REHABILITACJA PSYCHOFIZYCZNA W ONKOLGII MAREK WOŹNIEWSKI REHABILITACJA PRZYWRACANIE SPRAWNOŚCI PSYCHOFIZYCZNEJ MEDYCZNA SPOŁECZNA ZAWODOWA CECHY REHABILITACJI POWSZECHNA WCZESNA CIĄGŁA CIĄGŁOŚĆ REHABILITACJI ETAP SZPITALNY ETAP SANATORYJNY ETAP AMBULATORYJNY KOMPLEKSOWA REHABILITACJA CZY REHABILTACJA POTRZEBNA JEST? WYNIKI LECZENIA METODY LECZENIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH NASTĘPSTWA LECZENIA JAKOŚĆ ŻYCIA 1
CZYNNOŚCIOWE CIOWE NASTĘPSTWA LECZENIA ZMNIEJSZENIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ o 11 5 ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ o 5 ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ 18 ml/min/kg ( 2-42 METs) ZMĘCZENIE 40 10 chorych ZABURZENIA RUCHOMOŚCI CI W STAWACH Norma Zaburzenie 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% S C H P ZABURZENIA RUCHOMOŚCI CI BARKU PO LECZENIU RAKA PIERSI ZABURZENIE CZYNNOŚCI CI MIĘŚ ĘŚNI MASTEKTOMIA ZABURZENIA BCT ZABURZENIE 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Siła Praca Moc Onkologia Kontrolna OSŁABIENIE SIŁY Y MIĘŚ ĘŚNI RAMIENIA OBRZĘKI CHŁONNE MASTEKTOMIA BCT Norma Obrzęk 5 45% 4 35% 3 OSŁABIENIE OSŁABIENIE 25% 2 15% 1 5% Nieznaczny Umiarkowany Znaczny 2
OBRZĘK K CHŁONNY KOŃCZYNY GÓRNEJ ZABURZENIA CZYNNOŚCI CI PŁUC MASTEKTOMIA BCT ZABURZENIA 5 45% 4 35% OBRZĘK OBRZĘK 3 25% 2 15% 1 5% Obturacja Restrykcja Mieszane OBNIŻENIE TOLERANCJI WYSIŁKOWEJ WPŁYW RADIOTERAPII NA CZYNNOŚCIOWE CIOWE ZABURZENIA 35 30 25 20 15 10 5 0 CZAS POBÓR TLENU METS ONKOLOGIA KONTROLNA 9 8 7 6 5 4 3 2 1 BARK PŁUCA OBRZĘK WYDOLNOŚĆ -XRT +XRT PRZEBIEG ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH CIOWYCH W CZASIE CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ZABURZENIOM CZYNNOŚCIOWYM CIOWYM PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM 5 4 BRAK AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ 3 2 1 NADMIERNY WYSIŁEK FIZYCZNY -1-2 NADMIERNE CIEPŁO -3 PŁUCA KRĘGOSŁUP <24mc-e 25-59 mc-y >60 mc-y URAZY I STANY ZAPALNE 3
PSYCHICZNE NASTĘPSTWA LECZENIA DEPRESJA NIEPOKÓJ LĘK DRAŻLIWO LIWOŚĆ NISKA SAMOOCENA OBNIŻENIE JAKOŚCI ŻYCIA U 7 CHORYCH REHABILITACJA PROFILAKTYCZNA ZAPOBIEGANIE POWIKŁANIOM I CZYNNOŚCIOWYM CIOWYM NASTĘPSTWOM LECZENIA LECZNICZA USUWANIE CZYNNOŚCIOWYCH CIOWYCH ZABURZEŃ LECZENIA NOWOTWORÓW W ZŁOŚLIWYCH Z PALIATYWNA ŁAGODZENIE OBJAWÓW W TERMINALNEGO OKRESU CHOROBY I POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA FIZJOTERAPIA PODSTAWĄ REHABILITACJI MEDYCZNEJ JEST FIZJOTERAPIA Kinezyterapia Fizykoterapia Masaż ĆWICZENIA RUCHOWE ĆWICZENIA RUCHOWE PODSTAWĄ REHABILITACJI MEDYCZNEJ WSZYSTKIE RODZAJE ĆWICZEŃ 4
