zmodernizowane banknoty Jak Jagiełło wygląda pod światło Wyglądem niewiele różnią się od swoich poprzedników, ale są znacznie lepiej chronione przed fałszerstwem. Od kilku tygodni w obiegu są zmodernizowane, z nowymi zabezpieczeniami, banknoty o nominałach: 10, 0, 50 i 100 złotych. Robert Ogłodziński 6 5 W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 10 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy 6 Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 100. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane Fot. nbp Projekt realizowany we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej
1 Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu 1 Uzupełniający się druk obustronny (recto-verso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz koronę w owalu 4 Rozeta zmieniająca kolor (farba zmienna optycznie) Wraz ze zmianą kąta patrzenia kolor rozety płynnie przechodzi ze złotego w zielony 5 4 Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 100 i skrótem ZŁ, widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Krój liter mikrotekstu zmodyfikowano. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru Patrzenie pod kątem (efekt kątowy) W zależności od kąta patrzenia z prawej strony portretu władcy widać koronę lub cyfry oznaczenia nominału 100, z lewej zaś słowne i cyfrowe oznaczenia nominału, a pomiędzy nimi skrót NBP
zmodernizowane banknoty N arodowy Bank Polski wprowadził do obiegu zmodernizowane banknoty z nowymi zabezpieczeniami o nominałach 10-, 0-, 50- i 100-złotowych (dwusetki pozostają bez zmian). Ta wielka operacja zaczęła się na początku kwietnia i do końca maja udało się doprowadzić do tego, że już prawie co dziesiąty spośród znajdujących się w obiegu ok. 1,4 mld banknotów należy do nowej generacji. Dotychczasowe banknoty pozostają legalnym środkiem płatniczym w Polsce, nie ma żadnego terminu, po którym miałyby utracić ważność. Narodowy Bank Polski podkreśla, że obywatele nie muszą zamieniać dotychczasowych banknotów na zmodernizowane. W żadnym razie nie powinni dać sobie wmówić, że taka operacja jest konieczna. Nie trzeba nic robić. Zarówno obecne, jak i nowe banknoty są tak samo ważne, a obie serie będą honorowane bezterminowo. Aż naturalnie znikną z obiegu tłumaczy Przemysław Kuk, dyrektor Biura Prasowego NBP. Proces ma się odbywać naturalnie po prostu dotychczasowe banknoty, zużyte czy uszkodzone, stopniowo będą zastępowane przez nowe. Jak długo to potrwa? Tak długo, jak będzie trzeba. W przypadku banknotów o niższych nominałach od kilkunastu miesięcy do dwóch, może trzech lat. Nieco dłużej żyją pieniądze o wyższych nominałach, np. 100 zł. NBP dokładnie sprawdza wszystkie banknoty powracające z obiegu w ramach operacji sprzedaży banknotów dokonywanych przez banki komercyjne mówi zastępca dyrektora Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP Krzysztof Kowalczyk. Do tego celu wykorzystywane są m.in. sortery, które z prędkością sztuk na sekundę sprawdzają autentyczność banknotu oraz poziom jego zabrudzeń i uszkodzeń. Egzemplarze nadmiernie zużyte są automatycznie niszczone, a te w dobrym 6 5 W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 0 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy 6 Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 0. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane fot. nbp Projekt realizowany we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej
1 Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu 1 Uzupełniający się druk obustronny (recto-verso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz koronę w owalu 4 Pas opalizujący Na odwrotnej stronie banknotu został umieszczony opalizujący pas w kolorze liliowym z cyfrowym oznaczeniem nominału 0 i skrótem ZŁ. Pas jest widoczny lub niedostrzegalny w zależności od kąta patrzenia 5 4 Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 0 i skrótem ZŁ, widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Krój liter mikrotekstu zmodyfikowano. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru Patrzenie pod kątem (efekt kątowy) W zależności od kąta patrzenia widać jasne lub ciemne cyfry oznaczenia nominału 0
zmodernizowane banknoty Charakterystyczne elementy to m.in. znak wodny z oznaczeniem nominału i pas opalizujący w kolorze turkusowym, a także korona w owalu, której pełny obraz tworzy się podczas oglądania banknotu pod światło stanie pakowane w paczki po 100 sztuk i foliowane w wiązki po 10 paczek, by mogły zostać ponownie wprowadzone do obiegu. W ten sposób procesowanych jest ok,5 mld sztuk banknotów rocznie, dzięki czemu Narodowy Bank Polski często może weryfikować autentyczność polskich banknotów i ich jakość. To znacząco podnosi ich bezpieczeństwo.. Stare na nowe Czym różnią się nowe pieniądze od dotychczasowych? Najważniejsza modyfikacja zabezpieczająca przed fałszerstwami dotyczy znaku wodnego. Jak wynika z badań Narodowego Banku Polskiego, to właśnie znak wodny aż trzy czwarte Polaków uważa za najważniejsze zabezpieczenie banknotów, a dwie trzecie na jego podstawie sprawdza ich