Fot. 1 Kościół pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń:

Podobne dokumenty
PROGRAM PRAC KONSERWATORSKO-RESTAURATORSKICH PRZY TRZECH FERETRONACH Z KOŚCIOŁA P. W. PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚWIĘTEGO W PRZECZNIE

ZAPYTANIE OFERTOWE. Mąkowarsko, dnia 17 sierpnia 2016 roku

ROTUNDA. RESKON - Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH EMPORY ORGANOWEJ BAZYLIKI NAJŚWIĘTSZEGO ZBAWICIELA I WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH W DOBRYM MIEŚCIE

SALA BALOWA. RESKON - Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki

A. Schody drewniane, polichromowane, usytuowane pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją, XIX wiek

ze zbiorów MUZEUM ZAMOYSKICH W KOZŁÓWCE

1. Zamawiający: Parafia Rzymskokatolicka p.w. Świętego Jakuba Apostoła w Toruniu. 2. Osoba do kontaktu: ks. Wojciech Kiedrowicz - tel.

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH WNĘTRZ WRAZ Z WYPOSAŻENIEM

Chrzcielnica stan przed konserwacją. Fragment płyciny z Prudencją, widoczna sygnatura: 1683 FK.P.

HISTORIA I PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH ZABYTKOWYCH DETALI WYSTROJU WNĘTRZ MAŁEJ SALI RADY I MAŁEJ SALI WETY RATUSZA GŁÓWNEGO MIASTA GDAŃSKA

Programy prac konserwatorskich polichromii ściennych i elementów wyposażenia kościoła pw. Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie

Dotyczy: zmiany treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia dla przetargu nieograniczonego na

I. 1) NAZWA I ADRES: Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku, ul. Łukasiewicza 4, Kłodzko, woj.

POKÓJ KĄPIELOWY. RESKON - Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

Program prac konserwatorskich REST

Numer ogłoszenia: Data dodania oferty: Urząd Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna. ul. Rynek 31, Muszyna

KOSZTORYS NA WYKONANIE PRAC KONSERWATORSKICH

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

Parafia Rzymskokatolicka pod wezwaniem Św. Michała Archanioła w Blankach Żegoty Kiwity ZAPYTANIE OFERTOWE

Przedmiar PRACE KONSERWATORSKIE DOT. SKLEPIEŃ I ŚCIAN WE WNĘTRZU KOŚCIOŁA ŚW.ŚW. JANÓW W KRAKOWIE

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH ALBUMÓW ZE ZBIORÓW MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO W KRAKOWIE

Konserwacja warszawskiego obrazu Élisabeth Vigée le Brun

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH DOTYCZĄCY ELEMENTÓW DREWNIANYCH I METALOWYCH SCHODÓW ORAZ SPACERNIAKA, DRZWI I PODŁÓG W CELACH

I. IDENTYFIKACJA OBIEKTU HISTORIA OBIEKTU. Obiekt: Kościół parafialny wraz z wyposażeniem

KOSZTORYS INWESTORSKI

ZAPYTANIE OFERTOWE. ZAMAWIAJĄCY Rzymskokatolicka Parafia pw. Św. Wawrzyńca Mąkowarsko, ul. Bydgoska 2 REGON , NIP

Dr Katarzyna Darecka Gdańsk Konserwator zabytków zabytkoznawca Dział Konserwacji MHMG

OCHRONA I MALOWANIE DREWNA PORADY

Wycena prac konserwatorskich przy ołtarzu głównym wraz z wyposażeniem rzeźbiarskim z kościoła parafialnego w Obornikach Wielkopolskich.

