CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W SŁUPCY ZESPÓŁ ASPERGERA Zestawienie bibliograficzne Wybór literatury dostępnej w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie Filia w Słupcy za lata 2000-2013 Opracowanie: Hanka Kasperska-Stróżyk Słupca 2014
Wstęp Zespół Aspergera potocznie określany jest jako łagodna odmiana autyzmu. W rzeczywistości jest to zaburzenie rozwojowe zaliczane do kategorii Rozległych Zaburzeń Rozwoju. Tę chorobę sklasyfikowano stosunkowo niedawno w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Jej leczenie rozwijane jest we współpracy z rodzicami dzieci dotkniętych tym zaburzeniem w oparciu o ich własne doświadczenia. Zespół Aspergera najczęściej dotyka chłopców. Charakterystyczne cechy zespołu Aspergera: trudności w interakcjach społecznych, specyficzne zainteresowania przyjmujące formę obsesji. Osoby z Aspergerem nie umieją rozpoznawać emocji, występuje u nich brak łączności między uczuciami i przeżyciami, a intelektem regulującym emocjonalny kontekst. Nie potrafią także interpretować zachowania czy emocji innych (nie rozpoznają pozawerbalnych wskazówek), w związku z tym ludzie z zespołem Aspergera mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych. Bardziej niż do osób przywiązują się do czynności traktowanych rytualnie. Osoby z zespołem Aspergera generalnie nie wykazują empatii w relacjach z innymi, są egocentryczne. Mimo braku upośledzenia umysłowego, osoby z zespołem Aspergera są mało elastyczne w myśleniu. Interesują się często wąską dziedziną, którą traktują niezwykle obsesyjnie, często kosztem innych dziedzin, co jest szczególnie widoczne w wieku szkolnym. Często wykazują ponadprzeciętne zdolności, na przykład niezwykłą pamięcią do dat, faktów, liczb czy postaci. Osoby z zespołem Aspergera mogą zrobić karierę jako inżynierowie, naukowcy czy analitycy. Mają tendencję do porządkowania otoczenia, lubią organizację, nie lubią zmian. Dorosłych cierpiących na Aspergera opisuje się często jako ekscentryków. WYDAWNICTWA ZWARTE 1. AUTYZM Autyzm / Hanna Olechnowicz // W : Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku / pod red. Tadeusza Pilcha. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, 2003. - s. 260-270 Sygnatura: 27160 t. 1 2. BRAGDON ALLEN D. Kiedy mózg pracuje inaczej : ADHD : alkoholizm : autyzm : déjá vu : dysleksja : leworęczność : słuch absolutny : pamięć fotograficzna : sezonowe zaburzenia afektywne : synestezja / Allen D. Bragdon, David Gamon ; przekł. [z ang.] Liliana Okupniak. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003 Sygnatura: 26341 3. BRAUNER ALFRED Dziecko zagubione w rzeczywistości : historia autyzmu od czasów baśni o wróżkach, fikcja literacka i rzeczywistość kliniczna / Alfred Brauner, Françoise Brauner ; tł. [z fr.] Tadeusz Gałkowski. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988 Sygnatura: 19819, 19820 4. DYNAMIKA Dynamika emocji : teoria i praktyka / red. nauk. Dariusz Doliński, Wojciech Błaszczak. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. - (Wykłady z Psychologii) Sygnatura: 28948 2
