Edukacja małych dzieci Raport z badań 1
Plan prezentacji Informacja o badaniu Informacje o respondentach I. Edukacja przedszkolna Oceny jakości kształcenia i opieki w przedszkolach i szkołach podstawowych Struktura wiekowa dzieci objętych edukacją przedszkolną i wczesnoszkolną Opinie rodziców dzieci chodzących do przedszkola o edukacji i opiece w placówkach Opłaty za przedszkole Liczebność grup przedszkolnych Czas pobytu dziecka w przedszkolu Pobyt dziecka w przedszkolu w okresach wolnych od zajęć Zajęcia na wolnym powietrzu Wyżywienie Jakość kształcenia w przedszkolach i zajęcia dodatkowe Preferencje dotyczące wyboru placówki II. Edukacja wczesnoszkolna Wybór szkoły Opinie rodziców dzieci chodzących do szkoły o edukacji i opiece w placówkach Liczebność i organizacja klas szkolnych Droga do szkoły Zajęcia na wolnym powietrzu Wyżywienie Jakość kształcenia w szkołach i zajęcia dodatkowe Organizacja nauki w szkołach podstawowych Stosunek dzieci do zajęć szkolnych Kontakty rodziców ze szkołą Relacje dzieci z innymi uczniami Bezpieczeństwo w szkole Preferencje dotyczące wyboru placówki III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Stosunek rodziców do edukacji przedszkolnej dzieci cztero- i pięcioletnich Preferowany wiek rozpoczęcia edukacji szkolnej Doświadczenia rodziców dzieci urodzonych w 2004 roku Preferencje rodziców dzieci urodzonych w 2005 roku Preferencje rodziców dzieci urodzonych w latach 2006/ 2007 2
Informacja o badaniu Termin realizacji: Badanie zostało przeprowadzone przez Centrum Badania Opinii Społecznej w dniach 29.04. 12.05. 2011 Próba: Badanie było realizowane na losowo-warstwowej próbie ogólnopolskiej. Respondentami byli rodzice dzieci urodzonych w roku 2004 (n=373), 2005 (n=380), 2006 (n=391) i 2007 (n=404). Łączna zrealizowana liczba wywiadów wynosi 1548. Metoda realizacji: Wywiady były realizowane metodą wywiadu bezpośredniego (face-to-face) wspomaganego komputerowo (CAPI). Zleceniodawca: Ministerstwo Edukacji Narodowej 3
Informacje o respondentach Płeć Mężczyźni Kobiety 17,1% 82,9% Wiek do 30 lat 31-35 36-40 powyżej 40 lat 14,6% 26,3% 25,3% 33,9% Miejsce zamieszkania Wieś Miasto do 20 tys. 20-100 tys. 101-500 tys. 501 tys. i więcej mieszk. 12,1% 18,3% 16,6% 10,7% 42,3% Wykształcenie Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie Wyższe 7,8% 24,5% 31,4% 36,4% Dziecko wychowywane Samodzielnie Wspólnie ze współmałżonkiem/ partnerem 9,5% 90,5% Status respondenta Matka Ojciec Opiekunka prawna Opiekun prawny 1,8% 0,3% 16,5% 81,4% 4
I. Edukacja przedszkolna 5
I. Edukacja przedszkolna Oceny jakości kształcenia i opieki w przedszkolach i szkołach podstawowych Krytycyzm wobec opieki i edukacji w szkołach podstawowych częściej wyrażają rodzice mieszkający w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców, respondenci o najwyższych dochodach i osoby posiadające wykształcenie wyższe. Opinie dotyczące opieki i edukacji przedszkolnej kształtują się na podobnym poziomie we wszystkich grupach społecznych. Jak, ogólnie rzecz biorąc, ocenia Pan(i) obecny poziom kształcenia w Polsce: w szkołach podstawowych w przedszkolach A jak, ogólnie rzecz biorąc, ocenia Pan(i) jakość (sposób zorganizowania i sprawowania) opieki nad dzieckiem w Polsce: w szkołach podstawowych w przedszkolach 78,2% 85,7% 70,5% 90,0% Dobrze Źle 8,9% 12,9% 8,1% 6,2% 14,1% 15,4% 5,1% 4,9% Trudno powiedzieć 6
I. Edukacja przedszkolna Struktura wiekowa dzieci objętych edukacją przedszkolną i wczesnoszkolną Dzieci objęte edukacją przedszkolną ma 68,5% badanych rodziców. 64,1% przedszkolaków to dzieci z miast a 35,9% ze wsi. Dziecko objęte edukacją wczesnoszkolna (chodzące do zerówki w szkole lub klas I-III) ma 30,8% ankietowanych. Dzieci objęte edukacją przedszkolną Dzieci objęte edukacją wczesnoszkolną 18,1% 2007 25,9% 2006 42,6% 2004 31,5% 68,5% 35,0% 2005 69,2% 30,8% 16,4% 2003 21,0% 2004 41,0% 2002 7
I. Edukacja przedszkolna Opinie rodziców dzieci chodzących do przedszkola o edukacji i opiece w placówkach Zadowolenie z edukacji i opieki nad dziećmi w przedszkolu jest powszechne. Ogółem 81,5% badanych deklaruje całkowitą satysfakcję z opieki nad dzieckiem, a 78,7% jest zadowolone z edukacji dziecka. Pewne zastrzeżenia do pracy przedszkoli w tych wymiarach ma odpowiednio 16,5% i 17,3% ankietowanych. Całkowite niezadowolenie jest wyrażane jedynie sporadycznie. Rodzice najstarszych przedszkolaków (urodzonych w 2004 roku) częściej niż inni mają pewne zastrzeżenia odnośnie edukacji swoich dzieci w przedszkolu (24,5%), natomiast rodzice najmłodszych (urodzonych w 2007 roku), relatywnie częściej krytykują opiekę jaką zapewnia przedszkole. 8
