Adler-Beckers- Buck PNF w Praktyce Wydanie czwarte Ilustrowany przewodnik www.dbpublishing.pl
Susan S. Adler Dominiek Beckers Math Buck PNF w Praktyce Ilustrowany przewodnik Wydanie czwarte w pełni zaktualizowane Z 222 rycinami w 646 osobnych ilustracjach d?b www.dbpublishing.pl
Spis treści 1 W s tę p... 1 M. Buck 1.1 Koncepcja PNF w e w spółczesnej terapii kom pleksow ej... 2 1.2 PNF: D efinicja, Filozofia, Podstaw y N e u ro fizjo lo g ic zn e... 11 1.3 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 12 Literatura d o d a tk o w a... 12 P iś m ie n n ic tw o... 12 2 Główne zasad y to r o w a n ia... 16 M. Buck 2.1 O ptym alny o p ó r... 17 2.2 Prom ieniow anie i w z m o c n ie n ie... 18 2.3 Stym ulacja dotykow a (kontakt m a n u a ln y )... 18 2.4 Pozycja i m echanika ciała t e r a p e u t y... 22 2.5 Kontakt słow ny (k o m e n d y )... 23 2.6 Stym ulacja w izualn a... 24 2.7 Trakcja i a p ro k s y m a c ja... 24 2.8 R o z c ią g n ię c ie... 25 2.9 Praw idłow a kolejność r u c h u... 26 2.10 W zorce... 31 2.11 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 31 Literatura d o d a tk o w a... 31 P iś m ie n n ic tw o... 32 3 T e c h n ik i... 33 D. Beckers 3.1 W p ro w a d z e n ie... 34 3.2 R ytm iczne zapoczątkow anie r u c h u... 34 3.3 Kom binacja skurczów iz o to n ic z n y c h... 35 3.4 Zw rotność a n ta g o n is tó w... 37 3.5 Pow tarzane rozciągnięcia (pow tarzane s k u rc z e )... 43 3.6 N a p ię c ie - ro z lu ź n ie n ie... 45 3.7 Trzym anie - ro z lu ź n ie n ie... 47 3.8 O d tw arzanie ruchu (r e p lik a c ja )... 49 3.9 Techniki PNF i ich c e le... 50 3.10 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 51 Literatura d o d a tk o w a... 51 P iś m ie n n ic tw o... 51 4 T e ra p ia p a c je n t a... 53 M. Buck, D. Beckers 4.1 W p ro w a d z e n ie... 54 4.2 B a d a n ie... 54 4.3 H ip o te z a... 55 4.4 Testow anie przyczyn uszkodzeń i ograniczeń a k ty w n o ś c i... 55
Spis treści IX 4.5 Cele te r a p e u ty c z n e... 55 4.6 Planow anie i projektow anie postępow ania te ra p e u ty c z n e g o... 56 4.7 Pow tórne testow anie przyczyn uszkodzeń i ograniczeń a k ty w n o ś c i... 59 4.8 P rzykład y p ostępow ania te ra p e u ty c z n e g o... 59 4.9 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 60 Literatura d o d a tk o w a... 60 P iś m ie n n ic tw o... 61 5 W z o rc e T o ro w a n ia... 63 D. Beckers 5.1 W p ro w a d z e n ie... 64 5.2 W zorce P N F... 64 5.3 Spraw dź sw oją w iedzę: P y t a n ia... 68 Literatura d o d a tk o w a... 68 P iś m ie n n ic tw o... 68 6 Ł o p a t k a i m ie d n ic a... 69 M. Buck, D. Beckers 6.1 W p ro w a d z e n ie... 70 6.2 Z a sto so w a n ie... 70 6.3 Zasad y g łó w n e... 70 6.4 Skośne ł o p a t k i... 72 6.5 Skośne m ie d n ic y... 79 6.6 Ćw iczenia sym etryczne, reciprokalne i a s y m e try c z n e... 86 6.7 Sp raw d ź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 89 Literatura d o d a tk o w a... 89 P iś m ie n n ic tw o... 89 7 K o ń c z y n a g ó r n a... 92 D. Beckers 7.1 W p ro w a d z e n ie... 93 7.2 Techniki p o d s ta w o w e... 93 7.3 Zgięcie - o dw ied zenie - rotacja z e w n ę t rz n a... 95 7.4 W yprost - p rzyw ied zen ie - rotacja w e w n ę trz n a... 102 7.5 Zgięcie - p rzyw ied zen ie - rotacja z e w n ę t rz n a...108 7.6 W yprost - o dw ied zenie - rotacja w e w n ę trz n a...115 7.7 Połączenie pchnięcia i c o fn ię c ia...120 7.8 W zorce bilateralne kończyn g ó rn y c h... 124 7.9 Zm iana pozycji p a c je n t a...126 7.10 Spraw dź sw oją w iedzę: P y t a n ia...128 Literatura d o d a tk o w a...128 8 K o ń c z y n a d o l n a...129 M. Buck 8.1 W p ro w a d z e n ie...130 8.2 Techniki p o d s ta w o w e...130 8.3 Z g ię c ie -o d w ie d z e n ie -ro ta c ja w e w n ę trz n a... 132 8.4 W yprost - p rzyw ied zen ie - rotacja z e w n ę t r z n a...138
