LISTA TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Literatura: 1. Przemiany dramatu jako gatunku literackiego. Dokonaj analizy wybranych utworów od antyku do współczesności. 2. Literackie portrety romantycznego kochanka. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady literatury polskiej i obcej. 3. Przemiana wewnętrzna jako motyw określający osobowość bohatera literackiego. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 4. Samotność z wyboru czy konieczności? Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 5. Konflikt pokoleń jego przyczyny i skutki. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie. 6. Wędrówka człowieka jako jeden z częstych motywów literackich. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane 7. Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 8. Topos śmierci heroicznej w literaturze. Przedstaw jego źródła i udowodnij popularność w epoce romantyzmu i literaturze współczesnej. 9. Wesele i ślub w literaturze. Omów funkcjonowanie tych motywów, analizując utwory literackie różnych epok. 10. Różne postawy wobec śmierci w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane 11. Motyw szaleństwa omów zagadnienie, analizując wybrane 12. Wizerunek człowieka zbuntowanego w literaturze różnych epok. Dokonaj analizy przyczyn, przejawów i skutków takiej postawy. 13. Obraz Sarmaty w literaturze baroku i oświecenia. Porównaj sposoby jego przedstawienia, analizując wybrane przykłady. 14. Biblia jako źródło wzorców osobowych. Omów wybrane postacie i nawiązania do nich w literaturze polskiej późniejszych epok. 15. Literackie lekcje dla władców. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady literatury polskiej i obcej. 16. Antyestetyzm w literaturze epoki baroku i współczesności. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 17. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej i obcej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów, analizując wybrane przykłady literatury polskiej i obcej z epoki romantyzmu i Młodej Polski. 1
18. Topos marności w literaturze różnych epok. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane 19. Marzenia o Raju i szczęściu - omów funkcje tego motywu, analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej. 20. Przedstaw funkcję konwencji naturalistycznej w kreowaniu świata przedstawionego, analizując wybrane utwory literatury epoki pozytywizmu i Młodej Polski. 21. Od radości życia do katastrofizmu. Scharakteryzuj różne postawy wobec życia i świata, odwołując się do wybranych dzieł literatury polskiej i obcej. 22. Małe ojczyzny w literaturze XIX i XX wieku. Omów ich obraz, analizując wybrane utwory. 23. Niepokoje egzystencjalne człowieka. Omów problem na przykładzie utworów literackich dwóch wybranych epok. 24. Polskie mity narodowe a rzeczywistość historyczna. Przedstaw zagadnienie, analizując teksty literackie różnych epok. 25. Wspomnienia jako element kompozycyjny i znaczeniowy w utworach literackich różnych epok. Omów, analizując wybrane teksty. 26. Metafizyka w literaturze - przedstaw problem, dokonując analizy i interpretacji wybranych utworów różnych epok. 27. Folklor jako inspiracja pisarzy epoki romantyzmu i Młodej Polski. Omów, analizując wybrane przykłady. 28. Kultura ziemiańska w literaturze staropolskiej. Dokonaj analizy wybranych utworów literatury. 29. Motyw Orientu w literaturze. Przedstaw różne sposoby funkcjonowania tego obrazu, analizując wybrane 30. Świat jako teatr w literaturze. Omów funkcjonowanie tego toposu, analizując wybrane utwory. 31. Groteska jako sposób kreacji świata. Przedstaw tę kategorię estetyczną i omów jej funkcję, analizując wybrane 32. Wierność i kompromis w życiu bohaterów literackich. Omów, analizując wybrane utwory epoki Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. 33. Literatura pamiętnikarska. Przedstaw jej cechy gatunkowe i funkcje, odwołując się do wybranych utworów epoki baroku i romantyzmu. 34. Tendencje do heroizacji i deheroizacji bohaterów w literaturze polskiej. Omów problem, analizując wybrane przykłady z epoki średniowiecza i współczesności. 35. Nauka i technika w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie różnych epok. 36. Konfrontacje wyobrażeń z rzeczywistością. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie różnych epok. 37. Świat i bohaterowie w dramacie współczesnym. Omów zagadnienie, analizując wybrane 38. Różne wizerunki podmiotu mówiącego w liryce i ich funkcja. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady liryki wybranych epok. 2
