W bulli papieża Hadriana IV wydanej w 1155 r. występuje gród kasztelański Sądowel, stanowiący ośrodek administracyjny dla pobliskich miejscowości, w



Podobne dokumenty
L.p. miejscowość obiekt adres nr rodzaj obiektu rejestr zabytków 1. BARANOWICE Historyczny układ ruralistyczny wsi

ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG POWIATOWYCH SEZON 2013 / GÓRA, PAŹDZIERNIK 2013 r.

ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG POWIATOWYCH

UCHWAŁA NR XXVIII/142/2017 RADY GMINY JEMIELNO. z dnia 28 lutego 2017 r.

Wrocław, dnia 29 marca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXXVI/271/17 RADY MIEJSKIEJ GÓRY. z dnia 24 marca 2017 r.

PODZIAŁ GMINY GÓRA NA OKRĘGI WYBORCZE. Podział został dokonany uchwałą nr XXXII/219/12 Rady Miejskiej Góry z dnia 31 października 2012 r.

1. Przynależność administracyjna przed 1945 rokiem. Kraina Pomarenia z Obszarem sławieńskim, mapa z 1913 roku.

PDF created with FinePrint pdffactory trial version

WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG POWIATOWYCH SEZON 2014 / 2015

Rozkład jazdy autobusów na 4 września 2017 r. 9:10 9:15 9:20 9:25 9:35 9:45 10:00

Wykaz zadań inwestycyjnych na rok 2017

Spis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)

ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG POWIATOWYCH

Cięcina dawniej i dziś

Demograficzne i migracyjne uwarunkowania rozwoju oświaty Zielonej Góry w perspektywie 2020 roku. Czesław Osękowski

Zagadnienia i pytania do Konkursu Wiedzy o Solcu Kujawskim

Trzebnica. Zarys rozwoju miasta na przestrzeni wieków. pod redakcją Leszka Wiatrowskiego. Wrocław Trzebnica 1995 Wydawnictwo DTSK Silesia

Księgarnia PWN: Wojciech Witkowski - Historia administracji w Polsce

Rozwój samorządów lokalnych. Wyróżniające się postacie związane z administracją.

Siechnice nawiedzały nieszczęścia w postaci pożarów (1675 r., 1792 r.) i powodzi (1785 r.).

ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG POWIATOWYCH

HISTORIA ADMINISTRACJI W POLSCE Autor: Wojciech Witkowski

AUTOBUS I. poniedziałek - piątek

Nazwa i opis przedmiotu

Propozycja planu aglomeracji Wąsosz. powiat. górowski. województwo dolnośląskie. Strona 1

HISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas

Historia wsi Wólka Krosnowska

Spis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13

OBWIESZCZENIE WOJEWODY WIELKOPOLSKIEGO

Andrzej Jezierski. Cecylia Leszczyńska HISTORIA

woj. wielkopolskie, powiat Ostrzeszów, Gmina Kobyla Góra

poniedziałek - piątek piątek poniedziałek - czwartek poniedziałek - piątek poniedziałek i środa

Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski

NASZA SZKOŁA WSPÓŁCZEŚNIE

Ziemie polskie w latach

GOSTYŃSKIE RATUSZE. Robert Czub Grzegorz Skorupski

Koperta 2 Grupa A. Szukanie śladów w dawnej twierdzy Kostrzyn Widzieć, czytać i opowiadać historię

Rozkład jazdy autobusów na rok szkolny 2017/2018. AUTOBUS I poniedziałek - piątek 13:35 13:40 13:45 13:50 14:00 14:

UCHWAŁA nr / Rady Powiatu Górowskiego z dnia r.

Przedwojenny Przeworsk. widziany oczami Basi Rosenberg

Janusz KALINSKI Zbigniew LANDAU. GOSPODARKA POLSKU XX wieku

Izba Pamięci wsi Ręków

na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r.

Międzyszkolny Konkurs Wratislavia Aeterna w roku szkolnym 2010/2011

free mini przewodnik ciekawe miejsca w okolicy Gminny Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy

Rozkład jazdy autobusów na rok szkolny 2017/2018. AUTOBUS I poniedziałek - piątek GÓRA D.A.

