PROGNOZA WPŁYWÓW I WYDATKÓW FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH PROGNOZA WPŁYWÓW I WYDATKÓW FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH NA LATA 2013 2017 WARSZAWA, WRZESIEŃ 2011

SPIS TREŚCI Spis treści...2 Wstęp...3 Najważniejsze informacje o modelu FUS10...4 Zakres prognozy...5 Założenia i parametry modelu...6 Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2013-2017...8 Zastrzeżenie...8 Parametry...8 Prognoza demograficzna...11 Uwagi do wyników prognozy...13 Wyniki...14 Wykresy...27 Dodatek A Zmodyfikowana prognoza demograficzna...32 Dodatek B Analiza wrażliwości...33 2

Wstęp Zakład Ubezpieczeń Społecznych oprócz szerokiego spektrum zadań realizowanych z zakresu pozarolniczych ubezpieczeń społecznych jest także instytucją opracowującą prognozy z tego obszaru. Na mocy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do sporządzania co trzy lata długoterminowej prognozy wpływów i wydatków funduszu emerytalnego oraz corocznie średnioterminowej prognozy wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prognozy, o których mowa powyżej, uzyskiwane są w efekcie przeliczeń aktuarialnych modeli wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dotychczas w Departamencie Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stworzono dziesięć takich modeli. Pierwszy z nich, zbudowany w latach 2000-2001, obejmował horyzont czasowy do 2006 r., kolejnych sześć modeli obejmowało okres do 2050 r., a ostatnie trzy obejmują okres do 2060 r. Najnowszym modelem zbudowanym w 2010 i 2011 roku jest model FUS10. W kolejnych edycjach modeli FUS uwzględniano najnowsze dane oraz zmiany przepisów; udoskonalano również stosowane metody matematyczne oraz implementacyjne. Zgodnie z wymogami ustawowymi obecnie przygotowano wyłącznie pięcioletnią prognozę wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Publikacja prezentuje wyniki prognozy wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwzględnieniem jego podziału na poszczególne fundusze: emerytalny, rentowy, wypadkowy i chorobowy. Prognoza jest adekwatna do stanu prawnego na dzień publikacji. Prezentowane wyniki obejmują okres od roku 2013 do roku 2017 i są efektem przeliczeń modelu FUS10. 3

Najważniejsze informacje o modelu FUS10 Model FUS10 sporządzony został zgodnie z zasadami nauk aktuarialnych. Jest to model prognostyczny o charakterze długoterminowym w oparciu o dane historyczne i parametry wejściowe prognozuje do 2060 roku wpływy i wydatki czterech funduszy wchodzących w skład Funduszu Ubezpieczeń Społecznych: funduszu emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego. W modelu wykorzystywana jest prognoza demograficzna na lata 2008-2035 sporządzona przez Główny Urząd Statystyczny w 2008 r. Prognoza GUS uwzględnia saldo migracji zagranicznych jedynie na pobyt stały. Informacje o prognozie demograficznej GUS (w tym o założeniach tej prognozy) znaleźć można w publikacji Prognoza ludności na lata 2008-2035 (Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2009). Prognoza demograficzna na lata 2008-2035 przekazana do ZUS zawiera bardziej szczegółowe informacje niż powyższa publikacja w szczególności zawiera tablice trwania życia przygotowane przez GUS do roku 2035 oraz prognozę ludności w podziale na kohorty wiekowe. Dla potrzeb modelu prognoza demograficzna GUS została przedłużona w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych do 2060 r. oraz rozszerzona o przedział wiekowy 100-110 lat. Prawdopodobieństwa zgonu opracowane przez GUS do wieku 100 lat zostały przedłużone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych do wieku 110 lat przy zastosowaniu metody interpolacyjnej Lagrange a. Na tej podstawie wyliczone zostało przeciętne dalsze trwanie życia dla osób w wieku od 100 do 110 lat. Tablice te zostały również przedłużone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych do 2060 roku przy założeniu dalszego spadku prawdopodobieństw zgonu po roku 2035. Prognoza ludności została przedłużona do roku 2060 w oparciu o powyższe tablice oraz przy założeniu utrzymania współczynników płodności na stałym poziomie od roku 2035. Zastosowane w modelu FUS10 metody obliczeniowe szacują osobno wydatki na poszczególne świadczenia wypłacane z funduszy: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego. Wpływy prognozowane są również w podziale na poszczególne fundusze uwzględniając przy tym różne liczby osób objętych ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi, wypadkowym oraz chorobowym. Metoda prognozowania wpływów uwzględnia między innymi: odpływ części składek do Funduszu Rezerwy Demograficznej, odpływ części składek do otwartych funduszy emerytalnych, ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do trzydziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, różnicowanie stopy procentowej składki na ubezpieczenie 4

