małe IDŹCIEjesień 2013

małe IDŹCIEjesień 2013 Dziesięć kroków, dziesięć lat O tym, jak lud Sejmat dostał Biblię w swoim języku. Swando z wysp Ninigo Poznasz chłopca, który żyje zupełnie inaczej niż dzieci w Polsce. Kolorowanka Umeda lud papuaskiej dżungli Łamigłówki dla główki małe IDŹCIE 1

Beata Woźna była świetną polską siatkarką. Grała w naszym zespole narodowym. Zdobyła ze swoją drużyną 5 razy Mistrzostwo Kraju. Grała w Mistrzostwach Europy i Świata. Kiedy oddała swoje życie Panu Jezusowi, Bóg stał się najważniejszy w jej życiu. Zapragnęła służyć Bogu, tam gdzie ludzie jeszcze nie mają dostępu do Biblii. Po studiach, szkoleniach i wielu innych przygotowaniach do pracy misyjnej wyjechała do Papui Nowej Gwinei. Tam wraz z zespołem innych ludzi pracowała 10 lat nad tłumaczeniem Słowa Bożego na język ludu Seimat. Zamieszkuje on 7 malutkich wysp Ninigo, otoczonych olbrzymim Oceanem Spokojnym. Parę miesięcy temu, 22 maja miała miejsce wielka uroczystość - dedykacja Nowego Testamentu dla ludu Seimat. Z Beaty Woźnej cała Polska może być dumna i dziękować za nią Bogu. Jej determinacja dała ludziom dostęp do Słowa Bożego. 10 LAT, 10 KROKÓW Poznaj 10 kroków, jakie trzeba zrobić, by ludzie otrzymali Biblię w swoim języku. 1. Wybrać miejsce Prawie 2 tysiące grup językowych wciąż czeka na Boże Słowo w swoim języku. Tłumacze Biblii modlą się i rozważają, dokąd się udać. Potem podejmują decyzję o miejscu swojej służby. Beata Woźna zastanawiała się nad trzema miejscami na Papui Nowej Gwinei. Ostatecznie wybrała lud Seimat. 2. Założyć zespół 2 małe IDŹCIE Tłumaczenie Biblii wymaga pracy wielu osób. Ważne, by zespół tłumaczy dobrze współpracował ze sobą. Zespół Beaty Woźnej i jej koleżanki Theresy Wilson składał się kilku osób z plemienia Seimat.

3. Stworzyć alfabet Wiele języków nie posiada alfabetu, dlatego tłumacze najpierw tworzą alfabet, by móc tłumaczyć Biblię na dany język. Beata i Teresa stworzyły alfabet języka seimat. 4. Zrobić wstępne tłumaczenie Tłumacze muszą tak przełożyć wersety w Biblii, by do czytelników dotarło jej prawdziwe znaczenie. Beata musiała tak tłumaczyć, by ludzie, którzy nigdy nie widzieli np.: śniegu, świątyni czy gór, mogli zrozumieć o co chodzi. 5. Nauczyć mieszkańców czytać Ludzie uczą się czytać, by móc poznawać Boże Słowo przetłumaczone na ich język. Beata i Theresa zorganizowały szkołę, w której uczyły czytać i pisać dzieci i dorosłych. 6. Poprawić tłumaczenie Przekazywanie biblijnych pojęć w innym języku to wielkie wyzwanie. Zespół Beaty wielokrotnie poprawiał przetłumaczone fragmenty Biblii, by ludzie rozumieli to, co czytają. małe IDŹCIE 3

7. Używać Boże Słowo Przetłumaczone i poprawione Boże Słowo zaczyna być używane przez mieszkańców. Ludzie z plemienia Seimat, dla którego Beata tłumaczyła Biblię, czytali Słowo, układali melodie do wersetów, śpiewali i robili przedstawienia biblijnych historii. Boże Słowo zmieniało ich życie. 8. Zrobić ostatnie poprawki To ostatnia szansa dla tłumaczy i konsultantów, by zrobić zrozumiałe tłumaczenie i usunąć wszystkie błędy. Wymaga wielkiej mądrości i cierpliwości. Wielu ludzi pomagało Beacie przejść ten etap tłumaczenia Biblii. 9. Wydrukować Biblie Wszystko, co składa się na Biblię, musi być starannie zaplanowane, co do ostatniego szczegółu jej wyglądu. Okładkę do Biblii dla ludu Seimat przygotował młody człowiek z tego plemienia. W środku znajdują się piękne obrazki, które pomagają czytelnikom zrozumieć tekst. Biblie były drukowane w Południowej Korei. 10. Świętować razem Słowo Boże to drogocenny dar. Podczas uroczystości przekazania Biblii ludziom, którzy dotychczas jej nie mieli, jest okazja, by w szczególny sposób podziękować Bogu za Jego Słowo. Lud Seimat dziękował Bogu 22 maja 2013 roku. Dziękowali też Beacie i jej zespołowi za ciężką pracę, dzięki której w końcu mają Biblię, którą rozumieją. 4 małe IDŹCIE