OPIS TECHNICZNY. Remont korytarzy, klatek schodowych i wybranych sal w budynku Szkoły Podstawowej nr 1 w Gostyninie

Remont i konserwacja zespołu zabytków kościoła parafialnego p.w. Trójcy Świętej w Bogorii

Muzeum Okręgowe w Sieradzu. Zaprasza do składania ofert na wykonanie zamówienia o wartości szacunkowej do

DOTACJE CELOWE udzielone w 2009 roku. (od 1 stycznia do 30 czerwca)

KOSZTORYS NA WYKONANIE PRAC KONSERWATORSKICH

Wykaz udzielonych dotacji celowych na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH WE WNĘTRZU KOŚCIOŁA

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia

Załącznik nr 1. Programy prac konserwatorskich. Lista obiektów wytypowanych do konserwacji

Zapytanie o cenę w celu rozeznania rynku

Renowacja elewacji wschodniej Zamku Królewskiego w Warszawie

BIELSKO-BIAŁA KWIECIEŃ 2009R.

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH TAPISERII FOTELI Z SALI JADALNEJ BIAŁEGO DOMKU ŁKr 199/2-5

Umowa Nr. a... reprezentowanym przez... zwanym w dalszej części umowy Wykonawcą.

IDENTYFIKACJA OBIEKTU

DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH DOTYCZĄCY ZBIOROWEJ MOGIŁY POMORDOWANYCH W LISTOPADZIE 1939 ROKU ZNAJDUJĄCEJ SIĘ NA CMENTARZU W KAŹMIERZU

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY II STOPNIA SPECJALNOŚĆ: REMONTY I KONSERWACJA ZABYTKÓW

Fot. 1. Pałac Saski w Kutnie, skrzydło wschodnie, pomieszczenie nr 22, widok od wschodu na ścianę ryglową działową pochodzącą z rozbudowy pałacu w

Przedmiar robót KONSERWACJA ELEMENTÓW WYSTROJU WNĘTRZA I ELEWACJI KAPLICY BŁ. BRONISŁAWY PRZY KOPCU KOŚCIUSZKI W KRAKOWIE

na konserwację i renowację ołtarza głównego znajdującego się we wnętrzu kaplicy szpitalnej przy ul. Chorzowskiej 36 w Świętochłowicach 18/ZA/18

PROGRAM DZIAŁAŃ KONSERWATORSKO RESTAURATORSKICH W SALI UCZT I PRZYLEGAJĄCYCH DO NIEJ KLATKACH SCHODOWYCH MUZEUM PAŁACU KRÓLA JANA III W WILANOWIE

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH

ZAPYTANIE OFERTOWE WG ZASADY KONKURENCYJNOŚCI. z dnia 17 czerwca 2019 r.

ZABEZPIECZENIE I KONSERWACJA MURÓW WIEŻY POŁUDNIOWEJ I ZACHODNIEJ PRZEDMIAR ROBÓT aktualizacja 2012

Kollarz kw. VII na Starym Cmentarzu przy ul. Targowej w Rzeszowie nagrobek kamienny /piaskowiec/ o wysoko ci 250 cm. Brak krzy

PROGRAM I KOSZTORYS PRAC KONSERWATORSKICH I RESTAURATORSKICH MALOWIDŁA ZNAJDUJACEGO SIĘ NA PLAFONIE W SALI LUSTRZANEJ PAŁACU W DAMNICY UL.

OPINIA TECHNICZNA Z ZAKRESU NAPRAWY ELEMENTÓW ŻELBETOWYCH

DOKUMENTACJA BADAŃ STRATYGRAFII WARSTW MALARSKICH

ZAŁĄCZNIK NR 2. KOŚCIàŁ P.W. ZWIASTOWANIA NMP "PRACE KONSERWATORSKIE - ADRES INWESTYCJI: CHOJNICE, PLAC KOŚCIELNY 5 INWESTOR:

1 S t r o n a. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH DLA OŁTARZA GŁÓWNEGO ok r. Z KOŚCIOŁA PARAFALNEGO P.W. ŚW. BARTŁOMIEJA BRZÓZIE

INWENTARYZACJA KONSERWATORSKA ZABYTKOWEJ STOLARKI OKIENNEJ

PROJEKT BUDOWLANY REMONT ELEWACJI

Załącznik nr 1 do siwz nr AZ-1/2013 RAMOWY PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH ZAMAWIAJĄCEGO

