NATALIA SAGAN KL. II F Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie Praca pisana pod kierownictwem mgr Anny Bagłajewskiej 1
Fryderyk Chopin (1810-1849) najwybitniejszy kompozytor polski, pianista i pedagog. Przedstawiciel muzyki okresu romantyzmu. Nazywany bywa poetą fortepianu. U źródeł jego twórczości leżała wielka wrażliwość artystyczna oraz umiejętność czerpania wzorców z polskiej muzyki ludowej. Urodzony w Żelazowej Woli, młodość spędził w Warszawie. Tu mając 7 lat komponował pierwsze polonezy. Od 1818 zaczął koncertować publicznie, stając się ulubieńcem salonów. 2
I. Rok Chopinowski.. 4 II. Narodziny 6 III. Zaczątki talentu.. 9 IV. Pierwsze sukcesy. 12 V. Rozpoczęcie niezależnej kariery kompozytorskiej. 15 VI. Lata dojrzałości. 18 VII. Miłość w życiu artysty.. 20 VIII. Choroba i śmierć Chopina 22 IX. Kalendarium 24 X. Chopin w kulturze polskiej. 26 XI. Chopin w kulturze europejskiej 28 XII. Pomniki polskiego kompozytora 30 XIII. Obiekty i imprezy noszące imię Fryderyka Chopina. 32 XIV. Najwięksi wykonawcy muzyki Chopina.. 34 XV. Chopin w oczach innych. 36 XVI. Historia podpisu Chopina. 38 XVII. Bibliografia. 40 3
4
1 marca 2010r. przypada dwusetna rocznica urodzin tej wybitnej postaci. 9 maja 2008r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym znaczeniu jego dorobku artystycznego dla dziedzictwa narodowego i światowego, ogłosił rok 2010 Rokiem Fryderyka Chopina. W uzasadnieniu projektu uchwały, przedstawionym przez posła sprawozdawcę Jarosława Gowina, podkreślono, że "muzyka Fryderyka Chopina jest synonimem dorobku kulturalnego ludzkości", a jej "bezpośredniość oddziaływania i uniwersalne piękno przemawiają do odbiorców bez względu na różnice geograficzne, kulturowe, rasowe i wiekowe". Niemcy, Chiny, Francja, Rosji i Japonia mocno zaangażowały się w to wydarzenie. Pozytywne informacje na temat roku Chopinowskiego przychodzą także z krajów bardziej egzotycznych jak Malezja, Singapur czy Brazylia. I to co najbardziej cieszy - grób Fryderyka Chopina został objęty narodową opieką państwową, o co starano się przez 20-30 lat. Najważniejsze miejsce dla organizacji Roku Chopinowskiego to jednak Polska, a w niej Żelazowa Wola, Brochów, miejscu chrztu Chopina i warszawski Zamek Ostrogskich, który jest remontowany na potrzeby nowego Muzeum Fryderyka Chopina na Tamce. Jego dyrektor Andrzej Sułek obiecał, że będzie to najnowocześniejsze muzeum na świecie. Zaplanowano, że w 2010 roku odbędzie się dziesięć koncertów na przełomie lutego i marca, w których wezmą udział najsłynniejsi pianiści, m.in. Martha Argerich i być może Maurizio Pollini oraz Krystian Zimerman. Dodatkowo zostanie wydany w kilku językach przewodnik po Europie Chopina. Organizowany jest portal internetowy Chopin 2010, który wielbicielom kompozytora zapewni dostęp do wszelkich informacji i publikacji na jego temat. Powstanie sieć szlaków po miejscach, gdzie bywał kompozytor. 5
6