autentyczność. Znak wodny w nowych banknotach został zmodyfikowany i wyróżniony w ten sposób, że pole, w którym jest umieszczony, nie jest zadrukowane. Gdy patrzy się nań pod światło, widać wizerunek (ten sam, który widnieje na banknocie, czyli np. w wypadku stuzłotówki króla Władysława Jagiełły) i wydrukowany cyframi nominał. Zrezygnowano natomiast, na przykład na stuzłotówce, ze złotej rozety umieszczonej po lewej stronie portretu władcy. Została ona obecnie umieszczona po prawej stronie wizerunku. Na zmodernizowanych stuzłotówkach nadrukowana jest ona farbą płynnie zmieniającą kolor od zielonego do złotego. Inne ważne zmiany to, jak mówi dyrektor Przemysław Kuk z NBP: Wprowadzenie farby opalizującej na banknotach 10 i 0 zł oraz czytelniejsze zabezpieczenie recto-verso na wszystkich nominałach. Recto-verso, czyli druk obustronny, polega na tym, że po każdej stronie banknotu jest niezadrukowany owal, a w nim pozornie chaotycznie porozrzucane kreseczki. Dopiero gdy spojrzeć na to miejsce pod światło, widać, że kreseczki uzupełniają się, tworząc wizerunek korony. Może nie najważniejsza, ale istotna zmiana dotyczy... autografów. Podpis byłej prezes Narodowego Banku Polskiego Hanny Gronkiewicz-Waltz, za której kadencji przeprowadzono denominację złotego i opracowano nowe wzory banknotów, został zastąpiony podpisem obecnego szefa banku centralnego Marka Belki. Zmienił się też podpis głównego skarbnika NBP. Jednak podstawowe wzory znajdujących się w obiegu banknotów pozostają niezmienione. Tak więc na banknocie 10-złotowym wciąż jest Mieszko I i wzory inspirowane posadzką z katedry w Gnieźnie. Jest także srebrny denar i romańskie kolumny z opactwa benedyktynów w Tyńcu. Poza znakiem wodnym i widoczną w całości pod światło koroną w owalu banknot ma opalizujący turkusowy pasek na odwrotnej stronie i wyczuwalne dotykiem oznaczenie nominału. Trudniej zauważalne zabezpieczenia to jasne lub ciemne cyfry 1 i 0 widoczne pod kątem, mikroskopijny nadruk oraz kwadrat z napisem 10 ZŁ widoczny przy podświetleniu banknotu światłem ultrafioletowym (UV). fot. nbp Projekt realizowany we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej
Podobnie jak na innych banknotach i tu są widoczne pod światło znak wodny oraz korona w owalu, a także elementy wyczuwalne dotykiem (jak nominał czy godło RP). Jest także litera K zmieniająca kolor z zielonego na niebieski Na dwudziestce po staremu widnieje podobizna Bolesława Chrobrego z jego denarem i napisem Princes Poloniae. W zabezpieczeniach przewija się natomiast motyw liczby 0, a opalizujący pasek na odwrotnej stronie jest koloru liliowego. Banknot o nominale 50 zł zdobią wizerunek Kazimierza Wielkiego, orzeł z królewskiej pieczęci oraz XV-wieczna panorama Krakowa i Kazimierza. Widoczna obok portretu króla litera K w koronie mieni się odcieniami zieleni i koloru niebieskiego. Na stuzłotówce widnieje zaś Władysław Jagiełło z symbolami nawiązującymi do bitwy pod Grunwaldem (płaszcz krzyżacki, dwa miecze, zarys zamku w Malborku) oraz orzeł z tarczy herbowej króla. Umieszczona na banknocie rozeta płynnie zmienia kolor ze złotego na zielony. Wszystkie banknoty mają także elementy podobne jak w wypadku 10 zł: widoczne w świetle UV elementy druku, kwadraty z oznaczeniem nominału, mikronapisy na przedniej i odwrotnej stronie, a także detale zmieniające się zależnie od kąta patrzenia. Strzeżonego NBP strzeże Obecnie w obiegu znajduje się około 1,4 mld banknotów. W 01 roku ujawnionych zostało w obiegu 10 tysięcy falsyfikatów. Jak widać poziom fałszerstw jest na niskim poziomie, nieco ponad sześć fałszywych banknotów na każdy milion mówi Krzysztof Kowalczyk. Bank centralny powinien działać jednak wyprzedzająco i doskonalić zabezpieczenia banknotów, zanim staną się one częściej celem fałszerzy. Takie działania zapobiegawcze są o wiele bardziej efektywne zarówno z punktu widzenia całej gospodarki, jak i kosztów ponoszonych bezpośrednio przez NBP. Podobne operacje prowadzą wszystkie banki centralne. Niedawno Europejski Bank Centralny rozpoczął wymianę banknotów o nominale 5 euro. Zaś jesienią zeszłego roku amerykański Fed wprowadził udoskonalone, jeśli chodzi o zabezpieczenia, studolarówki. NBP włożył dużo wysiłku w poinformowanie Polaków o wprowadzeniu nowych wzorów banknotów. Przygotowano 10 milionów ulotek, kampanię informacyjną w telewizji itp. Aby ułatwić Polakom przyzwyczajenie się do nowych banknotów i nauczyć rozpoznawania ich autentyczności, bank centralny przygotował aplikację na telefony z systemami ios i Android NBP Safe. Jest ona do pobrania za darmo z AppStore i sklepu z aplikacjami Google. W akcję informacyjną zaangażowały się też liczne instytucje, między innymi ZUS, który wysłał ulotki informacyjne do swoich klientów zwłaszcza emerytów i rencistów. Także duże sieci handlowe informowały kupujących o nowych banknotach. Na stronie www. nbp.pl można też obejrzeć kurs online rozpoznawania prawdziwych pieniędzy. Współpraca Michał Maltan Zapraszamy do podzielenia się opiniami na temat naszej publikacji na stronie www.newsweek.pl/finanseosobiste