Spis treści. Wykaz skrótów... XIX Przedmowa... XXV. Część I. Administracja w okresie II Rzeczypospolitej

HISTORIA SZKOLNICTWA W GOCZAŁKOWICACH

Dr Sławomir Kościelak. Przemiany polityczne gospodarcze, społeczne

RYS HISTORYCZNY WOJSKOWEJ KOMENDY UZUPEŁNIEŃ W CZESTOCHOWIE


11 listopada 1918 roku

4. INWENTARYZACJA OBIEKTÓW HISTORYCZNYCH I KULTUROWYCH GMINY KOLONOWSKIE

Przed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów. Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!!

Autor: Błażej Szyca kl.vii b.

Odbudowie zniszczeń po II wojnie światowej towarzyszył powolny, lecz systematyczny rozwój sieci placówek kulturalno-oświatowych.

PĘTLA STRONIE-BYSTRZYCA 78,9 km

Wrocław, dnia 27 grudnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXIV/168/16 RADY MIEJSKIEJ WĄSOSZA. z dnia 16 grudnia 2016 r.

HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI. Imię:... Nazwisko:... Data:...

UCHWAŁA NR / /17 RADY MIEJSKIEJ GÓRY z dnia 3 marca 2017 r.

1. OBIEKT: CMENATRZ KOMUNALNY (MIEJSKI) OBIEKT: CMENATRZ PRZYKOŚCIELNY OBIEKT: CMENATRZ PRZYKOŚCIELNY...8

EKSTREMALNA DROGA KRZYŻOWA (EDK) GÓRA- GŁĘBOWICE

Koperta 2 Grupa B. Szukanie śladów w dawnej twierdzy Kostrzyn Widzieć, czytać i opowiadać historię

X wieku Cladzco XIII wieku zamek Ernesta Bawarskiego Lorenza Krischke

DZIAŁANIA MIĘKKIE W DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDU GMINY GÓRA KREOWANIE WIZERUNKU GMINY GÓRA SPOTKANIE BURMISTRZA GÓRY Z MIESZKAŃCAMI

LOKALNA STRATEGIA ROZWOJU DLA UJŚCIA BARYCZY

Spis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R... 1

Mariensztat rys historyczno varsavianistyczny

Zadania etapu szkolnego XVII konkursu Co wiecie o Powiecie Kluczborskim?

UCHWAŁA NR XVIIł/106/2017 RADY POWIATU GÓROWSKIEGO

UCHWAŁA NR XIX/233/16 RADY MIASTA PIEKARY ŚLĄSKIE. z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie utworzenia Akademickiego Zespołu Szkół w Piekarach Śląskich

Trasa wycieczki: Biała Piska - małe mazurskie miasteczko. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa

Miejskie jednostki organizacyjne. Nazwa miejskiej jednostki prawna 1. Urząd Miasta Opola Prezydent Miasta Opola jednostka budżetowa. Lp.

PARAFIA PW. NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W PEŁCZYCACH

Wrocław, dnia 21 grudnia 2017 r. Poz OBWIESZCZENIE NR XLII/11/17 RADY MIEJSKIEJ GÓRY. z dnia 28 listopada 2017 r.

Fot. 1. Pozdrowienia z Chełmży z wizerunkami: katedry, kościoła św. Mikołaja, cukrowni i budynku poczty. Pocztówka sprzed I wojny światowej.

Piękna nasza Rydzyna cała

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 21 zaliczenie z oceną

POWIAT GÓROWSKI w latach

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną

NAJWIĘKSZE INWESTYCJE

ZARZĄDZENIE NR 412/2016 BURMISTRZA KRAPKOWIC. z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie założenia Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Krapkowice

Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Kowali Historia szkoły Grażyna Wójcik

Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.)

UCHWAŁA NR... RADY POWIATU W LEGIONOWIE. z dnia r.

Charakterystyka Gminy Świebodzin

ZADANIA ZREALIZOWANE W RAMACH FUNDUSZU SOŁECKIEGO 2015r. 1. Zakup altany 2. zakup paliwa i akcesoriów do kosy spalinowej

KATOLICKI CMENTARZ PARAFIALNY

HARMONOGRAM obchodów świąt państwowych i lokalnych w 2017roku

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA GDYNI z dnia r.