I. Edukacja przedszkolna Opłaty za przedszkole Co dziesiąte dziecko objęte edukacją przedszkolną chodzi do placówki prywatnej (9,5%). Jedynie 7,9% rodziców deklaruje, że nie płaci za przedszkole. Średnie miesięczne opłaty wynoszą 220 zł, najczęściej rodzice podają jednak kwotę 300 zł. Przeciętne miesięczne koszty związane z pobytem dziecka w przedszkolu publicznym to 195 zł. Rodzice dzieci korzystających z prywatnej opieki przedszkolnej deklarują średnie wydatki w kwocie 455 zł. Opieka przedszkolna jest najdroższa w centralnym regionie kraju. Mieszkańcy miast wydają średnio dwukrotnie więcej na edukację przedszkolną dzieci niż mieszkańcy wsi. Czy przedszkole, do którego uczęszcza Pana(i) dziecko jest: Ile przeciętnie wynosi miesięczna opłata za przedszkole wliczając w to wszystkie koszty (np. wyżywienie, zajęcia dodatkowe)? 90,0% publiczne niepubliczne 9,5% 0,5% Nie orientuję się 9
I. Edukacja przedszkolna Liczebność grup przedszkolnych Przedszkola do których uczęszczają dzieci respondentów to najczęściej (64,8%) placówki średnie (51-100 wychowanków) lub duże (101-200 wychowanków). Grupy przedszkolne liczą średnio 22 dzieci, zdarzają się jednak placówki, gdzie w jednej grupie jest 48 przedszkolaków. Tylko blisko co trzecie dziecko jest w grupie, w której wszystkie dzieci są z tego samego rocznika (34,8%). Mniej więcej co drugi (46,1%) przebywa z dziećmi z sąsiednich roczników, a w 16,2% przypadków różnice między dziećmi są jeszcze większe. Przedszkola do których uczęszczają dzieci mieszkające w miastach są bardziej przepełnione, jednak charakteryzują się większą homogenizacją roczników. Inaczej jest w przedszkolach do których chodzą dzieci wiejskie. Placówki te są mniejsze, jednak częściej zdarza się w nich, że w jednej grupie są dzieci z różnych roczników. Ile, orientacyjnie, dzieci w sumie uczęszcza do tego przedszkola? Czy w grupie przedszkolnej Pana(i) dziecka: 0,4% 1,3% 4,7% 2,8% 12,9% 8,9% 27,5% 13,7% 38,7% 22,3% 36,0% 31,3% 37,3% 28,8% 13,7% 3,0% 4,5% 4,3% 5,5% 0,3% 2,8% Do 10 dzieci 11-25 dzieci 26-50 dzieci 51-100 dzieci 101-200 dzieci Powyżej 200 dzieci Nie orientuję się 22,9% 34,8% 41,4% 48,3% 46,1% 44,9% 26,1% 16,2% 10,6% 2,9% 3,1% 2,6% wszystkie dzieci są z tego samego rocznika są dzieci z dwóch sąsiednich roczników są dzieci z więcej niż dwóch różnych roczników (np. razem dzieci w wieku od 3 do 5 lat) Nie orientuję się Ogółem Miasto Wieś Ogółem Miasto Wieś 10
I. Edukacja przedszkolna Czas pobytu dziecka w przedszkolu W zdecydowanej większości przypadków czas dotarcia dziecka do przedszkola nie przekracza 30 min. Czas pobytu dziecka w placówce to średnio około 7 godzin. Dziecko rozpoczyna swój pobyt w przedszkolu przeciętnie około godziny 8, a kończy około 14.45. Godziny otwarcia przedszkoli odpowiadają zdecydowanej większości badanych (87,1%). 8,8% ankietowanych rodziców chciałoby, żeby placówki do których chodzi ich dziecko były otwarte dłużej niż obecnie. Ile czasu, przeciętnie, potrzeba na dotarcie dziecka z domu do przedszkola? Mniej niż 30 minut 30-60 minut Ponad godzinę 94,3% 5,6% 0,1% Czy odpowiadają Panu(i) godziny w jakich czynne jest przedszkole do którego chodzi Pana(i) dziecko, czy też nie? Nie, przedszkole powinno być zamykane później 8,8% Nie, przedszkole 1,1% powinno być otwierane wcześniej Nie, przedszkole powinno być zarówno otwierane wcześniej jak i zamykane później 2,6% 0,4% 87,1% Trudno powiedzieć Tak, odpowiadają mi godziny otwarcia przedszkola 11
I. Edukacja przedszkolna Pobyt dziecka w przedszkolu w okresach wolnych od zajęć Pobyt dzieci w przedszkolu nie ogranicza się tylko do roku szkolnego. 27,0% respondentów deklaruje, że ich dziecko korzysta z przedszkola w okresie wakacji, a aż 39,6%, że korzysta z opieki przedszkolnej w czasie ferii. Aż 16,3% dzieci korzysta z opieki przedszkolnej każdego roku zarówno w ferie jak i wakacje. Czy Pana(i) dziecko korzysta z przedszkola: Pobyt dziecka w przedszkolu w okresie wolnym od zajęć w okresie wakacji podczas ferii w okresie roku szkolnego Tak, korzysta każdego roku 19,8% 31,2% 7,2% 8,4% Tak, korzysta ale nie każdego roku 73,0% 60,4% Nie, nie korzysta Korzysta każdego roku w czasie ferii i wakacji Korzysta każdego roku w czasie ferii lub wakacji Korzysta ale nie każdego roku 16,3% 18,0% 9,0% 56,6% Wcale nie korzysta 12
I. Edukacja przedszkolna Zajęcia na wolnym powietrzu Tylko nieliczne placówki, do których uczęszczają dzieci respondentów nie dysponują położonym w bezpośredniej bliskości placem zabaw (8,6%). Większość badanych dobrze ocenia plac zabaw w przedszkolu swojego dziecka (64,6%), jednak co czwarty ma pewne zastrzeżenia (26,7%). Mniej więcej połowa przedszkolaków (47,0%) wychodzi na powietrze w okresie zimowym nie częściej niż 1-2 razy w tygodniu. Czy plac zabaw spełnia Pana(i) oczekiwania? Spełnia w zupełności 64,6% 26,7% 0,7% 3,9% 4,2% Mam pewne zastrzeżenia Trudno powiedzieć Zupełnie nie spełnia Mam poważne zastrzeżenia Jak często przeciętnie, w okresie zimowym, Pana(i) dziecko wychodzi na powietrze w ramach zajęć przedszkolnych? 2,5% 21,5% 15,8% 29,3% 17,7% 8,2% 5,0% Na ogół częściej niż raz dziennie Na ogół raz dziennie Na ogół 3-4 razy w tygodniu Na ogół 1-2 razy w tygodniu Na ogół rzadziej niż raz w tygodniu W ogóle nie wychodzi Nie orientuję się 13
I. Edukacja przedszkolna Wyżywienie Większość placówek oferuje przedszkolakom trzy posiłki dziennie (55,4%). Na ogół dzieci korzystają z maksymalnej liczby posiłków zapewnianej przez przedszkole. 14