5. GAŁKOWSKI TADEUSZ Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym / Tadeusz Gałkowski. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995 Sygnatura: 23372 6. JAGIELSKA GABRIELA Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu : informacje dla pedagogów i opiekunów / Gabriela Jagielska. - Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2010. - (One Są Wśród Nas. Seria 2) Sygnatura: 28806 7. JAKLEWICZ HANNA Autyzm wczesnodziecięcy : diagnoza, przebieg, leczenie / Hanna Jaklewicz. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne : Wydawnictwo "Marabut", 1993 Sygnatura: 22081 8. JĘDRZEJEWSKA-WRÓBEL ROKSANA Kosmita / Roksana Jędrzejewska-Wróbel. - [Wyd. 2]. - Bielsko-Biała : Fundacja ING Dzieciom, 2009 Sygnatura: 28237 9. JĘDRZEJEWSKA-WRÓBEL ROKSANA Lucjan lew, jakiego nie znacie / Roksana Jędrzejewska-Wróbel. - [Wyd. 3]. - Bielsko-Biała : Fundacja ING Dzieciom; Warszawa: Muchomor, [2008?] Sygnatura: 28238 10. KENDALL PHILIP C. Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji / Philip C. Kendall ; przekł. [z ang.] Joanna Kowalczewska. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004. - (Psychologia Kliniczna) Sygnatura: 26441 11. MACIARZ ALEKSANDRA Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera : studium przypadku / Aleksandra Maciarz, Małgorzata Biadasiewicz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2000 Sygnatura: 25012 12. KUTSCHER MARTIN L. Dzieci z zaburzeniami łączonymi : ADHD, trudności w nauce, zespół Aspergera, zespół Touretta, depresja dwubiegunowa i inne zaburzenia / Martin L. Kutscher, Tony Attwood, Robert R. Wolff ; [tł. z ang. Robert Waliś]. - Warszawa : Wydawnictwo K. E. Liber, 2007. - (Biblioteka Rodzica i Pedagoga) Sygnatura: 28018 13. PISULA EWA Autyzm i przywiązanie : [studia nad interakcjami dzieci z autyzmem i ich matek] / Ewa Pisula. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003. - (Psychologia w Monografiach Naukowych / red. Jan Strelau, Dariusz Doliński ; 4) Sygnatura: 26013 3
14. PISULA EWA Autyzm u dzieci : diagnoza, klasyfikacja, etiologia / Ewa Pisula. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 Sygnatura: 25774 15. PISULA EWA Autyzm u dzieci : diagnoza, klasyfikacja, etiologia / Ewa Pisula.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 Sygnatura: 25105 16. RANDALL PETER Autyzm: jak pomóc rodzinie / Peter Randall, Jonathan Parker ; przekł. [z ang.] Sylwia Pikiel. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2001. - (Psychologia Dziecka) Sygnatura: 25517 17. TWORZYĆ Tworzyć czy odtwarzać? : rozważania o skutecznym planowaniu pracy z dziećmi oraz młodzieżą niepełnosprawnymi intelektualnie i z autyzmem / [red. merytoryczna Grażyna Kowalczyk]. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2009. - (Rozważania o...) Sygnatura: 28561 18. W STRONĘ W stronę podmiotowości osób niepełnosprawnych / pod red. Anny Klinik. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008. - (Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych ; T. 4) Sygnatura: 29334 19. WINCZURA BARBARA Dziecko z autyzmem : terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu / Barbara Winczura. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008 Sygnatura: 27973 20. WYBRANE Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem / red. Ewa Pisula, Dorota Danielewicz. - [Wyd. 2]. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008 Sygnatura: 27955 21. ZESPÓŁ ASPERGERA Zespół Aspergera / Aleksandra Maciarz // W : Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku / pod red. Tadeusza Pilcha. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, 2008. - s. 887-889 Sygnatura: 28081 t. 7 ARTYKUŁY Z CZASOPISM 1. ANALFABECI emocji [zmagania życiowe osób cierpiących na zespół Aspergera] / Anna Waligórska, Michał Waligórski // Charaktery. - 2012, nr 1, s.76-80 2. AUTYZM a praca / Agnieszka Czapczyńska // Remedium. - 2005, nr 3, s. 22-23 3. AUTYZM czy nie autyzm? / Anna Dubis // Edukacja i Dialog. - 2005, nr 7, s. 24-29 4