Aktywność zawodowa społeczności wiejskich Pomorza dawniej i dziś między indywidualistyczną konkurencją a wspólnotową kooperacją

Po konsultacjach powstała nowa propozycja sieci szkół w Krakowie

POWIATOWY KONKURS HISTORYCZNY 125 lat Powiatu Ostrowskiego

Reforma edukacji a finansowe i organizacyjne zmiany w oświacie. Mariusz Tobor

Materiały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form

Henryk Rutkowski. Kartografia wschodniej Wielkopolski do początku XIX wieku

GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW MIASTA ZŁOTOWA

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina w Chojnacie

Transkrypt:

W bulli papieża Hadriana IV wydanej w 1155 r. występuje gród kasztelański Sądowel, stanowiący ośrodek administracyjny dla pobliskich miejscowości, w tym dla Góry. Wcześniej tę samą funkcję pełnił zapomniany gród Sezesko. W mniej więcej tym samym czasie powstały dwa miasta na obszarze kasztelanii sądowelskiej Góra (1288 lub 1289 r.) i Wąsosz (1290 r.). Lokacji obydwu miast dokonał książę Henryk III Głogowski, gdyż obie miejscowości wówczas znajdowały się na terytorium księstwa głogowskiego. Sam zaś Sądowel podupadł. Niewielkie miasteczko rozwinęło się jeszcze w Czerninie (1584 r.); od 1946 r. wieś. W krótkim czasie mieszczanie górowscy wykupili przywileje: prawo targowe, handel solą; bito tu kwartniki i halerze. W 1304 r. funkcjonowała rada miejska z burmistrzem. W 1310 r. książę Henryk wydał w Głogowie dokument precyzujący terytorium okręgu miejskiego, który miał w Górze swój targ i sąd. Wymieniono około 30 miejscowości - Grabowno, Kłoda Duża, Kłoda Mała, Szedziec, Borszyn Mały, Borszyn Wielki, Borszyn Polski, Ligota, Czernina, Kajęcin, Jabłonna, Cieszkowice, Ryczeń, Gola, Osetno, Jastrzębia, Miechów, Wroniniec, Żuchlów, Naratów, Łękanów, Wronów, Radosław, Wioska, Tarpno, Cieszyny, Chróścina, Zadroże, Glinka, Strumienna, Sławęcice i wsie położone w dorze czu między Baryczą i Odrą W ten sposób po raz pierwszy w miarę precyzyjnie wyznaczono granicę okręgu górowskiego. To samo książę uczynił w 1312 r. w stosunku do Wąsosza, który stał się ośrodkiem okręgu wąsoskiego. Stosunki własnościowe na terenie okręgu górowskiego przez najbliższe dziesięciolecia były zagmatwane. Najpierw władał nim Jan ze Ścinawy, a następnie Piastowie głogowscy, żagańscy, oleśniccy i cieszyńscy. W drugiej połowie XV wieku Górę nawiedziły dwa wielkie pożary, ale nie powstrzymało to rozwoju miasta. Pierwszy całkowicie spopielił miasto. Drugi ponownie zniszczył świeżo odbudowane budynki. Prawdopodobnie po drugim pożarze mieszczanie przystąpili do budowy gotyckiego ratusza. Jego wieża zachowała się jako dzwonnica wzniesionego później kościoła ewangelickiego. Ten ślad ratusza zniknął bezpowrotnie w 1966 r., kiedy świątynię rozebrano do fundamentów, a na jego miejscu powstał skwer, pośrodku którego obecnie znajduje się Pomnik Wolności. Po pierwszym pożarze przystąpiono również do odbudowy kościoła parafialnego św. Katarzyny. Ocalał on z drugiego pożaru. Jego budowa trwała przez XV i XVI w. W XV w. miasto zaczęło wznosić w miejsce wałów ziemno - drewnianych mury obronne. Jednym ze śladów ówczesnych fortyfikacji jest Wieżą Głogowska, pochodząca z XV i XVI w. Okręg górowski po 1442 r. rozrósł się terytorialnie, ponieważ został do niego włączony okręg chobieński. Stanowił on enklawę na terenie księstwa wołowskiego i był oddzielony od okręgu górowskiego okręgiem ryczeńskim. W 1502 r. Góra wraz z księstwem głogowskim została poddana królowi czeskiemu, a 1508 r. wcielona w skład Czech, w 1526 r. państwo to znalazło się pod władzą austriackich Habsburgów.

