S-2.431.4.2.2.2013. JM. Adres jednostki: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. B.Chrobrego 4 78-500 Drawsko Pomorskie P R O T O K Ó Ł z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Drawsku Pomorskim w dniach 12-13 września 2013 r. Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem, Anna Jasina- starszy inspektor, na podstawie Upoważnienia Nr 31/2013 z dnia 30 sierpnia 2013 r. wydanego przez Wicewojewodę Zachodniopomorskiego. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia kontroli. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Panią Alicję Krycką-Sumińską Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Zakresem kontroli objęto realizację zadań własnych powiatu i zleconych z zakresu administracji rządowej, zapisanych w art. 19, art. 20 i art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) Realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, 2) Prowadzenie specjalistycznego poradnictwa, 3) Przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolnowychowawcze specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające opiekę całodobową lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, 4) Pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolnowychowawcze specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające opiekę całodobową lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się, 5) Pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mającym trudności w integracji ze środowiskiem, 6) Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób, 7) Prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, 1
8) Prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej, 9) Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu, 10) Doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu, 11) Sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek specjalistycznego poradnictwa, ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej i ośrodków interwencji kryzysowej, 12) Pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne, 13) Prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Wyjaśnień udzielały: Pani Alicja Krycka-Sumińska Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Pani Karolina Gmyz pracownik socjalny PCPR, Pani Magda Madalińska pracownik socjalny PCPR, Pani Joanna Orzepowska specjalista pracy socjalnej PCPR. Ustalenia kontroli: Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Drawsku Pomorskim jest jednostką organizacyjną, powołaną przez Radę Powiatu Drawskiego Uchwałą Nr IV/37/99 z dnia 05.03.1999 r. Jednostka funkcjonuje w oparciu o Statut nadany przez Radę Powiatu Drawskiego Uchwałą Nr XVI/149/2011 z dnia 30.12.2011 r., (Zał. Nr 1) oraz Regulamin Organizacyjny uchwalony przez Zarząd Powiatu Drawskiego Uchwałą 86/2012 z dnia 24.01.2012 r. (Zał. Nr 2). Zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.), PCPR realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej, określone w art. 19 pkt 1, 2, 6, 10, 14, 15, i art. 112 pkt 8. Dyrektorem kontrolowanej jednostki od 6 czerwca 2006 r. jest Pani Alicja Krycka-Sumińska. Zgodnie z art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, osoby kierujące jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej są obowiązane posiadać co najmniej 3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz posiadać specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Pani Alicja Krycka-Sumińska ma ukończone studia magisterskie na Wydziale Pielęgniarskim w Akademii Medycznej w Poznaniu, specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej w Instytucie Pedagogiki Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, kurs podstawowy i zawansowany psychoterapii systemowej w Wielkopolskim Towarzystwie Terapii Systemowej w Poznaniu (Zał. Nr 3). Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie funkcjonuje w części budynku administrowanym przez Szpitale Polskie SA w Katowicach, własnością których jest Powiat Drawski. PCPR zajmuje pomieszczenia na I piętrze w jednym skrzydle budynku. W budynku funkcjonują także: Powiatowy Dzienny Dom Samopomocy Ośrodek Rehabilitacyjno- Kulturalny, jednostki służby zdrowia i inne podmioty. Pomieszczenia użytkowane przez PCPR są po kapitalnym remoncie, wyposażone w nowe meble biurowe i sprzęt komputerowy. Pracownicy korzystają z systemu informatycznego Pomost. Budynek jest przystosowany do obsługi osób niepełnosprawnych. PCPR prowadzi pełną obsługę finansowo-księgową. W Centrum zatrudnionych było 7 osób, w tym 2 pracowników socjalnych (Zał. Nr 4). Realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2007 2013 została przyjęta Uchwałą Rady Powiatu Drawskiego Nr VIII/51/2007 w dniu 25.05.2007 r. Zawierała zasady przyjęte w Powiatowej Strategii, charakterystykę Powiatu Drawskiego, 2