4. AUTYZM jako wynik zaburzeń we wczesnych etapach rozwoju człowieka / Marzena Górecka, Tomasz Hanć // Remedium. - 2011, nr 5, s. 6-7 5. AUTYZM problem wciąż nieznany / Małgorzata Błądek // Problemy Opiekuńczo Wychowawcze. 2013, nr 2, s. 16-20 6. AUTYZM u dzieci / Karolina Appelt // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 4, s. 40-41 7. BADANIA nad wykorzystaniem metody Ruchu Rozwijającego w pracy z dzieckiem autystycznym / Jacek Błeszyński // Wychowanie na co Dzień. - 2001, nr 12, s. 10-12 8. BADANIA różnicujące autyzm od zatrucia dzieci metalami ciężkimi / Jacek Błeszyński // Wychowanie na co Dzień. - 2003, nr 1-2, s. 23-25 9. BADANIE nad wykorzystaniem metody Ruchu Rozwijającego w pracy z dzieckiem autystycznym / Jacek Błeszyński // Wychowanie na co Dzień. - 2001, nr 12. s. 10-12 10. BIOLOGICZNE uwarunkowania autyzmu / Marzena Górecka, Tomasz Hanć // Remedium. - 2010, nr 2, s. 24-25 11. BYĆ sobą wśród innych rola świetlicy szkolnej w procesie dziecięcej integracji / Agata Sijer // Nauczanie Początkowe. - 2003/2004, nr 1, s. 71-78 12. CHŁOPCY z domku z kart [ojciec dwóch autystycznych synów opowiada o próbach zajrzenia do ich zamkniętego świata] / Jerzy Czerwiński // Charaktery. - 2010, nr 6, s. 110-113 13. DRAMA w pracy z dziećmi z zespołem Aspergera / Tomasz Ciećwierz // Remedium. 2013, nr 11, s. 20-21 14. DZIECKO z autyzmem w przedszkolu specjalnym / Marta Perekitko // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 4, s. 61-62 15. DZIECI zamknięte we własnym świecie / Ewa Pisula // Życie Szkoły. - 2003, nr 6, s. 324-327 16. DZIECI z zaburzeniami ze spektrum autyzmu wyzwaniem dla rodziców i wychowawców / Paulina Gołaska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 4, s. 14-19 17. DZIECI z zaburzeniami ze spektrum autyzmu / Paulina Gołaska, Anna Nowotnik // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 1, s. 23-27 18. DZIECKO autystyczne : metody i formy pracy w szkole / Katarzyna Patyk // Nowa Szkoła. - 2009, nr 5, s. 45-53 19. DZIECKO autystyczne w klasie szkolnej / Krystyna Barłóg // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. - 2001, nr 8-9, s. 26-28 20. DZIECKO autystyczne z zespołem Aspergera / Małgorzata Biadasiewicz // Szkoła Specjalna. - 2001 nr 2 s. 91-95 5
21. DZIECKO z Zespołem Aspergera / Magda Wójcik // Remedium. - 2005, nr 3, dod. s. 3 22. DZIEWCZĘTA i kobiety z zespołem Aspergera sukces czy porażka w szkole lub w pracy? / Agnieszka Rynkiewicz // Edukacja i Dialog. - 2009, nr 5, s. 18-22 23. Dziewczynka z chłopięcym umysłem / oprac. Agnieszka Czapczyńska // Remedium. - 2009, nr 2, s. 30-31 24. FOLIA bąbelkowa niepozorny sprzymierzeniec terapeuty / Maria Raszewska // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. - 2004, nr 6/7, s. 33-36 25. FUNKCJONOWANIE psychospołeczne rodziców i rodzeństwa dziecka autystycznego / Sylwia Błaszczyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2008, nr 3, s. 40-44 26. HIPOTERAPIA w usprawnianiu dzieci autystycznych / Izabela Zając, Jadwiga Pucher, Małgorzata Grabara // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. - 2002, nr 11, s. 8-10 27. INTEGRACJA czy izolacja / Jolanta Narewska, Elżbieta Woźniak // Życie Szkoły. - 2003, [nr] 6, s. 367-369 28. INTEGRACJA dziecka autystycznego z rówieśnikami / Jolanta Narewska, Elżbieta Woźniak // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2003, nr 4, s. 43-44 29. INTEGRACJA sensoryczna / Marta