O zamożności Góry stanowiło sukiennictwo. Nabrało także dużego znaczenia młynarstwo wiatrakowe. Podstawowym czynnikiem warunkującym pomyślny rozwój gospodarczy było dogodne położenie geograficzne - tuż przy granicy z Polską - co pozwoliło utrzymywać bardzo korzystne stosunki handlowe. W drugiej połowie XVI i w początkach XVII w. miasto przeżywało najwięk szy w swych dziejach rozkwit. Reformacja znalazła tu wielu wyznawców. Przymusowa rekatolicyzacja w czasie wojny trzydziestoletniej zahamowała rozwój Góry, gdyż wielu protestantów wywędrowało w granice państwa polskiego. W 1696/97 mieszczanie Wąsosza i okoliczni chłopi tak skutecznie opierali się rekatolicyzacji, że musiało dojść do zbrojnej interwencji i złamania oporu siłą. Na przełomie XVII i XVIII w. dzięki staraniom proboszcza Aleksego Abara wzdłuż alei prowadzącej z Góry do kościoła Bożego Ciała zbud owano 10 kaplic ze scenami Męki Pańskiej. A na początku XVIII w. powstały Święte Schody. Dobudowano je w formie kaplicy do kościoła Bożego Ciała od północy. Wzorowano je na schodach rzymskich znajdujących się w kaplicy w Rzymie. Schody górowskie liczą 28 stopni. Pokonywano je na kolanach, na co wskazują nisko umieszczone poręcze przy bocznych ścianach, i prowadziły do kaplicy Bożego Grobu. Był on interpretowany jako grób św. Aleksego, patrona fundatora Świętych Schodów. Losy okręgu wąsoskiego potoczyły się inaczej. Przez wiele dziesięcioleci znajdował się we władaniu książąt oleśnickich. W 1525 r. książę legni cko-brzeski Fryderyk II kupił Wąsosz i Ryczeń, powiększając obszar księstwa wołowskiego. Składało się ono z sześciu okręgów, w tym z wąsoskiego i ryczeński ego. W rękach tej gałęzi Piastów księstwo wołowskie pozostawało do 1675 r., edy ki umarł ostatni jej przedstawiciel Jerzy Wilhelm, a księstwo przeszło w ręce Habsburgów. W 1397 r. okręg ryczeński przeszedł w ręce Piastów oleśnickich.. Z 1404 r. pochodzi dokument mówiący wyraźnie o okręgu ryczeńskim. Był on ewenementem w skali Śląska, ponieważ siedziby takich okręgów znajdowały się w miastach, tutaj we wsi. Rodzina von Roth posiadająca Ryczeń od końca XVII w. do końca XVIII w. próbowała przekształcić tę miejscowość w miasto. Sytuacja Śląska zmienia się z wybuchem wojny prusko-austriackiej w 1740 r. W jej wyniku cały ten region znalazł się w granicach państwa pruskiego. Król Fryderyk II Hohenzollern swe rządy rozpoczął od reformy administracji. We Wrocławiu i w Głogowie powołano tzw. kamery wojenno-dominialne jako główne ośrodki władzy administracyjnej Śląska. W skład tej ostatniej weszły księstwo głogowskie i wołowskie. Utworzono wówczas powiaty, m.in. górowski oraz wołowski (ten ostatni w wyniku podziału księstwa wołowskiego na powiaty ścinawski i wołowski); w skład tego ostatniego weszły m.in. Wąsosz i Ryczeń. Wówczas powstałe powiaty, którymi rządzili landratowie, odzwierciedlały dawne podziały administracyjne. Nadzór nad miastami sprawowali komisarze (radcy) podatkowi. Góra podlegała takiemu urzędnikowi mieszkającemu w Wołowie.

