NOWY MODEL GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI GDZIE JESTEŚMY Przygotowanie firm uczestniczących w odbieraniu i przetwarzaniu odpadów komunalnych do właściwej gospodarki odpadami Krzysztof Michalski Konferencja -SOCZEWKA 21-22 maja 2013
Agenda Co to są paliwa alternatywne? Paliwa w przemyśle cementowym Zagospodarowanie odpadów przemysłowych przez SITA RADOM Technologia produkcji paliwa alternatywnego typu PASr Technologia produkcji paliwa alternatywnego typu PASi Oczekiwania na najbliższe lata 2
Co to są paliwa alternatywne? Paliwo alternatywne To odpowiednio wysortowane i przetworzone odpady zawierające energię. Paliwa takie uzyskuje się z przetworzonych odpadów przemysłowych i komunalnych. Jest to paliwo o unormowanych właściwościach jakościowych (np. wartość opałowa, wilgotność, popiół, zawartość chloru, zawartość metali ciężkich, itp.) wytworzone z odpadów innych niż niebezpieczne - wykorzystywane jako źródło energii w procesach spalania. Kategorie paliw alternatywnych: Paliwa alternatywne mogą być przygotowane w zależności od dostępności odpadów na różnych rynkach oraz technicznych uwarunkowań odbiorców końcowych ( cementownie, energetyka): Paliwa stałe w oparciu o odpady komunalne i przemysłowe ( PAS-R )oraz płynne i półpłynne odpady z absorbentami ( PAS-I ). Paliwa płynne w oparciu o odpadowe rozpuszczalniki, oleje, emulsje, inne PALIWA ALTERNATYWNE TO : Alternatywne rozwiązanie w stosunku :do recyklingu odpadów, składowisk odpadów, spalarni, innych form zagospodarowania odpadów Rozwój przetwarzania odpadów na paliwa alternatywne - powoduje zmniejszenie uzależnienia od paliw kopalnianych Wykorzystanie paliw alternatywnych w przemyśle cementowych które obniża emisję CO 2 Znaczne oszczędności kosztów energii: cena za 1 GJ uzyskany z paliw alternatywnych jest znacznie niższa niż cena 1 GJ uzyskanego z węgla, gazu, koksu, oleju opałowego, gudronu itp.. 3
Paliwa w przemyśle cementowym Liczba cementowni, produkcja cementu w oparciu o Polskę, Francję, Niemcy 35 30 25 20 15 10 5 0 32 24 12 France Poland Germany 35000 30000 25000 20000 15000 10000 21443 33600 16956 30400 31000 18300 17751 15224 15500 18639 32550 16900 France Poland Germany Ilość cementowni 5000 0 2008 2009 2010 2011 Produkcja cementu x 1000 Mg / rok 4
Polski przemysł cementowy 12 cementowni w Polsce 20 pieców cementowych zdolność produkcyjna = 20 Mln ton cementu/ rocznie produkcja w 2010 = 15,5 Mln ton cementu Inwestycje realizowane od 1990 = 1,5 Mld EUR Polskie cementownie: - Mają duże zdolności produkcyjne - Bardzo nowoczesne narzędzia produkcji (niedawno modernizowane) - Duże inwestycje dotyczące współspalania paliw alternatywnych Końcowi użytkownicy w Polsce Głównym odbiorcą paliw alternatywnych obecnie jest branża cementowa ( Zastosowanie paliw alternatywnych w 2010 roku wyniosło 900 000 Mg ) Elektrociepłownie (bardzo popularne na zachodzie) w Polsce nie ze względu na ograniczenia emisji Energochłonne gałęzie przemysłu (papiernie, itp.) w Polsce nie ze względu na ograniczenia emisji 5
Udział ciepła z paliw alternatywnych Zastąpienie -% energii z paliwa alternat. zamiast np. z węgla K tons/year Ilość spalonych paliw alternatywnych w Polsce year K tons/year 6 2004 201 2005 330 2006 436 2007 489 2008 617 2009 752 K tons/year 2010 900 450 Polish production 450 imported
Rodzaje paliw spalanych w cementowniach w 2009 roku Typy paliw Mg X 1.000 Węgiel 864 Paliwa z odpadów, w tym: 752 Skład w % wszystkich rodzajów paliw powstałych z odpadów Paliwo alternatywne 19 12 10 589 Zużyte opony i odpady gumowe 65 Plastik 14 Odpady z przemysłu drzewnego 12 Odpady z flotacyjnego wzbogacania węgla 13 Osady ściekowe 2 Inne 57 7
ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW PRZEZ SITA RADOM Produkcja paliwa alternatywnego - Rozdrobnione paliwo alternatywne (PAS-r) - Impregnowane paliwo alternatywne (PAS-i) Produkcja PAS-r: do 50.000 Mg/rok Produkcja PAS-i: do 20.000 Mg/rok Pojemność magazynów. : do 1.000 Mg Instalacja SITA Radom specjalizuje się w zagospodarowaniu odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne poprzez ich przetwarzanie na paliwa alternatywne. Technologia produkcji paliw polega na konfekcjonowaniu, rozdrabnianiu i/lub impregnowaniu odpadów. Efektem końcowym są: Paliwa alternatywne stałe rozdrobnione (PASr) powstające w wyniku dwustopniowego rozdrabniania odpadów stałych typu: tworzywa sztuczne, odpady gumowe, drewno, tekstylia, przesiane odpady komunalne Paliwa alternatywne stałe impregnowane (PASi) wytwarzane w wyniku mieszania odpadów gęstych: smarów, farb, lakierów z substancjami o właściwościach absorpcyjnych np., trociny, pyły Surowce alternatywne (SW) produkowane poprzez zmieszanie odpadów organicznych i mineralnych w wymaganych przez odbiorcę proporcjach(kompostownie) Wody zanieczyszczone (WOZ) powstające wskutek zmieszania i homogenizacji odpadów płynnych. 8 8
KONTROLA LABORATORYJNA Stosowana technologia produkcji paliw alternatywnych wiąże się ze ścisłą kontrolą jakości. SITA Radom posiada nowoczesne laboratorium wyposażone w wysokiej jakości sprzęt. Na każdym etapie postępowania z odpadem wykonywane są analizy fizykochemiczne odpadów: począwszy od analizy próbek odpadów pobranych u wytwórcy po ostateczną kontrolę jakości wyprodukowanego paliwa alternatywnego. Odpady nie kwalifikujące się do wykorzystania w technologii paliw alternatywnych są przekazywane specjalistycznym instalacjom zewnętrznym posiadającym wymagane zezwolenia administracyjne. 9
ZBIÓRKA I TRANSPORT (1/2) W ramach gospodarki odpadami przemysłowymi SITA Radom zapewnia swoim klientom odbiór i transport odpadów przemysłowych z całego kraju. W tym celu wykorzystujemy specjalistyczne środki transportowe w tym pojazdy przystosowane do transportu towarów niebezpiecznych. Odpady transportowane są z zachowaniem wszelkich środków ostrożności oraz wymogów wynikających z przepisów prawa. Dysponujemy: - samochodami ciężarowymi z naczepami - samochodami ciężarowymi z zestawami kontenerów 10
ZBIÓRKA I TRANSPORT (2/2) - samochodami ciężarowymi z naczepami samowyładowczymi - autocysternami - samochodami ciężarowymi z windą SITA Radom udostępnia swoim klientom pojemniki do gromadzenia i transportu odpadów. Na życzenie klienta oddajemy do dyspozycji pojemniki niestandardowe, dostosowane wymiarami do miejsca magazynowania odpadów na terenie zakładu klienta. 11
Technologia produkcji paliwa alternatywnego typu PASr Paliwo alternatywne stałe rozdrobnione (PASr) powstaje w wyniku mechanicznego rozdrabniania odpadów stałych do odpowiedniej gramatury wymaganej przez odbiorcę (najczęściej 30-40mm). Proces rozdrabniania, w zależności od rodzaju zastosowanych maszyn, rodzaju odpadu jak i wielkości rozdrobnienia prowadzony jest jedno - lub dwustopniowo Odpady wykorzystywane do produkcji PASr to: - opakowania papierowe, kartonowe i tekturowe - opakowania z tworzyw sztucznych, z drewna - tekstylia, tkaniny obiciowe, szmaty, czyściwo - odpady tytoniowe - opakowania po kosmetykach i chemii gospodarczej - odpady nadsitowe z przesiewania odpadów komunalnych 12
Przesiewanie odpadów komunalnych na sicie Terra Select T6 Sito Terra Select T6 służy do przesiewania odpadów komunalnych zmieszanych w celu wyodrębnienia 2 frakcji: - nadsitowej ( odpady o lepszej wartości opałowej i mniejszej zawartości wody np. tworzywa szt. papier, tekstylia itp.. ) - podsitowej (odpady o niskiej wartości opałowej i dużej wilgotności np. frakcja organiczna, mineralna, piach) 13 W celu ustalenia jakości odpadów (komponentów do produkcji ) - po przesianiu odpadów komunalnych pobierane są próbki - bezpośrednio z dostaw od poszczególnych kontrahentów - które następnie poddawane są analizie fizykochemicznej.