Wiśniewska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2006, nr 10, s. 18-20 30. INTEGRACYJNY turnus terapii twórczej / Anna Ostrowińska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 6, s. 22-25 31. JAK przygotować dziecko autystyczne do nauki szkolnej? / Katarzyna Patyk // Edukacja i Dialog. -2010, nr 1/2, s. 72-76 32. KACPER dziecko autystyczne / Magdalena Sowińska / Wychowanie w Przedszkolu. - 2006, nr 10, s. 43-45 33. KATEGORIE użytkowników wspomagającej i alternatywnej komunikacji / Wirginia Loebl // Szkoła Specjalna. - 2000, nr 5, s. 247-255 34. KIEDY Asperger dorasta razem z nami / Lee A. Wilkinson // Charaktery. - 2008, nr 12, s. 72-75 35. KONCEPCJA diagnozy rozwojowej w terapii dzieci z autyzmem i pokrewnymi zaburzeniami / Joanna Ławicka // Szkoła Specjalna. - 2007, nr 4, s. 296-305 36. METODY i formy pracy z uczniem autystycznym / Katarzyna Patyk // Nowa Szkoła. - 2012, nr 2, s. 19-28 37. MIEDZY terapią a przemocą / Anna Różalska, Ewa Szmytkowa // Niebieska Linia. - 2002, nr 4, s. 12-14 38. MOCNE strony autyzmu. Zespół Aspergera // Edukacja i Dialog. - 2009, nr 2, s. 52-56 6
39. MOJE spotkanie z dzieckiem autystycznym / Maria Pura // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2003, nr 4, s. 44-45 40. MOŻLIWOŚĆ edukacji : autyzm u dzieci z małych środowisk / Jadwiga Rafalska-Kawalec // Życie Szkoły. - 2005, nr 10, s. 21[599]-25[603] 41. NA imię mam Aspie / Krystyna Milewska // Charaktery. - 2007, nr 11, s. 66-69 42. NAJCZĘSTSZE błędy w postępowaniu z rodzicami dzieci autystycznych / Tadeusz Perzanowski // Problemy Opiekuńczo Wychowawcze. - 2013, nr 5, s. 27-31 43. O WSPÓŁPRACY z rodzicami dzieci niepełnosprawnych / Maria Raszewska, Krystyna Szoś // Szkoła Specjalna. - 2001, nr 3, s. 169-172 44. OSOBA z upośledzeniem umysłowym też staje się dorosła / Joanna Lach // Szkoła Specjalna. - 2003, nr 2, s. 95-97 45. OŚRODEK terapii dzieci autystycznych Giant Steps / Krzysztof Stachyra // Szkoła Specjalna. - 2008, nr 1, s. 73-75 46. PERCEPCJA sytuacji społecznego komunikowania się przez dziecko autystyczne / Halina Pawłowska-Jaroń // Szkoła Specjalna. - 2004, nr 3, s. 221-226 47. PODSTAWY terapii i edukacji dzieci z autyzmem / Dominika Słomińska // Życie Szkoły. - 2003, nr 6, s. 328-332 48. POMOC dziecku w klasie integracyjnej / Urszula Grygier // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 3, s. 43-44 49. PRACA z dzieckiem autystycznym / Ramona Klama // Wychowawcze w Przedszkolu. - 2000, nr 9, s. 554-555 50. PRACA z dziećmi autystycznymi w St. Colman's / Klaudia Mirosław // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2007, nr 5, s. 55-56 51. PRACUJĘ z dziećmi autystycznymi... / Małgorzata Ciemborowicz // Wychowanie w Przedszkolu. - 2000, nr 7, s. 428-429 52. PRZEGLĄD badań genetycznych koncepcji etiologii autyzmu / Jacek Błeszyński // Nowa Szkoła. - 2007, nr 3, s. 175-183 53. Psychospołeczne koncepcje uwarunkowania autyzmu / Marzena Górecka, Tomasz Hanć // Remedium. - 2010, nr 5, s.6-7 54. REFLEKSJE wokół komunikacji międzyludzkiej implikacje dla interwencji językowej osób z problemami porozumiewania / Wirginia Loebl // Szkoła Specjalna. - 2001, nr 3, s. 137-140 55. RODZICE dzieci autystycznych wobec sytuacji trudnych / Katarzyna Patyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2009, nr 7, s. 34-42 7
