UCHWAŁA NR III/7/2014 RADY GMINY RZEZAWA z dnia 22 grudnia 2014 r.

UCHWAŁA NR III/7/2014 RADY GMINY RZEZAWA z dnia 22 grudnia 2014 r. w sprawie: przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Rzezawa na lata 2015 2017. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( j.t. Dz. U. z 2013r., poz. 594, ze zm.), art. 6 ust 2 pkt 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. Nr 180, poz. 1493, ze zm.) oraz art. 17 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 182, ze zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Rzezawa na lata 2015-2017 w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. str. 0

ZAŁĄCZNIK do uchwały Nr III/7/2014 Rady Gminy Rzezawa z dnia 22 grudnia 2014 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE RZEZAWA NA LATA 2015-2017 str. 1

I. Wstęp Jednym z nadrzędnych i długofalowych celów polityki prorodzinnej państwa jest tworzenie warunków do pełnego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz zapobieganie występowaniu postaw i zachowań aspołecznych, grożących patologiami, w tym przemocą domową. Nowela z dnia 10 czerwca 2010r. do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz.1493 ze zm.) nakłada na gminy obowiązek tworzenia lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, prowadzenia poradnictwa i interwencji w przypadku jej zaistnienia, w szczególności poprzez działania edukacyjne, zapewnienie osobom dotkniętych przemocą miejsc w ośrodkach wsparcia oraz tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. Konieczność podejmowania zdecydowanych działań zapobiegających przemocy w rodzinie wynika również z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2013r. poz. 182 ze zm.) oraz ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j. t. Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 ze zm.). Jednym z kierunków działań do zrealizowania celów operacyjnych jest opracowanie i realizacja lokalnego programu przeciwdziałania przemocy oraz prowadzanie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. II. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE Według definicji zawartej w art. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc to: Jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1 (członek rodziny osoba najbliższa w rozumieniu art. 115 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny, a także inna osoba wspólnie zamieszkująca lub gospodarująca), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Do najbardziej rozpowszechnionych definicji zalicza się tę przyjętą przez Radę Europy w 1986 roku, według której przemoc domowa to każde działanie jednego z członków rodziny lub zaniedbania, które zagrażają życiu, cielesnej i psychicznej integralności lub wolności innego członka tej samej rodziny bądź poważnie szkodzą rozwojowi jego (jej) osobowości. Wszystkie definicje podkreślają takie elementy przemocy w rodzinie jak: działanie zamierzone, intencjonalne, świadome, przewaga sił ze strony agresora, wyrządzenie komuś krzywdy, narzucenie mu władzy, dokonanie bezprawnych czynów, godzenie w czyjąś osobistą wolność, naruszenie praw i dóbr osobistych, wywołanie cierpienia i szkody, działanie skierowane przeciwko jakiemuś członkowi rodziny, wykraczanie poza społeczne normy, zasady relacji międzyludzkich. 1. RODZAJE PRZEMOCY W RODZNIE W pojęciu przemoc domowa mieszczą się takie sytuacje jak: przemoc pomiędzy małżonkami, przemoc dorosłych wobec własnych dzieci i wobec pozostających pod ich opieką krewnych w podeszłym wieku, a także przemoc dzieci wobec rodziców. Podręcznik dla osób doznających przemocy w rodzinie wyróżnia aż pięć kategorii: Przemoc fizyczna to naruszenie nietykalności fizycznej, polega na intencjonalnym, czyli świadomym i celowym zachowaniu powodującym uszkodzenie ciała lub prowadzącym do takiego ryzyka. Do zachowań takich zalicza się: popychanie, szarpanie, obezwładnianie, ciągnięcie, szturchanie, klepanie, klapsy, ciągnięcie za uszy, włosy, szczypanie, kopanie, bicie ręką, pięścią, str. 2

