OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk nazwa inicjatywy nazwa podmiotu dokładny adres województwo Program budowy mieszkań socjalnych / obiektów użyteczności publicznej systemem szkoleń osób bezrobotnych. Powiat Nyski Powiatowy Urząd Pracy w Nysie ul. Słowiańska 19, 48-300 Nysa opolskie telefon 77 448 99 28 adres strony internetowej www.pup.nysa.pl faks 77 448 99 17 adres e-mail sekretariat@pup.nysa.pl, m.krzysik@pup.nysa.pl 2. Rodzaj(e) współpracy (zaznacz): miedzy sąsiednimi gminami między sąsiednimi gminami i powiatami miedzy województwami gmin i powiatu gmin i powiatów z województwem inne.. 3. Przedmiot współpracy Współpraca Powiatu Nyskiego oraz Gmin Paczków, Otmuchów oraz Nysa zaowocowała programem budowy mieszkań socjalnych/obiektów użyteczności publicznej poprzez szkolenia bezrobotnych polegające na pionierskim (w skali Europy) i efektywnym wykorzystaniu powszechnego w Polsce systemu kursów i przekwalifikowań bezrobotnych. W ramach kursów budowlanych bezrobotni uczą się zawodu, a efektem finalnym są domy/mieszkania/żłobki/przedszkola dla najuboższych rodzin. Projekt oparty o ideę samopomocy jest bardzo korzystny finansowo, bowiem koszt budowy są znacznie niższe niż ceny rynkowe. 4. Opis działań Brak mieszkań socjalnych, wzrost zjawiska migracji związanego z rozbijaniem rodzin, brak miejsc w żłobkach i przedszkolach, a także olbrzymi odsetek osób bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych (ponad 40% ogółu bezrobotnych) to główne powody zainicjowania i zrealizowania programu budowy domów/żłobków/przedszkoli poprzez system szkoleń
osób bezrobotnych. Większość kursów i szkoleń realizowanych przez instytucje rynku pracy polegała na zaprzepaszczaniu pracy i wysiłku bezrobotnych biorących udział w szkoleniach. Zdarzało się, że na jednym kursie murarskim jedna grupa budowała murek, a druga go burzyła. Tym samym cała energia i zapał osób bezrobotnych szła na marne. Dzięki zmianie filozofii szkoleń powstawały, powstają i będą powstawać w powiecie nyskim obiekty służące ludziom i najbardziej potrzebującym rodzinom. Bezrobotni szkoląc się zbudowali i nadal budują - prawdziwe mieszkania dla najbiedniejszych rodzin, a także żłobek i przedszkole. W ramach kursów budowlanych niewykwalifikowani bezrobotni w Paczkowie uczyli się zawodu stawiając pod profesjonalnym nadzorem prawdziwy dom, w którym zamieszkało 12 rodzin od lat oczekujących na własne mieszkanie. W Maciejowicach pod Otmuchowem powstaje kolejny tego typu obiekt, a w Kępnicy koło Nysy przy świetlicy wiejskiej budujemy przedszkole. Także w Paczkowie w ramach systemu szkoleń bezrobotni wyremontowali część budynku, w którym będzie działał oddział żłobkowy. Zainicjowanie i realizacja projektu było efektywnym, racjonalnym oraz celowym działaniem na rzecz doskonalenia umiejętności zawodowych osób bezrobotnych skutkującym zbudowaniem prawdziwych mieszkań dla najbiedniejszych rodzin, żłobków czy przedszkoli. Projekt promował również odpowiedzialną działalność w zakresie polityki prorodzinnej. W ten sposób powstał oryginalny i nowatorski w skali Europy projekt dzięki któremu duża część z osób biorących w nim udział znalazło pracę, 12 rodzin otrzymało mieszkanie w domu wybudowanym przez osoby bezrobotne w Paczkowie, a już niebawem uruchomione zostaną oddziały żłobkowe i przedszkolne, a także zostanie oddany do użytku kolejny dom dla rodzin oczekujących na własne mieszkanie. Początkowo po rozmowach prowadzonych z lokalnymi władzami zainteresowanie uczestnictwem w projekcie wyraził Burmistrz Paczkowa. W ramach porozumienia Gmina Paczków przygotowała nieruchomość pod względem formalno prawnym, dokumentację techniczną, pozwolenie budowlane oraz zabezpieczyła część materiałów budowlanych, a także doprowadziła do domu media oraz uzbroiła go w liczniki zużycia wody i energii elektrycznej. Zapewnienie maszyn i urządzeń, kadry nadzorującej budowę, w tym kierownika budowy, środków ochrony osobistej, wykładowców i instruktorów należało (w ramach organizacji kursów) do Powiatowego Urzędu Pracy. Szkolenia realizowane były przez jednostkę szkolącą (Centrum Kształcenia Praktycznego w Nysie). Cykl szkoleń realizowanych przez PUP Nysa obejmował 176 osób: murarz-zbrojarz-betoniarz, murarz-tynkarz, murarz-malarz, murarz-cieśla, murarz-dekarz, elektromonter instalacji elektrycznych, monter instalacji c.o., elektryk z uprawnieniami E do 1 kv, szkolenie z zakresu wykańczania wnętrz.
