OCALID OD ZAPOMNIENIA, WSPÓŁCZESNOŚD MOŻE POCZEKAD RADZIWIE ZBIÓR INFORMACJI ZNALEZIONYCH W TRAKCIE POSZUKIWAO W ZASOBACH ARCHIWALNYCH I BIBLIOTECZNYCH TOM I 2010-2013 Historia Ludzie Wybór materiałów i opracowanie: MAREK WOŹNICKI Wisła Żegluga Wydarzenia Wypadki Z I E L O N A G Ó R A 1
Znane jest od dawna stwierdzenie, że prawdziwy obraz epoki możemy poznać czytając wnikliwie. ogłoszenia drobne. Po wielu latach zbierania materiałów na temat żeglugi parowej na Wiśle mogę potwierdzić, że autor tego stwierdzenia miał wiele racji. Moje opracowanie zawiera bezpośrednie informacje związane z Radziwiem w oryginalnej wersji źródłowej. Trudno bowiem wyobrazić sobie przepisywanie zebranych materiałów archiwalnych, szczególnie tego typu. To mój zamierzony sposób prezentacji. Niekonwencjonalna forma ma wprowadzić czytelnika w atmosferę minionej epoki, dać mu odczuć smak i zapach tej epoki. Znaczenie ma rodzaj czcionki, język i styl epoki, istotne dla czytelnika mogą być stosowane dawniej ozdobniki tekstu itp. Poznamy dawne zapisy polszczyzny i możliwość porównywania zmian w naszym języku na przestrzeni lat. Kompozycja opracowania to zbiór wielu informacji z podziałem na rozdziały chronologicznie kolejne lata. Jest to forma otwarta, taki podział pozwala w każdej chwili wstawić w dowolne miejsce nowe pojawiające się informacje. Zebrane materiały są wynikiem moich wieloletnich poszukiwań związanych z historią żeglugi parowej na Wiśle, a dokładniej z przygotowywaną e Wielką Księgą Wisły 1878 1942 mojego autorstwa. Sprawdziłem w sieci stan wiedzy o Radziwiu, istniejące strony i stwierdziłem zbyt małe zainteresowanie. Forum internetowe Okolic@ może być miejscem interesującym. Czy młode pokolenie nie interesuje się swoją historią? Jest TMR, ale w sieci martwa strona. Myślę, że p. Bogusław Osiecki ożywi forum internetowe Okolic@ i sprawi, że będzie to miejsce najważniejszym źródłem wiedzy o historii Radziwia. Moim zdaniem, wszystkie najważniejsze informacje powinny być dostępne na stronie internetowej w jednym miejscu bez stosowania linków. Sugeruję administratorom utworzenie zakładki Wisła, żegluga, port, stocznia. W tej materii mogę pomóc. Zapraszam do e lektury. Opracowanie zawiera również kilka wybranych informacji o sąsiednich miejscowościach: Popłacin, Soczewka, Góry. Wspólna zakładka wydaje się również sensowna. Do opracowania włączyłem również różne utwory poetyckie o Radziwiu. W części drugiej przedstawię obrazy z życia, lub jak kto woli, można to nazwać samo życie. Stąd też nie zabraknie opisów wydarzeń pozytywnych i 2
negatywnych składających się na codzienny obraz życia. Specjalnie nie wybierałem informacji, po prostu zbierałem wszystkie mające związki z Radziwiem. Jak ułożyły się proporcje niech ocenią sami czytelnicy. Tom II opisuje głównie wydarzenia z lat 1930 1939. Uzupełnię opisami powodzi z dawnych lat. Jest to już historia, chociaż niezbyt odległa w czasie. Zaczniemy od docenienia byłych mieszkańców Radziwia. Płocki armator Stanisław Górnicki nazwał jeden ze swoich statków parowych RADZIWIAK. To miły ukłon w stosunku do mieszkańców z drugiej strony Wisły. Był to statek przewozowy, pływał między brzegami Wisły jako prom. Część informacji o nim jest w tym opracowaniu. Tom II przygotuję w najbliższych tygodniach. Przenieśmy się więc do minionej epoki. Życzę miłej lektury Marek Woźnicki 3
1814 4
1822 1827 5
1828 6
1840 7
Radziejowo powinno byd Radziwie 1841 8
1842 1844 9
1849 10
Zaraz za Wisłą i mostem jest wieś Radziwie której wieśniacy innego obowiązku nie mają, jak posyład co dzieo dwóch ludzi na straż do kościoła. Tak opisał Radziwie autor tego rękopisu Korzeniowski w czasie swojej podróży po Królestwie w roku 1849. W dalszej części autor opisuje swoją rozmowę z przewoźnikiem przez Wisłą, ale rozmowa dotyczy opisu Płocka. 1853 1855 1857 11
1870 12
1871 1872 13
1874 1876 14
15
16
1880 1883 17
1884 18
19
20
1887 21
22
1888 23
24
25