uderzenie w twarz tzw. policzek, przypalanie papierosem, duszenie, topienie, krępowanie ruchów, nie udzielenie niezbędnej pomocy itp. Z badań i statystyk wynika, że ponad 95 % ofiar przemocy fizycznej w rodzinie to kobiety. Nie jest jednak znana rzeczywista skala zjawiska, ponieważ przemoc najczęściej dzieje się bez świadków. Skutkami tej formy przemocy są uszkodzenia ciała urazy, rany, złamania, stłuczenia, zadrapania, siniaki, poparzenia; skutki wtórne: choroby w wyniku powikłań i stresu, zespół stresu pourazowego, życie w chronicznym stresie, poczuciu zagrożenia, strachu, lęku, napady paniki, bezsenność, zaburzenia psychosomatyczne itp. 1 Przemoc psychiczna to naruszenie godności osobistej, zawiera przymus i groźby. Do zachowań takich zalicza się: obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, grożenie, nieliczenie się z uczuciami, krzyczenie, oskarżanie, obwinianie, oczernianie, czytanie osobistej korespondencji, ujawnianie tajemnic, sekretów, wyśmiewanie, lekceważenie, wyśmiewanie opinii, poglądów, przekonań, wyznania, pochodzenia, narzucanie swojego zdania, poglądów, stałe ocenianie, krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi, wymuszanie posłuszeństwa i podporządkowania, ograniczanie snu, pożywienia i schronienia, wyzywanie, używanie wulgarnych epitetów, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, stosowanie gróźb, szantażowanie, itp. Do skutków tej formy przemocy należy zniszczenie poczucia mocy sprawczej ofiary, jej poczucia własnej wartości i godności, uniemożliwienie podjęcia jakichkolwiek działań niezgodnych z zasadą posłuszeństwa, osłabienie psychicznych i fizycznych zdolności stawiania oporu oraz wyrobienie przekonania o daremności jego stawiania, odizolowanie od zewnętrznych źródeł wsparcia, całkowite uzależnienie ofiary od prześladowcy, stały strach i utrata nadziei, choroby psychosomatyczne, ciągły stres, zaburzenia snu, itp. Przemoc psychiczna jest najczęstszą formą przemocy i jest trudna do udowodnienia. Przemoc ta może występować sama, bez przemocy fizycznej, ale zawsze jej towarzyszy; może też występować na wielu płaszczyznach. Przemoc seksualna to naruszenie intymności, polegające na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić. Przymus polega na bezpośrednim użyciu siły lub emocjonalnym szantażu, np.: wymuszaniu pożycia, obmacywaniu, gwałcie, zmuszaniu do niechcianych praktyk seksualnych, nieliczeniu się z życzeniami partnerki/partnera, komentowaniu szczegółów anatomicznych, ocenianiu sprawności seksualnej i wyglądu, zmuszaniu do seksu z osobami trzecimi, sadyzmie w pożyciu, wyśmiewaniu wyglądu, ciała i krytyce zachowań seksualnych, itp. Skutkami przemocy seksualnej są obrażenia fizyczne, ból i cierpienie, obniżona samoocena i poczucie własnej wartości, utrata poczucia atrakcyjności i godności, zaburzenia seksualne, oziębłość, zamknięcie się (lęk, strach, unikanie seksu), uogólniona niechęć i obawa do przedstawicieli płci sprawcy przemocy, itp. Przemoc ekonomiczna to z kolei naruszenie własności, co wiąże się z celowym niszczeniem czyjejś własności, pozbawianiem środków lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby. Do zachowań takich zalicza się: niszczenie rzeczy, włamanie do zamkniętego osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, przeglądanie dokumentów, korespondencji, dysponowanie czyjąś własnością, zaciąganie pożyczek na wspólne konto, sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów, nie łożenie na utrzymanie, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny, szantażowanie, uniemożliwianie korzystania z pomieszczeń niezbędnych do zaspakajania potrzeb (kuchnia, łazienka) itp. Do skutków przemocy ekonomicznej można zaliczyć całkowitą zależność finansową od partnera, niezaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, bieda, zniszczenie poczucia własnej godności i wartości, znalezienie się bez środków do życia itp. str. 3