Spis treści 8.5 Zgięcie - p rzyw ied zen ie - rotacja z e w n ę t rz n a...144 8.6 W yprost - o dw ied ze nie - rotacja w e w n ę t rz n a...150 8.7 W zorce bilateralne kończyn d o ln y c h...155 8.8 Zm iana pozycji p a c je n t a... 158 8.9 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 165 P iś m ie n n ic tw o... 165 9 O d c in e k s z y j n y...167 D. Beckers 9.1 W p ro w a d z e n ie...168 9.2 Techniki p o d s ta w o w e...168 9.3 W s k a z a n ia...171 9.4 Zgięcie ze skłonem bocznym w lew o, w y p ro st ze skłonem bocznym w p r a w o...171 9.5 Ruchy odcinka szyjnego w ćw iczeniach t u ł o w ia... 175 9.6 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia... 180 P iś m ie n n ic tw o...180 10 T u ł ó w...181 D. Beckers 10.1 W p ro w a d z e n ie...182 10.2 Techniki le c z n ic z e... 182 10.3 C hopping" i L if t in g "... 183 10.4 Bilateralne w zorce kończyn dolnych dla ćw iczeń tu ło w ia...189 10.5 Łącze nie w zorców w ćw iczeniach t u ło w ia... 195 10.6 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia...197 P iś m ie n n ic tw o... 197 11 Ć w ic z e n ia n a m a c ie... 199 M. Buck 11.1 W prow adzenie: W ja k im celu prow adzi się ćw iczenia na m a c ie?... 200 11.2 Techniki p o d s ta w o w e...201 11.3 T e c h n ik i...201 11.4 A ktyw ności na m a c ie...201 11.5 Przykład y kliniczne ćw iczeń na m a c ie...237 11.6 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia...242 Literatura d o d a tk o w a...242 P iś m ie n n ic tw o...242 12 T re n in g c h o d u...243 D. Beckers 12.1 W prow adzenie: Z naczenie c h o d u...244 12.2 Podstaw y chodu fiz jo lo g ic z n e g o...244 12.3 Analiza chodu: obserw acja i badanie m a n u a ln e...248 12.4 Podstaw y teoretyczne treningu c h o d u...250 12.5 Procedury trening o w e w ćw iczeniach c h o d u...250 12.6 Praktyczne aspekty treningu c h o d u...252 12.7 Przykład y k lin iczn e treningu c h o d u...274 12.8 Spraw dź sw oją w ie d zę: P y t a n ia...280
Spis treści XI Literatura d o d a tk o w a...280 P iś m ie n n ic tw o...280 f 13 P o d s ta w o w e fu n k c je ż y c i o w e...281 M. Buck 13.1 W p ro w a d z e n ie...282 13.2 M ięśnie t w a r z y...282 13.3 Ruchy j ę z y k a...292 13.4 P r z e ły k a n ie...292 13.5 Zaburzenia m o w y...294 13.6 O d d y c h a n ie...294 13.7 Spraw dź sw oją w iedzę: P y t a n ia...297 P iś m ie n n ic tw o...297 14 C z y n n o ś c i d n ia c o d z ie n n e g o...299 D. Beckers, M. Buck 14.1 W p ro w a d z e n ie...300 14.2 Z m iany p o z y c ji...302 14.3 U bieranie i ro z b ie r a n ie...304 14.4 Spraw dź sw oją w iedzę: P y t a n ia...306 P iś m ie n n ic tw o...306 15 S p r a w d ź s w o ją w ie d z ę : P y ta n ia i o d p o w ie d z i...307 D. Beckers, M. Buck C z ę ś ć t e c h n ic z n a...311 Słow nik...314 I n d e k s...316