W czasie wojny siedmioletniej Górę nawiedziła największa klęska. 10 października 1759 r. Rosjanie podpalili miasto, które zostało niemal w całości zniszczone. Na przełomie XVIII i XIX stulecia położenie gospodarcze Góry zaczęło się zmieniać. Zmalała rola sukienników. Wpłynął na to z jednej strony rozwój przemysłu tekstylnego, z drugiej - protekcjonizm władz rosyjskich. Główną rolę zaczęło odgrywać młynarstwo i handel artykułami żywnościowymi. Na początku XIX w. władze pruskie przeprowadziły zmiany administracyjne. Na podstawie ordynacji miejskiej z 19 listopada 1808 r. przywrócono samorząd w miastach, a rozkazem gabinetowym z 30 marca 1809 r. włączono miasta do powiatów, a nadzór nad nimi przejęli landratowie. Przywrócenie samorządności w miastach odebrano z niechęcią, niektórzy uprawnieni do głosowania w Górze zasłaniając się choroba lub podróżą nie uczestniczyli w wyborach magistratu, a uczestniczący w wyborach nie zawsze głosowali na poważnych kandydatów. Mimo tego 15 sierpnia 1809 r. nowo wybrany magistrat i rajcy miejscy przejęli władzę w mieście. W 1808 r. kamery wojenno-dominialne przemianowano na rejencję. W 1809 r. siedzibę dotychczasowej rejencji głogowskiej pr zeniesiono do Legnicy. A w 1815 podzielono państwo pruskie na 25 okręgów rejencyjnych. Powiaty górowski i wołowski znalazły się w rejencji wrocławskiej. Podział rejencji na powiaty na podstawie rozporządzenia z 30 kwietnia 1815 r. wpłynął na kształt powiatu górowskiego i przebieg jego granicy. Z dniem 1 stycznia 1818 r. z powiatu wołowskiego weszły następujące miejscowości w skład powiatu górowskiego: Baranowice, Bartków, Bełcz Mały, Bełcz Wielki, Borowna, Bronów, Chorągwice, Ciechanów, Cieszkowice, Czarnoborsko, Czechnów, Dochowa, Giżyn, Głobice, Gola Wąsoska, Górka Wąsoska, Irz ądze, Maciejówka, Kąkolno, Lechitów, Luboszyce, Luboszyce Małe, Lubów, Masełkowice, Parłowice, Pobiel, Rudna Mała, Rudna Wielka, Ryczeń, Sądowel, Podmieście, Sułów Mały, Sułów Wielki, Szedziec, Śleszów, Ślubów (3 miejscowości), Świniary, Trzebosz, Unisławice, Uszczonów, Wągroda, Wąsosz, Wieruszowice, Wierzowice Małe, Wierzowice Wielkie, Wiewierz, Wiklina, Wodniki, Zaborowice, Zakrzów, Załęcze, Zdziesławice, Zubrza i dwie inne. Od 1 stycznia1818 r. z powiatu górowskiego weszły następujące miejscowości w skład powiatu wołowskiego: Wischütz, Iwno, Śleszowice, Majówka, Bieliszów, Rajczyn, Smolne i jeszcze jedna nie zidentyfikowana. Od 1 stycznia1818 r. z powiatu górowskiego weszły następujące miejscowości w skład powiatu ścinawskiego: Miłogoszcz, miasto Chobienia, wieś Chobienia, Brodowice, Górzyn, Laskowa, Nieszczyce, Naroczyce, Radoszyce. W 1859 r. wybudowano nowy ratusz. W 1874 r. otwarto szpital powiatowy. W 1885 r. Góra została połączona linią kolejowa z Bojanowem (nieczynna od 1991 r. dla ruchu pasażerskiego); w kolejnych latach z innymi miastami. W czasie I wojny światowej powstała kolejka górowska na trasie Leszno Góra Śląska Krzelów o długości 59,8 km. Otwarcie ruchu nastąpiło25 września 1916 r., otwarcie dla ruchu osobowego - 24 maja 1917 r. Odcinek Góra

