66 (cz. II) W pierwszej części relacji z najważniejszych krajowych targów branży sadowniczej przedstawiłem kilka nowości, jakie tam zaprezentowano. Teraz pora na kolejne produkty i rozwiązania, które można wykorzystać przede wszystkim podczas zbioru owoców, ich przechowywania oraz przygotowania do sprzedaży. Polska myśl techniczna Mazowieckiego Centrum Maszyn Sadowniczych w Warce na targach MTAS zaprezentowano prototypową wersję maszyny do zbioru jabłek KDZJ-6 (fot. a). Jest to jednostka samojezdna wyposażona w silnik benzynowy Hondy o mocy 18 KM, chłodzony powietrzem; może poruszać się maksymalnie z prędkością do 15 km/ godz. Przy transporcie na dalsze odległości wykorzystany może być zaczep holowniczy, dzięki któremu może być holowana przez ciągnik. W trakcie pracy w sadzie jabłka układane są na jednym z sześciu transporterów, na których owoce przemieszczane są do skrzyniopalety. Bezpieczne podawanie jabłek do skrzyni zapewnia specjalna obracająca się szczotka, która delikatnie wymiata owoce. Ramiona zamontowano na 3 wysokościach, co pozwala prowadzić równoczesny a zbiór z różnych partii drzew. Na najniżej położnych ramionach układane są jabłka zrywane przez osoby stojące na ziemi. Przy pozostałych 4 ramionach zamontowano wysuwane i podnoszone mechanicznie na czas zbioru podesty, które umożliwiają zbiór owoców z wyższych partii drzew. Na platformie mieszczą się w sumie 4 skrzyniopalety, które można ładować i rozładowywać w sadzie z użyciem hydraulicznych wind (z przodu i z tyłu maszyny). Kombajn KDZJ-6 będzie kosztował 76 500 zł (brutto). Od tego sezonu w ofercie MCMS jest także samojezdna platforma sadownicza o nazwie Buran 2010 (fot. b) z 3-cylindrowym silnikiem Deutza o mocy 38 KM. Jej obie osie są napędzane i skrętne, co ułatwia manewrowanie platformą w sadzie (na uwrocia potrzeba około 4 m). Płynną regulację jazdy zapewnia hydrostatyczny system przeniesienia napędu; na biegu polowym maksymalna prędkość jazdy wynosi 5 km/godz., na szosowym 19 km/godz. Układ hydrauliczny umożliwia płynną regulację wysokości podestu platformy od 1,2 m do 2,65 m, a wysuwane balkony pozwalają zmieniać jej szerokość od 1,4 m do 2,65 m. Platforma wyposażona jest w przednią i tylną windę, co umożliwi podnoszenie pustych skrzyniopalet i opuszczanie pełnych w sadzie, a także w kompresor, przydatny podczas cięcia drzew z wykorzystaniem sekatorów pneumatycznych. Buran 2010 kosztuje 86 000 zł (netto). b fot. 1-11 M. Podymniak miesięcznik praktycznego sadownictwa 4/2010
67 Zawsze w poziomie Tym razem na stoisku firmy Eurosad z Konar k. Warki obok platform samojezdnych włoskiej firmy Rosatello zaprezentowano także platformy z Włoch firmy Orsi Group. Szczególną cechą prezentowanego modelu Orsi Cross jest unikalny automatyczny system poziomowania każde koło może znajdować się w innym położeniu tak, by zapewnić poziome położenie podestu platformy (przy maksymalnym nachyleniu terenu do 34%). Funkcja ta jest przydatna zwłaszcza tam, gdzie sady położone są na skłonach, ale przydaje się też na płaskich terenach. Gdy jedno koło najedzie na kretowisko, kamień czy inną przeszkodę, automatycznie unosi się do góry i nie powoduje przechylenia całej maszyny. Jak każda tego typu platforma, tak i ta ma regulowaną hydraulicznie wysokość podestu i rozsuwane hydraulicznie balkony z uchylnymi barierkami. Wszystkie koła są skrętne. Sterowanie platformą odbywa się elektrohydrauliczne z panelu, który może być montowany z przodu lub z tyłu podestu. Platformę Orsi Cross wyposażono też w liczne systemy