Samorządowa jednostka organizacyjna ZAŁOŻENIA UCHWAŁY ANTYSMOGOWEJ DLA MIEJSCOWOŚCI UZDROWISKOWYCH WSTĘPNE KONSULTACJE SAMORZĄDOWE W SPRAWIE UCHWAŁY ANTYSMOGOWEJ INSTYTUT ROZWOJU TERYTORIALNEGO Maciej Zathey Przewodniczący Zespołu roboczego ds. jakości powietrza 1
ZASADNOŚĆ PODJĘCIA UCHWAŁY ANTYSMOGOWEJ DLA MIEJSCOWOŚCI UZDROWISKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2
Nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska Nowelizacja Ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 96) ma wspomagać i zintensyfikować realizację działań służących poprawie jakości powietrza w Polsce. Sejmik województwa może, w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi lub na środowisko, wprowadzić ograniczenia lub zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw jak również w zakresie rodzaju stosowanych paliw. 3
Zespół Roboczy ds. jakości powietrza na Dolnym Śląsku Zarządzeniem nr 29/2016 Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 7 marca 2016 r. powołany został Zespół roboczy ds. jakości powietrza w województwie dolnośląskim. Celem prac Zespołu jest m.in. zarekomendowanie Zarządowi Województwa: 1) działań naprawczych, 2) granic obszarów, dla których należy wprowadzić uchwały w sprawie ograniczenia lub zakazu w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, 3) przygotowanie projektu uchwały mającej na celu wprowadzenie na terenie województwa ograniczeń lub zakazów lub innych działań w zakresie emisji z instalacji spalania paliw. 4
Jakość powietrza w uzdrowiskach 1. Na przestrzeni lat 2013-2015 utrzymują się ponadnormatywne stężenia pyłu PM10 oraz przekroczenia B(a)P w powietrzu na obszarze poszczególnych uzdrowisk. Lp. Nazwa uzdrowiska 2013 rok 2014 rok 2015 rok 1 Jelenia Góra-Cieplice PM10 rok,pm10-doba, B(a)p PM10-doba, B(a)p PM10-doba, B(a)p 2 Duszniki-Zdrój PM10-doba, B(a)p Brak przekroczeń B(a)p 3 Kudowa-Zdrój PM10-doba, B(a)p Brak przekroczeń B(a)p 4 Lądek-Zdrój PM10-doba, B(a)p Brak przekroczeń B(a)p 5 Polanica-Zdrój PM10-doba, B(a)p PM10-doba, B(a)p PM10-doba, B(a)p 6 Szczawno-Zdrój PM10-doba, B(a)p PM10-doba, B(a)p PM10-doba, B(a)p 7 Czerniawa-Zdrój B(a)p Brak przekroczeń Brak przekroczeń 8 Jedlina-Zdrój B(a)p Brak przekroczeń Brak przekroczeń 9 Świeradów-Zdrój PM10-doba, B(a)p Brak przekroczeń Brak przekroczeń 10 Długopole-Zdrój Brak przekroczeń Brak przekroczeń Brak przekroczeń 11 Przerzeczyn-Zdrój Brak przekroczeń Brak przekroczeń Brak przekroczeń
Program ochrony powietrza 2. W Programie ochrony powietrza wskazane są m.in. gminy uzdrowiskowe, w których stwierdzono obszary przekroczeń: poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 (24-godz.): 1) Jelenia Góra, 2) Szczawno Zdrój, 3) Polanica Zdrój poziomu docelowego benzo(a)pirenu: 1) Duszniki-Zdrój, 2) Kudowa-Zdrój, 3) Jedlina-Zdrój, 4) Szczawno-Zdrój, 5) Polanica-Zdrój, 6) Lądek-Zdrój, 7) Świeradów-Zdrój 8) m. Jelenia Góra.
Zasadność podjęcia uchwały 3. Zagrożenie utraty przez gminy uzdrowiskowe statusu z uwagi na zakwalifikowanie gmin uzdrowiskowych do klasy C (strefa dolnośląska) ze względu na występujące przekroczenia stężeń substancji oraz notowane w uzdrowiskach przekroczenia stężeń substancji w powietrzu na przestrzeni ostatnich 3 lat. 4. Występujące niekorzystne scenariusze meteorologiczne, obejmujące cisze wiatrowe, niskie położenie warstwy inwersyjnej oraz niże baryczne, które utrudniają dyspersję zanieczyszczeń z uwagi na położenie uzdrowisk w obszarach górskich i podgórskich (z wyjątkiem Przerzeczyna-Zdrój).
ZAŁOŻENIA DO UCHWAŁY ANTYSMOGOWEJ DLA MIEJSCOWOŚCI UZDROWISKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 8
Założenia do projektu uchwały: RODZAJE INSTALACJI Rodzaje instalacji wskazane w uchwale to instalacje, w których następuje spalanie paliw stałych jeżeli: dostarczają ciepło do systemu centralnego ogrzewania lub; wydzielają ciepło poprzez: bezpośrednie przenoszenie ciepła lub bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z przenoszeniem ciepła do cieczy lub bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z systemem dystrybucji gorącego powietrza. Przedmiot uchwały dotyczy każdego obywatela i podmiotu, który eksploatuje wskazane w uchwale instalacje, bez względu na posiadany tytuł prawny do instalacji - celem uchwały jest sposób eksploatacji instalacji. Z definicji uchwała nie ma zastosowania do instalacji, dla których wymagane jest uzyskanie stosownego pozwolenia lub zgłoszenia (art. 96 ust. 8 ustawy POŚ).