Przemoc przez zaniedbanie to naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich i jest formą przemocy ekonomicznej. Oznacza nie dawanie środków na utrzymanie, pozbawianie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, nie udzielenie pomocy, uniemożliwianie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki, łóżka, itp. III. PRAWO WOBEC PRZEMOCY W RODZNIE PRZEMOC W RODZINIE W ŚWIETLE WYBRANYCH DOKUMENTÓW MIĘDZYNARODOWYCH Zjawisko przemocy w rodzinie od wielu lat jest przedmiotem międzynarodowego zainteresowania. Dokumenty ujmują przemoc w kontekście łamania praw człowieka. Ministerstwo Sprawiedliwości wskazuje na akty prawne oraz inne dokumenty międzynarodowe poruszające kwestie przeciwdziałania przemocy w rodzinie: Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych to m.in.: Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z dnia 18 grudnia 1979 r.; Deklaracja o Eliminacji Przemocy wobec Kobiet z dnia 20 grudnia 1993 r. Rezolucja 48/104 Zgromadzenia Ogólnego; Rezolucja A/54/4 Zgromadzenia Ogólnego ONZ Protokół Fakultatywny do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z dnia 6 października 1999 r. Wśród Dokumentów Rady Europy przytoczyć można takie jak: Rekomendacja Komitetu Ministrów Rec.(2002)5 w sprawie ochrony kobiet przed przemocą z dnia 30 kwietnia 2002 r.; Rekomendacja Rady Europy 1450 (2000) dotycząca przemocy wobec kobiet w Europie; Rekomendacja Komitetu Ministrów R (90)2 w sprawie reakcji społecznych na przemoc w rodzinie z dnia 15 stycznia 1990 r.; Rekomendacja Komitetu Ministrów R (85)4 w sprawie przemocy w rodzinie z dnia 26 marca 1985 r.; Europejska Konwencja o wykonywaniu prawa dzieci z dnia 25 stycznia 1996 r. Natomiast z Orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wymienić należy Orzecznictwo ETPC dotyczące przemocy wobec kobiet. 2. PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W ŚWIETLE PRAWA POLSKIEGO Najważniejszym aktem prawnym w polskim ustawodawstwie jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.), która gwarantuje osobom, w tym dzieciom, ochronę przed wszystkimi rodzajami przemocy. Art. 40 mówi, że nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych. Następny - każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania O swoim życiu osobistym (art. 47). Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych (art. 71, pkt 1). Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. w toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika obowiązane do wysłuchania Praw Dziecka (art. 72). W polskim prawodawstwie do podstawowych uregulowań prawnych podejmujących problem przemocy w rodzinie należą: str. 4

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, ze zm.); ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j. t. Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 ze zm.); ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2013 r., poz. 182, ze zm.) Aby zwiększyć skuteczność działań wobec sprawców przemocy, a także zapobiegać zjawisku przemocy w rodzinie, uchwalona została ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustawa wprowadza definicję przemocy w rodzinie, czyli przemocy stosowanej w relacjach między najbliższymi osobami, określa zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zasady postępowania pracowników socjalnych, organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości wobec osób doznających przemocy w rodzinie oraz osób będących sprawcami przemocy. Ustawa zawiera formy pomocy z jakich może skorzystać osoba dotknięta przemocą w rodzinie. Na gminy i powiaty ustawa nakłada obowiązek tworzenia, m.in. własnego systemu przeciwdziałania przemocy domowej, prowadzenie poradnictwa, interwencji kryzysowej, prowadzenia ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy, przygotowania oraz prowadzenia działań korekcyjno-edukacyjne, jakie stosuje się wobec sprawców przemocy. Nowelizacja niniejszej ustawy z 10 czerwca 2010 roku uregulowała strukturę organizacyjną i zadania Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. W