Chopin urodził się (wedle legendy przy grze jego ojca, Mikołaja, na skrzypcach) w jednej z dworskich oficyn hrabiego Fryderyka Skarbka (jego ojca chrzestnego), w której mieszkała rodzina Mikołaja i Justyny. Na chrzcie nadano mu imiona Fryderyk Franciszek (na cześć ojca chrzestnego i zapewne dziadka François). Jako data urodzenia w księdze chrztów w kościele parafialnym w Brochowie podawany jest 22 lutego. Niemniej jednak jest to prawdopodobnie błąd organisty, do którego kompetencji należały m.in. kwestie prowadzenia dokumentacji (być może dopiero kilka tygodni po urodzeniu dziecka zgłoszono ów fakt u księdza). Fryderyk, jak i jego rodzina, za poprawną datę zawsze podawali 1 marca. Mimo że rejestr parafii nie był w owych czasach aktem urodzenia, spór co do dnia istnieje do dzisiaj. Nie ma jednak powodu by, dawać którejkolwiek z dat pierwszeństwo. Rokiem urodzenia artysty, co do którego pewność jest całkowita, nie licząc kilku sytuacji, przy których rodzina dodawała mu jeden rok życia (dotyczyło to pojawienia się informacji w prasie lub występów publicznych Fryderyka), jest 1810. W 1892 odnaleziono w kościele św. Rocha i Jana Chrzciciela dokument informujący, iż: Roku tysiąc osiemset dziesiątego dnia dwudziestego trzeciego miesiąca kwietnia o godzinie trzeciej po południu przed nami, proboszczem brochowskim, sprawującym obowiązki urzędnika stanu cywilnego gminy parafii brochowskiej powiatu sochaczewskiego w departamencie warszawskim stawił się Mikołaj Chopin [...] i okazał nam dziecię płci męskiej, które urodziło się w domu jego w dniu dwudziestego drugiego miesiąca lutego o godzinie szóstej wieczorem roku bieżącego [...]. 7
Około połowy 1810 Mikołaj i Justyna wraz z dziećmi przenieśli się do Warszawy a konkretnie pałacu Saskiego, w którym mieściło się Liceum Warszawskie, w którym Mikołaj miał uczyć języka francuskiego. Skarbek popadł w długi i uciekając z Księstwa Warszawskiego zostawił żonę z czwórką dzieci. Biorąc pod uwagę to, że ich wiek nie wymagał już opieki guwernera, było pewne, iż żona Skarbka nie będzie mogła utrzymać Chopinów. Prawdopodobnie Mikołaj myślał o przeprowadzce do stolicy jeszcze przed urodzeniem się syna. Dom Fryderyka Franciszka Chopina w Żelazowej Woli 8
9
Na przełomie czwartego i piątego roku życia Chopin, z pomocą matki, został zaznajomiony z fortepianem. W 1816 zaczął brać lekcje u Wojciecha Żywnego. Fryderyk bardzo szybko się uczył. 27 listopada 1831 Mikołaj pisał do niego: Technika gry zabrała Ci bardzo niewiele czasu [...]. Twoje palce mniej się natrudziły niż umysł [...] inni trawili całe dni, przebierając palcami po klawiaturze, Ty [...] rzadko spędzałeś przy niej godzinę. Żywny nie był dobrym muzykiem i tak naprawdę jedyne, czego mógł nauczyć zdolnego chłopca to palcowania i tradycyjnego ułożenia ręki. Podczas lekcji koncentrował się głównie na zaznajamianiu ucznia z dziełami muzyki barokowej i klasycznej oraz objaśnianiu budowy utworów fortepianowych Johanna Sebastiana Bacha, Josepha Haydna, Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz (w mniejszym stopniu) Johanna Nepomuka Hummla. Pozostałością po tej niekonwencjonalnej edukacji było zamiłowanie Fryderyka do dawnych kompozytorów, co miało go później odróżniać od reszty muzyków czy ogólnie artystów doby romantyzmu, a także możliwość rozwoju własnej techniki gry Chopin mógł uderzać w klawiaturę tymi palcami, którymi mu było najwygodniej, a nie tymi, które są zalecane przez podręczniki, szkoły gry czy oznaczenia w zapisie nutowym. Następnym nauczycielem Fryderyka był, pochodzący tak samo jak Żywny z Czech, Wilhelm Wacław Würfel. Chopin przed ukończeniem 7 roku życia był już autorem kilku drobnych kompozycji, które pomagali zapisywać mu Żywny oraz ojciec. W 1817 w parafialnym zakładzie typograficznym Kościoła Nawiedzenia Najświętszej 10
