POMORSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W GDAŃSKU Wydział Polityki Społecznej P R O T O K Ó Ł z kontroli problemowej wykorzystania przez organizacje pozarządowe środków budżetowych przekazanych przez Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku w na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w ramach Otwartego Konkursu Ofert Wojewody Pomorskiego na realizację zadań publicznych z zakresu pomocy społecznej Edycja 2011.
2 I. Zasady i warunki organizacji kontroli Działając na podstawie art. 28 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.), art. 17 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (jt. Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.), w związku z art. 25 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm), rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) oraz umów zawartych w ramach Otwartego Konkursu Ofert Wojewody Pomorskiego edycja 2011, przeprowadzona została kontrola problemowa w Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA w Kwidzynie, obejmująca wykorzystanie w 2011 r. środków budżetowych przekazanych przez Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej. Kontrolę przeprowadzono w siedzibie tej Organizacji (Plac Plebiscytowy 2/16), gdzie mieści się również punkt wsparcia i terapii dla osób z autyzmem i ich rodzin. Celem kontroli była ocena realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej przez Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA w Kwidzynie na podstawie umowy zawartej w 2011 r. z Wojewodą Pomorskim. Przedmiotem badania kontrolnego w szczególności było ustalenie: - merytorycznej poprawności realizacji zadań, - prawidłowości gospodarowania środkami dotacyjnymi w zakresie zgodności realizowanego zadania z zapisami umowy zawartej z Wojewodą ( w tym zachowanie określonego w umowie poziomu udziału dotacji z budżetu Wojewody w całości kosztów zadania), - prawidłowości ewidencji wydatkowanych środków dotacyjnych, - efektów zrealizowanego projektu. Całokształt przedmiotu kontroli badano na podstawie: ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2009r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (jt. Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.),
3 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie ramowego wzoru oferty i ramowego wzoru umowy dotyczących realizacji zadania publicznego oraz wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 25), ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.), ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.) Umowa dotacyjna Nr 15/U z dnia 14 czerwca 2011 r., zawarta pomiędzy Wojewodą Pomorskim reprezentowanym przez Jerzego Przystrzelskiego Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkie a Stowarzyszeniem na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA w Kwidzynie reprezentowanym przez Annę Jabłońską Prezesa Zarządu oraz Agnieszkę Maślankę Skarbnika Kontrolę przeprowadziły w dniu 19 października 2012 r.: - Małgorzata Szady starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, posiadająca Upoważnienie Nr 236/2012 (PS-I.0030.236.2012) z dnia 15 października 2012r., - Ewa Szczypior - starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, posiadająca Upoważnienie Nr 237/2012 (PS-I.0030.237.2012) z dnia 15 października 2012r, - Jolanta Ostrowska - inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, posiadająca Upoważnienie Nr 238/2012 (PS- I.0030.238.2012) z dnia 15 października 2012r, W toku kontroli wyjaśnień udzielała: - Anna Jabłońska Prezes Zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA w Kwidzyniu, - Monika Słodkowska Księgowa Stowarzyszenia (również członek Stowarzyszenia). II. Ustalenia kontrolne: W 2011 r. Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku przekazał Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA w Kwidzynie, w wyniku rozstrzygnięć Otwartego Konkursu