związku z tym, iż nadużywanie alkoholu jest jednym z czynników ryzyka występowania przemocy w rodzinie, kwestię przemocy reguluje również ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, która jako jedno ze skutecznych środków przeciwdziałania alkoholizmowi wskazuje potrzebę kształtowania polityki społecznej poprzez przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Powyższa ustawa nakłada na samorząd gminny, w ramach prowadzonych działań związanych z profilaktyką antyalkoholową, obowiązek udzielania rodzinom, dotkniętych problemem alkoholowym, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 593) określa zadania jednostek i pracowników pomocy społecznej do udzielania jej osobom i rodzinom pomocy społecznej w szczególności z powodu przemocy w rodzinie (art. 7). Zapis ten zobowiązuje ośrodki pomocy społecznej do udzielania wszelkiej pomocy osobom narażonym na przemoc domową. Znaczącym elementem w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jest procedura Niebieskiej Karty, która została opracowana przez Komendę Główną Policji oraz Komendę Stołeczną Policji przy współpracy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i wprowadzona do praktyki działania policji w 1998 r. Od 2004 roku obowiązuje także w pomocy społecznej. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie Procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta ( Dz. U. z 2011 r. Nr 209 poz.1245), które weszło w życie 18 października 2011 r. Niebieska Karta określa metody i formy wykonywania zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Jej głównym celem jest rozpoznawanie przemocy i usprawnianie pomocy oferowanej przez przedstawicieli różnych służb w środowisku lokalnym, ale też tworzenie warunków do systemowego, interdyscyplinarnego modelu pracy z rodziną. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie odnosi się również do przepisów prawnych poruszających kwestie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, takich jak: ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U z 2012 r., poz. 788, ze zm.); ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.); ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j. t. Dz. U. z 2013 r., poz. 594, ze zm.); ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (j. t. Dz. U. z 2011 Nr 287, poz.1687, ze zm.); ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j. t. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.); ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, ze zm.); str. 5

ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.); ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31,poz. 206, ze zm.); ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j. t. Dz. U. z 2013 r., poz. 596, ze zm.); ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j. t. Dz. U. z 2013 r., poz. 596, ze zm.); ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j. t. Dz. U. z 2014 r., poz. 150, ze zm.); ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (j. t. Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, ze zm.); ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (j. t. Dz. U. z 2012 r. poz. 124, ze zm.). SKALA ZJAWISKA PRZEMOCY W GMINIE RZEZAWA. Na terenie Gminy Rzezawa dane liczbowe dotyczące przemocy są gromadzone w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej. Dane obrazujące skalę i rodzaj przemocy w gminnie Rzezawa: - liczba niebieskich kart : w 2012 roku wpłynęło 12 Kart z KPP w Bochni, w 2013 roku 20 z czego 19 wpłynęło z KPP w Bochni, 1 sporządzona została przez Służbę Zdrowia w Rzezawie, -ilość, rodzaj ofiar i sprawców przemocy: w 2012 roku przemoc skierowana była do 12 kobiet, sprawcami byli mężczyźni, w 2013 roku przemoc skierowana była do 20 kobiet, sprawcami przemocy w 19 przypadkach byli mężczyźni, w 1 ojciec w stosunku do dorosłej córki. - Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zbierał się: w 2012 roku 4 razy, w 201 3roku 4 razy, grupy robocze w 2012 roku 