warszawa) czł. 1767, L Union (Warszawa) II dozorca 1769, af. styczeń 1786 Bouclier du Nord (Warszawa). AMP IV-1/28, s.1; W, s. 19, VI. Caraccioli Louis-Antoine, markiz, pułkownik wojsk Rzeczypospolitej; I przed 1761 <nazwa nieznana> (Warszawa). J. Fabre, Stanislas-Auguste Poniatowski et l Europe des Lumières, Paris 1952, s. 97. Carolini..., Des Trois Frères (Warszawa) czł. 1744. W, s. 14. Casselli François, ur. 1745 Florencja, baletmistrz; I 28 VI 1778 Le Parfait Silence (Warszawa), czł. 1778-1780. Silence. 25

Celiński..., właściciel ziemski; Zum Bienenkorb (Toruń), czł. przed 1807. Kah, s. 119. Cesinger Jan, ur. 27 VI 1772 Molirany, oficer armii Księstwa Warszawskiego; I 23 V 1808 Świątynia Mądrości Zum Tempel der Weisheit (Warszawa). KSN 841, lp. 145. Charf, zob. Scharf Jean Frederic Charlemont... ; W Wschód Królestwa Polskiego i W Księstwa Litewskiego mówca francuski 1791 1793. W, s. X. Charliński Aleksander, właściciel ziemski; III, Słowianie Zjednoczeni (Kijów) mówca 1820/21. Bak., s. 139; RS, s. 187. Charliński Franciszek, deputowany do Sądu Głównego Wołyńskiego; II 1818 lub 1819 Ciemności Rozproszone (śytomierz); III, Słowianie Zjednoczeni (Kijów) przewodniczący 1820/21. Bak., s. 139; RS, s. 187. Charytański..., NieświeŜ; IV 1816 nadał Nikołaj Nikolew (poprzednio nie był wolnomularzem). S. Małachowski-Łempicki, Strącone korony, Warszawa [1931], s. 14; WKS, s. 49. Charzeński (Harzeński) Fryderyk, oficer kawalerii armii polskiej w stanie spoczynku; II, Orzeł Biały (Petersburg) czł. 1818 1819. Tableau Général, s. 178; Bak., s. 200. Chaumont Karl, ur. 1740 Lunneville, nadporucznik pułku kirasjerów Harrach a; Zu den drei Standarten (Lwów) czł. 1776 lub 1777. Abafi III, s. 144. Chełmicki..., porucznik Wołyńskiego Pułku Ułanów; Węzeł Jedności (Nowogródek) czł. do 1822. Bak., s. 203; Sok., s. 645, lp. 439. Chmielewski..., dyrektor solny; Zum Ritterkreuz (Bydgoszcz) przewodniczący polski 1812. Allgemeines Handbuch der Freimaurerei, 2. Aufl., I Bd, Leipzig 1863, s. 137. 26

Choderowski Konstanty, oficjalista Masy Radziwiłłowskiej, zam. Wilno; I 1820 Szkoła Sokratesa (Wilno), czł. 1820 1821. Szkoła, s. 3. Lp. 38; s. 5. Chodykiewicz..., major 1. pułku grenadierów Korpusu Litewskiego; Złoty Pierścień (Białystok) czł. przed 1822. Bak., s. 209; Sok., s. 412 lp. 251. Chomiński Feliks (... przed VI 1819); Gorliwy Litwin (Wilno) czł. WKS, s. 31. Chomiński Franciszek Ksawery (... 1809), konfederat barski, kilkakrotny poseł sejmowy, marszałek sejmu grodzieńskiego (4 X 13 XI 1794), poeta, tłumacz; sygnatariusz 7 warunków uznania systemu Ścisłej Obserwy 29 I 1774. W, s. 28. Chomutow Siergiej, podpułkownik armii rosyjskiej, kwatermistrz 1. Dywizji Piechoty; I 1819 Sławianskogo Orła (Wilno), czł. Bak., s. 211; Sok., s. 216, lp. 197. Choynacki Józef, ur. ok. 1785, kapitan artylerii armii Księstwa Warszawskiego; I 22 IV 1811, II - 24 II 1812 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 264. Choynowski Józef, pisarz komory celnej; Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1819. Lub., s. 89. Chretien Jan, restaurator. Wilno: II i III 1820 Szkoła Sokratesa (Wilno), czł. 1820 1821. Szkoła, s. 3, lp. 35; s. 5. Chrościński (Chruściński) Tadeusz; I 27 III 1779 Karol pod trzema Hełmami namiestnicza (Kraków), L Étoile du Nord (Warszawa) czł. 1780. Bibl. PAN (Kraków), Rkps. 444, k. 81, 148; Étoile. Chrząszcz Baltazar, obywatel ; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 421. Chuchrowski Józef, obywatel powiatu Ŝytomierskiego; I, Ciemności Rozproszone (śytomierz) czł. 1820. AMP II- 1/2, s. 299, lp. 59. 27