Właściwości fizykochemiczne po przesianiu odpadów komunalnych na przykładzie SITA RADOM, SITA POLSKA, RADKOM SITA RADOM Oznaczenie Przed sitem Po sicie Wo [kj/kg] 7400 11700 Oznaczenie SITA POLSKA Przed sitem Po sicie Wo [kj/kg] 9000 12000 Oznaczenie RADKOM Przed sitem Po sicie Wo [kj/kg] 12700 13800 Cl [%] 0,47 0,39 Cl [%] 0,26 0,41 Cl [%] 0,62 0,42 Zaw.wil.[%] 40,1 36,9 Różnice pomiędzy wynikami odpadów komunalnych z różnych firm wynikają ze składu frakcyjnego, pory roku, miejsca z którego są dostarczane co z kolei ma ogromny wpływ na ich właściwości fizyko-chemiczne. Zaw.wil.[%] 41,6 38 Zaw.wil.[%] 29,3 24,6 Porównując parametry paliw przed i po przesiewaniu widać znaczący wzrost wartości opałowej odpadów oraz polepszenie właściwości takich jak zawartość chloru i wilgoci po przesianiu. 14 Procentowy udział odpadów komunalnych na sicie
Elementy linii produkcyjnej PASr Linia PASr składa się z następujących maszyn i urządzeń (o wydajności 20 Mg/h): - rozdrabniarki wstępnej - separatora magnetycznego - separatora powietrznego - rozdrabniarki wtórnej (2 sztuki) z separatorami magnetycznymi - zespołu przenośników zasilających i odbierających 15
Proces produkcji PASr (1/3) -proces odzysku R12*) Opady po wstępnej kwalifikacji w zależności od rodzaju odpady przemysłowe i komunalne ( są przesiewanie dwustopniowo) kierowane są na przenośnik zasilający i za jego pośrednictwem do leja zasypowego rozdrabniarki, gdzie są wstępnie rozdrabniane. Po rozdrobnieniu za pomocą przenośnika odbierającego są transportowane do przenośnika przyśpieszającego separatora powietrznego. Przed podaniem odpadów na przenośnik przyśpieszający ma miejsce separacja metali ferromagnetycznych za pomocą separatora magnetycznego umieszczonego nad przenośnikiem odbierającym. Na separatorze powietrznym następuje oddzielenie ciężkich składowych (gruzu, kamieni, szkła, zlepów), które tworzą tzw. balast. Oczyszczony z balastu strumień odpadów po wyjściu z separatora powietrznego kierowany jest na jedną z dwóch rozdrabniarek wtórnych. 16
Proces produkcji PASr (2/3)-proces odzysku R12*) Po rozdrobnieniu na rozdrabniarce wtórnej powstaje gotowe paliwo typu PASr o granulacji 30 mm lub 40 mm w zależności od zastosowanego sita. Gotowy produkt odbierany jest spod rozdrabniarek za pomocą przenośników odbierających i transportowany do odpowiednich boksów magazynowych (boksów półproduktu do komponowania gotowego paliwa). 17
Proces produkcji PASr (3/3) -proces odzysku R12*) Po wykonaniu analiz i spełnieniu wymagań akceptacyjnych - gotowy produkt /paliwo alternatywne proces odzysku R12 *)/ kierowany jest do cementowni a następnie spalany w piecach obrotowych /proces odzysku R1 *) /. *) Procesy odzysku zgodnie z załącznikiem nr 1 Ustawy o Odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz. U. 2013 nr 0 poz. 21) 18