analizę sytuacji społecznej Powiatu, sporządzoną na podstawie danych statystycznych i informacji pozyskanych przez PCPR. Dokonano analizy SWOT i przedstawiono wnioski. Wskazano misję, cele i działania przypisane poszczególnym celom. Co roku prowadzony był szczegółowy monitoring z realizacji Strategii oraz sporządzane przez PCPR sprawozdania na, przedstawiane na sesjach Rady Powiatu. W sprawozdaniu z realizacji Strategii i Powiatowego Programu Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata 2008-2015 za rok 2012 w działaniach zapewniających profesjonalną pomoc osobom, rodzinom naturalnym, rodzinom zastępczym w pełnieniu ich ról, wykazano działania podejmowane w Punkcie Interwencji Kryzysowej przy Ośrodku Wspierania Dziecka i Rodziny w Drawsku Pomorskim, Organizatora Pieczy Zastępczej, Poradnię Psychologiczno-Pedadogiczną i PCPR. (Zał. Nr 5). Prowadzenie specjalistycznego poradnictwa Poradnictwo specjalistyczne realizowane jest w Ośrodku Wspierania Dziecka i Rodziny w Drawsku Pomorskim i Poradnii Psychologiczno-Pedadogicznej w Drawsku Pomorskim. Ośrodek zapewniał pomoc prawną, wsparcie psychologa, pedagoga i pracownika socjalnego. Specjaliści udzielali porad na podstawie umów zleceń, W 2012 roku porad radcy prawnego udzielono 77 osobom, z porad psychologa skorzystało 59 osób, do pedagoga zgłosiło się 7 osób, a do pracownika socjalnego 9 osób. W 2013 roku do dnia kontroli z porad radcy prawnego skorzystały 74 osoby, z pomocy psychologa 69 osób, do pedagoga zgłosiły się 4 osoby. W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie prowadzona była terapia indywidualna i terapia rodzin. W 2012 roku skorzystały z niej 3 osoby i 3 rodziny, a w 2013 skorzystały 3 osoby i 7 rodzin (Zał. Nr 6). Przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki Ustaleń dokonano w oparciu o analizę listy osób opuszczających domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające opiekę całodobową lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, przygotowaną przez PCPR oraz losowo wybranej dokumentacji 2 wychowanków (Zał. Nr 7). Liczba pełnoletnich wychowanków, którzy rozpoczęli proces usamodzielnienia w kontrolowanym okresie wynosiła 5 osób, z których wszyscy kontynuują naukę, otrzymując pomoc pieniężną na jej kontynuowanie. Pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej otrzymała 1 osoba, a pomocy na usamodzielnienie nie udzielono nikomu. P. uzyskała pełnoletność przebywając w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. Indywidualny program usamodzielnienia został sporządzony i zatwierdzony. Wychowanka złożyła wniosek o przyznanie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego i dostarczeniu zaświadczenia ze szkoły wydano decyzję. Kolejne wnioski były składane z rozpoczęciem nowych semestrów nauki. Po przeprowadzeniu wywiadów środowiskowych i dostarczeniu zaświadczeń ze szkoły, wydawano następne decyzje. Wraz ze zmianą szkoły lub miejsca zamieszkania wprowadzano zmiany w indywidualnym programie usamodzielnienia. Wychowanka złożyła wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej. Wywiad środowiskowy przeprowadzono i wydano decyzję. Wychowanka złożyła wniosek o zawieszenie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, wydano decyzję o zawieszeniu pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki (Zał. Nr 7a). D. uzyskał pełnoletność przebywając w Salezjańskim OW. Indywidualny program usamodzielnienia został sporządzony i zatwierdzony. Wychowanek złożył wniosek o 3