Krzelów był czynny do 1964 r. Była to kolejka prywatna. Jej główna stacja znajdowała się w Górze. Przebieg trasy starano się dopasować do ukształtowania terenu, choć nie prowadzono torów środkiem głównej drogi wsi, przez co jej przebieg był bardzo zawiły: Góra Śląska Stara Góra Rogów Górowski Osetno Bełcz Wielki Luboszyce Irządze Lubów Chobienia Bieliszów Jemielno Rajczyn Gryżyce Wyszęcicie Krzelów. W pobliżu stacji kolejowej wzniesiono największy zakład przemysłowy Góry - cukrownię (1889 r.; zlikwidowana w 2006 r.). W tym samym czasie powstały także inne zakłady korzystające z rolniczego zaplecza - mleczarnia (1882 r.), młyn parowy z piekarnią (1892 r.), rzeźnia (1892 r.). Mimo niekorzystnej sytuacji ekonomicznej założono wodociągi (1915 r.), elektryczność (1927 r.), kanalizację (1928-1929 r.). W 1929 r. wzniesiono gmach gimnazjum, obecnie siedziba Liceum Ogólnokształcącego. W 1937 r. obok wybudowano szkołę powszechną, obecnie znajduje się tutaj Gimnazjum nr 1. Od 1938 r. funkcjonowała jeszcze szkoła zawodowa. Koniec XIX w. przyniósł połączenie kolejowe Wąsosza z sąsiednimi miastami: w 1886 r. - ze Żmigrodem (linia zamknięta w 1960 r.), w 1892 r. z Rawiczem, Ścinawą i Legnicą. Ruch pasażerski na trasie Rawicz - Legnica został wstrzymany w 1991 r. W latach 1893/94 zbudowano kościół katolicki św. Józefa Oblubieńca, w 1911 r. - urząd pocztowy, ok. 1920 r. - mleczarnię, w 1930 r. - gmach szkoły ludowej oraz żłobek i dom starców pw. św. Józefa. W czasie II wojny światowej utworzono tu ośrodek dla polskich dzieci urodzonych przez matki przebywających na przymusowych robotach. W 1918 r. ludność polska pow. górowskiego wybrała dwu delegatów na sejm dzielnicowy ziem polskich byłego zaboru pruskiego. Byli nimi Władysław Sczaniecki z Wąsosza i Józef Krubka z Czerniny. Daje to pewne wyobrażenie o zasięgu polskości. W 1919 r. na mocy traktatu wersalskiego północno-wschodnia część ówczesnego pow. górowskiego została przyznana Polsce, gdyż tam najliczniej występowała ludność polska. 3680,87 ha z 1619 mieszkańcami wcielono do Polski. Były to gminy Trzebosz, Jabłonna, Kaczkowo, Rojęczyn i niewielkie części innych gmin. Po I wojnie światowej powstanie granicy niemiecko-polskiej podkopało egzystencję ekonomiczną Góry. W okresie międzywojennym stała się miastem prowincjonalnym. 1 października 1932 r. powiększono obszar powiatu wołowskiego o znaczną część powiatu ścinawskiego, ale z dotychczasowego powiatu wołowskiego oderwano 23 wsie na północy i przyłączono je do powiatu górowskiego. Wsie te to Borki, Chocieborowice, Cieszyny, Czeladź Wielka, Daszów, Drozdowice Małe, Drozdowice Wielkie, Jemielno, Kamień Górowski, Kobylniki, Kowalowo, Łęczyca, Lubiel, Osłowice, Ostrawa, Piotrowice Małe, Piskorze, Płoski, Psary, Smolne, Stara Płonka, Wrząca Śląska, Wrząca Wielka. W latach 1936/37 administracja niemiecka zmieniła nazwy miejscowości brzmiące zbyt polsko, np. Bobile (polski Pobiel) przemianowano na

Wandelheim, Tscheschen (polskie Cieszyny) Finekenheide, Tschirnau (polska Czernina) Lesten. Wówczas na terenie powiatu istniały trzy Borszyny, dwie nazwy zniemczono, a trzeci Polnisch Bortschen stał się Alt Bortschen. Po wojnie polscy językoznawcy tę nazwę nie spolszczyli ani na Borszyn Polski, ani Stary Borszyn, ale na Strumyk. Dopełnili w ten sposób dzieło hitlerowskich językoznawców. 5 maja 1945 r. August Herbst wraz z ok. 20 osobami udał się z Trzebnicy, gdzie się formowała administracja polska dla woj. wrocławskiego,do Góry Śląskiej w celu utworzenia administracji lokalnej i przejęciu miasta i powiatu dla Polski. Był on pierwszym starostą. Miastem zarządzał pierwszy burmistrz Aleksander Zalewski. W czasach rządów niemieckich powiat górowski dzielił się na 3 gminy miejskie (Góra, Czernina i Wąsosz) i 107 gmin wiejskich (stan z 1 stycznia 1945 r.). Administracja polska postanowiła zmniejszyć ich liczbę - miejskie pozostawiono, ale zorganizowano 11 gmin wiejskich: Bartków, Chróścina, Giżyn, Glinka, Jemielno, Luboszyce, Niechlów, Psary, Rudna Wielka, Stara Góra i Ślubów. Z dniem 1 lutego 1946 r. zmieniono podział administracyjny. W ten sposób na terenie powiatu istniały - gmina miejska Góra i gminy wiejskie Czernina, Luboszyce, Psary, Rudna Wielka, Siciny, Stara Góra i Wąsosz. Najwięcej osób osiedliło się w powiecie górowskim w najtrudniejszym pod względem warunków dla osadnictwa roku 1945-20.098. W r. 1946 już znacznie mniej, bo pod koniec tego roku (30 listopada) ludność liczyła 24.932 osób. W 1947 r. znowu mniej - 28 października odnotowano 27.662 osoby. A 31 X 1948 r. - 30.292. Dnia 26 maja 1945 r. przybył transport przesiedleńców ze wschodu, wśród nich Janina Horbowska-Zaranek z Wileńszczyzny. Widząc, że w ówczesnych warunkach dzieci często pozostawały bez opieki, postanowiła się nimi zająć. Zwróciła się w tej sprawie do starostwa i od A. Herbsta otrzymała zaświadczenie datowane 15 czerwca 1945 r., upoważniające ją do zorganizowania i uruchomienia przedszkola. Było to prawdopodobnie pierwsze polskie przedszkole na Dolnym Śląsku. 3 lipca 1945 r. w Czechnowie rozpoczęła się nauka w kierowanej przez Janinę Nickowską szkole podstawowej. Po uporządkowaniu budynku szkolnego nauczycielka wraz z rodziną wprowadziła się do niego 27 czerwca. Z dzieci nie umiejących czytać w wieku 12-15 lat stworzyła klasę III. A z dzieci nie znających liter klasę pierwszą. Nauka nie trwała długo, bo do 16 lipca, wówczas J. Nickowska otrzymała pozwolenie na rozpoczęcie wakacji. Dnia 17 września 1945 r. nastąpiła inauguracja roku szkolnego Państwowego Gimnazjum i Liceum w Górze. Szkoła liczyła 5 oddziałów, 6 nauczycieli i 154 uczniów; funkcje dyrektora sprawowałedward Machniewicz. Pierwsza matura odbyła się w 1948 r.; egzamin dojrzałości złożyło 25 osób. 1 września 1948 r. przekształcono ją w szkołą jedenastoletnią (szkoła podstawowa i liceum). Po przeszło 11 latach rozpoczęto likwidację klas szkoły podstawowej. W efekcie tych przekształceń w 1965 r. placówka ta przyjęła nazwę Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza. W latach 1979 1993