wypadkowe w zależności od zagrożeń zawodowych, a także obniżenie stopy składki odprowadzanej do otwartych funduszy emerytalnych. Model wykonuje większość obliczeń w podziale na kohorty wiekowo-płciowe stosując klasyczne metody aktuarialne. Przy szacowaniu liczby emerytów i rencistów zastosowano model szkodowości wielorakiej (ang. multiple decrement model) uwzględniający różne możliwości utraty statusu pobierającego dane świadczenie. W modelu FUS10 w porównaniu do poprzedniej edycji modelu (FUS09) uwzględniono zmiany przepisów wprowadzone: ustawą z dnia 22 października 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. Nr 225 poz. 1463), ustawą z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 238 poz. 1578), ustawą z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 75 poz. 398), ustawą z dnia 10 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 168 poz. 1001). W modelu FUS10 uwzględniono pełne dane statystyczne z 2009 r. oraz z 2010 r. Zakres prognozy W tegorocznej edycji prognozy (podobnie jak w poprzedniej) wyłączono, zarówno z wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jak i z dotacji celowej do tego funduszu, świadczenia zlecone do wypłaty Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (z powodu przeniesienia ich od 2007 r. do odrębnego rozdziału wydatków budżetu państwa). Pozostawiono natomiast w FUS świadczenia finansowane z budżetu państwa wypłacane na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Należy pamiętać, że w rzeczywistości przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pochodzą nie tylko ze składek i dotacji z budżetu państwa, ale także między innymi z refundacji z tytułu przekazania składek do otwartych funduszy emerytalnych. Tymczasem w wynikach prognozy po stronie wpływów uwzględniono wyłącznie wpływy składkowe oraz celową dotację budżetową na pokrycie świadczeń finansowanych z budżetu państwa, które nadal zaliczane są do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dzięki takiemu ujęciu prognoza daje niezakłócony obraz wyniku rocznej działalności FUS dla każdego kolejnego 5

prognozowanego roku. Dlatego też prezentowane w prognozie kwoty deficytów rocznych FUS (ujemnych sald rocznych FUS) nie będą w całości pokrywane z dotacji z budżetu państwa. Po stronie wydatków uwzględnione zostały wszystkie świadczenia wypłacane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w tym również świadczenia finansowane z budżetu państwa dotacją celową. W wydatkach, obok świadczeń, uwzględniono odpis na działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także koszty prewencji rentowej i wypadkowej. Założenia i parametry modelu Poniżej wypunktowano najważniejsze założenia modelowe. 1. Dla każdego rodzaju świadczenia emerytalno-rentowego: jednostajne rozkłady prawdopodobieństwa utraty w ciągu roku statusu uprawnionego do tego świadczenia z powodu: dokonania zamiany, utraty uprawnień i śmierci, pod warunkiem, że dane zdarzenie nastąpi. 2. Rozłączność zdarzeń, o których mowa w punkcie 1. 3. Prawdopodobieństwo, że osoba w wieku 110 lat przeżyje jeszcze rok wynosi zero; zatem 111 lat jest w modelu nieprzekraczalnym wiekiem. 4. Dla każdego rodzaju świadczenia emerytalno-rentowego: jednostajny rozkład przejścia na to świadczenie w ciągu roku pod warunkiem, że przejście w danym roku nastąpi. 5. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych zasilany jest wyłącznie wpływami składkowymi i dotacją celową na świadczenia podlegające finansowaniu z budżetu państwa. 6. Jednostajny rozkład urodzeń w ciągu roku. 7. Osoba, której świadczenie przyznano w danym roku (niezależnie od tego czy jest ona nowym świadczeniobiorcą czy też dokonała zamiany świadczenia) może w roku przyznania utracić status uprawnionego do tego świadczenia wyłącznie z powodu zgonu. 8. Założenia przyjęte przy uwzględnianiu zmian wprowadzonych ustawą z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 75 poz. 398): a) Przyjęto, że w przypadku śmierci ubezpieczonego będącego członkiem OFE 50% kwoty zewidencjonowanej na subkoncie osoby zmarłej ewidencjonowane jest na subkoncie osoby płci przeciwnej w tym samym wieku co osoba zmarła, a 50% wypłacane jest jednorazowo. 6