bezpieczeństwa. Jeden z nich uniemożliwia opuszczenie podestu, gdy jego spodnia część dotknie jakiejś przeszkody. Jazda nie może się też rozpocząć, gdy któraś z barierek nie jest zamknięta. Na zakup tego typu platformy trzeba przeznaczyć 45 000 50 000 (netto). r e k l a m a GENERATORY AZOTU VPSA PŁUCZKI DWUTLENKU WĘGLA USŁUGI AZOTOWANIA KOMÓR PROFESJONALNE DORADZTWO PRODUCENT URZĄDZEŃ DO CHŁODNI Z K.A. ULO r e k l a m a P.P.H.U. GAS-SYSTEMS Orchowiec 25 22-315 Gorzków tel. 505-283-225 e-mail: biuro@gas-systems.eu www.gas-systems.eu GAS-SYSTEMS 4/2010 miesięcznik praktycznego sadownictwa
68 Kontrolowana atmosfera Po raz pierwszy w MTAS brała udział firma Gas Systems z Orchowca k. Krasnegostawu, specjalizująca się w produkcji urządzeń do modyfikowania składu gazowego w komorach chłodniczych. Na swoim stoisku prezentowała m.in. płuczkę CO 2 model GSP-400, która może obsługiwać maksymalnie do 8 komór o łącznej pojemności 400 t jabłek. Pracą płuczki można sterować za pomocą panelu dotykowego, a wbudowana drukarka umożliwia przygotowanie wydruków z informacjami o parametrach pracy urządzenia. Moduł sterujący może wysyłać także komunikaty SMS-owe na numer telefonu, sygnalizujące np. awarię urządzenia. Na stoisku tej firmy prezentowano również generator azotu GSG-20 pracujący w technologii VPSA (oparty na pracy pomp próżniowych). Rozwiązanie to zapewnia wysoką wydajność (20 m 3 azotu/godz.) przy stosunkowo niskim zużyciu energii (3,7 kwh). Generator ten ma na stałe wmontowany kompresor powietrza, a jego konstrukcja pozwala go przemieszczać za pomocą wózka widłowego. Za płuczkę CO 2, jak i za generator azotu trzeba zapłacić po około 50 000 zł netto. Środki transportu z ekologicznym napędem W tym roku w ofercie Zakładu Zaopatrzenia Ogrodniczego w Warce pojawiły się ekologiczne napędzane silnikiem elektrycznym pojazdy produkowane przez firmę Melex z Mielca. Dla sadowników i szkółkarzy najbardziej interesujący wydaje się model 565 XTR w wersji dwuosobowej. Pojazdem wyposażonym w silnik o mocy 2,1 kw, 2,8 kw lub 3,9 kw można poruszać się z maksymalną prędkością 25 km/ godz. lub 35 km/godz. (w zależności od mocy silnika). Podobnie jak wszystkie Meleksy, i ten model zasilany jest z baterii trakcyjnych. Wyposażony jest w hamulce hydrauliczne i mechaniczne oraz w pełną instalację oświetleniową. Pojazd waży 600 kg, a przy pełnym obciążeniu 900 kg. Prezentowany model z tylną skrzynią załadowczą (do 250 kg) kosztuje 23 500 zł (netto). Jak zapewniał Robert Sas koordynujący działania Fruit Akademii, w tym roku ten program doradczy zostanie poszerzony o nowe gatunki sadownicze. Dzięki temu będą mogli z niego skorzystać producenci gatunków pestkowych i jagodowych. Program Fruit Akademia dostępny jest dla klientów ZZO Warka, którzy zakupią wymaganą (kwotowo) ilość środków ochrony roślin lub nawozów. Zwrotne wózki W tym roku nowości nie zabrakło również na stoisku Zakładu Produkcyjno- Usługowego Wiesław Królik z Warki. Produkowane przez to przedsiębiorstwo wózki do transportu skrzyniopalet mają 4 koła skrętne, co zapewnia ich bardzo dobrą zwrotność nawet podczas holowania kilku tego typu jednostek (wszystkie poruszają się śladami kół ciągnika). Wyposażone są też w hamulec najazdowy i hamulec ręczny, instalację elektryczną, a także mogą mieć homologację wymaganą podczas transportu po drogach publicznych. Podesty wózków mogą być wykonane z blachy aluminiowej lub stalowej. Stabilną jazdę zapewniają szerokie, wzmacniane opony. Tego typu wózki produkowane są przede wszystkim na zamówienie dla sadowników z Austrii i Niemiec (głównym ich dystrybutorem na tamtejsze rynki jest firma Felimpex), których nie wystrasza cena (3-skrzyniowa wersja kosztuje 11 400 zł netto). Na krajowy rynek produkowane są nieco uboższe wersje tego typu wózków (bez hamulców i homologacji), za które trzeba zapłacić około 6500 zł netto. miesięcznik praktycznego sadownictwa 4/2010