Treści podstawowe i przedmioty kierunkowe (przedmioty obowiązkowe)

DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA DOTYCZĄCA PRAC RENOWACYJNYCH WYKONANYCH NA ELEWACJI POŁUDNIOWEJ KOŚCIOŁA P.W. ŚW. JANA CHRZCICIELA W WIŹNIE W II ETAPIE

Kosztorys OFERTOWY. Sporządził. inż. Rajmund Scheffler r

DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA DOTYCZĄCA ZABYTKOWEGO BUDYNKU PRZY UL. JANA III SOBIESKIEGO 249 W WEJHEROWIE

PROJEKT REMONTU ELEWACJI

Naprawy spękań i inne aspekty utrzymanie dróg betonowych i asfaltowych

Zapytanie o cenę w celu rozeznania rynku

Metody renowacji zabytkowych wnętrz

PROPONOWANY PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH PRZY KONSERWACJI PROSPEKTU ORGANOWEGO Z KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO PW. ŚW. MARCINA Z TOURS W GRĘBOCICZCH

Załącznik nr 3 do SIWZ

Treści podstawowe i przedmioty kierunkowe (przedmioty obowiązkowe)

DOKUMENTACJA PRAC KONSERWATORSKICH I RESTAURATORSKICH

- ze środkowego pola dolnej kondygnacji ołtarza głównego, powstałego w 1607 roku z fundacji Teofila von Polentz i jego żony Elżbiety von Kreytzen.

Fot. 1. Widok elewacji zachodniej przed pracami konserwatorskimi.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY 1) z dnia 9 czerwca 2004 r.

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH DOTYCZĄCY KLATKI SCHODOWEJ I PRZEJAZDU BRAMNEGO KAMIENICY PRZY UL. ŚW. MARCIN 39 W POZNANIU

Dom.pl Samodzielne odnawianie parkietu: jak uniknąć błędów podczas olejowania podłogi?

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH DOTYCZĄCY PRAC RENOWACYJNYCH PRZY PRZYDROŻNEJ KAPLICZCE SŁUPOWEJ Z FIGURĄ CHRYSTUSA FRASOBLIWEGO W MIEJSCOWOŚCI BUJNE,

PRZEDMIAR. BOIiR Wrocław, ul. Parafialna 61/4

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH

Treści podstawowe i przedmioty kierunkowe (przedmioty obowiązkowe)

Polichromie ścienne w Sali Mieszczańskiej w Muzeum w Przeworsku

I SEMESTR NAZWA PRZEDMIOTU WYKŁAD ĆWI CZENIA

DOKUMENTACJA BADAŃ STRATYGRAFII WARSTW MALARSKICH

PRZEDMIAR ROBÓT. Słownie: ul. Płowiecka 11/2, Poznań Ogółem wartość kosztorysowa robót :

Mur arkadowy przed Domem Plastyka OW ZPAP. Maciej Czyński Konrad Grabowski Marcin Kozarzewski

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH

OGŁOSZENIE O ZAPROSZENIU DO SKŁADANIA OFERT NR 1/2015

PRZEDMIAR SPORZĄDZIŁ KALKULACJE : W. ROSIŃSKI DATA OPRACOWANIA : WYKONAWCA : INWESTOR : Data opracowania Data zatwierdzenia

Betonowe konstrukcje zbiorników wodociągowych - stan po kilkudziesięcioletnim użytkowaniu

Lp. Nazwa Robocizna Materiały Sprzęt Kp Z RAZEM 1 Rusztowania. 3 Prace budowlano konserwatorskie. przy murze z cegieł. przy murze z kamienia RAZEM

PRACE RENOWACYJNE PRZY PRZYDROŻNEJ KAPLICZCE Z XIX WIEKU W MIEJSCOWOŚCI TROPIE

Toruńska Starówka ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego UNESCO