Mapa Papui Nowej Gwinei Pokoloruj ocean na niebiesko. Narysuj na mapie wymienione niżej rzeczy. na morzu: łódkę rekina 3 kolorowe ryby na wyspach: 3 palmy kokosowe hamak chatkę z liści palmy wulkan na głównej wyspie chłopca o ciemnej skórze i kręconych włosach Wyspy Ninigo małe IDŹCIE 5

SWANDO Z ARCHIPELAGU NINIGO Czy potrafisz wyobrazić sobie dzieciństwo bez komórek, playstation, klocków LEGO, słuchania muzyki, rowera, samochodu, asfaltowych dróg, wielkiego miasta i hipermarketów TESCO? Czasem wydaje mi się, że każde dziecko ma komórkę i wie, do czego służy lodówka... Posiadanie własnego domu i pokoju uważam za tak oczywiste, że zapominam za nie dziękować Panu Bogu! A jak jest z tobą? Kiedy ostatnio podziękowałeś Bogu za twoją miękką kołdrę, płatki śniadaniowe, ciepłe ubrania, szyby w oknach i ogrzewanie podłogowe? GÓRY, WULKANY I TRZĘSIENIA ZIEMI Chciałam opowiedzieć ci o dzieciństwie pewnego chłopca o imieniu Swando. Zacznijmy od tego, gdzie się urodził. Czy słyszałeś kiedyś o Papui Nowej Gwinei? Jest to Państwo położone na północ od Australii, we wschodniej części wyspy Nowa Gwinea, przypominającej swoim kształtem dinozaura. Oprócz tego do Papui Nowej Gwinei należy około 2800 wysp! Na głównej wyspie dominują wysokie góry, najwyższy szczyt wznosi się na wysokość 4509 m n.p.m. To ponad 2000 metrów wyżej, niż najwyższy szczyt w Polsce, którym są:... (Rysy, 2499 m n.p.m. - brawo, jeśli wiedziałeś) Na Papui Nowej Gwinei występują wulkany i zdarzają się trzęsienia ziemi, istnieje też ryzyko tsunami. Jest tam baaardzo gorąco i wilgotno, ponieważ kraj położony jest w strefie równikowej. Chyba najwyższy czas, byś odszukał go na mapie świata! 6 małe IDŹCIE CHATKA Z LIŚCI PALMOWYCH Swando mieszka na jednej z wysp na Oceanie Spokojnym, o nazwie Lau na Archipelagu Ninigo. Jego rodzice wybudowali domek z liści palmy kokosowej i bananowców na niewielkim podwyższeniu z drewnianych bali, by uchronić go przed uderzeniami fal podczas sztor-

mów i ulewnych deszczy tropikalnych. Dom ma tylko jeden pokój, w którym śpią on, jego rodzice i czwórka rodzeństwa. Od działki sąsiadów oddziela ich żywopłot z krotonów (roślina o dużych, żółto-zielonych liściach), hibiskusa i kilku palm kokosowych. HAMAK Swando bardzo lubi swój dom, bo tam się wychował i stawiał pierwsze kroki. Uwielbia wylegiwać się na plaży w hamaku przymocowanym między dwoma palmami, słuchając szumu fal i przyciszonych rozmów rodziców. Niestety nie może całego dnia spędzić w hamaku, czeka na niego wiele prac domowych do wykonania. SZKOŁA Poza tym, z początkiem nowego roku szkolnego wraz z innymi dziećmi, przeprawia się przez wielką wodę do szkoły, z której wraca dopiero po 10 miesiącach nauki ze świadectwem ukończenia kolejnej klasy. Bardzo tęskni wtedy za rodzicami i hamakiem na plaży, ale wie, że wykształcenie otworzy mu drogę do lepszej przyszłości, więc uczy się pilnie i zachęca do tego swoje młodsze rodzeństwo. Zapewne zastanawiasz się, w jaki sposób Swando przeprawia się przez tą wielką wodę na inne, większe wyspy archipelagu? Jego rodzice posiadają łódkę, nie jest ona zbyt duża, ale gdy ocean jest spokojny, nie ma powodu do obaw. Sytuacja robi się groźna, gdy znad oce- TRANSPORT małe IDŹCIE 7