1 Wstęp M. Buck 1.1 Koncepcja PNF we współczesnej terapii kompleksowej - 2 1.1.1 Model ICF - 2 1.1.2 Terapia i koncepcja PNF: Zasady główne i Techniki - 4 1.1.3 Fazy nauczania - 6 1.1.4 Kontrola motoryczna i nauczanie ruchowe - 6 1.2 PNF: Definicja, Filozofia, Podstawy Neurofizjologiczne - 11 1.2.1 Definicja -1 1 1.2.2 Filozofia -1 1 1.2.3 Podstawy neurofizjologiczne - 1 2 1.3 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -1 2 Literatura dodatkowa - 12 Piśmiennictwo -1 3
15 2 Główne Zasady Torowania M. Buck, D. Beckers 2.1 Optymalny opór -1 7 2.2 Promieniowanie i wzmocnienie - 1 8 2.3 Stymulacja dotykowa (kontakt manualny) - 1 8 2.4 Pozycja i mechanika ciała terapeuty - 22 2.5 Kontakt słowny (komendy) - 23 2.6 Stymulacja wizualna - 2 4 2.7 Trakcja i aproksymacja - 2 4 2.8 Rozciągnięcie - 25 2.9 Prawidłowa kolejność ruchu - 26 2.10 Wzorce -31 2.11 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -31 Literatura dodatkowa - 31 Piśmiennictwo - 32
33 3 Techniki t D. Beckers 3.1 Wprowadzenie - 34 3.2 Rytmiczne zapoczątkowanie ruchu - 3 4 3.3 Kombinacja skurczów izotonicznych - 35 3.4 Zwrotność antagonistów - 37 3.4.1 Dynamiczna zwrotność (w tym zwrotność wolna) - 37 3.4.2 Stabilizacja zwrotna - 3 9 3.4.3 Rytmiczna stabilizacja -41 3.5 Powtarzane rozciągnięcia (powtarzane skurcze) - 43 3.5.1 Powtarzane rozciągnięcia na początku wzorca -4 3 3.5.2 Powtarzane rozciągnięcia w czasie wzorca (dawna nazwa: powtarzane skurcze) - 44 3.6 Napięcie - rozluźnienie -4 5 3.6.1 Napięcie-rozluźnienie: terapia bezpośrednia -4 6 3.6.2 Napięcie - rozluźnienie: terapia pośrednia - 4 7 3.7 Trzymanie - rozluźnienie -4 7 3.7.1 Trzymanie - rozluźnienie: terapia bezpośrednia - 47 3.7.2 Trzymanie - rozluźnienie: terapia pośrednia - 48 3.8 Odtwarzanie ruchu (replikacja) - 49 3.9 Techniki PNF i ich cele - 50 3.10 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -51 Literatura dodatkowa - 51 Piśmiennictwo -51
53 4 Terapia pacjenta M. Buck 4.1 Wprowadzenie - 54 4.2 Badanie - 5 4 4.2.1 Funkcje ciała i struktura ciała - 5 5 4.3 Hipoteza -5 5 4.4 Testowanie przyczyn uszkodzeń i ograniczeń aktywności -5 5 4.5 Cele terapeutyczne - 55 4.6 Planowanie i projektowanie postępowania terapeutycznego - 56 4.6.1 Specyficzne potrzeby pacjenta - 5 6 4.6.2 Planowanie postępowania terapeutycznego - 57 4.6.3 Terapia bezpośrednia i pośrednia - 57 4.7 Powtórne testowanie przyczyn uszkodzeń i ograniczeń aktywności - 59 4.8 Przykłady postępowania terapeutycznego - 59 4.9 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania - 60 Literatura dodatkowa - 60 Piśmiennictwo -61
63 s Wzorce Torowania t D. Beckers 5.1 Wprowadzenie - 64 5.2 Wzorce PNF - 64 5.3 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -68 Literatura dodatkowa - 68 Piśmiennictwo - 6 8
69 6 Łopatka i miednica f M. Buck, D. Beckers 6.1 Wprowadzenie - 70 6.2 Zastosowanie - 70 6.3 Zasady główne - 70 6.4 Skośne łopatki -7 2 6.4.1 Poszczególne wzorce łopatki - 7 2 6.4.2 Specjalne zastosowanie wzorców łopatki - 78 6.5 Skośne miednicy -7 9 6.5.1 Poszczególne wzorce miednicy - 7 9 6.5.2 Specjalne zastosowanie wzorców miednicy - 8 5 6.6 Ćwiczenia symetryczne, reciprokalne i asymetryczne - 86 6.6.1 Ćwiczenia symetryczne-reciprokalne - 8 8 6.6.2 Ćwiczenia asymetryczne - 88 6.7 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -8 9 Literatura dodatkowa - 89 Piśmiennictwo -8 9