Dom.pl Preparaty do ochrony drewna wewnątrz domu

CZERWONA KOLUMNA STIUKOWA PAŁAC NA WYSPIE JADALNIA KRÓLEWSKA MUZEUM ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE STIUK, KONSTRUKCJA DREWNIANA

Transkrypt:

Prace konserwatorskie przy zabytkowym wnętrzu w kościele pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy są konieczne ze względu na zły stan zachowania obiektu oraz wysoką wartość artystyczną i historyczną (czas powstania ok. 1770 r.). Na podstawie wyników wstępnego rozpoznania budowy technicznej i stanu zachowania obiektów, przy uwzględnieniu uwarunkowań funkcjonalnych, artystycznych i historycznych, proponuje się przedstawiony poniżej program prac konserwatorskich i restauratorskich. Program zakłada przeprowadzenie pełnej konserwacji i restauracji polichromii w kościele. W niniejszym opracowaniu całość polichromii w kościele podzielono na 3 grupy: 1. Malowidła figuralne w bębnie kopuły (osiem obrazów na desce). 2. Dekoracja malarska stropu. 3. Dekoracja malarska ścian i kolumn. Fot. 1 Kościół pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń: Warunki użytkowania obiektu są dość stabilne, jednak obiekt jest narażony na zmieniający się mikroklimat panujący wewnątrz. Funkcjonowanie obiektu jako kościoła parafialnego sprawia, że w wyniku ciągłej cyrkulacji powietrza postępuje gromadzenie się kurzu zarówno na obiektach wyposażenia jak i na ścianach oraz stropie. Okresowa kumulacja wilgoci w postaci pary wodnej powoduje gwałtowne zmiany wilgotnościowo-temperaturowe. Zmiany te wpływają na naprężenia na powierzchniach ścian i stropów, czego skutkiem są widoczne liczne spękania i pęcherze warstwy malarskiej. 2

Stan zachowania polichromii ścian, stropu oraz malowideł w bębnie kościoła można określić jako zły i ulegający stopniowemu pogorszeniu. Czynnikiem mającym wpływ stan zachowania były prowadzone w XX wieku nieprofesjonalne odnawiania wnętrza. Efektem tych działań było przemalowanie powierzchni ścian i stropów kolejnymi warstwami farb, wskutek czego nastąpiły duże zmiany plastyczno-estetyczne. Powierzchnia ścian, stropu oraz malowideł figuralnych w bębnie kopuły jest silnie zabrudzona, pokryta kurzem i brudem. Polichromia na ścianach charakteryzuje się licznymi ubytkami, występującymi głównie wokół krawędzi desek sklepiennych i zrębów ścian. Silne zniszczenia znajdują się w partiach podokiennych, gdzie na polichromii występują zacieki oraz widoczne są ślady zawilgocenia i odspajania się warstwy malarskiej. W wielu miejscach doszło do odspajania się polichromii wraz z zaprawą. Na polichromii stropowej, w miejscach łączeń desek, również występują zacieki i plamy oraz dodatkowo miejscowe spęcherzenia warstwy malarskiej. Powierzchnia jest ponadto silnie zanieczyszczona drobinami kurzu i brudu. Dostrzegalne są liczne, małe otwory po działaniu drewnojadów. Malowidła figuralne w bębnie kopuły są zabrudzone i pociemniałe. Widoczne są drobne przetarcia, niewielkie ubytki warstwy malarskiej. Na łączeniach desek stropowych występują ubytki i wykruszenia warstwy malarskiej. Cel oraz założenia konserwacji i restauracji: Celem prac konserwatorskich będzie zatrzymanie procesu degradacji podłoża, oczyszczenie, usunięcie przemalowań, wzmocnienie strukturalne wraz z zabezpieczeniem przeciw insektom i grzybom oraz przywrócenie kościołowi estetycznego wyrazu z okresu XVIII wieku. W związku z tym planuje się wykonanie pełnej rekonstrukcji lub uzupełnienia ubytków polichromii na ścianach, stropie oraz na malowidłach w bębnie kopuły. Zabiegi te przywrócą obiektowi wygląd z okresu rokoka. W trakcie prac konserwatorskich planuje się udrożnić i poprawić wentylację kopuły, której brak uwidacznia się na powierzchni malowideł w postaci spękań i złuszczeń warstwy malarskiej i zaprawy. 3