I. Edukacja przedszkolna Jakość kształcenia w przedszkolach i zajęcia dodatkowe Oferowanie przez przedszkole dodatkowych zajęć jest zjawiskiem powszechnym (87,3%), jednak tylko 4,9% ankietowanych deklaruje, że proponowane zajęcia mają charakter bezpłatny. Najczęściej wszystkie dodatkowe zajęcia wiążą się z nakładami finansowymi (55,3%). Większość dzieci uczestniczy w przedszkolu w zajęciach z języka obcego (62,2%). Co piąty rodzic przedszkolaka przyznaje, że jego dziecko nie uczestniczy w takich zajęciach chociaż są one w prowadzone (20,0%), a 17,8% badanych deklaruje, że w przedszkolu do którego chodzi ich dziecko nie ma tego rodzaju zajęć. Czy w przedszkolu są dodatkowe zajęcia, poza ogólnym programem zajęć? Tak 55,3% wszystkie dodatkowe zajęcia są dodatkowo płatne i korzystają z nich tylko dzieci rodziców, którzy wnieśli opłaty Czy w przedszkolu, w grupie Pana(i) dziecka, odbywają się zajęcia z języka obcego, a jeśli tak, to czy Pana(i) dziecko w nich uczestniczy? Tak, odbywają się i moje dziecko w nich uczestniczy Nie 11,2% 1,6% "Nie orientuję się" 87,3% 28,4% 14,9% 1,4% Trudno powiedzieć tylko część dodatkowych zajęć jest dodatkowo płatna, a część jest dostępna w ramach stałych miesięcznych opłat wszystkie oferowane zajęcia są wliczone w stałe opłaty miesięczne za przedszkole 62,2% 20,0% 17,8% Tak, odbywają się, ale moje dziecko w nich nie uczestniczy Nie, nie ma takich zajęć 15
I. Edukacja przedszkolna Jakość kształcenia w przedszkolach i zajęcia dodatkowe (cd.) 84,2% rodziców przyznaje, że dzięki przedszkolu ich dziecko zdobyło bardzo wiele (39,0%) lub przynajmniej sporo (45,2%) konkretnych umiejętności. Jednocześnie rodzice powszechnie oceniają czas spędzany w przedszkolu jako dobrze wykorzystany dla rozwoju dziecka (87,4%). Rodzice dzieci najstarszych dwukrotnie częściej wyrażają opinię, że czas który dziecko spędza w przedszkolu mógłby być wykorzystany lepiej dla jego rozwoju niż rodzice najmłodszych przedszkolaków. 94,8% ankietowanych jest zadowolonych z nauczycielek w przedszkolu dziecka, z czego 67,9% wyraża tę opinię w sposób zdecydowany. Czy dostrzega Pan(i) konkretne umiejętności, które Pana(i) dziecko zdobyło lub rozwinęło dzięki przedszkolu Czy uważa Pan(i), że czas spędzany przez Pana(i) dziecko w przedszkolu jest: Tak, jest sporo takich umiejętności 39,0% 1,1% 2,3% 45,2% 12,3% Tak, jest bardzo wiele takich umiejętności Nie, praktycznie nie ma takich umiejętności Tak, ale nie jest ich zbyt wiele Trudno powiedzieć dobrze wykorzystywany dla rozwoju dziecka 87,4% 10,6% zbyt mało wykorzystywany dla rozwoju dziecka 1,0% 0,9% Trudno powiedzieć zbyt intensywnie wykorzystywany w stosunku do możliwości dzieci w tym wieku 16
I. Edukacja przedszkolna Preferencje dotyczące wyboru placówki Pomimo tego, że w zdecydowanej większości rodzice dobrze oceniają zarówno edukację jak i opiekę nad dziećmi w przedszkolu, to 59,0% z nich przyznaje, że gdyby najbliższa szkoła podstawowa prowadziła bezpłatne zajęcia dla przedszkolaków oferując jednocześnie podobne warunki opieki i edukacji jak przedszkole to posłałaby tam swoje dziecko. Co istotne taka opinia przeważa wśród wszystkich rodziców, niezależnie od wieku ich dziecka. Gdyby najbliższa szkoła podstawowa prowadziła zajęcia dla przedszkolaków i oferowała podobne warunki opieki i edukacji jak obecne przedszkole Pana(i) dziecka i ponadto była bezpłatna, czy posłał(a)by Pan(i) do niej swoje dziecko? Zdecydowanie tak Raczej tak 35,6% 23,4% 19,3% 16,0% 5,7% Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 17
I. Edukacja przedszkolna Preferencje dotyczące wyboru placówki (cd.) Spośród dzieci urodzonych w 2004 roku, 52,2% to dzieci objęte opieką przedszkolną. Satysfakcja z tego, że dziecko chodzi do przedszkola jest wyrażana powszechnie zarówno przez rodziców, którzy deklarują, że mogli wybrać, czy posłać dziecko do przedszkola czy do szkoły, jak i wśród tych, którzy uważają, że takiego wyboru nie mieli. Czy miał(a) Pan(i) możliwość wyboru, czy Pana(i) dziecko będzie chodzić do przedszkola, czy do szkoły? Tak Nie 79,1% 20,9% Zadowoleni, że dziecko chodzi do przedszkola 98,2% 97,9% Zadowoleni, że dziecko chodzi do przedszkola 18
II Edukacja wczesnoszkolna 19
II. Edukacja wczesnoszkolna Wybór szkoły Rodzice posiadający dzieci objęte edukacją wczesnoszkolną (chodzące do zerówki szkolnej lub klas I-III w szkole podstawowej), w większości przypadków nie rozważali możliwości posłania dziecka do innej szkoły niż rejonowa (73,7%). Na ten krok zdecydowało się tylko 10,9% badanych. Uzasadniając swój wybór rodzice wymieniali czynniki takie jak: bezpieczeństwo, poziom nauczania, bliskość szkoły, wielkość szkoły, liczba dzieci w klasie, indywidualne podejście do dziecka, doświadczenie kadry pedagogicznej, stan techniczny budynku szkolnego. 97,8% rodziców posłało dziecko do szkoły państwowej. Tylko 2,2% dzieci chodzi do placówek prywatnych. Czy przed posłaniem dziecka do szkoły podstawowej zastanawiał(a) się Pan(i) nad wyborem szkoły? Tak, zastanawiałem(am) się nad posłaniem dziecka do innej szkoły, ale ostatecznie wybrałem(am) rejonową 15,4% Tak, wybrałem(am) dla swojego dziecka inną szkołę niż rejonowa szkoła podstawowa w moim miejscu zamieszkania 10,9% 73,7% Nie, nie rozważałem(am) innych możliwości i posłałem(am) dziecko do rejonowej szkoły podstawowej 20