4 Ofert Wojewody Pomorskiego na realizację zadań publicznych z zakresu pomocy społecznej dotację w kwocie 5 000 zł na realizację programu: Rozwijanie aktywności społecznej dzieci i młodzieży cierpiących na autyzm dziecięcy oraz pomoc ich rodzicom zgodnie z umową Nr 15/U z dnia 14 czerwca 2011r., Celem realizowanego projektu było zorganizowanie profesjonalnego wsparcia dla dzieci i młodzieży z autyzmem, niepełnosprawnością sprzężoną (autyzm i upośledzenie umysłowe) oraz Zespołem Aspergera. Dla osób tych Stowarzyszenie przeprowadziło cykl specjalistycznych zajęć terapeutycznych. Terapia ta była prowadzona indywidualnie w domach podopiecznych, placówkach oświatowych (przedszkole, szkoła) oraz siedzibie Stowarzyszenia. Dzięki realizacji projektu 11 dzieci z autyzmem (lub innymi zaburzeniami ze spektrum autystycznego) w wieku 4-13 lat, zamieszkałych na terenie powiatu kwidzyńskiego i tczewskiego (1 osoba) otrzymało kompleksowe wsparcie terapeutyczne obejmujące terapię indywidualną w wymiarze 308 godzin (po 28 godzin dla każdego podopiecznego), prowadzoną na podstawie indywidualnych programów terapeutycznych dostosowanych do specyfiki i potrzeb każdego dziecka. Programy te są tworzone przez superwizora. Zawierają wskazania i ćwiczenia do wykorzystania przez terapeutę prowadzącego oraz rodziców. Przykładowy program terapeutyczny stanowi materiał dowodowy kontroli. Działania terapeutyczne prowadzone przez Stowarzyszenie oparte są na określonej strukturze, która zakłada ścisły nadzór i kontrolę efektów pracy terapeuty. Dlatego w procesie terapii biorą udział następujące osoby: Superwizor odpowiedzialny za tworzenie programów terapeutycznych, przeprowadza cykliczne superwizje dla każdego dziecka i ew. koryguje proces terapeutyczny. Superwizorem w działalności terapeutycznej Stowarzyszenia jest osoba od lat współpracująca ze tą Organizacją psycholog prowadząca Centrum Diagnozy i Terapii Zaburzeń Rozwojowych w Gdańsku, pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego i Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie, Terapeuta główny - odpowiedzialny za kontakty z rodzicami oraz nadzorowanie pracy terapeutów i realizację terapii. Spotyka się z dzieckiem i terapeutą, pomaga w rozwiązywaniu problemów i w razie konieczności kontaktuje się z superwizorem. W ramach działań Stowarzyszenia rolę tę pełni psycholog pracujący w Specjalnym Ośrodku Szkolno-
5 Wychowawczym w Barcicach (koło Kwidzyna), stale współpracujący z Centrum Diagnozy i Terapii Zaburzeń Rozwojowych w Gdańsku, Terapeuci prowadzący prowadzą indywidualne zajęcia z dzieckiem w domu, siedzibie Stowarzyszenia, bądź placówce oświatowej. Obecnie (i w okresie realizacji projektu) ze Stowarzyszeniem współpracuje 6 stałych terapeutów prowadzących. Są to osoby z wykształceniem wyższym pedagogicznym (logopedzi, pedagodzy specjalni) posiadające minimum dwuletnie doświadczenie w pracy z osobami niepełnosprawnymi oraz przynajmniej roczne doświadczenie w pracy z osobami z autyzmem. Wszystkie te osoby przeszły dwustopniowe szkolenie dotyczące pracy z dzieckiem z autyzmem. Działania stałych pracowników wspierają pozyskiwani przez Organizację wolontariusze (absolwenci szkół wyższych, po przeszkoleniach dot. pracy z osobami dotkniętymi autyzmem, którzy odbywają w Stowarzyszeniu zajęcia praktyczne - niezbędne do dalszej pracy terapeutycznej). Terapia, którą zapewnia Stowarzyszenia prowadzona jest zatem na wysokim, profesjonalnym poziomie. Dzięki takim oddziaływaniom podopieczni tej Organizacji nabyli lub powiększyli swoje kompetencje w zakresie czynności samoobsługowych, poznawczych, rozumienia i posługiwania się mową, nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, umiejętności zagospodarowania czasu wolnego. Terapia miała również wpływ na zmniejszenie ilości prezentowanych przez osoby autystyczne zachowań niepożądanych, takich jak: stymulacje, stereotypie, kompulsje, zachowania agresywne i autoagresywne. Umożliwiając prowadzenie wsparcia w placówkach oświatowych zagwarantowano 4 podopiecznym udział w zajęciach szkolnych i przedszkolnych. Wpłynęło to korzystnie na integrację osób chorych z rówieśnikami i poszerzenie warsztatu edukacyjnego nauczycieli z tych placówek (w zakresie metod postępowania z dziećmi autystycznymi). Rodzice osób chorych dzięki tworzonym programom terapeutycznym stali się coraz bardziej świadomymi partnerami, współuczestniczącymi w procesie terapeutycznym własnych dzieci (zwiększyła się ich wiedza i umiejętności). Jednak oprócz wsparcia edukacyjnego rodzice podopiecznych tej Organizacji potrzebują pomocy psychologicznej i terapii. Dlatego Stowarzyszenie planuje otoczyć profesjonalną pomocą terapeutyczną również rodziców i w tym celu zamierza wystąpić z konkretnymi programami do ogłaszających otwarte konkursy ofert podmiotów publicznych, w tym również do Wojewody Pomorskiego. Siedziba Organizacji, w której prowadzona jest też działalność terapeutyczna, mieści się w pomieszczeniach dzierżawionych (na zasadach preferencyjnych) od Urzędu Miasta