12 razy, w 2013 roku 20 razy Z analizy niebieskich kart wynika, że przeważają takie rodzaje przemocy jak przemoc psychiczna, fizyczna i ekonomiczna. Przemoc skierowana, w 100 %, była w stosunku do kobiet, nigdy do małoletnich dzieci i osób niepełnosprawnych, w jednym przypadku do córki - osoby pełnoletniej i w 100 % przypadków sprawcami byli mężczyźni. W 12 przypadkach Zespół skierował wnioski do Komisji ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi przy Wójcie Gminy Rzezawa. W 2 przypadkach ofiary przemocy odmówiły złożenia zeznań, sprawy umorzono, w jednym przypadku sprawa w toku. Najczęściej sprawcy i ofiary przemocy kierowani są do PCPR w Bochni do wzięcia udziału w programach terapeutycznych dla sprawców bądź ofiar przemocy. Na dzień 31 grudnia 2013 roku gminę Rzezawa zamieszkiwało 11018 mieszkańców zatem liczba 20 osób doświadczających przemocy stanowi mały procent wszystkich mieszkańców. Niepokojące jest jednak to, że ich liczba z roku na rok rośnie. Może niepokoić również fakt, że niebieska karta wykorzystywana jest dla osiągnięcia, przez rzekome ofiary przemocy, swoich osobistych celów oraz wykorzystywana jest w rodzinnych nieporozumieniach i kłótniach. Z obserwacji środowiska przez GOPS i Zespół Interdyscyplinarny w Rzezawie wynika też, że społeczeństwo gminy, sąsiedzi, rodziny ofiar przemocy a tym samych sprawcy przemocy, mieszkania i środowiska, gdzie istnieje przemoc, stają się coraz mniej anonimowe. Mieszkańcy często potwierdzają, zgłaszają, alarmują, o przemocy. Chętnie potwierdzają występowanie przemocy, składają zeznania przeciwko sprawcom przemocy. V. ZAŁOŻENIA GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE RZEZAWA. 1. Najważniejsze jest bezpieczeństwo ofiary. 2. Za przemoc zawsze odpowiedzialny jest sprawca przemocy, bez względu na to, co zrobiła ofiara. 3. Nikt nie ma prawa stosować przemocy wobec drugiego człowieka. 4. Nie ma żadnego uzasadnienia ani usprawiedliwienia przemocy domowej. str. 6

5. Podstawowym zadaniem jest zatrzymanie przemocy, bez tego pomoc jest nieskuteczna. 6. Ofiara przemocy w rodzinie cierpi na skutek wielokrotnego urazu. 7. Zrozumiałe i dopuszczalne są wahania i niekonsekwencje w zachowaniu ofiary i decyzjach, jakie podejmuje, bowiem jest to jeden z objawów doznanego urazu. CEL GŁÓWNY PROGRAMU Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez spójne działanie wszystkich służb oraz zminimalizowanie prawdopodobieństwa wystąpienia aktów przemocy poprzez podniesienie świadomości społecznej. VII. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy (psychologicznej, prawnej, terapeutycznej, socjalnej) dla ofiar przemocy w rodzinie, 2. Zwiększenie skuteczności działań wobec sprawców przemocy, 3. Podniesienie poziomu wiedzy, świadomości lokalnej dotyczącej przemocy domowej oraz zmiana nastawienia świadków przemocy do występowania o pomoc dla osób pokrzywdzonych, 4. Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, poprawa skuteczności podejmowanych działań. 5. Działania profilaktyczne promujące styl wychowania dzieci bez przemocy System przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Rzezawa Zgłoszenie lub powzięcie informacji Ośrodki Zdrowia Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Policja Szkoły Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Rodzina, w której dochodzi do przemocy Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Pracownik Socjalny Wywiad środowiskowy Grupa robocza Skuteczne formy pomocy rodzinie Zbieranie dokumentów, przeprowadzanie rozmów z ofiarami i sprawcami przemocy, Organy ścigania uruchomienie lokalnego systemu wsparcia str. 7