II. Edukacja wczesnoszkolna Opinie rodziców dzieci chodzących do szkoły o edukacji i opiece w placówkach Zdecydowana większość rodziców jest całkowicie zadowolona z opieki (73,5%) oraz z edukacji dziecka (73,9 %) w szkole. Pewne zastrzeżenia wyraża odpowiednio 22,9% i 21,5% badanych. Częściej obiekcje do jakości opieki i edukacji swoich dzieci mają mieszkańcy miast (odpowiednio 25,4% i 25,1%). Czy, ogólnie rzecz biorąc, jest Pan(i) zadowolony(a): z opieki nad dzieckiem w szkole z edukacji dziecka, jaka odbywa się w szkole całkowicie zadowolony(a) 73,5% 71,2% 75,3% 73,9% 70,6% 77,3% mam pewne zastrzeżenia mam poważne zastrzeżenia całkowicie niezadowolony(a), ale nie mam wyboru i muszę posyłać tam dziecko 22,9% 25,4% 20,6% 21,5% 25,1% 17,8% 2,7% 2,1% 3,3% 1,8% 1,7% 1,7% 1,0% 1,3% 1,1% 0,8% 1,3% 1,2% 1,6% 1,3% 2,1% Ogółem Miasto Wieś Ogółem Miasto Wieś Trudno powiedzieć 21
II. Edukacja wczesnoszkolna Liczebność i organizacja klas szkolnych 53,6% dzieci chodzi do szkół mających więcej niż 200 wychowanków ( w tym 20,8% to dzieci chodzące do największych placówek skupiających więcej niż 500 uczniów). Średnia liczba uczniów w klasie to 20 osób. 6,9% rodziców dzieci objętych edukacją wczesnoszkolną deklaruje, że w szkole ich dziecka są klasy łączone, skupiające uczniów z różnych roczników. Taką sytuację częściej deklarują mieszkańcy wsi (10,7%). Co trzecie dziecko korzystające z edukacji wczesnoszkolnej chodzi do placówki, w której znajduje się również gimnazjum (34,0%). Częściej w takich szkołach uczą się dzieci mieszkające na wsiach (41,5%). Ile, orientacyjnie, dzieci w sumie uczęszcza do tej szkoły? Czy w szkole są klasy łączone (czyli skupiające dzieci z różnych klas, np. klasa druga jest połączona z trzecią albo czwarta z piątą itp.)? Czy w tym samym budynku mieści się gimnazjum? 1,5% 5,5% 0,0% 2,9% 13,9% 23,9% 13,6% 22,2% 32,8% 36,4% 34,2% 20,8% 36,9% 29,2% 5,3% 7,0% 7,6% 6,2% Ogółem Miasto Wieś Mniej niż 50 dzieci 50-100 dzieci 101-200 dzieci 201-500 dzieci Powyżej 500 dzieci Nie orientuję się 6,9% 3,0% 10,7% 91,8% 94,5% 89,3% 1,3% 2,6% 0,0% Ogółem Miasto Wieś Tak Nie Nie wiem 34,0% 26,2% 41,5% 66,0% 73,8% 58,5% Ogółem Miasto Wieś Tak Nie 22
II. Edukacja wczesnoszkolna Droga do szkoły Tylko w 4,8% przypadków czas dotarcia dziecka do szkoły przekracza 30 min. Z autobusów dowożących uczniów do szkoły korzystają w zasadzie tylko dzieci mieszkające na wsiach (27,2%), jednak odsetek rodziców deklarujących, że nie mają takiej możliwości, choć byłoby to przydatne jest porównywalny obu klasach miejscowości zamieszkania. Ile czasu, przeciętnie, potrzeba na dotarcie dziecka z domu do szkoły? Czy Pana(i) dziecko korzysta ze specjalnego autobusu dowożącego dzieci do szkoły? Mniej niż 30 minut 30-60 minut Ponad godzinę 14,5% 0,7% 0,4% 1,3% 27,2% Tak, regularnie 95,1% 4,6% 0,2% 1,2% Tak, ale rzadko Nie, nie ma takiej potrzeby 73,5% 86,0% 61,3% Nie, nie ma takiej możliwości, choć byłoby to przydatne 11,3% 12,3% 10,3% Ogółem Miasto Wieś 23
II. Edukacja wczesnoszkolna Zajęcia na wolnym powietrzu Większość szkół w których uczą się objęte edukacją przedszkolną dzieci posiada plac zabaw usytuowany bezpośrednio przy budynku szkoły (57,8%). Większość badanych dobrze ocenia plac zabaw w szkole swojego dziecka (59,7%), negatywne opinie nie są jednak odosobnione (36,8%). Aż 63,2% najmłodszych uczniów wychodzi na dwór w okresie zimowym nie częściej niż 1-2 razy w tygodniu. Co piąte dziecko w ogóle nie korzysta w okresie zimowym z zajęć na świeżym powietrzu (20,2%). Czy szkoła dysponuje placem zabaw dla małych dzieci? Tak, ale oddalonym od budynku szkoły o mniej niż 500 m Tak, ale oddalonym od budynku szkoły o więcej niż 500 m 3,6% 1,2% 57,8% 37,1% 0,4% Nie dysponuje Tak, bezpośrednio przy budynku szkoły Nie orientuję się Czy ten plac zabaw spełnia Pana(i) oczekiwania? Jak często przeciętnie, w okresie zimowym, Pana(i) dziecko wychodzi na powietrze w czasie jego przebywania w szkole (w ramach lekcji, na przerwach, po południu)? 5,8% 17,2% 9,2% 23,9% Na ogół częściej niż raz dziennie Na ogół raz dziennie Na ogół 3-4 razy w tygodniu Na ogół 1-2 razy w tygodniu Na ogół rzadziej niż raz w tygodniu W ogóle nie wychodzi Nie orientuję się Spełnia w zupełności 59,7% 19,1% 3,6% Trudno powiedzieć 26,4% 6,7% 3,7% Zupełnie nie spełnia Mam poważne zastrzeżenia Mam pewne zastrzeżenia 20,2% 4,7% 24
II. Edukacja wczesnoszkolna Wyżywienie Dwie trzecie szkół oferuje tylko jeden posiłek dziennie (66,2%), a 11,9% wcale nie zapewnia uczniom wyżywienia. Z posiłków oferowanych przez szkołę w ogóle nie korzysta 35,8% dzieci. Najmłodsi uczniowie najczęściej jedzą w szkole tylko jeden posiłek dziennie (48,9%). Ile posiłków dziennie oferuje szkoła? Jeden 66,2% A z ilu posiłków dziennie, na ogół, korzysta Pana(i) dziecko? Z jednego 48,9% 2,0% Nie orientuję się 11,9% 15,5% 4,4% Nie oferuje posiłków Trzy lub więcej Dwa Z dwóch Z trzech lub więcej 11,6% 3,4% 0,2% Nie orientuję się 35,8% Nie korzysta z posiłków 25