Chuchrowski Sylwester, właściciel ziemski; III, Ciemności Rozproszone (śytomierz) czł. urlopowany 1818; Orzeł Biały (Petersburg) czł. załoŝyciel 24 VI 1818. Bak., s. 214; Tableau Général, s. 138, 178. Chwalibóg Józef, asesor Trybunału Cywilnego Województwa Podlaskiego; III, Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) czł. 1819, mówca 1820. AMP VIII-7/15; Lub., s. 92. Chwałkowski Feliks, obywatel; Świątynia Minerwy (Warszawa) czł. załoŝyciel 20 IX 1815, czł. 1815 1820. AMP V-3/5, V-3/6. Cichocki Jan August, ur. 1750, kapitan, następnie major artylerii koronnej, placmajor garnizonu warszawskiego, jeden z kierowników powstania w Warszawie 1794; sygnatariusz 7 warunków uznania Ścisłej Obserwy 29 I 1774, Prefektura [Ścisłej Obserwy] (Warszawa) czł. 1774 ; Zum zweischneidigen Schwerdte (Warszawa) sędzia 1780. AMP II-1/1, k. 87; Verzeichnis s. 124; W, s. 28, VII. Cichoński Jakób, były porucznik armii Królestwa Polskiego; I 1820 Ciemności Rozproszone (śytomierz), czł. AMP II-1/2, s. 299, lp. 65. Ciechowski Adolf, sekr. w Komisji Rządowej Skarbu; I 1819 Astrea (Warszawa), czł. 1820. Astrea, lp. 68. Cielecki Franciszek, obywatel Łucka; I, Zorza Wschodnia (Dubno) czł. 1818 1819. Zorza, s. 2, lp. 25. Cielecki Klemens, sekr. przy Inspektorze Wydziałowym Województwa Krakowskiego; Przesąd ZwycięŜony (Kraków) kandydatura (gotowość wstąpienia do wolnomularstwa) zgłoszona 3 VI 1822. Księga budownicza. Protokoły obrad... Przesąd ZwycięŜony na Wsch Krakowa..., ParyŜ 1974, t. III, s. 271. Ciemnołoński Romuald, ur. ok. 1795, obywatel, zam. Suwałki; I 1820 Wschodzące Słońce (ŁomŜa), czł. WS, lp.107. Cieszewski Stefan, podsędek obwodu pułtuskiego; III, Doskonałości (Płock) czł. 1820. Poczet. 28