1. MALOWIDŁA FIGURALNE W BĘBNIE KOPUŁY: OSIEM OBRAZÓW NA DESCE I. IDENTYFIKACJA OBIEKTU Obiekt: malowidła figuralne: osiem obrazów w bębnie kopuły z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, powiat nowotomyski Rodzaj: obrazy na desce Autor malowideł: nieznany Czas powstania malowideł: 4 ćw. XVIII wiek Materiał i technika polichromii: technika temperowa i olejna na drewnianym podłożu Wymiary: 8 sztuk o wymiarach: 350 cm x 170 cm Miejsce przechowywania: kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, woj. wielkopolskie, powiat nowotomyski Właściciel i użytkownik obiektu: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, woj. wielkopolskie, powiat nowotomyski II. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH Konserwacja obrazów na desce: 1. Wykonanie wstępnych oględzin obiektu, inwentaryzacji oraz dokumentacji konserwatorskiej i fotograficznej obiektu przed konserwacją. 2. Wystawienie rusztowania. 3. Wykonanie badań polichromii celem określenia rodzaju, techniki i chronologii nawarstwień oraz ustalenia pierwotnej kolorystyki i stopnia zachowania warstw pierwotnych. 4. Oczyszczenie powierzchni malowideł z kurzu, brudu i zanieczyszczeń mechanicznych. 5. Zabezpieczenie osypujących się i pudrujących warstw malarskich. 6. Usunięcie wadliwie wykonanych rekonstrukcji, uzupełnień, bądź wstawek wykonanych z niewłaściwych materiałów. 7. Usunięcie przemalowań polichromii, zmienionych retuszy konserwatorskich metodami mechanicznymi i chemicznymi. Wykonanie zabiegu końcowego doczyszczania powierzchni. 8. Kontrola przyczepności warstw polichromii do podłoża, podklejenie odspojeń. 9. Wzmocnienie osłabionych zapraw. 10. Podklejenie, wykonanie konsolidacji strukturalnej warstwy malarskiej i zaprawy. 11. Impregnacja wzmacniająca strukturę drewnianego podłoża roztworem Paraloidu B-72 w toluenie. 12. Zabezpieczenie oryginalnej polichromii werniksem retuszerskim. 13. Uzupełnienie ubytków drewnianego podłoża, klejenie pęknięć drewna, wypełnienie szerszych szczelin wstawkami drewna. Uzupełnienie drobnych powierzchniowych ubytków drewna i wypełnienie otworów wylotowych po owadach masami kitowymi. 14. Uzupełnienie ubytków w warstwie zaprawy oraz opracowanie powierzchni kitów. 15. Uzupełnienie ubytków polichromii wykonanie retuszy konserwatorskich w miejscach przetarć i ubytków warstwy malarskiej oraz wykonanie rekonstrukcji polichromii w obrębie większych ubytków. 16. Końcowe zabezpieczenie powierzchni malowideł odpowiednimi werniksami. 4

17. Wykonanie końcowej dokumentacji powykonawczej wg obowiązującego schematu w trzech egzemplarzach. Fot. 2 Malowidła figuralne: osiem obrazów w bębnie kopuły w kościele pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy. Fot. 3 Malowidła figuralne: osiem obrazów w bębnie kopuły w kościele pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy. 5