56. RODZINA a dziecko z zespołem Aspergera / Anna Kic, Dominika Popielska // Remedium. 2010, nr 3, s. 6-7 57. SKUTECZNIE i profesjonalnie: poradnik dla organizacji pozarządowych pracujących na rzecz dzieci i dorosłych z autyzmem i nie tylko / red. Anna Rajner, Michał Wroniszewski // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2003, [nr] 5, s. 63-64 58. SZKOŁA wobec potrzeb dziecka z zespołem Aspergera Aspergera perspektywy doświadczeń nauczyciela terapeuty / Edyta Kosior // Szkoła Specjalna. - 2009, nr 3, s. 204-217 59. TRUDNOŚCI w nauczaniu dzieci nie słyszących upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim z dodatkowymi sprzężeniami / Bernadeta Filek // Szkoła Specjalna. - 2004, nr 2, s. 139-142 60. UCZEŃ z autyzmem w publicznej szkole masowej / Izabela Krasiejko // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2008, nr 5, s. 30-36. 61. WIELOKIERUNKOWE podejście do diagnozy i wspomagania osób z autyzmem (optymalizacja) / Jacek Błeszyński // Szkoła Specjalna. - 2009, nr 1, s. 18-24 62. W strachu przed światem o uczniu z zespołem Aspergera / Ewa Jonakowska // Życie Szkoły. - 2013, nr 8, s. 36-39 63. WSPOMAGANIE rozwoju i rehabilitacja dzieci z genetycznie uwarunkowanymi zespołami zaburzeń / pod red. Władysława Dykcika, Andrzeja Twardowskiego // Szkoła Specjalna. - 2005, nr 2, s. 153-155 64. WSPÓŁWYSTĘPOWANIE autyzmu i zespołu Downa kontrowersje i trudności diagnostyczne / Paulina Gołaska // Remedium. - 2012, nr 11, s. 24-25 65. Z BADAŃ nad inteligencją i zdolnościami dzieci autystycznych / Barbara Winczura // Szkoła Specjalna. - 2000, nr 5, s. 235-241 66. ZABAWY dziecka autystycznego / Marta Pieróg // Edukacja i Dialog. - 2005, nr 7, s. 30-34 67. ZABURZENIA psychiczne u dzieci w wieku przedszkolnym. Autyzm. Zespół Aspergera / Izabela Gelleta-Mac // Wychowanie w Przedszkolu. - 2009, nr 5, s. 16-20 68. ZABURZENIA ze spektrum autyzmu przegląd teorii / Paulina Gołaska // Remedium. - 2011, nr 10, s. 6-7 69. ZAJĘCIA muzyko terapeutyczne dla dzieci z autyzmem / Iwona Jędrzejczyk // Problemy Opiekuńczo Wychowawcze. - 2013, nr 2, s. 21-22 70. ZESPÓŁ Aspergera i wysoko funkcjonujący autyzm : inny mózg : inny umysł / Agnieszka Rynkiewicz // Edukacja i Dialog. - 2009, nr 6, s. 20-25 71. ZROZUMIEĆ autystyczny świat / Elżbieta Marek // Życie Szkoły. - 2003, nr 6, s. 376-378 8
ZESTAWIENIA BIBLIOGRAFICZNE 1. AUTYZM i zespół Aspergera : (zestawienie bibliograficzne [za lata 1991-2008]) / oprac. Bożena Zwierzyńska // Nowa Szkoła. - 2009, nr 2, s. 55-60 2. http://www.bpsiedlce.pl/strona/81_zestawienia-bibliograficzne/287_psychologia/360_autyz m-u-dzieci-i-mlodziezy/ 3. http://www.pedagogiczna.edu.pl/zest218.htm 4. http://www.bibliotekapedagogiczna.lubsko.pl/n56.htm 5. http://e-pedagogiczna.edu.pl/upload/file/zasoby/zestawienia/zest243.pdf WYKAZ PRZYDATNYCH STRON WWW ( dostęp sprawdzony 18.03.2014r.) 1. http://www.autyzm.pl 2. http://www.dzieci.bci.pl/strony/autyzm/twoj.html Twój świat autyzmu, strona dla rodziców i wychowawców. 3. http://www.autismmedical.com 4. http:// www.dzieci.org.pl strona dzieci sprawnych inaczej. 5. http:// www.synapisis.waw.pl strona Fundacji Synapsis 6. http://niegrzecznedzieci.org.pl/asperger Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Ukrytymi Niepełnosprawnościami im. Hansa Aspergera 7. http://www.aspergers.com 8. http://www.aspergers.org 9. http://edurada.pl/artykuly/moje-dziecko-ma-zespol-aspergera-problemy-wychowawcze/ 10. http://www.partnerstwo-synapsis.pl/ 11. http://www.spoa.org.pl/ - Stowarzyszenie pomocy Osobom Autystycznym 12. http://rainman.wizytowka.pl/ 13. http://autyzm.wizytowka.pl/ 14. http://asperger.wizytowka.pl/ 15. http://autyzmpomoc.org.pl/ 16. http://autyzm-net.prv.pl/ 9