VIII. DZIAŁANIA I. Zmiana postaw społeczności lokalnej wobec przemocy w rodzinie poprzez stałą edukację: 1) Systematyczne pogłębianie wiedzy na temat zjawiska przemocy poprzez edukację środowiska lokalnego ukierunkowana na zniwelowanie mitów i stereotypów dot. przemocy poprzez podejmowanie działań w środowisku mających wpływ na zmianę obyczajów i zniwelowanie postaw usprawiedliwiających stosowanie przemocy. Działanie o charakterze ciągłym. 2) Przeprowadzanie lokalnych kampanii społecznych, informacyjno-edukacyjnych propagujących właściwe relacje w rodzinach mobilizujące społeczność lokalną do podejmowania działań zmierzających do powstrzymania przemocy w rodzinach. Działanie o charakterze ciągłym. 3) Aktualizowanie bazy danych o instytucjach świadczących pomoc rodzinom uwikłanym w przemoc i oferowanych form wsparcia. Działanie o charakterze ciągłym. 4) Informowanie mieszkańców gminy przyczyniające się do uwrażliwienia na problem przemocy w rodzinach poprzez zamieszczanie artykułów i informacji w lokalnej prasie, organizacja spotkań ze społecznością lokalną, konsultacje. Działanie o charakterze ciągłym. 5) Kolportaż ulotek i broszur dot. problemu przemocy w rodzinach. Działanie o charakterze ciągłym. 6) Rozpowszechnianie wiedzy na temat stosowania przemocy w rodzinach poprzez udostępnianie zbiorów bibliotecznych i czasopism zgromadzonych w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej. Działanie o charakterze ciągłym. 7) Prowadzenie działalności informacyjno-konsultacyjnej skierowanej do społeczeństwa lokalnego, dzieci i młodzieży. Realizacja działania w sposób dostosowany do potrzeb. 8) Organizowanie lub współorganizowanie pikników rodzinnych, festynów, zawodów sportowych służących wzmocnieniu więzi w rodzinach. Realizacja działania w sposób dostosowany do potrzeb. II. Ograniczenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie: 1) Prowadzenie monitoringu przemocy na terenie Gminy Rzezawa. Działanie o charakterze ciągłym. 2) Rozpowszechnianie procedury Niebieskich Kart w środowisku. Działanie o charakterze ciągłym. 3) Prowadzenie interwencji kryzysowej w rodzinach poprzez wykorzystanie procedury Niebieskiej Karty. Realizacja działania dostosowane do potrzeb. 4) Ścisła współpraca z policją, szkołami, instytucjami pozarządowymi oraz instytucjami zajmującymi się problemem przemocy w rodzinie. Działanie o charakterze ciągłym. 5) Działania edukacyjno-informacyjne prowadzone w Punkcie Konsultacyjnym dla Osób Uzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie. Działanie o charakterze ciągłym. 6) Wprowadzanie nowatorskich rozwiązań służących ograniczeniu rozmiaru przemocy w rodzinach. Realizacja działania dostosowane do potrzeb. III. Usprawnienie systemu interwencji i wsparcia rodziny: 1) Kontynuacja prac Zespołu interdyscyplinarnego. Działanie o charakterze ciągłym. 2) Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji członków Zespołu interdyscyplinarnego. Działanie o charakterze ciągłym. 3) Doskonalenie nabytych umiejętności członków Zespołu interdyscyplinarnego oraz członków Grup roboczych. Realizacja działania dostosowane do potrzeb. 4) Doskonalenie kadr zajmujących się problemem przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez umożliwienie korzystania ze szkoleń i konsultacji. Realizacja działania dostosowane do potrzeb. 5) Pomoc specjalistyczna prowadzona w ramach Punktu Konsultacyjnego dla Osób Uzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie. Działanie o charakterze ciągłym. 6) Utrzymanie linii telefonicznej przeznaczonej dla osób uwikłanych w przemoc. Działanie o charakterze ciągłym. 7) Prowadzenie monitoringu rodzin ze środowisk szczególnie zagrożonych przemocą w rodzinach. Działanie o charakterze ciągłym. str. 8

IV. Prowadzenie poradnictwa dla ofiar przemocy w rodzinie oraz zwiększenie możliwości dostępności pomocy dla osób domowej przemocy: 1) Zapewnienie dostępu do konsultacji specjalistycznej w Punkcie Konsultacyjnym dla Osób Uzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie poprzez dostosowanie świadczeń do istniejących potrzeb. Działanie o charakterze ciągłym. 2) Udzielanie pomocy, psychologicznej, terapeutycznej w ramach działającego Punktu Konsultacyjnego dla Osób Uzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie. Działanie o charakterze ciągłym. 