91 7 Kończyna górna D. Beckers 7.1 Wprowadzenie - 93 7.2 Zasady główne - 93 7.3 Zgięcie - odwiedzenie - rotacja zewnętrzna - 95 7.3.1 Zgięcie - odwiedzenie - rotacja zewnętrzna ze zgięciem stawu łokciowego - 99 7.3.2 Zgięcie - odwiedzenie - rotacja zewnętrzna z wyprostem stawu łokciowego -10 0 7.4 Wyprost - przywiedzenie - rotacja wewnętrzna - 102 7.4.1 Wyprost - przywiedzenie - rotacja wewnętrzna ze zgięciem stawu łokciowego -10 4 7.4.2 Wyprost - przywiedzenie - rotacja wewnętrzna z wyprostem stawu łokciowego -1 0 7 7.5 Zgięcie - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna - 108 7.5.1 Zgięcie - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna ze zgięciem stawu łokciowego - 110 7.5.2 Zgięcie - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna z wyprostem stawu łokciowego -1 1 3 7.6 Wyprost - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna - 115 7.6.1 Wyprost - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna ze zgięciem stawu łokciowego - 118 7.6.2 Wyprost - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna z wyprostem stawu łokciowego - 119 7.7 Połączenie pchnięcia i cofnięcia - 120 7.7.1 Pchnięcie i cofnięcie dołokciowe - 123 7.7.2 Pchnięcie i cofnięcie dopromieniowe - 123 7.8 Wzorce bilateralne kończyn górnych - 124
7.9 Zmiana pozycji pacjenta -1 26 7.9.1 Wzorce kończyn górnych w pozycji leżenia bokiem - 126 7.9.2 Wzorce kończyn górnych w pozycji leżenia przodem z oparciem na przedramionach -12 7 7.9.3 Wzorce kończyn górnych w pozycji siedzącej - 127 7.9.4 Wzorce kończyn górnych w pozycji klęku podpartego - 128 7.9.5 Wzorce kończyn górnych w pozycji klęku prostego -12 8 7.10 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -1 2 8 Literatura dodatkowa - 128
129 8 Kończyna dolna f M. Buck 8.1 Wprowadzenie -130 8.2 Zasady główne -130 8.3 Zgięcie - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna - 132 8.3.1 Zgięcie - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna ze zgięciem stawu kolanowego -134 8.3.2 Zgięcie - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna z wyprostem stawu kolanowego -136 8.4 Wyprost - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna -138 8.4.1 Wyprost - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna ze zgięciem stawu kolanowego -142 8.4.2 Wyprost - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna z wyprostem stawu kolanowego -143 8.5 Zgięcie - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna - 144 8.5.1 Zgięcie - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna ze zgięciem stawu kolanowego -146 8.5.2 Zgięcie - przywiedzenie - rotacja zewnętrzna z wyprostem stawu kolanowego -148 8.6 Wyprost - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna - 150 8.6.1 Wyprost - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna ze zgięciem stawu kolanowego -152 8.6.2 Wyprost - odwiedzenie - rotacja wewnętrzna z wyprostem stawu kolanowego -153 8.7 Wzorce bilateralne kończyn dolnych - 155 8.8 Zmiana pozycji pacjenta - 158 8.8.1 Wzorce kończyn dolnych w pozycji siedzącej -158 8.8.2 Wzorce kończyn dolnych w pozycji leżenia przodem -160 8.8.3 Wzorce kończyn dolnych w pozycji leżenia bokiem -161 8.8.4 Wzorce kończyn dolnych w pozycji klęku podpartego -163 8.8.5 Wzorce kończyn dolnych w pozycji stojącej -164 8.9 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania - 165 Piśmiennictwo -1 6 5