8 małe IDŹCIE

Umeda W dalekiej puszczy Papui Nowej Gwinei łowca z plemienia Umeda wytęża siły podczas wyczerpującej podróży powrotnej do swojej wioski po udanym polowaniu. Jego włócznia trafiła we wspaniałą zdobycz. Ogromny, ciężki dzik spoczywa teraz na jego ramionach. Sprytny dzioborożec siedzi wysoko na chwiejącej się gałęzi i zadowolony z siebie obserwuje szczęśliwych łowców. Chlupiące błoto utrudnia im stawianie pewnych kroków. Jednak chłopcy z radością myślą już o nadchodzącej uczcie. Mniam! W dołku wyłożonym liśćmi bananowca, mięso i bataty będą powoli gotować się na parze obok rozgrzanych do czerwoności kamieni. Mmm, kuszący aromat przygotowywanej potrawy wzbudzi ogromny apetyt! Lud Umeda nie posiada jeszcze Biblii w swoim języku. Czy będziesz modlić się, żeby ktoś przetłumaczył dla nich Biblię? (pokoloruj kolorowankę!) małe IDŹCIE 9

anu nadciągną złowieszcze chmury, przynosząc obfite opady i silny wiatr. Wtedy najlepiej nie wyruszać w podróż, ani nawet zbliżać się do wody, bo wysokie fale mogą porwać człowieka w swoje głębiny... Wujek Swando ma żaglówkę, na której często udaje się na połów ryb. Kilkakrotnie Swando mógł uczestniczyć w połowach, ale zazwyczaj trzymał się wtedy kurczowo drewnianych części konstrukcji żaglówki, by nie wypaść za burtę. Co prawda mieszkańcy wysp Ninigo są doskonałymi pływakami, potrafią świetnie nurkować, ale na środku oceanu lepiej nie wylądować w wodzie, bo nigdy nie wiadomo, czy akurat tamtędy nie przepływa głodny rekin. Na głównej wyspie Papua Nowej Gwinei (tej, w kształcie dinozaura) misjonarze podróżują w głąb buszu starymi dżipami, lub niewielkimi samolotami. Jednak ciągle najpopularniejszym środkiem transportu pozostają własne nogi. W pewnej wiosce na Archipelagu Ninigo, kilka lat temu, pojawił się pierwszy i jedyny rower. Swando widział go na własne oczy i dziwił się, jak wiele uciechy może wnieść taki pojazd. Każdy z wioski marzy o przejażdżce rowerem, więc wioska dzieli się tym nabytkiem. Dzieci czekają cierpliwie na swoją kolej, albo wsiadają po kilka osób na ramę roweru i jego mały bagażnik. Ile przy tym śmiechu i zabawy! Ty też wypróbuj, ile osób możesz zabrać na swój rower tylko nie waż się nim jechać to jest wbrew przepisom! Albo pożycz swój rower koledze, który nie posiada własnego. 10 małe IDŹCIE

ELEKTRYCZNOŚĆ Na maleńkich wyspach Ninigo nie ma prądu. Czy potrafisz wymienić pięć sprzętów domowych z twojego domu, które nie zadziałają, jeśli nie będą zasilane prądem elektrycznym? Wypisz je tutaj:...... Z tego względu, Swando nigdy nie używał w domu lodówki, pralki, zmywarki, mikrofalówki, miksera, suszarki do włosów, telewizji, skypa, żarówki, ani nawet małej komórki NOKIA! Widział jednak, jak misjonarze na jego wyspie włączali małe urządzenie zwane radiem, zasilane małą baterią słoneczną na dachu chatki, aby skontaktować się z głównym biurem swojej misji. Słyszał wtedy ludzkie głosy w trzeszczącym eterze, ale nie widział żadnego człowieka. To było bardzo ciekawe doświadczenie. Misjonarze tłumaczyli mu, że rozmawiają z ludźmi oddalonymi o kilkaset kilometrów, wykorzystując fale radiowe. KUCHNIA Mam nadzieję, że nurtuje cię pytanie, cóż takiego można zjeść na wyspie położonej na środku Oceanu Spokojnego? Swando uwielbia wszelkiego rodzaju ryby ogromne i małe, żółte, czerwone, zielone i srebrne Złowione w nastawionych sieciach lub na prostą wędkę zrobioną z patyka i linki, albo złapanych gołymi rękami przy brzegu wyspy Lau. Wszystkie są pyszne! Oprócz ryb zdarza się złowić homary i langusty, albo żółwia, który zaplątał się w sieci rybackie. Przywiązuje się go na linie do palmy na plaży i wypuszcza do wody, by jeszcze popływał trochę w oceanie, zanim się go sporządzi do jedzenia. Na wyspach hoduje się kury i świnie, które hasają swobodnie pomiędzy domostwami (przecież nie uciekną z wyspy, bo nie potrafią pływać!). małe IDŹCIE 11