ZASADY ĆWICZEŃ RUCHOWYCH PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM ĆWICZENIA SĄS WSKAZANE W KAŻDEJ FAZIE CHOROBY I METODZIE LECZENIA NATURALNE FORMY RUCHU WSZYSTKIE RODZAJE TRENINGU INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA CZAS TRWANIA 20-30 MINUT CZĘSTOTLIWO STOTLIWOŚĆ 3-55 RAZY W TYGODNIU SKUTKI UBOCZNE ĆWICZEŃ RUCHOWYCH PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM BRAK POWAŻNYCH POWIKŁAŃ LUB NIEPOŻĄ ŻĄDANYCH SKUTKÓW W ZWIĄZANYCH ZANYCH Z TRENINGIEM FIZYCZNYM BRAK ZMIAN PATOLOGICZNYCH W ULTARSONOGRAFICZNYM BADANIU SERCA ORAZ SPOCZYNKOWYM I WYSIŁKOWYM ELEKTROKARDIOGRAMIE BRAK ROZWOJU OBJAWÓW W KARDIOTOKSYCZNOŚCI CI FIZYKOTERAPIA I MASAŻ ELEKTROTERAPIA LASEROTERAPIA MAGNETOTERAPIA DRENAŻ CHŁONNY RĘCZNY PRZYRZĄDOWY MASAŻ WIROWY RĘCZNY DRENAŻ CHŁONNY SPECJALNY RODZAJ DELIKATNEGO MASAŻU WYKONYWANY W KIERUNKU DOŚRODKOWYM OD CZĘŚ ĘŚCI BLIŻSZYCH DO DALSZYCH KOŃCZYNY PRZERYWANA KOMPRESJA PNEUMATYCZNA (IPC) UZNANA METODA FIZJOTERAPII W CHOROBACH NACZYŃ ELASTYCZNE RĘKAWYR STAŁY Y UCISK KLASA UCISKU WYSOKOŚĆ CIŚNIENIA MM HG WSKAZANIA UCISK OBRZĘKNI KNIĘTEJ KOŃCZYNY ZA POMOCĄ RĘKAWA I II 20-30 30-40 ZAPOBIEGAWCZO ZAGRAŻAJĄCY OBRZĘK NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA REGULOWANY CZAS UCISKU I PRZERWY III 40-50 ODWRACALNY OBRZĘK CHŁONNY REGULOWANA WYSOKOŚĆ CIŚNIENIA UCISKU IV 50-60 NIEODWRACALNY OBRZĘK CHŁONNY RÓŻNE RODZAJE RĘKAWR KAWÓW 5
ZAPOBIEGANIE CZYNNOŚCIOWYM CIOWYM ZABURZENIOM WCZESNE ROZPOZNANIE I LECZENIE DELIKATNE LECZENIE WCZESNA REHABILITACJA UNIKANIE CZYNNIKÓW SPRZYJAJĄCYCH ZABURZENIOM ETAP WCZESNY (SZPITALNY) ZAPOBIEGANIE POOPERACYJNYM POWIKŁANIOM I ZABURZENIOM PŁUCNE FIZJOTERAPIA KLATKI PIERSIOWEJ ĆWICZENIA RUCHOWE SZYBKIE URUCHOMIENIE KRĄŻ ĄŻENIOWE POZYCJE UŁOŻENIOWE ZEWNĘTRZNY UCISK DRENAŻ CHŁONNY ĆWICZENIA RUCHOWE SZYBKIE URUCHOMIENIE PROFILAKTYCZNE ZNACZENIE RĘCZNEGO DRENAŻU U CHŁONNEGO OBRZĘK CHŁONNY 12% 1 8% 6% 4% 2% PRZED 2 DNI 14 DNI 3 mc-e 6 mc-y DRENAŻ BEZ DRENAŻU 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 