39. Koncepcje artysty w życiu społecznym i narodowym. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie różnych epok. 40. Swoistość sztuki reportażu literackiego na tle poetyki gatunku. Określ ją, odwołując się do wybranych współczesnych reportaży. 41. Przestrzeń jako bohater literacki. Określ sposoby kreacji i jej funkcje na podstawie analizy oraz interpretacji tekstów wybranego pisarza. 42. Odwołując się do wybranych utworów pozytywizmu, przedstaw różne sposoby przekazywania prawdy historycznej w literaturze tej epoki. 43. Scharakteryzuj cechy i sposoby kreowania bohaterów wybranych powieści poetyckich epoki romantyzmu. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane 44. Utwór liryczny jako rozrachunek poety z własną przeszłością. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 45. Analizując wybrane utwory literackie Młodej Polski, przedstaw różnorodne sposoby wykorzystywania motywu zmierzchu. 46. Różne typy bohaterów w literaturze współczesnej. Scharakteryzuj je, analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej. 47. Porównaj sposoby wykorzystania mitów i legend średniowiecza w wybranych utworach literatury współczesnej. 48. Różne wizje przyszłości w literaturze fantastycznonaukowej. Scharakteryzuj je, analizując wybrane powieści. 49. Obrazy miejsc sakralnych w literaturze. Przedstaw je i określ ich funkcje w budowaniu przesłania dzieła literackiego, odwołaj się do wybranych utworów. 50. Dzieciństwo jako kraina mityczna. Zinterpretuj i porównaj różne obrazy kraju lat dziecinnych w wybranych utworach literackich. 51. Błędy młodości i ich wpływ na późniejsze losy bohaterów. Omów, analizując wybrane 52. Wojna i miłość. Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw sposób łączenia tych dwóch motywów przez pisarzy w literaturze XX wieku. 53. Wielkie monologi literackie ich funkcja i cel w utworze. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty z dwóch epok. Zwróć uwagę na środki artystycznego wyrazu służące ekspresji wypowiedzi. 54. Wielka literatura nie wstydzi się humoru. Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw różne typy i funkcje komizmu. 55. Wybór jako nieodzowny element w życiu człowieka. Analizując celowo dobrane utwory, scharakteryzuj bohaterów literackich, którzy dokonywali w życiu różnych wyborów. 56. Przedstaw i porównaj literackie portrety matek w dziełach twórców różnych epok. 57. Miłość - cierpienie, zabawa, radość, zapomnienie czy.? Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane erotyki. 58. Różne oblicza zła w literaturze współczesnej polskiej i obcej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 59. Różne spojrzenia na wieś i jej mieszkańców w literaturze polskiej. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady z różnych epok. 3
Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki: 1. Różne konwencje artystyczne w sposobie przedstawiania przyrody tatrzańskiej w literaturze i malarstwie. Odwołaj się do wybranych przykładów. 2. Związek literatury muzyką. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie i muzyczne romantyzmu i Młodej Polski. 3. Komedia źródłem wiedzy o człowieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 4. Od Zielonego Balonika do Kabaretu Moralnego Niepokoju - stare i nowe oblicze polskiego kabaretu. Omów zachodzące w nim przemiany analizując wybrane przykłady. 5. Impresjonizm i sposoby jego wyrażania w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy wybranego materiału. 6. Motywy mitologiczne w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła. 7. Porównaj sposoby charakteryzowania określonej warstwy społecznej w wybranych utworach literackich dwudziestolecia międzywojennego i ich ekranizacjach. 8. Odwołując się do wybranych przykładów z literatury i malarstwa, porównaj różne sposoby przedstawiania lęku w dziele sztuki. 