II. Edukacja wczesnoszkolna Jakość kształcenia w szkołach i zajęcia dodatkowe 79,0% ankietowanych rodziców uczniów objętych edukacją wczesnoszkolną deklaruje, że w szkołach ich dzieci odbywają się dodatkowe, wykraczające poza program podstawowy zajęcia. W większości placówek zajęcia mają charakter całkowicie bezpłatny (54,4%). Tylko 11,3% badanych deklaruje, że w szkole do której chodzi ich dziecko za wszystkie dodatkowe zajęcia trzeba płacić. Czy w szkole są dodatkowe zajęcia, poza ogólnym programem zajęć? 11,3% 31,9% Czy: wszystkie dodatkowe zajęcia są płatne i korzystają z nich tylko dzieci rodziców, którzy wnieśli odpowiednie opłaty część dodatkowych zajęć jest płatna, a część bezpłatna Nie Nie orientuję się 19,5% 1,5% 79,0% Tak 54,4% wszystkie dodatkowe zajęcia są bezpłatne 2,4% Trudno powiedzieć 26
II. Edukacja wczesnoszkolna Jakość kształcenia w szkołach i zajęcia dodatkowe (cd.) Ogółem 76,3% badanych dostrzega nowe umiejętności, które zdobywa dziecko w szkole. Nieco częściej pozytywny wpływ szkoły w tej kwestii dostrzegają mieszkańcy miast (80,4%) niż wsi (72,3%). Wśród badanych zdecydowanie przeważa opinia, że czas spędzany w szkole jest dobrze wykorzystywany dla rozwoju dziecka (82,1%). 92,8% ankietowanych deklaruje zadowolenie z nauczycieli dziecka (w tym 62,7% to opinie zdecydowanie pozytywne). Czy dostrzega Pan(i) konkretne umiejętności, które Pana(i) dziecko zdobyło lub rozwinęło dzięki szkole? 34,8% 38,3% 31,4% Tak, jest bardzo wiele takich umiejętności Tak, jest sporo takich umiejętności Czy uważa Pan(i), że czas spędzany przez Pana(i) dziecko w szkole jest: dobrze wykorzystywany dla rozwoju dziecka 82,1% 14,7% zbyt mało wykorzystywany dla rozwoju dziecka 0,4% Trudno powiedzieć 41,5% 40,9% 42,1% 19,3% 21,9% 16,6% 2,9% 2,6% 3,3% 1,5% 0,4% 2,5% Ogółem Miasto Wieś Tak, ale nie jest ich zbyt wiele Nie, praktycznie nie ma takich umiejętności Trudno powiedzieć 2,7% zbyt intensywnie wykorzystywany w stosunku do możliwości dzieci w tym wieku 27
II. Edukacja wczesnoszkolna Organizacja nauki w szkołach podstawowych Czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami, określającymi zajęcia Pana(i) dziecka w klasie: nauczyciel(e) koncentruje(ą) się na realizowaniu programu według podręcznika lub zeszytów ćwiczeń Tak 92,5% Nie 4,9% dzieci w ramach zajęć mają dużo gier i zabaw ruchowych dzieci w ramach zajęć często zwiedzają coś poza szkołą, chodzą na przedstawienia lub uczestniczą w zajęciach zorganizowanych dzieci często korzystają z boiska szkolnego dzieci w ramach zajęć spędzają dużo czasu poza szkołą na poznawaniu otaczającej przyrody dzieci zdecydowaną większość czasu spędzają siedząc w ławkach dzieci z dysleksją mają dodatkowe zajęcia szkolne dzieci na zajęciach mają systematyczny kontakt z komputerem dzieci na zajęciach spędzają dużo czasu na przepisywaniu do zeszytu dzieci mają sporo zadawane do domu dzieci mają w miarę systematyczne zajęcia na basenie nauczyciel(e) w ogóle nie zadaje(ą) prac domowych 72,8% 72,4% 64,8% 60,1% 52,8% 44,1% 43,0% 32,9% 30,8% 21,4% 17,9% 25,5% 27,1% 33,7% 37,8% 45,3% 24,3% 55,5% 64,3% 67,8% 78,0% 81,2% Pominięto odpowiedź trudno powiedzieć 28
II. Edukacja wczesnoszkolna Stosunek dzieci do zajęć szkolnych Czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami, określającymi zajęcia Pana(i) dziecka w klasie: Tak Nie moje dziecko bardzo chętnie uczestniczy w zajęciach szkolnych moje dziecko potrafi odnaleźć się w grupie, ma dobre relacje z innymi dziećmi dzięki dobremu podejściu nauczycieli moje dziecko bardzo zachęciło się do chodzenia do szkoły moje dziecko początkowo bardzo chętnie uczestniczyło w zajęciach szkolnych, ale potem straciło entuzjazm moje dziecko na ogół nudzi się na lekcjach moje dziecko nie nadąża za innymi dziećmi moje dziecko czuje się zdominowane przez inne dzieci w klasie 16,0% 13,8% 13,2% 6,2% 93,2% 92,5% 76,2% 82,2% 83,1% 85,1% 92,8% 20,4% 6,8% 7,1% Pominięto odpowiedź trudno powiedzieć 29
II. Edukacja wczesnoszkolna Kontakty rodziców ze szkołą Ankietowani rodzice najczęściej kontaktują się z nauczycielami dziecka co najwyżej raz w miesiącu (42,5%). Co trzeci rodzic (33,9%) utrzymuje częstsze kontakty, a 23,6% spotyka się z nauczycielami jedynie kilka razy w roku lub rzadziej. Dwie trzecie spośród rodziców, którzy jedynie sporadycznie spotykają się z nauczycielami swojego dziecka uważa, że ma raczej ścisły kontakt ze szkołą (59,3%). 42,6% ankietowanych mających dzieci objęte edukacją wczesnoszkolną określa ogólny wpływ rodziców na szkołę jako zbyt mały. Jak często, ogólnie rzecz biorąc, ktoś z Rodziców/ Opiekunów prawnych spotyka się z nauczycielami w sprawach dziecka? Co najmniej raz w miesiącu 33,9% 42,5% 23,6% Raz na tydzień lub częściej Co parę miesięcy i rzadziej Czy, Pana(i) zdaniem, ogólnie rzecz biorąc, wpływ rodziców na szkołę jest obecnie: Taki, jaki powinien być 46,8% 42,6% 2,2% 8,4% Zbyt mały Trudno powiedzieć Zbyt duży 30