przyznanie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego i dostarczeniu zaświadczenia ze szkoły wydano decyzję. PCPR wystąpił pismem do wychowanka o kontakt. Po otrzymaniu przez PCPR pisma z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, o zaprzestaniu nauki, wydano decyzję o zawieszeniu pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Wychowanek złożył oświadczenie opisując swoją sytuację życiową i dostarczył zaświadczenie ze szkoły o podjęciu nauki (Zał. Nr 7b). Pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia W 2012 roku dwoje usamodzielnianych wychowanków zostało objętych realizowanym przez PCPR projektem Szansa na przyszłość. Udział w projekcie przyczynił się do podniesienia samooceny i umiejętności społecznych, wzrostu kwalifikacji i umiejętności o charakterze zawodowym oraz poprawy sprawności psychofizycznej. Pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą W kontrolowanym okresie na terenie Powiatu Drawskiego nie było takiego przypadku. Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej Ustaleń dokonano w oparciu o analizę materiału przygotowanego przez PCPR (Załącznik Nr 8) i losowo wybraną dokumentację 2 osób. W Powiecie Drawskim funkcjonuje Dom Pomocy Społecznej w Darskowie, przeznaczony dla osób przewlekle psychicznie chorych, dysponuje pokojami dla 67 osób. Posiada zezwolenie na czas nieokreślony na podstawie decyzji nr 10/2007 PS.1.MO.9013/17a/06/07 z dnia 03.01.2007 r. Umieszczanie osób w DPS odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania, z uwzględnieniem stopnia ich fizycznej i psychicznej sprawności odbywało się na podstawie listy osób oczekujących. W badanym okresie na liście osób oczekujących na umieszczenie w DPS nie było nowych osób. Czas oczekiwania na umieszczenie w DPS wynosił do 10 dni w nagłych przypadkach i do 3 lat według listy oczekujących. T.G. samotny, złożył wniosek do MGOPS w Drawsku Pom. o umieszczenie w DPS w Darskowie. Osoba prowadząca samodzielne gospodarstwo domowe, ale po pobycie w szpitalu w Drawsku Pom., po urazie głowy, posiadając niepełnosprawność w stopniu znacznym, nie może samodzielnie funkcjonować. MGOPS wydał decyzję o skierowaniu do DPS w Darskowie. PCPR wystosował pismo do MGOPS informujące o braku wolnych miejsc oraz o wpisaniu zainteresowanego na listę osób oczekujących do DPS pod nr 7 i przewidywanym terminie umieszczenia w placówce w drugim półroczu. PCPR wystosował do MGOPS pismo informujące o wolnym miejscu w DPS. Przeprowadzono wywiad środowiskowy, PCPR wydał decyzję o umieszczeniu zainteresowanego do DPS w Darskowie i zainteresowany został przyjęty do DPS. MGOPS wydał decyzję o odpłatności za pobyt w DPS (Zał. Nr 8a). M.S. lat 63, opiekun prawny częściowo ubezwłasnowolnionego złożyła w dniu 06.10.2008 r. wniosek do MOPS w Szczecinku o umieszczenie w DPS. Osoba przewlekle psychicznie chora, przez wiele lat leczona w szpitalu na oddziale zamkniętym, a następnie otwartym. Według opinii lekarskiej zainteresowany wymaga całodobowej opieki. W dniu 04.03.2009 r. MOPS wydał decyzję o skierowaniu do DPS w Darskowie. PCPR w dniu 17.03.2009 r. wystosował pismo do MOPS informujące o braku wolnych miejsc oraz o wpisaniu zainteresowanego na listę osób oczekujących do DPS pod nr 15 i przewidywanym terminie umieszczenia w placówce w drugim półroczu 2012 r. W dniu 16.04.2012 r. PCPR wystosował do MOPS pismo informujące iż klient jest pierwszą osoba na liście oczekujących do DPS. 4
W dniu 20.04.2012 r. MOPS przeprowadził wywiad środowiskowy, a dnia 30.04.2012 r. wydał decyzje zmieniająca odpłatność za pobyt w DPS. W dniu 07.05.2012 r. PCPR wydał decyzję o umieszczeniu zainteresowanego do DPS w Darskowie i zainteresowany został przyjęty do DPS w dniu 06.06.2012 r. W dniu 03.07.2012 r. i w dniu 05.10.2012 r. MOPS wydał nowe decyzje zmieniające odpłatność za pobyt w DPS (Zał. Nr 8b). Prowadzenie mieszkań chronionych Powiat Drawski nie prowadzi mieszkań chronionych. Prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej Realizacja zadania w Powiecie Drawskim odbywa się w oparciu o działaniu Ośrodka Wspierania Dziecka i Rodziny w Drawsku Pomorskim. Podejmowane były działania pomocowe i wsparcie na rzecz osób i rodzin znajdujących się w sytuacji kryzysowej spowodowanej różnego rodzaju zdarzeniami traumatycznymi. Działania pracowników skierowane były na udzielanie poradnictwa specjalistycznego w ramach interwencji kryzysowej. Poradnictwo świadczone było przez psychologów, pedagoga, prawnika oraz pracownika socjalnego i koordynatora ds. przeciwdziałania przemocy. Schronienie całodobowe zapewnione jest jednorazowo dla 4 osób w okresie do 3 miesięcy. W 2012 roku z miejsc noclegowych skorzystało 7 osób, w tym 2 dzieci, a w 2013 roku 13 osób, w tym 5 dzieci. Specjaliści zatrudnieni byli na umowę zlecenie. Szkolenie, doskonalenie zawodowe i doradztwo metodyczne dla pracowników pomocy społecznej Ustaleń dokonano w oparciu o analizę materiału przygotowanego przez PCPR (Zał. Nr 10) oraz przedstawioną dokumentację. PCPR zorganizował w 2012 roku następujące szkolenia: 1) Konferencja w dniu 15.11.2012 