Marii Panny na Nowym Mieście w Warszawie ukazał się pierwszy wydany drukiem utwór Fryderyka polonez w tonacji g-moll wydany pod nazwą Polonoise pour le pianoforte dédiée à Son Excellence Mademoiselle le Comtesse Victoire Skarbek, faite par Frédéric Chopin, musicien âgé de huit ans. Z tego samego roku pochodzi wydany pośmiertnie polonez B-dur oraz Marsz wojskowy, którego pierwodruk zaginął. O dedykacji pierwszego wydanego utworu Fryderyka siostrze hrabiego Skarbka może świadczyć fakt, iż sam Skarbek prawdopodobnie pokrył koszty druku kompozycji. W styczniu 1818 w tomie X "Pamiętnika Warszawskiego" ukazała się pierwsza dłuższa wzmianka na temat Fryderyka opisującego go m.in. jako "prawdziwego geniusza muzycznego": Nie tylko [ ] z łatwością największą i smakiem nadzwyczajnym wygrywa sztuki najtrudniejsze na fortepianie, ale nadto jest już kompozytorem kilku tańców i wariacji, nad którymi znawcy muzyki dziwić się nie przestają. Skarbek stał się jednym z najaktywniejszych protektorów Chopina w okresie w którym mieszkał w Polsce. Do 1818 mały Chopin znany był tylko w kręgach akademickich, w których obracała się jego rodzina. W pamiętniku Aleksandry Tarczewskiej, siostry Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, widnieje wzmianka na temat jednego z pierwszych występów Chopina poza domem, który miał miejsce podczas wieczoru u Olimpii Grabowskiej w pałacu Radziwiłłowskim: Było dosyć osób [...] W przeciągu wieczora grał na fortepianie młody Chopin, dziecię w ósmym roku życia, obiecujące jak twierdzą znawcy, zastąpić Mozarta. 11
12
20 września 1818 roku odwiedziła Warszawę carowa Maria Fiodorowna, której Chopin ofiarował dwa swoje tańce polskie. Wójcicki wspomina, że gdy mały Chopin grywał u księcia Konstantego, namiestnika warszawskiego podczas gry Marsza wojskowego wznosił oczy w górę, że książę go pytał: "Co tam patrzysz w górę mały? Czytasz nuty na suficie?" Później Chopin otrzymał od cara pierścień z brylantem, a w Paryżu nawet propozycję zostania nadwornym kompozytorem carskim. Chopin jednak pierścień sprzedał, a propozycję odrzucił. W latach 1823-1826 Chopin uczył się w Liceum Warszawskim, gdzie pracował jego ojciec. W tych latach zwiedził sporą część Polski. Spędzał wakacje na dworze ks. Antoniego Radziwiłła w Antoninie i bywał u przyjaciół mieszkających w odległych miejscach Polski. Z pobytów w Szafarni (lata 1824-25) wysłał swoje słynne listy "Kuriery Szafarskie" do rodziców, będące parodią "Kuriera Warszawskiego", które rozsławiły sielankowe wakacje w majątku Juliusza Dziewanowskiego. Słynna jest również anegdota mówiąca, że został niegdyś w szkole przyłapany na rysowaniu nauczyciela w czasie lekcji. Obrazek tak zadziwił rysowanego, że ten go pochwalił. Wraz z siostrą Emilią, Fryderyk pisał także dla zabawy wiersze i komedie. Balzac wspominał, że Chopin miał zastraszająco prawdziwy dar naśladowania każdego, kogo tylko zechciał. Wielu biografów (np. Jeżewska, Iwaszkiewicz,) przekonuje, że Chopin był geniuszem uniwersalnym, ponieważ posiadał także niezwykły talent literacki, czego dowodem są jego słynne listy, a także talent malarski i aktorski. W latach 1826-1829 był studentem warszawskiej Szkoły Głównej Muzyki, będącej częścią Konserwatorium, która związana była z Uniwersytetem Warszawskim gdzie podjął naukę harmonii i kontrapunktu u Józefa Elsnera. 13