II. Edukacja wczesnoszkolna Relacje dzieci z innymi uczniami Najmłodsi uczniowie mają na ogół dobre relacje ze starszymi. 53,7% rodziców określa kontakty swojego dziecka ze starszymi uczniami jako bardzo dobre; 39,1% przyznaje, że dziecko bawi się ze starszymi kolegami; a co czwarty uważa, że dziecko nabiera śmiałości w kontaktach ze starszymi dziećmi (26,8%). Problemy w relacjach dziecka ze starszymi rocznikami deklarują tylko nieliczni respondenci. Które z poniższych określeń wybrał(a)by Pan(i) jako najtrafniejsze dla scharakteryzowania relacji Pana(i) dziecka ze starszymi uczniami Ma bardzo dobre kontakty ze starszymi uczniami 53,7% Chętnie bawi się razem ze starszymi uczniami na przerwach lub po lekcjach 39,1% Nabiera śmiałości w kontaktach ze starszymi uczniami Rozwija się szybciej dzięki kontaktom ze starszymi uczniami Praktycznie nie ma kontaktów ze starszymi uczniami Korzysta z pomocy starszego ucznia w nauce Ma bardzo złe doświadczenia w kontaktach ze starszymi uczniami Jest często przezywane przez starszych uczniów Boi się starszych uczniów Jest nękane przez starszych uczniów Było pobite przez starszych uczniów W tej szkole starsi uczniowie nie mają dostępu do dzieci w wieku mojego dziecka Nie ma w tej szkole uczniów starszych rocznikowo od mojego dziecka Nie orientuję się Odsetki nie sumują się do stu ponieważ ankietowani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź 16,1% 13,6% 5,5% 2,8% 2,6% 2,3% 2,0% 1,2% 7,4% 3,1% 2,5% 26,8% 31
II. Edukacja wczesnoszkolna Relacje dzieci z innymi uczniami (cd.) Równie pozytywnie rodzice określają relacje swoich dzieci z młodszymi uczniami. 61,8% uważa, że dziecko ma bardzo dobre kontakty z młodszymi rocznikami a 39,0% podkreśla, że dziecko chętnie bawi się z młodszymi dziećmi. Tylko marginalny odsetek rodziców przyznaje, że jego dziecko przezywa (1,8%), nęka (0,9%), czy ogólnie budzi lęk młodszych uczniów (0,3%). Które z poniższych określeń wybrał(a)by Pan(i) jako najtrafniejsze dla scharakteryzowania relacji Pana(i) dziecka z młodszymi uczniami Ma bardzo dobre kontakty z młodszymi uczniami Chętnie bawi się razem z młodszymi uczniami na przerwach lub po lekcjach Praktycznie nie ma kontaktów z młodszymi uczniami Pomaga w nauce młodszym uczniom Nabiera śmiałości w kontaktach z młodszymi uczniami Rozwija się szybciej dzięki kontaktom z młodszymi uczniami Czasem przezywa młodszych uczniów Zdarza się, że niekiedy nęka młodszych uczniów Budzi trochę lęk młodszych uczniów W tej szkole młodsi uczniowie są oddzieleni od dzieci w wieku mojego dziecka Nie ma w tej szkole uczniów młodszych rocznikowo od mojego dziecka Nie orientuję się 11,8% 10,8% 10,4% 5,3% 1,8% 0,9% 0,3% 3,4% 13,2% 2,5% 39,0% 61,8% Odsetki nie sumują się do stu ponieważ ankietowani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź 32
II. Edukacja wczesnoszkolna Bezpieczeństwo w szkole 13,4% ankietowanych przyznaje, że ich dziecko było w szkole obrażane przez inne dzieci. Co dwudziesty uczeń został pobity (5,0%) lub zniszczono mu jego własność (5,2%). Rzadziej dzieci respondentów padły ofiarą kradzieży, lub były poniżane przez nauczycieli (odpowiednio 2,9% i 2,0%). Ofiarami agresji były też inne dzieci z klasy do której chodzi dziecko respondenta. 16,8% rodziców deklaruje, że w klasie ich dziecka zdarzyło się, że dzieci były obrażane przez innych uczniów; 7,4% przyznaje, że uczeń z klasy ich dziecka został pobity; 7,1% słyszało o niszczeniu własności dzieci, a 4,4% twierdzi, że uczniowie z klasy dziecka zostali okradzeni. 77,6% ankietowanych deklaruje, że w klasie ich dziecka w ciągu ostatniego roku szkolnego nie zdarzały się żadne incydenty będące przejawami agresji. Zachowania agresywne w szkole Dziecko ankietowanego Inne dziecko z klasy 16,8% 13,4% Obrażanie przez inne dzieci 7,4% 7,1% 5,0% 5,2% Pobicie Niszczenie rzeczy 2,9% 4,4% Kradzieże 2,0% 1,7% Poniżanie przez nauczycieli 33
II. Edukacja wczesnoszkolna Preferencje dotyczące wyboru placówki 47,8% dzieci urodzonych w 2004 roku jest objętych edukacją wczesnoszkolną. 11,8% dzieci z tego rocznika chodzi do pierwszej klasy w szkole, a 36,0% uczęszcza do zerówki. Zarówno rodzice, którzy deklarują, że mogli zdecydować gdzie posłać swoje dziecko jak i ci, którzy twierdzą, że nie mieli takiego wyboru są w zdecydowanej większości zadowoleni z tego, że ich dziecko chodzi do szkoły (odpowiednio 96,4% i 90,4%). Czy miał(a) Pan(i) możliwość wyboru, czy Pana(i) dziecko będzie chodzić do przedszkola, czy do szkoły? Tak Nie 62,4% 37,1% Zadowoleni, że dziecko chodzi do szkoły 96,4% 90,4% Zadowoleni, że dziecko chodzi do szkoły 34
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia 35