Technologia produkcji paliwa alternatywnego typu PASi Paliwo alternatywne stałe impregnowane (PASi) powstaje w wyniku nasycania (impregnowania) stałego absorbentu typu trociny, pył itp. odpadami ciekłymi lub półpłynnymi z dodatkiem szlamów i osadów, a następnie dokładnym wymieszaniu i przesianiu otrzymanej masy na sicie obrotowym o odpowiedniej wielkości oczka 20 mm - celem oddzielenia nadziarna (część paliwa o wielkości większej niż oczko sita, które zawracane jest do produkcji paliwa PAS-R) od frakcji podsitowej gotowego paliwa PAS-I. Odpady wykorzystywane do produkcji PASi to: - masy kosmetyczne - odpady spożywcze - osady poneutralizacyjne - szlamy farb - mieszanki plastyfikujące - ziemie okrzemkowe - farby proszkowe - szlamy z kabin lakierniczych 19
Elementy linii produkcyjnej typu PASi Proces produkcji proces odzysku R12*) (1/3) Linia PASi składa się z następujących maszyn i urządzeń: - lej zasypowy i mieszalnik - sito obrotowe - zespół przenośników taśmowych W basenach uśredniających dozowane są odpowiednie odpady w postaci płynnej, półpłynnej, mazistej lub stałej. Następnie przeprowadza się wstępne mieszanie z absorbentem w wyniku którego powstaje półprodukt PASi 20
Proces produkcji proces odzysku R12*) (2/3) Półprodukt za pomocą ładowarki teleskopowej wsypywany jest stopniowo do mieszalnika, w którym następuje dokładna homogenizacja. Po wymieszaniu półprodukt jest dozowany na przenośnik podający, którym jest transportowany do sita obrotowego gdzie następuje oddzielenie nadziarna. 21
Proces produkcji proces odzysku R12*) (3/3) Gotowy produkt odbierany jest spod mieszalnika za pomocą przenośnika taśmowego i transportowany do boksu gotowego produktu, w którym jest gromadzony, a po wykonaniu analiz i spełnieniu wymagań akceptacyjnych ładowany na samochody przy pomocy ładowarki i wywożony do odpowiedniego odbiorcy. Drugi przenośnik odbiera z sita nadziarno i transportuje go do odpowiedniego pojemnika. Nadziarno jest półproduktem do produkcji PASr. W procesie produkcji PASi /proces odzysku R12*) /otrzymywany jest produkt, który w zależności od parametrów kierowany jest do cementowni lub wytwórni keramzytu /proces odzysku R1 *) lub R12 *) /. 22
Oczekiwania na najbliższe lata: Wzrost zastąpienia energii ( średnia stopa zastąpienia energii z paliw kopalnianych przez paliwa alternatywne w polskich cementowniach wynosiła w 2010r. - 45% ). Przetwarzanie 80 % paliw alternatywnych z 35 % zawartością biomasy pozwoli polskim producentom cementu przestrzegać limity emisji CO 2 (max 766 kg CO2 na 1 tonę wyprodukowanego klinkieru). W przyszłości spalanie paliw alternatywnych w elektrociepłowniach. Wzrost cen paliw alternatywnych (rośnie popyt na paliwo alternatywne ze względu na ograniczenia emisji CO 2 oraz ceny paliw kopalnianych także wzrosną). Wzrost popytu na paliwa alternatywne wśród producentów cementu ze względu na prognozowany wzrost prod.cementu od 16,0 Mln ton w 2011 do 20,4 Mln ton w 2015 i 22,8 Mln ton w 2020 r. 23
Kontakt Dyrektor Operacyjny - Krzysztof Michalski SITA Radom Sp. z o.o. - siedziba ul. Witosa 76 26-600 Radom tel.:+48 / 48 333 22 73 fax:+48 / 48 333 22 71 Zakład Gospodarki Odpadami Przemysłowymi ul. Energetyków 16 26-600 Radom tel.:+48 / 48 382 10 00 fax:+48 / 48 382 10 01 www.sita.radom.pl e-mail: krzysztof.michalski@sitapolska.com.pl 24