Dzieci bardzo lubią się z nimi bawić, a kiedy przyjdzie czas uboju świni, cała wioska angażuje się w łapanie takiego zwierzaka. Prosiak umyka, a mieszkańcy dobrze się bawią, biegając za nim pomiędzy palmami i krzakami krotonu. Swando uwielbia te dni, gdy na kolację sporządza się prosiaka na ogniu. Wszystkie rodziny z wyspy Lau, a jest ich tylko siedem, uczestniczą we wspólnym posiłku, rozmawiają, wspominają dawne czasy i opowiadają ciekawe historie do późna w nocy, grzejąc się przy ognisku Takie uczty to najmilsze wspomnienia z dzieciństwa Swando. Równie smakowity jest kurczak w sosie kokosowym podawany z żółtym ryżem curry, słodkie ziemniaki, smażone banany i sago. Niektóre wyspy służą tylko i wyłącznie jako ogródki. Tam nikt nie mieszka, ale hoduje się tam słodkie ziemniaki, marchewki, bulwy taro, papaje i kokosy, a dopływa drewnianą łódką. Owoce drzewa kokosowego mają wielorakie zastosowanie. Pyszne mleczko kokosowe skutecznie zaspokaja pragnienie, miąższ o konsystencji żelu łagodzi głód, a skorupy można wykorzystać do zabawy na piasku. 12 małe IDŹCIE STUDNIA A co z wodą pitną? Chociaż mieszkańcy wysepek otoczeni są hektolitrami wody oceanicznej, muszą dbać o swoje studnie ze słodką wodą, ponieważ woda z oceanu jest słona i absolutnie nie nadaje się do picia. Budują zatem płytkie studnie, w których gromadzą wodę opadową. Niestety nie jest jej dużo, a podczas sztormów fale wdzierają się na ląd i często zalewają te zbiorniki. To trudny czas dla Swando i innych dzieci, bo temperatury są wysokie i bardzo chce się pić, a niestety należy oszczędnie gospodarować cenną wodę.

ACH TE OBOWIĄZKI Jak każde dziecko na ziemi, Swando musi wypełniać domowe obowiązki. Przede wszystkim opiekuje się młodszym rodzeństwem, gdy rodzice są na innych wyspach, łowią ryby, naprawiają dach lub wycinają drzewa. Już siedmioletnie dzieci opiekują się rocznymi maluchami, nosząc je na plecach i huśtając w hamakach. Swando woli zabawy na plaży, bo tam można łatwo schłodzić się wodą i przy okazji złapać kilka rybek na obiad, co też należy do jego prac domowych. Z niewielkiej studni, blisko jego chatki, Swando nosi wodę do gotowania oraz prania, bo przepocone ubrania (swoje i rodzeństwa) musi z siostrą przynajmniej raz w tygodniu wyprać w misce przed domem. Na głównej wyspie Nowa Gwinea, dzieci sprzedają na targu suszone ryby i owoce, zresztą na targowiskach toczy się główne życie towarzyskie, więc całe wioski spędzają tam większość czasu. Już małe dzieci noszą towary na handel i zakupy w siatkach, przewiązanych na głowie. A ile ty uniesiesz na swojej głowie? Spróbuj na początek przenieść encyklopedie przez cały korytarz. ULUBIONE ZABAWY Być może już się domyślasz, gdzie Swando najbardziej lubi się bawić? Oczywiście, że na plaży! Piasek, kamienie, patyki, małe homary i langusty, rybki, fale morskie i gorące słońce To mu się nigdy nie znudzi! Pewnego razu fale wyrzuciły na brzeg nakrętkę po plastikowej butelce. Dzieci od razu znalazły dla niej zastosowanie w zabawie: turlanie nakrętki po piasku za pomocą patyka! Kto dłużej? Kto dalej? Do tej zabawy można też wykorzystać małe orzeszki, bądź kuleczki. małe IDŹCIE 13