Został zwolniony z przedmiotu instrumentu, ponieważ zauważono nieprzeciętny sposób i charakter gry Chopina. Ten okres w twórczości Chopina charakteryzuje fascynacja muzyką ludową. Powstały wówczas Sonata c-moll op. 4, Wariacje B-dur na temat "Là ci darem la mano" z "Don Juana" W. A. Mozarta op. 2 na fortepian i orkiestrę, Trio g-moll op. 8 i pierwsze Mazurki (op. 6, 7) oraz oparte na motywach ludowych Rondo c-moll op. 1 i Rondo à la Krakowiak F-dur op. 14. W raporcie po trzecim roku nauki Józef Elsner zapisał: "Trzecioletni Szopen Fryderyk szczególna zdatność, geniusz muzyczny". W 1826 Chopin odbywał swoją pierwszą zagraniczną podróż do Berlina. W 1826 spędził wakacje także w Bad Reinertz (dzisiejsze Duszniki-Zdrój). Tzw. Dworek Chopina w Dusznikach Zdroju 14
15
Lata 1829-1831 były dla Chopina okresem pierwszej miłości (do śpiewaczki Konstancji Gładkowskiej) i pierwszych ogromnych sukcesów kompozytorskich. W liście do swojego przyjaciela, Tytusa Woyciechowskiego, Chopin nazywał Konstancję ideałem. Powstały wówczas Koncerty fortepianowe f-moll op. 21 i e-moll op. 11. W lipcu 1829, niezwłocznie po ukończeniu studiów, Fryderyk Chopin wraz z przyjaciółmi wyjechał na wycieczkę do Wiednia. Dzięki Würflowi Chopin wszedł w środowisko muzyków. W Kärntnerthortheater wystąpił dwukrotnie; grał Wariacje B-dur za pierwszym, a oprócz Wariacji także Rondo à la Krakowiak za drugim razem. Odniosły one fenomenalny sukces wśród publiczności. Nawet krytyka mimo zastrzeżeń dotyczących jego gry (zbyt mała siła dźwięku) uznała kompozycje za nowatorskie. Dobre przyjęcie kompozycji na koncertach ułatwiło kontakt z wydawcami: w kwietniu 1830, po raz pierwszy za granicą, wydano drukiem w Austrii, w oficynie Tobiasa Haslingera grane tu już Wariacje op. 2. 2 listopada 1830 roku Chopin wyjechał spod Pałacu Czapskich w Warszawie do Kalisza odprowadzany aż do "Żółtej Karczmy" za rogatkami wolskimi przez licznych przyjaciół, w tym przez Elsnera, który przy tej okazji wykonał specjalnie skomponowaną kantatę na cześć swojego najzdolniejszego ucznia. W Kaliszu spędził ostatni dzień w ojczyźnie i dołączył do niego Tytus Woyciechowski. Przed wyjazdem pożegnał się z Konstancją Gładkowską i wręczył jej pierścień przechowywany przez nią aż do śmierci. 16
5 listopada 1830 Chopin na zawsze opuścił Polskę wyjechał z Kalisza i przez Wrocław udał się do Drezna. W Wiedniu usłyszał śpiewaną niegdyś przez Konstancję cavatinę Rossiniego i rozpłakał się. Pojechał do Monachium i w końcu udał się do Paryża. W czasie drogi Chopin pisze dziennik (zwany "Dziennikiem stuttgarckim"), który jest dokumentem przedstawiającym stany jego ducha podczas pobytu w Stuttgarcie, gdzie ogarnęła go rozpacz z powodu upadku powstania listopadowego. Wedle tradycji, powstają wtedy pierwsze szkice do Etiudy "Rewolucyjnej". Utwory tego okresu wypełnione są dramatyzmem, który z wolna zaczyna w twórczości Chopina dominować. Tytus Woyciechowski, przyjaciel Chopina 17