6 Kwidzyn. Lokal ten znajduje się w centrum Miasta, w budynku użytkowanym również przez służbę zdrowia. Jego łączna powierzchnia wynosi 53m². Składa się z 3 przechodnich pomieszczeń (wyremontowanych także przez Urząd Miasta Kwidzyn). Każde z tych pomieszczenie wyposażone jest niezbędne meble (zakupione z środków zgromadzonych w ramach 1%) oraz pomoce i materiały dydaktyczne. Na podstawie udostępnionych w trakcie kontroli dokumentów finansowych sprawdzono celowość wykorzystania przekazanej w 2011 r. dotacji i stwierdzono, że środki zostały wydatkowane zgodnie z preliminarzem wydatków, stanowiącym załącznik do zawartej umowy - dofinansowanie kosztów wynagrodzeń terapeutów. Z każdym terapeutą zawarto stosowną umowę ( o dzieło lub o świadczenie usług ), w których szczegółowo określono ilość i zakres świadczonych poszczególnym podopiecznym zajęć terapeutycznych. Całkowity koszt realizacji tego projektu wyniósł ogółem 7 700 zł. Na sumę tę składają się środki otrzymane PUW Gdańsk (5 000 zł co stanowi 65%), środki finansowe własne ( 995 zł co stanowi 13%) oraz wpłaty i opłaty adresatów zadania publicznego Stowarzyszenie jako organizacja pożytku publicznego prowadzi działalność odpłatną pożytku publicznego i w jej zakresie mieści się działalność psychoterapeutyczna (1 705 zł co stanowi 22%). Stwierdzono, że Organizacja nie przekroczyła określonego w umowie (66,7%) procentowego udziału dotacji w całkowitych kosztach zrealizowanego zadania. Szczegółowej kontroli poddane zostały wszystkie rachunki, które dotyczyły rozliczenia zadania (zgodnie z zestawieniem zamieszczonym w sprawozdaniu z wykonania zadania). Stwierdzono, iż wszystkie te dokumenty zawierają wszystkie niezbędne adnotacje, podpisy i pieczęcie. Księgowość prowadzona jest ręcznie przez Księgową Stowarzyszenia w sposób zapewniający odrębną ewidencję środków finansowych pochodzących z dotacji. Uwagi i wnioski z przeprowadzonej kontroli: 1. Realizowany w 2011 r. przez Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA w Kwidzynie projekt przy wsparciu finansowym Wojewody Pomorskiego przyniósł wymierne efekty: - zapewniono dzieciom i młodzieży z autyzmem, niepełnosprawnością sprzężoną (autyzm i upośledzenie umysłowe) i zespołem Aspergera profesjonalną terapię, prowadzoną
7 na podstawie indywidualnych programów terapeutycznych dostosowanych do specyfiki i potrzeb każdego podopiecznego, - umożliwiając prowadzenie wsparcia terapeutycznego w placówkach oświatowych zagwarantowano części beneficjentów udział w zajęciach szkolnych i przedszkolnych - co korzystnie wpłynęło na poziom integracji osób chorych z rówieśnikami. 2. Sposób realizacji projektu ( w tym gospodarowanie środkami finansowymi uzyskanymi z dotacji i prowadzenie dokumentacji finansowo księgowej) nie budzi zastrzeżeń. * * * Na tym protokół z kontroli zakończono, sporządzając go w 2-ch jednobrzmiących egzemplarzach, przy czym jeden jest przeznaczony dla kontrolowanej jednostki. Kierownikowi (Prezesowi Stowarzyszenia) kontrolowanej jednostki zgodnie z 16 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), przysługuje prawo zgłoszenia do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku u w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego protokołu pisemnych uwag co do zawartych w nim ustaleń. Gdańsk, dnia 6 listopada 2012 r. Jednostka kontrolowana: Kontrolujący: Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Autyzmem SNOA Starszy Inspektor Wojewódzki Małgorzata Szady Prezes Zarządu Anna Jabłońska Starszy Inspektor Wojewódzki Ewa Szczypior Inspektor Wojewódzki Jolanta Ostrowska