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Stosunek rodziców do edukacji przedszkolnej dzieci cztero- i pięcioletnich Częściej za objęciem dzieci czteroletnich opieką przedszkolną opowiadają się mieszkańcy największych miast; przedstawiciele kadry kierowniczej, specjaliści z wyższym wykształceniem i osoby pracujące na własnych rachunek. Odsetek ankietowanych twierdzących, że dla dzieci czteroletnich najlepsza jest opieka przedszkolna jest tym wyższy im wyższy jest poziom wykształcenia badanych i ich dochody. Pogląd, że dzieci czteroletnie powinny pozostawać w domu częściej prezentują ankietowani mieszkający na wsiach, osoby z wykształceniem podstawowym; rolnicy; oraz badani o najniższych dochodach per capita. Te same zależności dają się zaobserwować w przypadku opinii dotyczących opieki nad dziećmi pięcioletnimi. Co, Pana(i) zdaniem, jest lepsze dla dziecka w wieku pięciu lat, czy: A co, Pana(i) zdaniem, jest lepsze dla dziecka w wieku czterech lat, czy: uczestniczenie w edukacji przedszkolnej 88,9% uczestniczenie w edukacji przedszkolnej 75,9% 0,6% 10,5% Trudno powiedzieć pozostanie w domu 1,4% Trudno powiedzieć 22,7% pozostanie w domu 36
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Preferowany wiek rozpoczęcia edukacji szkolnej A od jakiego wieku, Pana(i) zdaniem, powinna rozpoczynać się edukacja szkolna: 63,1% 29,5% 1,8% 4,2% 0,8% 0,6% od czwartego roku życia od piątego od szóstego od siódmego od ósmego Trudno powiedzieć Z opinią, że edukacja szkolna powinna rozpoczynać się w wieku sześciu lat częściej niż inni zgadzają się mieszkańcy wsi i osoby gorzej wykształcone. Spośród grup społeczno-zawodowych za edukacją szkolną sześciolatków najczęściej opowiadają się rolnicy. 37
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Preferowany wiek rozpoczęcia edukacji szkolnej 38
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Doświadczenia rodziców dzieci urodzonych w 2004 roku Ścieżka edukacyjna dziecka wybór czy konieczność? Dziecko chodzi do przedszkola (rodzice nie mieli wyboru) 52,2% Dziecko chodzi do przedszkola (wybór rodziców) Dziecko chodzi do przedszkola (trudno powiedzieć czy był wybór) 10,7% 0,9% 20,4% 40,6% 2,4% 9,4% 0,2% 15,3% Dziecko chodzi do I klasy (rodzice nie mieli wyboru) Dziecko chodzi do I klasy (wybór rodziców) 11,8% Dziecko chodzi do zerówki szkolnej (wybór rodziców) Dziecko chodzi do zerówki szkolnej (rodzice nie mieli wyboru) Dziecko chodzi do zerówki szkolnej (trudno powiedzieć czy był wybór) 35,9% 39
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Doświadczenia rodziców dzieci urodzonych w 2004 roku (cd.) Spośród badanych mających dzieci urodzone w 2004 roku 70,4% deklaruje, że rzeczywiście mogło zadecydować, jaką ścieżkę edukacyjną wybrać dla swojego dziecka. 28,4% twierdzi, że nie miało wyboru czy posłać dziecko do przedszkola, czy do I klasy w szkole. Wśród nielicznej grupy ankietowanych, którzy nie mieli wyboru i musieli posłać dziecko do I klasy w szkole (10 przypadków) najczęściej pojawiającym się powodem uniemożliwiającym podjęcie decyzji o losach dziecka była niemożność kontynuacji edukacji przedszkolnej. Rodzice, których dziecko chodzi obecnie do przedszkola, brak faktycznego wyboru tłumaczyli najczęściej brakiem możliwości posłania dziecka do zerówki. Przymus wysłania dziecka do zerówki był natomiast tłumaczony najczęściej niemożnością kontynuowania edukacji przedszkolnej. Ankietowani, którzy musieli posłać swoje dziecko do I klasy w większości przypadków (7 na 10) deklarują, że gdyby mieli faktyczny wybór to chcieliby, aby ich dziecko poszło do szkoły w wieku sześciu lat; natomiast ci, którzy z braku innej możliwości wysłali dziecko do przedszkola lub zerówki woleliby, aby ich dziecko rozpoczęło edukację szkolną jako siedmiolatek. 40
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Doświadczenia rodziców dzieci urodzonych w 2004 roku (cd.) Najczęściej pojawiające się argumenty przemawiające za posłaniem sześciolatka do szkoły to poziom rozwoju dziecka (jego zdolności, przygotowanie); oczekiwany szybszy rozwój dziecka w szkole; lepsze przyswajanie wiedzy przez sześciolatka oraz kontakt z innymi dziećmi. Rodzice, którzy zadeklarowali, że gdyby mogli to posłaliby swoje dziecko do szkoły w wieku siedmiu lat wymieniali najczęściej takie powody jak sprzeciw wobec zabieraniu sześciolatkom dzieciństwa (35,3%), ogólną niedojrzałość dziecka sześcioletniego (23,7%) i jego nieprzygotowanie psychiczne (18,1%) i intelektualne (11,6%). Rodzice, którzy mogli zadecydować, gdzie posłać swoje dziecko i wysłali je do I klasy najczęściej uzasadniając swój wybór powoływali się na: dojrzałość szkolną dziecka (stwierdzoną przez rodziców 34,6% lub specjalistów 26,4%) lepsze nauczanie w szkole (16,4%) lepszy rozwój intelektualny dziecka w szkole (16,4%) chęci dziecka (8,2%) Rodzice, którzy umieścili dziecko w przedszkolu najczęściej motywowali swoją decyzję: sprzeciwem wobec odbieraniu dzieciństwa (25,4%) brakiem dojrzałości szkolnej stwierdzonym przez rodziców (19,3%) warunkami opieki w przedszkolu (17,5%) Ankietowani, którzy wybrali zerówkę, swoją decyzję uzasadniali najczęściej: kwestią odległości i konieczności dojazdów (17,4%) brakiem gotowości szkolnej dziecka (16,2%) bezpłatnością opieki w zerówce (13,0%) 41