18
W Paryżu Chopin zamieszkiwał małe mieszkanie przy Boulevard Poissonniere. Dał pierwszy z dziewiętnastu publicznych koncertów w Paryżu (podczas 18 lat pobytu w tym mieście). Organizował go Friedrich Wilhelm Kalkbrenner, pianista. Chopin zagrał Koncert e-moll i Wariacje B-dur op. 2. Koncert oszołomił publiczność, w tym obecnego na nim Franciszka Liszta. Krytyk François Fétis zapowiadał, że Chopin odrodzi muzykę fortepianową. Następnego dnia wydawcy przysyłali Chopinowi propozycje kupna utworów. Chopin zaczął prowadzić żywot wirtuoza, komponując utwory, które szybko stawały się modne na salonach. Przyjaźnił się z wieloma wybitnymi muzykami (Liszt, Vincenzo Bellini, Hector Berlioz), był zapraszany na prywatne występy nie jako muzyk, ale jako gość, nawet na sam dwór. Szybko więc przeprowadził się do Chaussée d'antin, modnej dzielnicy Paryża. Przyjaciele nazywali jego mieszkanie Olimpem ze względu na dającą się stamtąd słyszeć boską muzykę. Jednak z powodu trudnej sytuacji finansowej Chopin zaczął dawać coraz więcej lekcji gry na fortepianie. Oszałamiała go ogromna ilość propozycji. Chopin uczył między innymi księżniczkę de Noailles, księżne de Chimay i de Beauvau, baronową Rothschild, hrabinę Peruzzi i Potocką. Wśród uczniów także wielkie talenty Karolina Hartmann, Karol Filtsch a także wierny przyjaciel Chopina Adolf Gutmann. Chopin jako nauczyciel znany był z niezwykłych wymagań i nerwowości. W latach 1835-1846 porzucił karierę wirtuoza na rzecz komponowania. Zaczął żyć życiem polskiej emigracji, utrzymując ścisłe kontakty z głównymi intelektualistami polskimi (Adam Mickiewicz, Julian Ursyn Niemcewicz, Cyprian Kamil Norwid). Józef Bem poprosił go o zaliczkę dla powstającego Towarzystwa Politechnicznego. Chopin gościł też u siebie najbliższego przyjaciela z lat dziecinnych, Jana Matuszyńskiego, który zamieszkując u Fryderyka studiował medycynę w Paryżu. W 1842 roku Jan umarł na gruźlicę. U Chopina bywał też jego słynny przyjaciel, wielki pianista i kompozytor Julian Fontana. 19
20
W 1836 roku zaręczył się z Marią Wodzińską. Była ona uzdolniona muzycznie i malarsko. Hrabina Teresa Wodzińska, matka Marii zaczęła nazywać wtedy Chopina swym dzieckiem. W podzięce za darowane Chopinowi kompozycje Marii przysyła on Walca As-dur i niektóre ze słynnych Pieśni. Ostatecznie jednak rodzina sprzeciwiła się związkowi, uważając, że Chopin jest zbyt chorowitym kandydatem na męża. W 1836 roku Chopin faktycznie zaczął poważnie chorować na gruźlicę. W 1837 roku Chopin poznał starszą od niego o 6 lat i dominującą nad nim George Sand i rzucił się w ramiona "spełnionej miłości" (słowa George Sand), która jednak wkrótce zamieniła się w nerwowy i chaotyczny związek. Para istniała jednak jako związek jedynie w plotkach. W dziennikach Sand opowiada, że przez 9 lat przyjaźni z Chopinem żyła jak w klasztornym celibacie. W liście do Justyny Chopinowej Sand nazwie się drugą matką Chopina. Uciekając przed zazdrością byłego kochanka George, udają się na Majorkę do Valldemossa, która wita ich okropną pogodą. Jednocześnie w Hiszpanii trwa wojna, a choroba Chopina wzmaga się. Sand zabrała swoje dzieci, które miały się tam leczyć (syn Maurycy chorował na reumatyzm) i