Dzieci na wyspach Oceanii uwielbiają śpiewać i chętnie dołączają do chórków. A ich zdecydowanie ulubioną formą rozrywki są wszelkiego rodzaju scenki teatralne. W końcu każdy może być aktorem, wystarczy odrobina wyobraźni! Po przetłumaczeniu Nowego Testamentu na język Seimat, dzieci ochoczo zabrały się do przedstawiania historii biblijnych: o miłosiernym Samarytaninie, o uzdrowieniu córki Jaira, o nakarmieniu pięciu tysięcy, o narodzeniu Pana Jezusa Tak chętnie i pomysłowo się zaangażowały w przedstawienia, że podczas uroczystości dedykacji Nowego Testamentu wystąpiły przed setkami mieszkańców i zaproszonych gości. A czy ty przedstawiałeś kiedyś historie z życia Pana Jezusa? Albo ze Starego Testamentu? Wystarczy mieć dobry pomysł i kilka ochotników, a w prosty i przejrzysty sposób możesz opowiadać historie z Biblii. I przy tym dobrze się bawić! Dzieci z Papua Nowej Gwinei kochają uczestniczyć w życiu wioski i są wszędzie obecne. 14 małe IDŹCIE DOBRY PASTERZ Kilka lat temu, dzięki obecności misjonarzy w jego wiosce, Swando poznał Pana Jezusa i zaprosił go do swojego życia. Od tego czasu regularnie uczy się wersetów biblijnych na pamięć, zna ich już kilkadziesiąt! W ten sposób może dzielić się ewangelią z pozostałymi dziećmi, gdy wraca na swoją wysepkę Lau, w Archipelagu Ninigo. Opowiada im o dobrym Pasterzu, który prowadzi go nawet po wzburzonych falach daleko od domu Pamiętaj o dzieciach z Papui Nowej Gwinei w swoich modlitwach! Na podstawie rozmowy z Iwoną Recman napisała Marta Marcol

Łamigłówki dla główki Rozwiąż Które krzyżówkę, z tych afrykańskich a dowiesz domków się, co jest są nieodłącznym takie same? elementem krajobrazu archipelagu Ninigo. 2. 4. 6. 8. 5. 9. 1. 3. 11. 12. 7. 10. 1. Nowa Gwinea 2. Biały i sypki na plaży 3. tropikalny 4. Łóżko do usypiania dzieci na wyspach Ninigo 5. Skorupiak podobny do homara 13. 6. Wydobywa się z niego lawa 7... Spokojny wielka woda z tysiącem wysp 8. Główny środek transportu na wyspach Ninigo 9. Nowa Gwinea przypomina kształtem to zwierzę. 10. Służy do gromadzenia wody 11. Chłodna szafa do przechowywania jedzenia 12. imię głównego bohatera opowiadania 13. Rajski widoczny na fladze PNG małe IDŹCIE 15

Flaga Papui Nowej Gwinei jest czerwono - czarna. Na czarnym tle jest 5 białych gwiazd. Przedstawiają one konstelację gwiazd o nazwie Krzyż Południa. Nie znajdziesz jej na niebie w Polsce, bo widoczna jest tylko na południowej półkuli. Ważne miejsce na fladze zajmuje występujący w Papui rajski ptak. Jest to przepiękny, barwnie upierzony ptak. Ma niezwykle ozdobne pióra, czasem na głowie, czasem w ogonie. Pokoloruj ptaka na żółto, a tło na jakim występuje na czerwono. Rajski ptak ma ciekawą inną nazwę. Jaką? Wpisz w wolne miejsca pod tekstem litery, które w alfabecie występują za tymi, które już są wpisane, a poznasz odpowiedź. B T C N U P N M D J Copyright Biblijne Stowarzyszenie Misyjne, Wydawca zezwala na kopiowanie na użytek Szkółek Niedzielnych, lekcji religii, itp. Opracowanie Nela Kłapa. Ilustracje: Natalia Cieślar. Skład komputerowy - Adam Wania, Point Press. 16 małe IDŹCIE