2. DEKORACJA MALARSKA STROPU I. IDENTYFIKACJA OBIEKTU Obiekt: dekoracja malarska stropu we wnętrzu kościoła pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, powiat nowotomyski Rodzaj: malarstwo ścienne na drewnie Autor polichromii: nieznany Czas powstania polichromii: rokokowa polichromia z ok. 1770 roku Materiał i technika polichromii: technika temperowa i olejna na drewnianym podłożu w kolorze błękitu z elementami złoceń i srebrzeń Wymiary: Dekoracja malarska stropu: dł. 1500 cm x szer. 1200 cm Dekoracja malarska stropu prezbiterium: dł. 310 cm x szer. 410 cm Miejsce przechowywania: kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, woj. wielkopolskie, powiat nowotomyski Właściciel i użytkownik obiektu: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, woj. wielkopolskie, powiat nowotomyski II. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH Konserwacja malarstwa ściennego: 1. Wykonanie wstępnych oględzin obiektu, inwentaryzacji oraz dokumentacji konserwatorskiej i fotograficznej stropu. 2. Wystawienie rusztowania. 3. Wykonanie odkrywek i sond stratygraficznych polichromii celem określenia rodzaju, techniki i chronologii nawarstwień oraz ustalenia pierwotnej kolorystyki i stopnia zachowania warstw pierwotnych. 4. Oczyszczenie powierzchni z kurzu, brudu i zanieczyszczeń mechanicznych. 5. Usunięcie przemalowań polichromii stropu metodami mechanicznymi i chemicznymi. Wykonanie zabiegu końcowego doczyszczania powierzchni. 6. Kontrola przyczepności warstw polichromii do podłoża, podklejenie odspojeń. 7. Wzmocnienie osłabionych zapraw. 8. Podklejenie, wykonanie konsolidacji strukturalnej warstwy malarskiej i zaprawy. 9. Wymiana elementów konstrukcji drewnianej, w przypadkach, gdy uległy destrukcji w stopniu uniemożliwiającym skuteczną naprawę. 10. Zabezpieczenie powierzchni drewnianych stropu nie pokrytych polichromią, w tym powierzchni wewnętrznych impregnatem grzybobójczym i owadobójczym o działaniu zwalczającym i profilaktycznym oraz preparatem ogniochronnym. 11. Dezynfekcja i dezynsekcja stropu przy zastosowaniu odpowiednich środków chemicznych. 12. Impregnacja wzmacniająca strukturę drewnianego podłoża roztworem Paraloidu B-72 w toluenie. 13. Zabezpieczenie oryginalnej polichromii werniksem retuszerskim. 14. Uzupełnienie ubytków drewnianego podłoża, klejenie pęknięć drewna, wypełnienie szerszych szczelin wstawkami drewna. Uzupełnienie drobnych powierzchniowych ubytków drewna i wypełnienie otworów wylotowych po owadach masami kitowymi. 6

15. Uzupełnienie ubytków w warstwie zaprawy oraz opracowanie powierzchni kitów. 16. Uzupełnienie ubytków polichromii zgodnie z wcześniejszymi wynikami badań: Wykonanie retuszy konserwatorskich w miejscach przetarć i ubytków warstwy malarskiej. Wykonanie rekonstrukcji polichromii w obrębie większych ubytków metodą naśladowczą, przy użyciu farb wodnych oraz olejnożywicznych. 17. Końcowe zabezpieczenie powierzchni malowideł odpowiednimi werniksami. 18. Wykonanie końcowej dokumentacji powykonawczej wg obowiązującego schematu w trzech egzemplarzach. 3. DEKORACJA MALARSKA ŚCIAN I KOLUMN I. IDENTYFIKACJA OBIEKTU Obiekt: dekoracja malarska ścian i kolumn we wnętrzu kościoła pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, powiat nowotomyski Rodzaj: malarstwo ścienne na drewnie Autor polichromii: nieznany Czas powstania polichromii: rokokowa polichromia z ok. 1770 roku Materiał i technika polichromii: technika temperowa i olejna na drewnianym podłożu z elementami złoceń i srebrzeń Wymiary: Dekoracja malarska ścian prezbiterium: wys. 410 cm x 1030 cm Dekoracja malarska ścian nawy: wys. 430 cm x szer. 2800 cm Dekoracja malarska kolumn (4 szt.): wys. 460 cm x szer. 110 cm Dekoracja malarska pilastrów (8 szt.): wys. 430 cm x szer. 80 cm Miejsce przechowywania: kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, woj. wielkopolskie, powiat nowotomyski Właściciel i użytkownik obiektu: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, woj. wielkopolskie, powiat nowotomyski II. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH Konserwacja malarstwa ściennego: 1. Wykonanie wstępnych oględzin obiektu, inwentaryzacji oraz dokumentacji konserwatorskiej i fotograficznej stropu. 2. Wystawienie rusztowania. 3. Wykonanie odkrywek i sond stratygraficznych polichromii celem określenia rodzaju, techniki i chronologii nawarstwień oraz ustalenia pierwotnej kolorystyki i stopnia zachowania warstw pierwotnych. 4. Oczyszczenie powierzchni z kurzu, brudu i zanieczyszczeń mechanicznych. 5. Usunięcie przemalowań polichromii ścian i kolumn metodami mechanicznymi i chemicznymi. Wykonanie zabiegu końcowego doczyszczania powierzchni. 6. Kontrola przyczepności warstw polichromii do podłoża, podklejenie odspojeń. 7