uczyć. Mieszkali tam także w byłym klasztorze. Tam Chopin zaczął pluć krwią. Komponuje wtedy Preludia op. 28, Preludium Des-dur Sand uznała za straszne. Wspominała ona pamiętny wieczór, gdy podczas spaceru rozszalała się burza, a po powrocie do domu Chopin zaczął pluć krwią. Gdy stan zdrowia Chopina poprawił się, kochankowie wrócili do Francji. Sprowadzono wtedy ciało samobójcy z Neapolu, wielkiego śpiewaka, Adolfa Nourrita. Chopin zagrał w Marsylii podczas pogrzebu na organach. Pomimo iż instrument był rozstrojony, Chopin oszołomił publiczność graną na organach pieśnią Schuberta. 21
22
W 1839 roku wrócili do Francji. Fryderyk był wówczas bardzo chory, kaszląc, wypluwał ogromne ilości krwi. Mieszkał w Nohant, w posiadłości George Sand. Chwilowa poprawa zdrowia wniosła okres spokoju do życia przyjaciół, wkrótce jednak nastąpiło ponowne pogorszenie. George Sand napisała dyskusyjną książkę "Lukrecja Floriani", w której wedle Liszta ośmieszyła Fryderyka. Chopin przemilczał tę obrazę, jednak jego rodzina w Polsce była oburzona. Sand tłumaczyła, że nie opisała w niej Fryderyka, jednak biografowie Chopina podważają te tłumaczenia. Pojawił się wtedy znany rzeźbiarz Auguste Clésinger, który poślubia córkę Sand (Solange) wbrew jej woli. Kiedy w wynikłym konflikcie Fryderyk stanął po stronie Solange, pisarka wpadła w szał i zerwała z kompozytorem. Okres przed rozstaniem z George Sand, a także po rozpadnięciu się związku oraz pogłębiająca się choroba odcisnęły głębokie piętno na twórczości i życiu towarzyskim Chopina. Powstają wówczas najpiękniejsze z jego nokturnów i mazurków. Po rozstaniu z George Sand Chopin popadł w głębokie przygnębienie, które z pewnością przyspieszyło jego śmierć. Po opuszczeniu Nohant nie skomponował już żadnego znaczącego utworu, jedynie kilka miniatur. Ostatnią kobietą, z którą Chopin był związany, była jego uczennica Szkotka Jane Stirling, zwana "wdową po Chopinie", z którą wyjechał po wybuchu rewolucji w Paryżu w 1848 r. do Anglii i Szkocji na bardzo wyczerpującą jego siły podróż. 17 października 1849 roku Fryderyk Chopin zmarł na gruźlicę płuc, w otoczeniu najbliższych osób, z którymi był związany przez większość swego życia w Paryżu. Został pochowany na cmentarzu Pere-Lachaise w Paryżu. Zgodnie z ostatnią wolą wyjęte po śmierci serce Chopina siostra jego przywiozła do Warszawy, gdzie zostało w urnie wmurowane w filar kościoła Św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. 23
24
1810 narodziny Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli 1817 pierwsza próba kompozytorska w wieku 7 lat 1818 pierwszy występ estradowy 1823 rozpoczęcie nauki kompozycji u Elsnera 1826 studia w Szkole Głównej Muzyki 1829 wizyta w Wiedniu 1830 ostateczne opuszczenie Polski 1831 przyjazd do Paryża 1835 zaręczyny z Marią Wodzińską (Walc As-dur) 1836 spotkanie z George Sand 1837 zerwanie z Wodzińską 1838 związek z George Sand, wyjazd na Majorkę, praca nad 24 Preludiami 1839 powrót do Francji, powstaje Sonata b-moll 1844 umiera ojciec Chopina 1845 kłótnie z George i choroba Fryderyka nasilają się 1847 zerwanie z George 1848 wyjazd z uczennicą Jane Stirling do Anglii i Szkocji 1849 śmierć w Paryżu Chopin na banknocie 5000zł z 1982 roku 25
26