współtworzyła wraz SP nr 2 Zespół Szkół Ogólnokształcących. Ten mariaż trwał do czasu przejęcia szkolnictwa podstawowego przez gminę. Ponadto krótko funkcjonowały szkoły zawodowe w Górze i Wąsoszu - od 1949 do 1954 r. Z dniem 1 września 1961 r. powołano Technikum Ekonomiczne o specjalności ogólnoekonomicznej i Zasadniczą Szkołę Handlową o specjalności sprzedawca w Górze. Szkoła ta nie posiadała własnego budynku, zajęcia odbywały się więc po południu w pomieszczeniach LO. Wiosną 1966 r. przystąpiono do pierwszej matury w dziejach szkoły. 1 września 1975 r. powstał Zespół Szkół Zawodowych (obecnie Zespół Szkół).W 1979 r. szkoła uzyskała własny budynek z 16 pracowniami, pełnowymiarowa salę gimnastyczną, bibliotekę z czytelnią, gabinet lekarski i stomatologiczny wraz z innymi pomieszczeniami. Wówczas też gen. Sylwester Kaliski stał się jej patronem. Jako pierwsza powstała w 1945 r. prywatna biblioteka przy księgarni Kultura. 24 listopada 1946 r. została otwarta biblioteka publiczna. Liczyła wówczas 242 oprawnych woluminów i mieściła się przy ul. Bieruta (obecna Piłsudskiego), tam gdzie od wielu dziesięcioleci znajduje się księgarnia. W swoich dziejach biblioteka publiczna w Górze przenosiła się kilkakrotnie, by 29 września 1973 r. osiąść na stałe w specjalnie dla niej wybudowanym budynku przy ul. Mickiewicza 1A. Od 1951 r. działa Biblioteka Pedagogiczna. 1 stycznia 1951 r. dotychczas samodzielna miejscowość Kajęcin została włączona w obręb miasta Góry. W 1954 r. na terenie pow. górowskiego utworzono 17 gromad z siedzibami w Borszynie Małym, Brzeżanach, Czerninie, Jemielnie, Kamieniu Górowskim, Luboszycach, Pobielu, Psarach, Rudnie Wielkiej, Sicinach, Starej Górze, Ślubowie, Wągrodzie, Wąsoszu, Witoszycach, Zaborowicach i Żuchlowie; Góra nadal pozostawała siedzibą Miejskiej Rady Narodowej. W tym samym czasie nastąpiła zmiana granic powiatu i woj. wrocławskiego. Wieś Załęcze na życzenie jej mieszkańców weszło w skład pow. rawickiego w woj. poznańskim. Z dniem 31 XII 1959 r. zlikwidowano gromady Borszyn Mały, Zaborowice, Pobiel, Psary, Wągroda i Brzeżany. Miejscowości z likwidowanych gromad włączono do sąsiednich gromadzkich rad narodowych. Od dnia 1 stycznia 1960 r. siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej w Żuchlowie przeniesiono do Niechlowa oraz zmieniono nazwę ej t jednostki administracyjnej na GRN Niechlów. Od 1 stycznia 1960 r. powstała nowa jednostka administracyjna Rada Narodowa Osiedla w Wąsoszu. Utworzenie Rady Narodowej Osiedla w Wąsoszu uzasadniano tym, że miejscowość ta ma zabudowę o charakterze zwartym, posiada szereg urządzeń komunalnych, większość ludności czerpie środki utrzymania ze źródeł pozarolniczych. Wówczas na terenie powiatu górowskiego funkcjonowało 13 jednostek administracyjnych: 1 miasto, 1 osiedle i 11 gromad (Czernina, Jemielno, Kamień Górowski, Luboszyce, Niechlów, Rudna Wielka, Siciny, Stara Góra, Ślubów, Wąsosz, Witoszyce); Wąsosz był jednocześnie siedzibą osiedla i gromady.