Cieszkowski Józef, ur. ok. 1778, asesor Ministerstwa Spraw Wewnętrznych; I 26 III 1810, II 12 III 1811, III 2 VIII 1811 Świątynia Izys (Warszawa), czł., 1812 sekr. KSN 841, lp. 206 ; Zaświadczenie W. Adamowskiego 5 VII 1812 (Muzeum Narodowe, Warszawa). Cieszkowski Paweł, ur. ok. 1776, obywatel Księstwa Warszawskiego, poseł na sejm powstańczy z okręgu krasnystawskiego, sygnatariusz aktu detronizacji 25 I 1831 ; I 13 IV 1812 Świątynia Izys (Warszawa). KSN 841, lp. 306. Ciński Grzegorz, patron Trybunału Radomskiego; II, Świątynia Równości (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 69. Ciszewski..., I lipiec 1787 Bouclier du Nord (Warszawa). AMP IV-1/39. Ciszewski Antoni Fabian, szlachcic; I, Göttin von Eleusis (Warszawa) czł. 1787. GE, lp. 9. Ciszewski Józef; I 19 II 1816 Świątynia Izys (Warszawa), brat słuŝący. KSN 841, lp. 456. Ciszkowski Stanisław (... 1819); <nazwa nieznana> (Lwów) czł.; af. 23 V 1814 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 382. Ciszkowski Włodzimierz, właściciel ziemski ; I., Orzeł Biały (Petersburg) czł. 1818 1819. Bak., s. 97. Claussen... ; I pomiędzy 1810 i 1814 De la Parfaite Réunion (Toruń), czł. Kah, s. 18. Cohn (Kohn, Kohen) Matias, dostawca wojskowy i finansista; I nadał Piotr Bogorski; Świątynia Izys (Warszawa) na posiedzeniu obecny jako brat odwiedzający, 16 VI 1817. KSN 830, s. 158; 840, s. 110; 847, s. 259. Costerat, zob. Duperron de Costerra L. A. Courtelle Jean François; Bouclier du Nord (Warszawa) czł. 1815 BdN. 29

Courtz Daniel zob. Kourtz Daniel Cruss... ; <nazwa nieznana> (Lwów) czł. 1785. BN, BOZ, 1760/1 k. 243. Crutta Antoni, radca dragomanatu polskiego w Konstantynopolu, następnie pierwszy tłumacz królewski, pracownik gabinetu królewskiego; Bon Pasteur (Warszawa), I Komandoria [Ścisłej Obserwy] (Warszawa) i WyŜsza Rada Szkocka W Wschodu Polskiego (Warszawa) czł. 1778, L Étoile du Nord (Warszawa) I dozorca 1780. Étoile; W, s. 33, VII. Curry Franz, nadporucznik pułku O Donnel a; I, Zu den drei weissen Adlern (Lwów) czł. 1779. Abafi III, s. 167. Cybulski Ignacy, ur. 1 VII 1764 Warszawa, oficer wojska Rzeczypospolitej; I 21 XII 1807 Świątynia Mądrości Zum Tempel der Weisheit, czł. KSN 841, lp. 124. Cyrcha Ezechiel, ur. ok. 1784, artysta malarz; I 30 VI 1817 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 502. Czaczkowski Józef; Orzeł Biały Przywrócony (Siedlce) II dozorca 1820. Dyplom loŝy, 17 V 1820 (reprod. w :) Lub., tabl. XLVI. Czajkowski Szymon; I 1820 Osiris pod Gwiazdą Płomieniejącą (Kamieniec Podolski), czł. Rolle, s. 306. Czapliński Józef, prof. geometrii; I ok. 1780 Bon Pasteur (Wilno), czł. WKL, s. 166. Czapska [Kandyda, z Lipskich, Ŝona Antoniego, bądź Anna, z domu Aloe, Ŝona Stanisława]; I 16 VIII 1779 Katarzyna pod Gwiazdą Północną adopc. (Warszawa). W, s. 34. Czapski Karol, ur. ok. 1780, marszałek powiatu mińskiego; I 17 II 1809 Świątynia Izys (Warszawa), czł.; af. 8 I 1810 Szczęśliwe Oswobodzenie (NieświeŜ), VI 1810. KSN 826, s. 18-19; 841, lp. 163. 30