b) W przypadku jednorazowych wypłat po zmarłym ubezpieczonym (będącym członkiem OFE) przyjęto uproszczenie, że kwota jednorazowych wypłat w roku t+1 stanowi iloczyn liczby członków OFE na koniec roku t, prawdopodobieństwa śmierci w roku t+1, przeciętnej kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie na koniec roku t i 50%. c) Uwzględniano również dziedziczenie w przypadku śmierci emeryta w ciągu 36 miesięcy od przyznania emerytury z FUS. Dziedziczenie to uwzględniano w postaci jednorazowej wypłaty na zasadach analogicznych jak wypłata gwarantowana, o której mowa w ustawie o emeryturach kapitałowych (malejące kwoty w zależności od liczby miesięcy, które upłynęły od momentu przyznania emerytury z FUS do chwili śmierci). d) Przyjęto, że emerytura ze środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS wyliczana i waloryzowana będzie na takich samych zasadach jak emerytura z I filara (kwoty zewidencjonowane na koncie w I filarze i na subkoncie w ZUS są w modelu sumowane). Wyniki uzyskane w efekcie przeliczenia modelu FUS10 zależą w sposób zasadniczy od prognozy demograficznej zasilającej model oraz od parametrów scenariusza takich jak: stopa bezrobocia, wskaźnik realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, ściągalność składek i inne. Oprócz wymienionych powyżej, model zasilany jest przez szereg parametrów o charakterze technicznym, których przybliżenie Czytelnikowi nie jest możliwe bez uprzedniego poznania modelu od strony matematycznej. 7

Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2013 2017 Zastrzeżenie Model prognostyczny opracowany został zgodnie z metodami matematyki aktuarialnej. Generowane przez niego wyniki bardzo silnie zależą od przyjętych założeń oraz od jakości dostępnych danych. Odchylenia przyszłych realizacji od prognozy będą konsekwencją przyjętych założeń oraz będą wynikały z istoty zjawisk losowych. Parametry We wszystkich wariantach posłużono się założeniami makroekonomicznymi przygotowanymi przez Departament Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki Ministerstwa Finansów. Szczegółowe informacje zawierają Tabele od 1.1 do 1.3. We wszystkich wariantach przyjęto, że średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów będzie większy od średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem: o 0,2 punktu procentowego w 2011 r., o 0,3 punktu procentowego od 2012 r. W wariancie nr 1 założono utrzymanie częstości przyznawania rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych na średnim poziomie zaobserwowanym w latach 2008-2010. W wariantach nr 2 i 3 założono odpowiednio zwiększenie lub zmniejszenie w porównaniu z wariantem nr 1 częstości przyznawania emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych. Ponadto w wariantach nr 2 i 3 odpowiednio zmniejszono lub zwiększono estymator prawdopodobieństwa utraty uprawnień do rent. W wariancie nr 1 założono utrzymanie częstości przyznawania emerytur górniczych na średnim poziomie zaobserwowanym w latach 2008-2010. W wariantach nr 2 i 3 odpowiednio zwiększono lub zmniejszono częstości przyznawania emerytur górniczych. We wszystkich wariantach wskaźniki waloryzacji świadczeń przyjęto na najniższym poziomie, tzn. na poziomie wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych zwiększonych o 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Przy czym przy obliczaniu wskaźników waloryzacji świadczeń przyjęto, że sformułowanie zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia oznacza działanie dodania składnika wynoszącego co najmniej 20% stopy realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Liczba dni absencji chorobowej przypadających na jednego ubezpieczonego została w wariantach nr 2 i 3 skorygowana odpowiednio in plus lub in minus w stosunku do wartości w 8

wariancie nr 1. Analogiczną korektę przyjęto dla świadczeń rehabilitacyjnych, jednorazowych odszkodowań wypadkowych oraz zasiłków wyrównawczych i opiekuńczych, a także dla udziału osób korzystających z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z urlopu ojcowskiego. W poniższych tabelach zestawiono najważniejsze parametry poszczególnych wariantów: założenia makroekonomiczne i ściągalność składek. 9