Jego efektem było oddanie do użytku w listopadzie 2008 r. dwupiętrowego bloku z 12 mieszkaniami, które zostały przekazane rodzinom oczekującym na lokal socjalny (głównie samotne matki). Niespełna 120 złotych za metr kwadratowy powierzchni użytkowej tyle wyniósł koszt budowy budynku mieszkalnego dla 12 rodzin, które od lat oczekiwały na własne lokum. - podpisanie porozumienia partnerskiego pomiędzy PUP Nysa a Urzędem Miejskim w Paczkowie = marzec 2006 r. - rozpoczęcie cyklu szkoleniowego = maj/czerwiec 2006 r. - zakończenie cyklu szkoleniowego = wrzesień 2008 r. - oddanie mieszkań do użytku = listopad 2008 r. W 2012 roku w ramach systemu szkoleń rozpoczęliśmy współpracę z Gminą Otmuchów w celu budowy kolejnego domu, w którym będą się mieścić mieszkania komunalne. Także w 2012 roku dzięki pozyskaniu środków w ramach projektu Mały Wielki Nysanin, który współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego rozpoczęliśmy współpracę z Gminą Nysa i Paczków w ramach tych działań powstają tam oddział żłobkowy oraz przedszkole. Dodatkowo dzięki przeszkoleniu w zakresie opieki nad dziećmi do lat 3, 11 bezrobotnych kobiet zyskało możliwość zatrudnienia w powstających instytucjach. W projekcie udział wzięło 5 partnerów: 1. Powiat Nyski - Powiatowy Urząd Pracy pomysłodawca, inicjator i realizator programu. 2. Urząd Miejski w Paczkowie partner projektu, który pełnił rolę inwestora ds. budowy mieszkań i żłobka w Paczkowie, 3. Urząd Miejski w Otmuchowie partner projektu, który pełnił rolę inwestora ds. budowy mieszkań w Maciejowicach, 4. Urząd Miejski w Nysie partner projektu, który pełnił rolę inwestora ds. budowy przedszkola w Kępnicy, 5. Centrum Kształcenia Praktycznego jednostka szkoląca / nadzór i prowadzenie szkoleń osób bezrobotnych. Model organizacyjny można przedstawić w kilku punktach: Jednostka samorządu terytorialnego: - przygotowanie terenu pod inwestycję, - zabezpieczenie inwestycji pod kątem formalno-prawnym, - przygotowanie dokumentacji technicznej, - zapewnienie części materiałów budowlanych. Powiatowy urząd pracy: - organizacja kursów dla bezrobotnych, - obsługa formalna szkoleń.