Chopin do dziś uważany jest za największego kompozytora polskiego, ale rola jego muzyki zdecydowanie wykraczała poza samą muzykę. Patriotyczną wymowę jego dzieł odczytywali nie tylko Polacy. Robert Schumann w 1836 roku na łamach Neue Zeitschrift für Musik napisał: Gdyby potężny samowładny monarcha z północy wiedział, jak niebezpieczny wróg grozi mu w dziełach Chopina, w prostych melodiach jego mazurków, zabroniłby tej muzyki. Dzieła Chopina to armaty ukryte w kwiatach. Jego utwory, a zwłaszcza Polonezy i Mazurki traktowane były jak synonim polskości. Ignacy Jan Paderewski powiedział w setną rocznicę urodzin Chopina: Zabraniano nam Słowackiego, Krasińskiego, Mickiewicza. Nie zabroniono nam Chopina. A jednak w Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano: barwne kontusze, pasy złotem lite, posępne czamarki, krakowskie rogatywki, szlacheckich brzęk szabel, naszych kos chłopskich połyski, jęk piersi zranionej, bunt spętanego ducha, krzyże cmentarne, przydrożne wiejskie kościółki, modlitwy serc stroskanych, niewoli ból, wolności żal, tyranów przekleństwo i zwycięstwa radosna pieśń [...]. Do dzisiaj pozostaje jednym z nielicznych Polaków rozpoznawanych przez cudzoziemców. 27
28
Oryginalna harmonia Chopina wywarła pewien wpływ na Richarda Wagnera, a jego miniatury dodatkowo inspirowały Roberta Schumanna i Franciszka Liszta. Przede wszystkim jednak był on właściwie pierwszym wybitnym twórcą tzw. szkół narodowych w muzyce romantycznej. Przykład Chopina zachęcił Edvarda Griega do podobnego wykorzystywania norweskiego folkloru. Z entuzjazmem wypowiadali na temat muzyki Chopina w Rosji kompozytorzy Potężnej Gromadki, we Francji był on wzorem dla takich kompozytorów jak Gabriel Fauré, Claude Debussy i Maurice Ravel, a nawet młody Olivier Messiaen, a w Rosji Aleksander Skriabin i Sergiusz Rachmaninow. Zdaniem niemieckiego muzykologa Alfreda Einsteina oddziaływanie Chopina było wyjątkowe: Znajdował on naśladowców nie tylko w Warszawie, lecz od Północy do Południa, od Oslo do Palermo, od Wschodu do Zachodu, od Petersburga do Paryża. Podobnie jak żaden kompozytor muzyki symfonicznej XIX wieku nie mógł nie dostrzec Beethovena, tak żaden kompozytor muzyki fortepianowej po roku 1830 nie mógł pominąć Chopina. 29
30
Pomnik Fryderyka Chopina w Dusznikach-Zdroju (Jan Kucz, 1976) Pomnik Fryderyka Chopina w Szanghaju (Lu Pin, 2007) Pomnik Fryderyka Chopina w Tiranie (Andrzej Renes, 2003) Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie (Wacław Szymanowski, 1909) Pomnik Fryderyka Chopina we Wrocławiu (Jan Kucz, 2004) Pomnik Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli (Józef Gosławski, 1955) Pomnik Fryderyka Chopina w Singapurze (Karol Badyna, 2008) znajdujący się w ogrodzie botanicznym w Singapurze. Pomnik Fryderyka Chopina w Hamamatsu znajdujący się w Japonii stanowi idealną replikę w skali 1:1 pomnika Fryderyka Chopina w Warszawie Pomnik Fryderyka Chopina w Paryżu znajdujący się w Parku Monceau Pomnik Fryderyka Chopina w Nowym Tomyślu na Placu Chopina Popiersie F. Chopina w Poznaniu w Parku im. F. Chopina Pomnik Fryderyka Chopina we Wrocławiu 31
32