9. Różne sposoby tworzenia kolorytu lokalnego w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory z jednej epoki (np. romantyzmu). 10. Symboliczne znaczenie barw w utworze literackim i dziele malarskim. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury jednej epoki (np. Młodej Polski). 11. Różne sposoby ukazywania ludzkiego ciała. Porównaj je, analizując przykłady z literatury i sztuki współczesnej. 12. Literackie i fotograficzne świadectwa czasu wojny. Porównaj wartości poznawcze interpretowanych przykładów literatury faktu i zdjęć reportażowych. 13. Jak się buduje nastrój grozy? Porównaj zabiegi artystyczne wykorzystywane przez literaturę i film. 14. Metody budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu teatralnym (analiza wybranego dzieła literackiego i jego realizacji scenicznej). 4
15. Artystyczne interpretacje wybranego powstania narodowego w literaturze i malarstwie (analiza porównawcza dzieł). 16. Symbol jako środek wyrazu w literaturze, malarstwie omów jego najciekawsze Twoim zdaniem wykorzystania. Scharakteryzuj kryteria oceny, którymi się posłużyłeś przy wyborze. 17. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacja dzieł literatury polskiej. Zanalizuj wybrane przykłady. 18. Literatura jako tworzywo dla filmu. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 19. Literackie i filmowe powroty do dzieciństwa. Przedstaw, analizując wybrane dzieła. 20. Najsłynniejsze pary miłosne w literaturze i filmie. Omów ich kreacje, analizując wybrane dzieła. 21. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów sposoby przedstawiania tego zagadnienia, analizując wybrane dzieła. 22. Postać ojca jako motyw w literaturze i filmie. Analizując wybrane dzieła, zwróć uwagę na język przekazu literackiego i filmowego. Język: 1. Jak pisano o miłości? Omów, analizując język wybranych utworów literackich epoki romantyzmu i współczesności. 2. Komizm językowy w literaturze polskiej i obcej. Analizując wybrane utwory, przedstaw jego funkcje i różne sposoby realizacji. 3. Eksperymenty językowe w poezji polskiej XX wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 4. Uczucia w języku bohatera literackiego. Przedstaw językowe środki ekspresji w dziełach literackich wybranej epoki. 5. Omów funkcje środków językowych na przykładzie wybranych reklam prasowych, radiowych, telewizyjnych. 6. Język wybranego środowiska zawodowego. Zanalizuj leksykę, frazeologię, składnię w wypowiedziach wybranych grup. 5
7. Indywidualizacja języka bohaterów literackich. Omów jej sposoby na wybranych przykładach z epoki pozytywizmu i Młodej Polski. 8. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze epoki romantyzmu i Młodej Polski. Omów na wybranych przykładach. 9. Styl potoczny jego cechy i funkcje w literaturze pozytywistycznej i współczesnej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 10. Język prasy. Omów różne rodzaje stylu publicystycznego, analizując wybrane przykłady. 11. Zapożyczenia językowe i wyrazy modne. Omów problem, analizując zebrany materiał językowy. 12. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 13. Środki poetyckiego obrazowania w prozie XX wieku. Omów je na wybranych przykładach. 14. Przedstaw charakterystyczne cechy języka internautów na przykładach wypowiedzi z wybranych list dyskusyjnych. 15. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach tekstów kabaretowych. 16. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 17. Błędy językowe na wybranych przykładach prasowych i telewizyjnych przeanalizuj ich przyczyny i mechanizm powstawania. 18. Określ funkcję retorycznych środków językowych, analizując wybrane dzieła literatury współczesnej. 19. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych utworów. 20. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter. 21. Język jako źródło wiedzy o życiu minionych pokoleń. Przedstaw zagadnienie, analizując warstwę językową wybranych utworów pamiętnikarskich z określonej epoki. 22. Różne sposoby indywidualizacji języka poetyckiego. Scharakteryzuj je na wybranych przykładach utworów poetów należących do określonej grupy poetyckiej. 6