Od 1 stycznia 1962 r. przeniesiono siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej ze wsi Stara Góra do Góry i zmieniono nazwę gromady na GRN Góra. W 1968 r. zlikwidowano gromadę Ślubów, ponieważ była jedną z najmniejszych i osiągała najsłabsze wyniki gospodarcze. W 1973 r. powrócono do gmin jako podstawowych jednostek podziału administracyjnego, na których czele stanęli naczelnicy. Na terenie powiatu utworzono 5 gmin: Czernina, Góra, Jemielno, Niechlów i Wąsosz. W 1975 r. zniesiono powiaty i 17 dużych województw i stworzono 49 mniejszych województw. Bez pytania mieszkańców o zdanie przydzielono pow. górowski do woj. leszczyńskiego. Z początkiem 1976 r. zlikwidowano gminę Czernina. Jej terytorium weszło w skład gminy Góra poza miejscowościami Sułów Wielki, Sułów Mały, Zaborowice, Czechnów i Giżyn, które trafiły do gminy Bojanowo. Nie spotkało się to z aprobatą nowych mieszkańców tej gminy. Mieszkańcy Sułowa Wielkiego wywalczyli od 1 lipca 1981 r. wejście w skład gminy Wąsosz. Po wieloletnich staraniach od początku 1984 r. Wąsosz odzyskał prawa miejskiej. 24 lipca 1998 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej przyjął ustawę o wprowadzeniu trójstopniowego podziału administracyjnego Polski, tym samym przesadzając o powstaniu powiatów. W rozporządzeniu rządu z 7 sierpnia tego roku zawierającym listę powiatów znalazła się Góra w granicach woj. dolnośląskiego. W 1999 r. zmieniono granice Gry poprzez włączenie do niej miejscowości Sędziwojowice oraz połączono Kłodę Małą i Kłodę Wielką w Kłodę Górowską. Obecnie Góra jest przede wszystkim ośrodkiem administracyjnym siedzibą władz powiatu górowskiego i gminy Góra. Ponadto są tu umiejscowion e dwie parafie katolickie i zarazem siedziby dwu dekanatów. W ostatnich latach wybudowano dwie hale sportowe Arkadia i Olimpia. Są bardzo zaawansowane prace przy modernizacji sali widowiskowej Domu Kultury. Od 1993 r. są organizowane konkursy piosenki lwowskiej i wileńskiej. Funkcjonuje Powiatowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego; w jej skład wchodzą Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna i Biblioteka Pedagogiczna. W Górze funkcjonują obecnie dwa przedszkola, dwie szkoły podstawowe, dwa gimnazja, Liceum Ogólnokształcące, Zespół Szkół prowadzący edukację zawodową, prywatna szkoła ponadgimnazjalna, Środowiskowy Hufiec Pracy. W wyniku transformacji ustrojowej część przedsiębiorstw upadła,, ale nadal działa mleczarnia, tartak, zakład odzieżowy, Baupol, zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego i inne, po kilkuletnim regresie wznowił działalność młyn. Aktywne jest Towarzystwo Miłośników Ziemi Górowskiej (m.in. wydaje Kwartalnik Górowski poświęcony historii lokalnej), Związek Sybiraków i Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna. Mirosław Żłobiński

Pierwodruk: Powiat górowski dawniej i dziś na starych widokówkach i współczesnych fotografiach, Góra 2006 s. 62-65