Założenia do projektu uchwały: PALIWA DOPUSZCZONE DO STOSOWANIA Dopuszcza się stosowanie wyłącznie następujących rodzajów paliw: paliwa gazowe np. gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany, propanbutan, biogaz rolniczy lub inne rodzaje gazu palnego w rozumieniu art. 3 pkt 3a ustawy Prawo energetyczne paliwa ciekłe: lekki olej opałowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 8 ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw Ww. paliwa powodują kilkaset razy mniejszą emisję pyłów i B(a)P niż paliwa stałe! Spośród paliw ciekłych wskazanych w uchwale wyłączone z dopuszczenia do stosowania zostały ciężkie oleje opałowe ze względu na niekorzystny wpływ ich spalania na emisję zanieczyszczeń do powietrza. Terminy obowiązywania ograniczeń: od dnia 1 stycznia 2024 r. dla instalacji I S T N I E J Ą C Y C H od dnia 1 stycznia 2018 r. dla instalacji N O W Y C H
Założenia do projektu uchwały: PALIWA ZAKAZANE Zakazuje się stosowania od dnia 1 stycznia 2018 r.: węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla, mułów węglowych i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem, biomasy stałej o wilgotności powyżej 20%.
Założenia do projektu uchwały: OBOWIĄZKI PODMIOTÓW Uchwała dopuszcza użytkowanie instalacji istniejących na paliwa stałe do 2024 r. Jednocześnie uchwałą wprowadza się zakaz stosowania węgla brunatnego i tzw. odpadów węglowych. Uchwała wprowadza dodatkowy obowiązek dla podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli jej realizacji, tj. posiadanie dokumentacji potwierdzającej spełnienie wymagań stosowanego paliwa (sprzedawca węgla powinien na żądanie kupującego przekazywać dokument potwierdzający parametry węgla - jego wartość opałową, zawartość popiołu i siarki.
Założenia do projektu uchwały Uchwała nie wskazuje sposobu i celu wykorzystania paliw dopuszczonych do stosowania. Regulacja obejmuje więc zarówno instalacje wykorzystywane w celach grzewczych, jak również w celach przygotowania żywności i innych: nie można przewidywać wyjątków dla procesów, które tę emisję również powodują - celem uchwały jest doprowadzenie do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza przebieg procesu spalania i emisja zanieczyszczeń związana ze stosowaniem paliw stałych jest identyczna bez względu na cel stosowania paliw, równość traktowania podmiotów i zasada sprawiedliwości społecznej. Ograniczenia i zakazy określone w uchwale będą obowiązywały przez cały rok.
Skutki postanowień uchwały na nowe inwestycje Uchwała antysmogowa jest aktem prawa miejscowego i stanowi źródło prawa powszechnie obowiązującego w granicach obszaru wskazanego w uchwale. Istnieje konieczność uwzględnienia zapisów uchwały w toku rozstrzyganych spraw. W prowadzonych postępowaniach administracyjnych, między innymi w oparciu ustawę: o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Prawo budowlane uchwała antysmogowa ma charakter wiążący w przypadku ustalania warunków dla poszczególnych inwestycji w zakresie dopuszczalnych rodzajów paliw ze względu na wymogi ochrony powietrza, a obowiązek ten będzie egzekwowany przy podejmowaniu działań inwestycyjnych.
Kontrola przestrzegania postanowień uchwały Straże gminne na postawie art. 10 ust. 1 ustawy o strażach gminnych Policja na podstawie art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy o Policji Marszałek województwa, starosta, wójt, burmistrz i prezydent miasta na podstawie art. 379 w zw. z art. 378 ustawy Prawo ochrony środowiska dot. kontroli podmiotów nie będących działalnością gospodarczą (w zakresie objętym właściwością tych organów), Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o Inspekcji ochrony środowiska dot. kontroli podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (w zakresie objętym swoją właściwością).
Sankcje w przypadku naruszenia postanowień uchwały Kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa przyjętej na podstawie art. 96, podlega karze grzywny - art. 334 ustawy POŚ Zgodnie z art. 24 Kodeksu wykroczeń, grzywna wynosi od 20 zł do 5 000 zł, przy czym w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy 1 000 zł (art. 96 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Organami uprawnionymi do nakładania mandatów na podstawie art. 334 ustawy POŚ na gruncie aktualnego stanu prawnego jest Policja (jako organ powołany m.in. do wykrywania wykroczeń i ścigania ich sprawców) i Inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska (wyłącznie w ramach prowadzonych kontroli)
Samorządowa jednostka organizacyjna Maciej Zathey czystepowietrze@irt.wroc.pl INSTYTUT ROZWOJU TERYTORIALNEGO 17