Jednostka szkoleniowa: - przeprowadzenie szkoleń, - zapewnienie kadry. 5. Ocena efektów Realizowane przedsięwzięcie jest pierwszym tego typu w Polsce. Jego innowacyjność polegała przede wszystkim na efektywnym wykorzystaniu środków finansowych przeznaczonych na szkolenia osób bezrobotnych. Jak pokazał projekt zrealizowany i stale realizowany przez nyski urząd pracy środki te mogą w dużym stopniu wspierać nie tylko rozwój budownictwa dla najbiedniejszych rodzin, ale całego lokalnego systemu opieki społecznej. Dzięki uniwersalności tego typu przedsięwzięcia może być ono z łatwością powielane w całej Polsce i Europie. Efekty projektu mają trwały i powtarzalny charakter coraz więcej instytucji samorządowych jest zainteresowanych realizowaniem projektu na własnym terenie. W perspektywie długofalowej ten system może być szerokim i realnym wsparciem w procesie dostosowywania osób bezrobotnych do potrzeb rynku pracy przy jednoczesnym wspieraniu polityki prorodzinnej. W 2010 roku projekt zdobył prestiżową Europejską Nagrodę Przedsiębiorczości i był promowany w Europie przez Komisję Europejską jako dobra praktyka. Niestety w Polsce wydarzenie to przeszło praktycznie niezauważone i projekt nie jest w Polsce rozpowszechniany. Umieszczenie naszej inicjatywy w Witrynie Obywatelskiej z pewnością spowodowałaby wzrost popularności projektu w Polsce. System budowy domów / obiektów użyteczności publicznej (żłobków, przedszkoli, domów spokojnej starości itp.) poprzez szkolenia osób bezrobotnych w obecnych kryzysowych czasach z pewnością stanowiłby realne i istotne wsparcie dla samorządów, które mogłyby realizować prorodzinne inwestycje za około 40% ich wartości kosztorysowej. Warto przy tej okazji wskazać, że działania w ramach systemu szkoleń bezrobotnych wspierają ideę Karty Dużej Rodziny oraz w perspektywie czasu z pewnością przyczynią się do walki z depopulacją. Środki finansowe jakimi dysponują instytucje rynku pracy na szkolenia osób bezrobotnych pozwalają na realizowanie co najmniej 1 procesu szkoleniowego rocznie w każdym powiecie w Polsce. W skali kraju daje to tysiące biednych rodzin pod własnym dachem... Witryna Obywatelska może do tego doprowadzić. 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Budżet budowy domu w Paczkowie wyniósł 420.000 zł. W realizację projektu zaangażowani byli pracownicy Powiatowego Urzędu Pracy w Nysie oraz Centrum Kształcenia Praktycznego w Nysie i Urzędu Miejskiego w Paczkowie. Podczas obecnej edycji projektu zaangażowani są dodatkowo pracownicy Urzędu Miejskiego w Otmuchowie oraz Urzędu Miejskiego w Nysie.
Zapewnienie maszyn i urządzeń, kadry nadzorującej budowę, w tym kierownika budowy, środków ochrony osobistej, wykładowców i instruktorów należało (w ramach organizacji kursów) do Powiatowego Urzędu Pracy. Gminy zapewniły dokumentację techniczną, pozwolenie budowlane oraz zabezpieczyły część materiałów budowlanych. W przypadku Paczkowa i Otmuchowa gmina doprowadziła także do domu media oraz uzbroiła go w liczniki zużycia wody i energii elektrycznej. Dzięki temu koszty budowy obiektów w ramach naszego systemu to jedynie ok. 40% kosztów rynkowych. 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Z uwagi na pionierski charakter przedsięwzięcia początkowo spotykaliśmy się z wieloma głosami sceptycznymi zarówno co do samego pomysłu, jak i kosztów związanych z inwestycją. Problemem był też wkład własny, jaki samorządy musiały wnieść, aby zabezpieczyć inwestycję pod kątem materiałów budowlanych. Jednak po przeanalizowaniu wszystkich za i przeciw, jako pierwszy zdecydował się na współpracę Burmistrz Paczkowa. Sukces tego przedsięwzięcia sprawił, że obecnie realizujemy inwestycje z porozumieniu z trzema gminami powiatu. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu W realizacji tego typu przedsięwzięcia konieczne jest pełne i partnerskie zaangażowanie zainteresowanych podmiotów. Zachętą dla tego typu bliźniaczych projektów jest z całą pewnością wymiar społeczny czyli realizacja polityki prorodzinnej oraz wymiar ekonomiczny czyli realizacja inwestycji za 40% jej kosztorysowej wartości. Ponadto osoby bezrobotne zaangażowane w projekt najczęściej po zakończeniu w nim udziału znajdują pracę na otwartym rynku pracy. Wdrożenie i realizacja programu jest bardzo prosta. Wystarczy porozumienie regulujące działania wszystkich partnerów zaangażowanych w projekcie ogólna zasada to współpraca pomiędzy samorządem (pełniącym rolę inwestora), urzędem pracy (organizatorem szkoleń osób bezrobotnych) oraz jednostką szkolącą (wykonawcą szkoleń). Powiatowy Urząd Pracy w Nysie oczywiście udostępnia wszelkie dokumenty i chętnie przyjmuje delegacje z gmin / powiatów zainteresowanych realizacją tego typu projektów na swoim terenie.