69 Nowe biopreparaty i organizmy pożyteczne do sadów 1 0 0 i wówczas wspomaga ich działanie. Dobrze działa w dużym zakresie temperatury, a ponieważ nie ma 2 5 okresu karencji i po jego zastosowaniu nie ma pozostałości w owocach, 5 można go bez obaw stosować w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego 0 oraz przed zbiorem owoców (będą prowadzone badania jego łącznego stosowania z preparatem BoniProtect w celu rozszerzenia działania tego ostatniego o ograniczenie występowania parcha przechowalniczego). 9 5 7 5 r e k l a m a Firma Koppert Polska, znana dotychczas sadownikom dzięki trzmielom oferowanym w postaci uli Tripol, poszerza swoją ofertę o kolejne produkty z grupy wspomagaczy wzrostu roślin. W ubiegłym roku znalazły się w niej preparaty: Boni Protect forte zapobiegający szarej pleśni i Boni Protect (polecany do przedzbiorczego traktowania jabłek w celu ograniczenia chorób przechowalniczych), w tym roku wzbogacona zostanie ona o kolejny biopreparat OmniProtect. Przedstawiciel firmy dr Adam Majewski powiedział, że preparat ten jest zarejestrowany w Niemczech (jako wspomagacz roślin) i stosowany w sadach, gdzie utrudnione jest zwalczanie grzyba Venturia inaequalis, sprawcy parcha jabłoni, preparatami chemicznymi (z racji uodpornienia się grzyba). Jedynym składnikiem OmniProtect jest węglan potasu. Niszczy on zarodniki (workowe i konidialne) i kiełkujące strzępki grzyba. Jak pokazują niemieckie doświadczenia, OmniProtect może być stosowany samodzielnie lub z niektórymi fungicydami (miedziowe, siarkowe) OmniProtect polecany jest przede wszystkim tam, gdzie występuje odporność grzyba V. inaequalis na niektóre substancje aktywne tradycyjnych fungicydów. W tym sezonie firma Koppert planuje również doświadczenia z wykorzystaniem drapieżnego roztocza dobroczynka kalifornijskiego (Amblyseius californicus dotychczas wykorzystywany w biologicznej ochronie upraw pod osłonami) do walki z przędziorkami w sadach. Roztocz ten namnażany jest w sztucznych warunkach i może być rozprowadzany w postaci saszetek (preparat Spical plus) mikrohodowli (co nie jest 1 0 0 możliwe w wypadku dobroczynka 9 5 gruszowego, który pozyskiwany jest z naturalnych stanowisk). Jak 7 zapewnia producent, z jednej saszetki uzy- 5 skamy ponad 1000 drapieżników (do 3000 szt.). Niestety, dobroczynek kalifornijski nie jest w stanie przetrwać 2 5 zimy, dlatego musi być co roku 5 wprowadzany do sadu. 0 4/2010 miesięcznik praktycznego sadownictwa
70 Kombajn z przyczepą W ofercie firmy Activ z Belska Dużego od kilku lat są kombajny do zbioru jabłek przemysłowych produkowane przez niemiecką firmę Feucht-Obsttechnik. Jak informował Waldemar Żółcik, dyrektor firmy, największym zainteresowaniem sadowników cieszy się samojezdny model OB 100, którego już kilkanaście egzemplarzy pracuje w polskich sadach. Za jego pomocą jabłka wygarniane są spod koron drzew i zbierane do kosza zasypowego lub skrzyniopalety. Zgodnie z sugestiami sadowników producent tych maszyn wykonał kolejny krok naprzód i skonstruował przyczepę, która poruszając się za kombajnem, będzie transportować puste skrzyniopalety i odbierać napełnione. Rozwiązanie to