1 6 7 9 Odcinek szyjny * D. Beckers 9.1 Wprowadzenie -1 68 9.2 Zasady główne -1 6 8 9.3 Wskazania -171 9.4 Zgięcie ze skłonem bocznym w lewo, wyprost ze skłonem bocznym w prawo - 171 9.4.1 Zgięcie - skłon boczny w lewo - rotacja w lewo - 172 9.4.2 Wyprost - skłon boczny w prawo - rotacja w prawo - 173 9.5 Ruchy odcinka szyjnego w ćwiczeniach tułowia -175 9.5.1 Ruchy odcinka szyjnego w ćwiczeniach zgięcia i wyprostu tułowia 9.5.2 Ruchy odcinka szyjnego w ćwiczeniach skłonu bocznego tułowia -1 7 6-1 7 6 9.6 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania - 180 Piśmiennictwo -180
181 10 Tułów D. Beckers 10.1 Wprowadzenie -1 82 10.2 Zasady główne -1 82 10.3 Chopping" i lifting" -1 8 3 10.3.1 Chopping" (wzorzec zgięciowy dla tułowia sterowanego górą) - 183 10.3.2 Lifting" (wzorzec wyprostny dla tułowia sterowanego górą) - 186 10.4 Bilateralne wzorce kończyn dolnych dla ćwiczeń tułowia - 189 10.4.1 Bilateralny wzorzec zgięciowy kończyn dolnych, ze zgięciem stawów kolanowych - wzorzec zgięciowy dolnej części tułowia (w prawo) - 189 10.4.2 Bilateralny wzorzec wyprostny kończyn dolnych, z wyprostem stawów kolanowych - wzorzec wyprostny dolnej części tułowia (w lewo) - 192 10.4.3 Skłon boczny tułowia -193 10.5 Łączenie wzorców w ćwiczeniach tułowia - 195 10.6 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania - 197 Piśmiennictwo - 1 9 7
199 11 Ćwiczenia na macie t M. B u ck 11.1 Wprowadzenie: W jakim celu prowadzi się ćwiczenia na macie? - 200 11.1.1 Cele terapeutyczne -20 0 11.2 Zasady główne -201 11.3 Techniki -201 11.4 Rodzaje ćwiczeń na macie -201 11.4.1 Obracanie -2 0 2 11.4.2 Leżenie przodem z oparciem na przedramionach - 211 11.4.3 Siad bokiem -213 11.4.4 Klęk podparty -21 3 11.4.5 Klęk prosty -21 9 11.4.6 Klękjednonóż -2 2 5 11.4.7 Przejście z pozycji oparcia na rękach i stopach (pozycja niedźwiadka") do pozycji stojącej i powrót do pozycji wyjściowej - 227 11.4.8 Ćwiczenia w pozycji siedzącej - 227 11.4.9 Pozycja mostka" -231 11.5 Przykłady kliniczne ćwiczeń na macie -2 37 11.6 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -2 42 Literatura dodatkowa - 242 Piśmiennictwo -2 42
243 12 Trening chodu t D. B eckers 12.1 W prow adzenie : znaczenie ch od u - 244 12.2 P od staw y chodu fizjologicznego - 244 12.2.1 Cykl chodu - 244 12.2.2 Czynności stawów tułowia i kończyn dolnych w czasie chodu fizjologicznego - 246 12.2.3 Aktywność mięśniowa podczas chodu fizjologicznego (Perry, 1992) - 247 12.3 Analiza chodu: obserw acja i badan ie m anualne - 2 4 8 12.4 Pod staw y teoretyczne treningu ch odu - 250 12.5 Procedury treningow e w ćw iczeniach chodu - 250 12.5.1 Aproksymacja i rozciąganie - 251 12.5.2 Zastosowanie aproksymacji i odruchu na rozciąganie -2 5 2 12.6 Praktyczne aspekty treningu chodu - 252 12.6.1 Faza przygotowawcza - 252 12.6.2 Wstawanie i siadanie - 255 12.6.3 Stanie - 261 12.6.4 Chód - 267 12.6.5 Inne czynności -2 6 9 12.7 Przykłady kliniczne w treningu ch odu - 274 12.8 Spraw dź sw oją wiedzę: Pytania - 280 Literatura do datko w a - 280 P iśm ie n n ic tw o - 2 8 0
2 8 1 13 Podstawowe funkcje życiowe M. Buck 13.1 Wprowadzenie -2 82 13.1.1 Stymulacja i torowanie -282 13.2 Mięśnie twarzy -2 82 13.3 Ruchy języka -2 92 13.4 Połykanie -2 92 13.5 Zaburzenia mowy -2 94 13.6 Oddychanie -2 9 4 13.7 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania -2 97 Piśmiennictwo - 297
299 14 Czynności dnia codziennego D. Beckers, M. B uck 14.1 Wprowadzenie -3 00 14.2 Zmiany pozycji -302 14.3 Ubieranie i rozbieranie -3 0 4 14.4 Sprawdź swoją wiedzę: Pytania - 306 Piśmiennictwo - 306
Sprawdź swoją wiedzę: Pytania i odpowiedzi D. Beckers, M. Buck