Chopin krater o średnicy 129 km na Merkurym 3784 Chopin planetoida o śr. 28,5 km Port lotniczy Warszawa-Okęcie Drobnicowiec Fryderyk Chopin STS Fryderyk Chopin szkolny statek żaglowy, największy bryg na świecie (2009) Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina Polska Filharmonia Bałtycka im. F.Chopina w Gdańsku Festiwal chopinowski w Dusznikach-Zdroju Lato z Chopinem festiwal w Busku-Zdroju Pomnik Fryderyka Chopina w warszawskich Łazienkach 33
34
Do największych wykonawców muzyki Chopina należą: Ignacy Jan Paderewski, Moriz Rosenthal, Alfred Cortot, Ignaz Friedman, Raul Koczalski, Artur Rubinstein, Mieczysław Horszowski, Henryk Sztompka, Claudio Arrau, Vladimir Horowitz, Władysław Szpilman, Jan Ekier, Witold Małcużyński, Dinu Lipatti, Halina Czerny-Stefańska, Regina Smendzianka, Adam Harasiewicz, Vladimir Ashkenazy, Martha Argerich, Maurizio Pollini, Murray Perahia, Krystian Zimerman, Janusz Olejniczak, Evgeny Kissin, Rafał Blechacz, Bella Davidovich, Solomon, Leopold Godowsky, Sergey Rachmaninov, Emil Gilels, Zoltan Kocsis. Jan Ekier był redaktorem naczelnym pomnikowego wydania fonograficznego dzieł wszystkich Chopina, w nagraniu których udział wzięli najlepsi polscy pianiści XX wieku (nagrań dokonano w latach 50. i 60). Jan Ekier 35
36
"Kapelusze z głów, panowie, to geniusz!" Robert Schumann "A teraz, kiedy ostatnia nić wiążąca go do życia pękła, a struny jego arfy zamilkły na zawsze, czyliż znikąd dla nas pozostałych nie zejdzie pociecha? czyżby ten cudowny zdrój muzyki miał wyschnąć bezpowrotnie? - Nie! bo ulatując ku krainie, do której za życia wzdychał, jako promienny ślad po sobie rzucił z wieńca swego garść kwiatów na tę ziemię, sobie ku chwale, a nam ku osłodzie. Do nich więc, do nieśmiertelnych dzieł jego niech się zwróci, kto teraz ulgi w smutku pragnie; niechaj zasiądzie do fortepianu, niech otworzy księgę jego zadumań, a za dźwiękiem instrumentu każda nuta odpowie mu: Zaprawdę, przyjacielu, porzuć tę żałobę - Chopin nie umarł!" "Rodem Warszawianin, sercem Polak a talentem świata obywatel Cyprian Kamil Norwid 37
38
W Instytucie Fryderyka Chopina prof. Ryszard Zimak w Sali Koncertowej Muzeum Fryderyka Chopina dokonali prezentacji autografu Mazurka E-dur op. 6 nr 3 Fryderyka Chopina zakupionego 19 maja br. w Domu Aukcyjnym Sotheby's w Londynie. Jest to jedyny zachowany autograf. Pochodzi ze sztambucha, został wpisany przez kompozytora nieznanej osobie. Na wyrwanej składce dwóch kart zachowały się jeszcze pozostałości sznurka wiążącego karty pamiętnika w całość. Obie strony zapisane są tekstem muzycznym. Na pierwszej stronie znajduje się tytuł "Mazur" - tak na początku swej twórczości Chopin określał swoje mazurki. Na końcu utworu kompozytor zapisał "fine" oraz umieścił krótki podpis "F.Chopin.". Na jednej ze stron znajduje się wpis obcą ręką - "Chopin go musi zagrać". Historia autografu jest mało znana. Wiadomo tylko, że przez pewien czas był on w posiadaniu Rudolfa R. Kallira w Nowym Jorku, który odsprzedał 50 proc. wartości autografu Walterowi Benjaminowi. W 1957 r. firma Benjamina wystawiła autograf na sprzedaż. Nowy anonimowy właściciel z kolei wystawił autograf na aukcji w Londynie w tym roku. W maju zakupił go Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. 39
40
Informacje pobrałam z następujących stron: www.wikipedia.org/wiki/fryderyk_chopin www.chopin.info.pl www.chopin.pl 41