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Doświadczenia rodziców dzieci urodzonych w 2004 roku (cd.) Rodzice dzieci z rocznika 2004 niemal powszechnie wyrażają zadowolenie z tego, że ich dzieci uczą się w placówce danego typu. Dodatkowo ankietowani, którzy mogli zadecydować, gdzie umieścić swoje dziecko w zdecydowanej większości deklarują, że gdyby mieli wybierać ponownie, to zadecydowaliby tak samo. Taką samą decyzję podjęłoby 97,5% rodziców dzieci chodzących do I klasy, 96,5% rodziców dzieci chodzących do przedszkola i 90,8% rodziców uczniów zerówek. Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z tego że Pana(i) dziecko chodzi do [...] pierwszej klasy w szkole przedszkola zerówki szkolnej Zdecydowanie tak Raczej tak 73,5% 81,5% 76,5% Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć 18,4% 2,0% 4,1% 2,0% 16,2% 0,9% 1,4% 19,0% 2,6% 2,0% 42
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Preferencje rodziców dzieci urodzonych w 2005 roku Spośród rodziców dzieci urodzonych w 2005 roku 23,2% wyśle w przyszłym roku szkolnym swoje dziecko do I klasy. 20,9% ankietowanych rodziców deklaruje, że nie miało możliwości wyboru ścieżki edukacyjnej dziecka. 82,3% rodziców, którzy nie mieli możliwości wyboru deklaruje, że gdyby mogli wybierać posłaliby swoje dziecko do I klasy w wieku siedmiu lat. Czy Pana(i) dziecko w następnym roku szkolnym: Gdyby mógł/ mogła Pan(i) zdecydować czy posłać swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku sześciu lat czy też rok później, jaką decyzję by Pan(i) podjął(ęła)? 6,0% 23,2% będzie chodzić do pierwszej klasy w szkole będzie chodzić do przedszkola 7,8% 39,5% Na pewno posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku sześciu lat Raczej posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku sześciu lat 36,1% będzie chodzić do zerówki szkolnej Raczej posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku siedmiu lat Jeszcze nie wiem / jeszcze nie zdecydowałem(am) Na pewno posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku siedmiu lat 35,5% 42,8% Jeszcze nie wiem / jeszcze nie zdecydowałem(am) 5,3% 3,9% 43
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Preferencje rodziców dzieci urodzonych w 2005 roku (cd.) Ci rodzice, którzy posłaliby swoje dziecko do szkoły w wieku sześciu lat najczęściej powoływali się na to, że jest odpowiednio rozwinięte i przygotowane aby podjąć edukację szkolną. Badani, którzy wysłaliby swoje dziecko do I klasy w wieku siedmiu lat swoja decyzję argumentowali najczęściej niechęcią wobec odbierania dzieciństwa; ogólnym nieprzygotowaniem sześciolatka do edukacji szkolnej; brakiem odpowiednich kompetencji intelektualnych i emocjonalnych dziecka. Rodzice, którzy mogli zadecydować, gdzie posłać swoje dziecko i wysłali je do I klasy najczęściej uzasadniając swój wybór powoływali się na: dojrzałość szkolną dziecka (stwierdzoną przez rodzica 36,0% lub fachowca 18,3%) spodziewany lepszy rozwój intelektualny w szkole (11,3%) spodziewane przepełnienie klas w kolejnym roku szkolnym (11,7%) Ci którzy posłali swoje dziecko do przedszkola, swoją decyzje motywowali głównie: brakiem dojrzałości szkolnej dziecka (46,0%) nieprzygotowaniem szkoły do przyjęcia małych dzieci (18,3%) opieką i wyżywieniem w przedszkolu (16,4%) sprzeciwem wobec skracaniu dzieciństwa (14,6%) troską o bezpieczeństwo dziecka (6,3%) Wybór zerówki szkolnej najczęściej był argumentowany: brakiem dojrzałości szkolnej dziecka w opiniach rodziców (28,3%) potrzebą aklimatyzacji dziecka do nowych warunków (16,0%) kwestiami finansowymi (13,1%) niechęcią wobec skracania dzieciństwa (10,6%) 44
III. Sześciolatek w szkole opinie i doświadczenia Preferencje rodziców dzieci urodzonych w latach 2006 i 2007 76,1% badanych rodziców dzieci urodzonych w latach 2006 i 2007 wolałoby posłać swoje dziecko do I klasy w wieku siedmiu lat. 21,6% zdecydowałoby się na umieszczenie w I klasie dziecka sześcioletniego. Badani którzy deklarują, że posłaliby swoje dziecko do szkoły w wieku lat sześciu najczęściej swoją decyzję motywują tym, że dziecko w tym wieku jest wystarczająco rozwinięte, przygotowane by iść do szkoły (41,9%). Nie bez znaczenia jest też perspektywa szybszego rozwoju dziecka w szkole (16,4%); szybsze przyswajanie wiedzy przez dziecko (7,7%) i kontakty z innymi dziećmi (6,2%). Przeciwnicy posłani do szkoły sześciolatka wskazują na to, że wcześniejszy obowiązek szkolny oznacza utratę dzieciństwa (43,0%); uznają dzieci sześcioletnie za ogólnie zbyt małe (26,6%); podkreślają brak emocjonalnej gotowości dziecka w tym wieku (7,7%), oraz niedostosowanie szkół podstawowych do potrzeb małych dzieci (12,0%). Gdyby mógł/mogła Pan(i) zdecydować czy posłać swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku sześciu lat czy też rok później, jaką decyzję by Pan(i) podjął(ęła)? 10,2% 11,4% 34,5% Na pewno posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku sześciu lat Raczej posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku sześciu lat Raczej posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku siedmiu lat 41,6% Na pewno posłał(a)bym swoje dziecko do pierwszej klasy w wieku siedmiu lat Trudno powiedzieć 2,2% 45
Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Żurawia 4a, 00-503 Warszawa e-mail: sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69 46