PROFILAKTYCZNE ZNACZENIE RĘCZNEGO DRENAŻU U CHŁONNEGO ZGINANIE Przed 2 14 3 mc 6 mc dzień dzień 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 ODWODZENIE Przed 2 dzień Drenaż Bez drenażu 14 dzień 3 mc 6 mc REHABILITACJA POSZPITALNA ETAP SANATORYJNY I AMBULATORYJNY RÓŻNE RODZAJE TRENINGU FIZYCZNEGO ZALEŻNIE OD WYDOLNOŚCI ZABIEGI FIZYKALNE I MASAŻ WEDŁUG WSKAZAŃ POWRÓT T DO PEŁNEJ AKTYWNOŚCI ŻYCIOWEJ WPŁYW ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH NA ORGANIZM CHORYCH LECZONYCH Z POWODU NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH Zwiększenie siły y i sprawności mięś ęśni o 32-52% Zwiększenie wydolności o 17% - 2 do poziomu 8 MET Wydłużenie maksymalnego dystansu o 10 (z 1600 do 3300 m) Zmniejszenie często stości akcji serca podczas wysiłku submaksymalnego z 138 do 113/minutę Zmniejszenie stęż ężenia mleczanów w podczas wysiłku submaksymalnego z 2,6 do 1,3 mmol/l 6
WPŁYW ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH NA ORGANIZM CHORYCH LECZONYCH Z POWODU NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH Poprawa czynności ci komórek NK i monocytów Wzrost proporcji krążą ążących granulocytów Skrócenie czasu neutropenii i trombocytopenii WPŁYW ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH NA PSYCHIKĘ CHORYCH LECZONYCH Z POWODU NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH Zmniejszenie zmęczenia Poprawa jakości życia Zmniejszenie depresji, niepokoju i lękul Wzrost poczucia szczęś ęścia o 17% ( 1 dzień w tygodniu) Wzrost poziomu samooceny Lepsza kontrola uczuć i zachowań OBRZĘK K CHŁONNY NAJPOWAŻNIEJSZE NIEJSZE NASTĘPSTWO LECZENIA NOWOTWORÓW W ZŁOŚLIWYCHZ NASTĘPSTWA OBRZĘKU CHŁONNEGO STAN ZAPALNY SŁONIOWACIZNA KOŃCZYNY NIEDOWŁADY I PORAŻENIA NACZYNIAKOMIĘSAK LIMFATYCZNY REHABILITACJI CHORYCH Z OBRZĘKAMI CHŁONNYMI POBUDZENIE TWORZENIA SIĘ KRĄŻ ĄŻENIA OBOCZNEGO I REGENERACJI UKŁADU CHŁONNEGO PRZYWRÓCENIE RÓWNOWAGI R ODPŁYWU CHŁONKI METODY REHABILITACJI ĆWICZENIA RUCHOWE DRENAŻ CHŁONNY ELASTYCZNE RĘKAWY R POZYCJE UŁOŻENIOWEU ZABIEGI FIZYKALNE EDUKACJA PACJENTA 7