może być szczególnie przydatne w sytuacji, gdy pod koronami drzew znajduje się dużo owoców oraz w sadach, gdzie są stosunkowo długie rzędy. Podczas tegorocznych targów MTAS prezentowano prototypową wersję tej maszyny. Jeśli przejdzie ona w tym roku pozytywne testy w polskich sadach, będzie włączona do produkcji seryjnej. Płuczka z dodatkową funkcją Urządzenia do regulowania składu gazowego w komorach chłodniczych prezentowano również na stoisku firmy Termopol Ice, która oferuje urządzenia holenderskiego przedsiębiorstwa Van Amerongen. Produkowane przez nie płuczki CO 2 typu VA mogą mieć wydajność 50 900 kg CO 2 / godz. Mają wbudowany ULO lung system (opatentowany przez producenta), dzięki któremu możliwe jest obniżenie poziomu CO 2 nawet do 0,5% (co praktykowane jest przy przechowywaniu jabłek w warunkach dynamicznie kontrolowanej atmosfery). Są one wyposażone w modem, za pomocą którego możliwa jest zdalna kontrola ich parametrów pracy czy diagnozowanie usterek przez serwis. Jak poinformował Andrzej Żółciak, właściciel Termopol Ice, firma Van Amerongen wspólnie z holenderskim Uniwersytetem w Wageningen zakończyła badania nad wykorzystaniem płuczek do usuwania etylenu. Umożliwia to system DCS, dzięki któremu z użyciem płuczki można usuwać etylen z powietrza przechowalniczego. Wówczas płuczka nie tylko dokonuje pomiaru zawartości O 2 i CO 2 w komorach, lecz także etylenu. Gdy zawartość tego ostatniego gazu przekroczy zadany poziom, wyzwalana jest praca płuczki i etylen absorbowany jest przez złoże węgla aktywnego płuczki. System DCS jest już stopniowo rozwijany w Holandii i jak poinformował A. Żółciak będzie też dostępny dla klientów z Polski (barierą może być jedynie dość wysoka cena tego systemu). miesięcznik praktycznego sadownictwa 4/2010
71 Belsk Duży, ul. Kozietulskiego 17, tel./fax (0-48) 661 01 42, 661 01 43 FILIA: Sandomierz, Bogoria Skotnicka 50, tel. kom. 0668 136 577 FILIA: Góra Kalwaria, Coniew 37A, tel. kom. 0668 136 578 www.activ.com.pl e-mail: sklep@activ.com.pl SEKATORY I PILARKI PELLENC JEŚLI CHCESZ: pracować lepiej i wydajniej oszczędzać czas i pieniądze używać najlepszej światowej technologii TEN SEKATOR JEST DLA CIEBIE! LATA GWARANCJI 3 NA AKUMULATORY Dzięki ciekłokrystalicznemu wyświetlaczowi kontrolujesz czas pracy i wiesz jaką energią dysponujesz. Masz zapas mocy na pełny dzień pracy bez doładowania. SUPER LEKKIE PILARKI SELION NIE MAJĄ SOBIE RÓWNYCH Zapomnij o hałasie podczas cięcia! Zapomnij o spalinach podczas pracy! Zapomnij o sporządzaniu mieszanek benzynowo olejowych! Zapomnij o ciężarze typowej pilarki spalinowej! Dystrybutor i serwis w Polsce www.activ.com.pl www.pellenc.com 4/2010 miesięcznik praktycznego sadownictwa
72 Sprawne pakowanie wać z maszyną do zakładania kątowników i spinania taśmą. Zapełnione palety mogą być odstawiane automatycznie lub odbierane przez pracownika. Urządzenie można też doposażyć w system automatycznego podawania pustych palet. Po raz pierwszy w warszawskich targach brała udział firma Viscon (obsługiwana przez Brinkman Polska), specjalizująca się w dostarczaniu systemów sortowania, pakowania i transportu wewnętrznego oraz myjek przemysłowych. Według Pawła Strzempy, przedstawiciela tej firmy, ciekawą propozycją dla sadowników oraz grup producentów mogą być systemy paletyzacji, z funkcją buforowania gotowych opakowań. W rozwiązaniu tym zapakowane produkty w danym asortymencie są najpierw gromadzone w specjalnych buforach. Dopiero gdy znajdzie się w nim odpowiednia do zapełnienia jednej palety liczba