3) Prowadzenie poradnictwa socjalnego. Działanie o charakterze ciągłym. 4) Świadczenie pomocy dla rodzin uwikłanych w przemoc poprzez uruchomienie dyżurów w Punkcie Konsultacyjnym dla Osób Uzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie przez specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Realizacja działania dostosowana do potrzeb. 5) Zwiększenie możliwości udzielania porad prawnych. Realizacja działania dostosowana do potrzeb. 6) Zapewnienie schronienia dla osób i rodzin uwikłanych w przemoc. Realizacja działania w sposób ciągły, dostosowany do potrzeb. 7) Poszerzenie specjalistycznej pomocy w Punkcie Konsultacyjnym dla Osób Uzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie. Realizacja działania dostosowana do potrzeb. 8) Kontynuacja działalności funkcjonujących grup wsparcia dla osób doznających przemocy. Działanie o charakterze ciągłym, dostosowana do potrzeb. 9) Prowadzenie konsultacji dla rodzin, rodziców i opiekunów dzieci, polegających na utrwalaniu właściwych postaw rodzicielskich wzmacniających więzi rodzinne. Działanie o charakterze ciągłym. 10) Kontynuacja pomocy psychoterapeutycznej dla rodzin znajdujących się w kryzysie poprzez np. prowadzenie terapii rodzinnej. Działanie o charakterze ciągłym. 11) Organizowanie wolnego czasu dzieciom i młodzieży. Działanie o charakterze ciągłym. 12) Ścisła współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi posiadającymi bazę lokalową tj. między innymi hostele, schroniska, specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób uwikłanych w przemoc. Działanie o charakterze ciągłym. V. Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji osób zajmujących się problemem na terenie Gminy Rzezawa: 1) Podnoszenie wiedzy i kompetencji przedstawicieli Zespołu interdyscyplinarnego oraz osób zajmujących się przemocą w rodzinie, w szczególności poprzez organizowanie spotkań z udziałem profesjonalistów w tej dziedzinie. Realizacja działania dostosowana do potrzeb. 2) Systematyczne pogłębianie wiedzy na temat zjawiska przemocy w rodzinie oraz udzielania pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie poprzez uczestnictwo w szkoleniach w zakresie przemocy w rodzinie, organizowanie, współfinansowanie szkoleń dla osób zajmujących się problemem przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Realizacja działania dostosowana do potrzeb. 3) Organizowanie na terenie placówek oświatowo-wychowawczych działań profilaktycznych minimalizujących zachowania agresywne wśród uczniów. Realizacja działania w sposób ciągły, dostosowany do potrzeb. 4) Zwiększenie skuteczności udzielania pomocy dla osób uwikłanych w przemoc i skutecznej ochrony ich praw poprzez podnoszenie kompetencji służb działających w tym obszarze. Realizacja działania w sposób ciągły, dostosowany do potrzeb. VI. Współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi działającymi w środowisku lokalnym na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie. 1) Inicjowanie powstawania stowarzyszeń i organizacji działających w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie, pozyskiwanie partnerów społecznych. Działanie o charakterze ciągłym. 2) Ścisła współpraca z kościołami, związkami wyznaniowymi, organizacjami pozarządowymi i innymi organizacjami zaangażowanymi w pomoc osobom lub rodzinom uwikłanym w przemoc. str. 9

ŻRÓDŁA FINANSOWANIA Głównym źródłem finansowania zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie będą środki własne Gminy Rzezawa oraz Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. MONITORING: Podsumowanie programu nastąpi raz w roku na koniec rocznej działalności poprzez Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Gminy Rzezawa. Wskaźniki monitoringu: liczba zrealizowanych programów, działań i przedsięwzięć profilaktycznych, liczba zarejestrowanych niebieskich kart w GOPS w Rzezawie i liczba niebieskich kart przesłanych z innych instytucji, liczba spraw rozpatrywana przez Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. str. 10