ZMNIEJSZENIE ROZMIARU OBRZĘKÓW W CHŁONNYCH WYNIKI REHABILITACJI CHOREJ Z OBRZĘKIEM CHŁONNYM 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% Nieznaczny Umiarkowany Znaczny ROZMIAR OBRZĘKU 86% 51% 25% BEZPOŚREDNIO = 51% ROZMIAR OBRZĘKU PRZED REHABILITACJĄ = 86% ROZMIAR OBRZĘKU PO REHABILITACJI 6 MIESIĘCY = 25% REHABILITACJA PSYCHOLOGICZNA PSYCHOEDUKACJA PSYCHOTERAPIA WIZUALIZACJA RELAKSACJA TRENING ODDECHOWY MASAŻ RELAKSACYJNY MUZYKOTERAPIA TERAPIA ZAJĘCIOWA METODA SIMONTONA REHABILITACJA SPOŁECZNA IZOLACJA SPOŁECZNA ROZPAD WIĘZI RODZINNYCH ROZPAD WIĘZI TOWARZYSKICH ORGANIZACJE SAMOPOMOCOWE GRUPY WSPARCIA WOLONTARIUSZE ASYSTENCI SOCJALNI CELE REHABILITACJI W TERMINALNYM OKRESIE CHOROBY NOWOTWOROWEJ POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA ŁAGODZENIE BÓLUB ZMNIEJSZANIE DUSZNOŚCI REDUKCJA OBRZĘKU CHŁONNEGO ZAPOBIEGANIE ODLEŻYNOM ZMNIEJSZANIE DEFICYTU SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ UTRZYMYWANIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ METODY REHABILITACJI W TERMINALNYM OKRESIE CHOROBY NOWOTWOROWEJ FIZJOTERAPIA KLATKI PIERSIOWEJ DRENAŻ CHŁONNY ĆWICZENIA RUCHOWE ZABIEGI FIZYKALNE I MASAŻ ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE PSYCHOTERAPIA RELAKSACJA 8
ZDROWIE ZWIĄZEK ZEK AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ Z NOWOTWORAMI ZŁOŚLIWYMIZ AKTYWNOŚĆ ---------------------------------- ODPOCZYNEK UMIEJSCOWIENIE NOWOTWORU JELITO GRUBE PIERŚ PROSTATA MACICA JAJNIK JĄDRO PRAWDOPODOBIEŃSTWO ODDZIAŁYWANIA PEWNE PRZYPUSZCZALNE PRZYPUSZCZALNE PRZYPUSZCZALNE NIEPEWNE NIEPEWNE % WYSTĘPOWANIE NOWOTWORÓW ZALEŻNIE OD UPRAWIANIA SPORTU RODZAJ NOWOTWORU PIERSI UKŁAD ROZRODCZY UKŁAD POKARMOWY TARCZYCA UKŁAD KRWIOTWÓRCZY RCZY CZERNIAK SKÓRY KOBIETY TRENUJĄCE 9,2 3,4 0,0 1,1 1,1 3,1 14,5 KOBIETY NIETRENUJĄCE 16,2 10,1 1,8 2,2 2,2 3,6 16,6 MECHANIZMY PROTEKCYJNEGO ODDZIAŁYWANIA AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ INTENSYFIKACJA IMMUNOLOGICZNYCH MECHANIZMÓW W HAMUJĄCYCH POWSTANIE NOWOTWORÓW W (WZROST LICZBY I AKTYWNOŚCI MAKROFAGÓW, LIMFOCYTÓW W NK) OBNIŻENIE STĘŻ ĘŻENIA INSULINY I CZYNNIKA INSULINOPODOBNEGO OBNIŻENIE STYMULATORÓW W MITOZY LNYCH KOMÓREK I INHIBITORÓW APOPTOZY SZYBSZY CZAS PASAŻU U JELITOWEGO MECHANIZMY PROTEKCYJNEGO ODDZIAŁYWANIA AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ OBNIŻENIE SYNTEZY I WYRZUTU HORMONÓW W PŁCIOWYCHP ZMNIEJSZENIE WRAŻLIWO LIWOŚCI TKANKI NA HORMONY PŁCIOWEP ZWIĘKSZENIE SYNTEZY GLOBULINY WIĄŻĄ ĄŻĄCEJ HORMONY PŁCIOWE P (OBNIŻENIE STĘŻ ĘŻENIA WOLNEJ, CZYNNEJ ICH POSTACI) 9