Na Wiśle pływał statek parowy RADZIWIAK, którego właścicielem był dwukrotnie (w różnych okresach) Stanisław Górnicki. Pełna historia statku w trakcie uzupełniania. 26
1889 27
28
29
1890 30
1893 31
32
1898 33
34
1899 35
36
1900 37
38
39
40
41
42
43
44
45
1901 46
STANFORD UNIVERSITY LIBRARIES STANFORD, CALIFORNIA (wybrany fragment) Staniesz na pokładzie statku, aby patrzyd i marzyd. Zatoniesz cały w przeszłości i nie będziesz słyszał ani plusku wody, ani gwaru towarzyszów podróży, nie będziesz widział, co się tuż około ciebie dzieje, a z dumania tego wyrwie cię dopiero przybicie parowca do przystani i wrzawa przy wylądowaniu... I nie dziw, że na wybrzeżu ludno i gwarno! Przecież Wisła stanowi dla Płocka najdogodniejszą komunikację. Od wiosny, z rozpoczęciem żeglugi, za pośrednictwem parostatków, kursujących pomiędzy Sandomierzem a Ciechocinkiem, łatwo Płocczanie utrzymad mogą stosunki ze światem, ale w zimie pożal się Boże! jechad trzeba sześd mil do stacji kolei bydgoskiej, Kutno, przeprawiwszy się przez Wisłę, Dobrze, jeżeli mróz pewny i mocny most z lodu uściele, bo most łyżwowy na zimę rozbierają, ale gdy zima lekka i. płynie, to siedź, bracie z Płocka, doma i nie ruszaj się z swojego za.. Gdy się stanie na wysokim brzegu około katedry, ładnie się przedstawiają okolice, leżące po drugiej stronie Wisły, a zwłaszcza zamożna i ludna wieś Radziwie,' "miejsce przechadzek Płocczan. 1902 47
1903 48
49
1905 1907 50
1908 51
52
1909 53
1910 1912 54
1917 1910 55
1914 1915 56
1922 57
58
1924 59
1925 1926 60
1927 61
1928 62
1929 1930 63
1933 64
65
66
1934 67
1937 68
69
1938 70
1949 71
1950 72
Zebrane materiały pochodzą z wielu archiwalnych źródeł prasowych znajdujących się w domenie publicznej, archiwów, bibliotek i zbiorów kolekcjonerskich. W przypadku zainteresowania, prześlę kolejne wycinki po opracowaniu i obróbce komputerowej. Istnieją również inne materiały, hipotezy i opracowania o Radziwiu. 73
74
W latach 1972-1973 prasa płocka zamieściła wiele artykułów na temat Radziwia. Kilka z nich umieściłem poniżej. 75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
------------- 104
Kapitan Adam Świerczyoski (1888 1976), mój dziadek. Zdjęcie pochodzi z albumu Mirosława Łakomskiego Zestawienie nazwisk wodniaków wywodzących się z Radziwia i Popłacina. Ich nazwiska występują w różnych opracowaniach dotyczących historii żeglugi wiślanej. Wacław Wituski, Kpt. Paweł Wiśniewski, Zygmunt Chojnowski, Longin Chojnowski, Władysław Chojnowski, Stanisław Kawalec, Zygmunt Fabiszewski, Zdzisław Kotarski, Józef Flak, Stefan Łakomy, Franciszek Zajączkowski, Edward Gościniak, Kpt. Bolesław Chojnowski Franciszek Swat, Wojciech Swat, Jan Kajdas Karol Strąk z Soczewki Roman Strąk z Soczewki 105
Franciszek Misiak, Bolesław Kołaczyoski, Kpt. Jan Ciarski z Popłacina Jan Olszewski, Edward Gościniak, Tadeusz Motylioski, Eugeniusz Sywanowicz. Oczywiście nie jest to lista kompletna. Z Radziwia pochodziło znacznie więcej wiślanych wodniaków, stoczniowców, rybaków. To jest zadanie dla potomnych, mam nadzieję, że przy pomocy dzieci, wnuków i prawnuków tych osób, poznamy i ocalimy od zapomnienia wiele ciekawych historii. Kapitan m. in. statków JULIAN MARCHLEWSKI, ODYLIA 106
WYSTAWA W ARCHIWUM PAOSTWOWYM W PŁOCKU LIPIEC PAŹDZIERNIK 2013 107
108
Moje opracowanie, zbiór materiałów archiwalnych niech będzie zachętą dla młodego pokolenia mieszkaoców Radziwia do poszukiwania swojej historii, tożsamości. W Internecie ktoś napisał, że wszyscy chcą czytad o Radziwiu, ale nikt nie chce napisad. W trakcie moich poszukiwao związanych z żeglugą wiele artykułów dotyczyło pobliskiego Popłacina i Soczewki. Z ŻYCIA RADZIWIA (w tomie II) POPŁACIN 109
110
111
112
113
114
SOCZEWKA 115
116
Powyższy temat nie wchodzi w zakres moich głównych zainteresowao, może znajdzie się osoba która poprowadzi ten temat, materiałów jest dostępnych więcej. Ciekawostki. 117
118
119
. 120
Z wszystkich dostępnych źródeł w domenie publicznej, zbiorów własnych i użyczonych wybrał i opracował: Marek Woźnicki Zielona Góra 2010-2013 r. e-mail: sp3eif@wp.pl 121
Tom II. 122