7. Wzmocnienie osłabionych zapraw. 8. Podklejenie, wykonanie konsolidacji strukturalnej warstwy malarskiej i zaprawy. 9. Wymiana elementów konstrukcji drewnianej, w przypadkach, gdy uległy destrukcji w stopniu uniemożliwiającym skuteczną naprawę. 10. Zabezpieczenie powierzchni drewnianych nie pokrytych polichromią, w tym powierzchni wewnętrznych impregnatem grzybobójczym i owadobójczym o działaniu zwalczającym i profilaktycznym oraz preparatem ogniochronnym. 11. Dezynfekcja i dezynsekcja ścian przy zastosowaniu odpowiednich środków chemicznych. 12. Impregnacja wzmacniająca strukturę drewnianego podłoża roztworem Paraloidu B-72 w toluenie. 13. Zabezpieczenie oryginalnej polichromii werniksem retuszerskim. 14. Uzupełnienie ubytków drewnianego podłoża, klejenie pęknięć drewna, wypełnienie szerszych szczelin wstawkami drewna. Uzupełnienie drobnych powierzchniowych ubytków drewna i wypełnienie otworów wylotowych po owadach masami kitowymi. 15. Uzupełnienie ubytków w warstwie zaprawy oraz opracowanie powierzchni kitów. 16. Właściwe opracowanie powierzchni przeznaczonej pod złocenia i srebrzenia: kapitele kolumn, pilastry. Wykonanie konserwacji zachowanych partii złoceń, wypunktowanie złotem i srebrem w proszku lub w płatku. Wykonanie rekonstrukcji partii złoconych złotem płatkowym oraz partii srebrzonych srebrem w płatku. Położenie barwnych laserunków na partie srebrzone. 17. Uzupełnienie ubytków polichromii zgodnie z wcześniejszymi wynikami badań: Wykonanie retuszy konserwatorskich w miejscach przetarć i ubytków warstwy malarskiej. Wykonanie rekonstrukcji polichromii w obrębie większych ubytków metodą naśladowczą, przy użyciu farb wodnych oraz olejno żywicznych. 18. Końcowe zabezpieczenie powierzchni malowideł odpowiednimi werniksami. 19. Wykonanie końcowej dokumentacji powykonawczej wg obowiązującego schematu w trzech egzemplarzach. Fot. 4 Warstwa malarska na ścianach w kościele. Widoczne przemalowania oraz stan zachowania ścian kościoła. 8

Fot. 5 Kościół pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, wnętrze. Fot. 6 Kościół pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, wnętrze. Opracowała: mgr Anna Cybulska, dyplomowany konserwator malarstwa i rzeźby polichromowanej, nr dyplomu 2465/2003 UMK 9