r. pt. Rola rodziny i instytucji, a bezpieczeństwo dzieci. Z wystąpień specjalistów skorzystało 88 pracowników ośrodków pomocy społecznej, placówek oświatowych, Ośrodka Wspierania Dziecka i Rodziny, Starostwa Powiatowego, PCPR. 2) z zakresu motywacji, kompetencji społecznych i postaw zgodnych z rozporządzeniem z dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie środowiskowych domów społecznych w dniu 28.04.2012 r. uczestniczyło 17 osób i w dniu 04.06.2012 r. nt. Zastosowanie teorii potrzeb Maslowa w konstruowaniu indywidualnych planów postępowania wspierającoaktywizującego uczestniczyło 16 osób. W szkoleniach uczestniczyli pracownicy ośrodków wsparcia z Powiatu Drawskiego i Gryfickiego (Zał. Nr 10a). Doradztwo metodyczne i konsultacje prowadzone były w 2013 roku w trakcie spotkań dotyczących Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014-2020 oraz realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W spotkaniu w dniu 27.06.2013 r. uczestniczyło 10 osób. Ponadto w ramach realizowanego projektu MPiPS Schematom STOP omawiano i analizowano możliwości ośrodków pomocy społecznej dotyczące modelu pracy z rodziną. W spotkaniu w dniu 29.08.2013 r. brało udział 16 pracowników ośrodków pomocy społecznej i PCPR (Zał. Nr 10b). Sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek pomocy społecznej W Powiecie Drawskim nadzór w imieniu Starosty nad działalnością domów pomocy społecznej, ośrodkami interwencji kryzysowej, ośrodkami wsparcia, placówkami, sprawuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. PCPR przeprowadzał kontrole w jednostkach nadzorowanych według planu kontroli zatwierdzanego przez dyrektora PCPR (Zał. Nr 11). 5
W lipcu 2012 roku przeprowadzono kontrolę problemową w Domu Pomocy Społecznej w Darskowie, w zakresie warunków sanitarnych panujących w placówce. Sporządzono protokół bez zaleceń. W listopadzie 2012 roku kontrolę problemową w punkcie Interwencji Kryzysowej przeprowadzono w zakresie działalności PIK. Sporządzono protokół bez uwag. Powiatowy Dzienny Dom Samopomocy jest komórką organizacyjną PCPR. Wobec powyższego podlega on szeroko pojętej kontroli bieżącej, tak jak pozostałe struktury w Centrum. W 2013 roku kontrole zaplanowane są: w DPS w Darskowie w październiku, a w OWDiR w zakresie udzielanego poradnictwa w listopadzie. Prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi Na terenie Powiatu Drawskiego funkcjonuje w strukturach PCPR Powiatowy Dzienny Dom Samopomocy Ośrodek Rehabilitacyjno-Kulturalny, na podstawie Uchwały Nr 68/2007 Zarządu Powiatu Drawskiego z dnia 18.12.2007 r., w sprawie Regulaminu Organizacyjnego PCPR. Jest placówką pobytu dziennego dla osób przewlekle psychicznie chorych, z niepełnosprawnością intelektualną (dom typu AB) w wieku od 18 do 60 roku życia. Środki na jego przekazywane były z budżetu Wojewody Zachodniopomorskiego. Zatrudnionych było 7 osób. Świadczone są usługi w ramach indywidualnych i zespołowych treningów: funkcjonowania w codziennym życiu, umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, spędzania wolnego czasu. Każdy z uczestników realizuje indywidualny plan postępowania wspierajaco-aktywizującego. Program obejmuje uczestnictwo w treningach oraz innych zajęciach prowadzonych w pracowniach: plastycznej, technicznej, kulinarnej, dobrego wyglądu, ceramiki i witrażu, krawieckiej, komputerowej, mieszkaniu treningowym, pokoju wyciszeń, sali doświadczania świata, oraz sali gimnastycznej i rehabilitacyjnej. W 2012 roku uczestniczyło 39 osób, podzielonych na 6 grup pięcioosobowych. Grupy zmieniały pracownie co miesiąc. Pracownicy PDDS współpracowali z rodzinami, opiekunami i innymi osobami bliskimi, ośrodkami pomocy społecznej, PCPR, poradnią zdrowia psychicznego, powiatowym urzędem pracy, organizacjami pozarządowymi, ośrodkami kultury i organizacjami kulturalno-rozrywkowymi, placówkami oświatowymi, placówkami świadczącymi usługi dla osób niepełnosprawnych, podmiotami działającymi na rzecz integracji społecznej uczestników (Zał. Nr 12). Powyższe zapisy zostały omówione z Panią Alicją Krycką-Sumińska Dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Drawsku Pomorskim. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 1 / 2013. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Drawsku Pomorskim - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 6
Dyrektor kontrolowanej jednostki Kontrolujący Szczecin, dnia października 2013 r. Protokół otrzymałam dnia 7