opakowań, są one kierowane do paletyzatora i układane na palecie. Wówczas jeden paletyzator może obsługiwać kilka buforów, w których gromadzony jest towar w poszczególnych sortach. Paletyzator może współpracofirma Viscon Oszczędności w chłodzeniu Obecnie produkowane przez firmę Thermolux z Raszyna zestawy chłodnicze w wersji glikolowej przeszły kolejny etap modernizacji. Jak informował Marek Jędrzejczak, właściciel firmy, ulepszono m.in. obudowę, a zastosowane w jej wnętrzu rozwiązania pozwalają na oszczędność energii. Zawory termostatyczne zastąpiono elektrycznymi, co umożliwia bardziej precyzyjne regulowanie przepływem czynnika chłodniczego. Nowe oprogramowanie sterownika wzbogacono o dodatkowe funkcje sterujące (sterowanie odzyskiem chłodu) i zabezpieczające (autodiagnostyka) zapewniające stały nadzór nad pracą wszystkich podzespołów. Prezentowany na MTAS zestaw może obsługiwać komory o pojemności do 300 t jabłek i kosztuje 67 000 zł (netto). W większych obiektach o pojemności od 1500 t jabłek montowane są zestawy chłodnicze pracujące w systemie glikolowym i współpracujące ze sprężarką śrubową. Wówczas jak ocenia M. Jędrzejczak możliwe jest ograniczenie zużywanej energii o 4 5% w porównaniu do tradycyjnych systemów chłodzenia bezpośredniego. Dobrą opinię zdobyły sobie też na polskim rynku urządzenia pozwalające przechowywać owoce w warunkach KA, a produkowane przez włoską firmę Marvil. Cechą szczególną płuczek pracujących w systemie 2-stopniowym jest możliwość obniżania dzięki nim poziomu CO 2 do 0,4 0,5% i tym samym przechowywania jabłek w warunkach dynamicznej kontrolowanej atmosfery (czytaj też str. 95). miesięcznik praktycznego sadownictwa 4/2010
73 Ledy w liniach sortowniczych Jak informował Sławomir Trojan z firmy Coolex, która na polskim rynku jest dystrybutorem maszyn sortujących firmy Maf Roda, większość klientów z grona sadowników decyduje się na zakup urządzeń sortujących owoce pod względem wybarwienia i masy. Na warszawskich targach prezentowano najnowszą generację systemu sortowania jakościowego Globalscan V. W obecnej wersji urządzenia, aby zapewnić bardziej precyzyjną ocenę owoców, wykorzystywane jest oświetlenie oparte na diodach LED. Emitowane przez nie światło jest bardziej neutralne (w porównaniu do światła halogenowego), ma stałą barwę i zapewnia równomierne oświetlenie całej powierzchni owoców, co pozwala na ich dokładniejszą ocenę niż w dotychczasowych systemach. Zaletą oświetlenia ledowego jest również to, że w momencie uruchomienia maszyny i zapalenia się lamp można rozpocząć sortowanie (lampy halogenowe potrzebowały około 15 minut do uzyskania barwy roboczej). Lampy LED są przy tym żywotniejsze i zużywają stosunkowo niewiele energii podczas pracy zapewniał S. Trojan. Do obsługi sortownicy służy program ORPHEA V. Od swojej poprzedniej wersji różni się większym i czytelniejszym interfejsem. Na dużym monitorze (22 cale) wyświetlane są równocześnie wszystkie parametry i ustawienia sortownicy. Zebrane w programie informacje mogą być zapisane do pliku w tym także trójwymiarowy obraz owocu. Rozwiązanie to, zwłaszcza tam, gdzie zastosowano moduł sortowania na jakość, ułatwia skonfigurowanie maszyny tak, by reagowała na konkretny rodzaj defektów. Gdyby użytkownik nie mógł sam sobie poradzić z odpowiednim skalibrowaniem maszyny, może zawsze przesłać zapisany w pliku obraz owocu do serwisu firmy i otrzymać informację z wytycznymi odnośnie prawidłowych ustawień. Mariusz Podymniak r e k l a m a 4/2010 miesięcznik praktycznego sadownictwa