Czarkowski Aleksander, właściciel ziemski; I, Słowianie Zjednoczeni (Kijów) czł. 1820 1821. Bak., s. 102; RS, s. 188. Czarkowski Antoni, właściciel ziemski; I Słowianie Zjednoczeni (Kijów) czł. 1820 1821. Bak., s. 102; RS, s. 188. Czarkowski Tomasz, właściciel ziemski; I Słowianie Zjednoczeni (Kijów) czł. 1820 1821. Bak., s. 102; RS, s. 188. Czarnocki Szymon, kapitan armii Królestwa Polskiego; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 42. Czarnołęski Antoni; I, Zum Ritterkreuz (Bydgoszcz) czł., Świątynia Izys (Warszawa) gość 24 VI i 6 VII 1818. KSN 840, s. 205, 207. Czarnowski Teodor, ur. ok. 1786, obywatel; I ok. 1814, Wschodzące Słońce (ŁomŜa) czł. 1820. WS, lp. 7. Czartoryski Aleksander August (9 XI 1697 Warszawa 4 IV 1782 Warszawa) <brat Michała>, kawaler maltański ok. 1716, wojewoda ruski; La Confrérie Rouge (Warszawa) czł. 1721. Schmidt, s. 42. Czartoryski Michał (26 IV 1696 Klewań 13 VIII 1775 Warszawa) <brat Aleksandra Augusta>, podstoli litewski 1720, kasztelan wileński 1722, kanclerz w litewski 1752; La Confrérie Rouge (Warszawa) czł. 1721. Schmidt, s. 42. Czaykowski Aleksander, adiunkt Komisji Wojewódzkiej Lubelskiej; Wolność Odzyskana (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 42. Czaykowski Aleksy, sekr. wydziału Dóbr Komisji Wojewódzkiej Sandomierskiej; I 1829 Astrea (Warszawa) czł. 1820. Ast., lp. 99. 31

Czechowski..., major Pułku Ułanów Wołyńskich; Węzeł Jedności (Nowogródek) i Szczęśliwe Oswobodzenie (NieświeŜ) czł. pomiędzy 1817 i 1822. Bak., s. 105, Sok., lp. 229. Czeluściński Benedykt, kontroler Kasy Obwodu Krasnostawskiego; II Świątynia Równości (Lublin) czł. 1820. Lub., s. 67. Czermak Karol, adiunkt okręgowy, później dyrektor obwodowy Wieliczki; III, Zu den drei weissen Adlern (Lwów) mistrz obrzędów 1779, Trzech Hełmów namiestnicza (Kraków) czł. załoŝyciel 20 II 1781. Bibl. PAN (Kraków), Rkps. 444, k. 137v; Abafi III, s. 166, 168; W, s. 31. Czosnowski Jakub, zam. Poznań; III, Świątynia Izys (Warszawa) gość na posiedzeniu 18 III 1816. KSN 840, s. 15. Czyszkowski Tomasz, obywatel; I 1819 Astrea (Warszawa), czł. 1820. Astrea, lp. 69. Dalmond Antoni, inspektor dóbr pojezuickich; I, Doskonałej Równości (Lwów) czł. 1780 1782. B Nat. FM² 583. Damse Józef, artysta; I 16 I 1815, II 27 VI 1815 Świątynia Izys (Warszawa), czł. KSN 841, lp. 408. Dangel Martin Friedrich, siodlarz i kupiec, Passewalk (Pomorze); I, Zum goldenen Leuchter (Warszawa) czł. zamiejscowy 1801. ZgL, s. 2, lp. 58. Danielecki Piotr, porucznik 8. pułku piechoty armii Królestwa Polskiego, stacjonujący poza Warszawą; I 1819 Astrea (Warszawa), czł. 1820. Astrea, lp. 100. Danielski Franciszek, dyrektor poczty w Warszawie; Bouclier du Nord (Warszawa), czł. 1815-1819. BdN. Dąbek Franciszek, ziemianin; I 1820 Osiris pod Gwiazdą Płomieniejącą (Kamieniec Podolski), czł. 1820 1822. Rolle, s. 306. 32