Tabela 1.1 Wybrane parametry - wariant nr 1 wersja prognozy demograficznej: prognoza demograficzna na lata 2008-2035, GUS 2011 2012 1. stopa bezrobocia (stan na koniec roku) 10,93% 9,96% 9,32% 8,50% 7,73% 7,09% 6,67% 2. średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem 103,50% 102,80% 102,50% 102,50% 102,50% 102,50% 102,50% 3. wskaźnik realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia 102,61% 102,93% 103,17% 103,57% 103,65% 103,53% 103,55% 4. wskaźnik realnego wzrostu PKB 104,00% 104,00% 103,70% 103,90% 104,00% 103,70% 103,50% 5. ściągalność składek na ubezpieczenia społeczne 99,00% 99,00% 99,00% 99,00% 99,00% 99,00% 99,00% Tabela 1.2 Wybrane parametry - wariant nr 2 wersja prognozy demograficznej: prognoza demograficzna na lata 2008-2035, GUS 2011 2012 1. stopa bezrobocia (stan na koniec roku) 10,93% 10,32% 10,01% 9,31% 8,75% 8,21% 7,92% 2. średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem 103,50% 101,80% 101,50% 101,50% 101,50% 101,50% 101,50% 3. wskaźnik realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia 102,61% 102,30% 102,50% 102,65% 102,90% 102,70% 102,70% 4. wskaźnik realnego wzrostu PKB 104,00% 103,00% 102,70% 102,90% 103,00% 102,70% 102,50% 5. ściągalność składek na ubezpieczenia społeczne 97,50% 97,50% 97,50% 97,50% 97,50% 97,50% 97,50% Tabela 1.3 Wybrane parametry - wariant nr 3 wersja prognozy demograficznej: prognoza demograficzna na lata 2008-2035, GUS 2011 2012 1. stopa bezrobocia (stan na koniec roku) 10,93% 9,56% 8,73% 7,65% 6,74% 5,96% 5,45% 2. średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem 103,50% 103,80% 103,50% 103,50% 103,50% 103,50% 103,50% 3. wskaźnik realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia 102,61% 103,50% 104,00% 104,30% 104,50% 104,30% 104,30% 4. wskaźnik realnego wzrostu PKB 104,00% 105,00% 104,70% 104,90% 105,00% 104,70% 104,50% 5. ściągalność składek na ubezpieczenia społeczne 99,50% 99,50% 99,50% 99,50% 99,50% 99,50% 99,50% 10

Prognoza demograficzna W prognozie wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wykorzystana została prognoza demograficzna na lata 2008-2035 sporządzona przez Główny Urząd Statystyczny w 2008 r. Prognoza ta dla potrzeb modelu została przedłużona w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych do 2060 r. oraz do wieku 110 lat. Poniżej przedstawiamy krótki opis wyników prognozy demograficznej do 2017 r. W okresie do 2017 r. obserwujemy coroczny spadek populacji z 38 082 tys. w 2011 r. do 37 957 tys. w 2017 r. Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym maleje osiągając w 2017 r. poziom o 103 tys. osób mniejszy niż w 2011 r. Populacja w wieku produkcyjnym również maleje osiągając w 2017 r. poziom o przeszło 1,2 mln osób mniejszy niż w 2011 r., a populacja osób w wieku poprodukcyjnym cały czas rośnie i w 2017 r. osiąga poziom o około 1,2 mln osób większy niż w 2011 r. Zmieniają się także udziały poszczególnych grup ekonomicznych w całej populacji. I tak udział populacji w wieku przedprodukcyjnym maleje z 18,5% w 2011 r. do 18,3% w 2017 r., a udział populacji w wieku produkcyjnym maleje z 64,2% w 2011 r. do 61,2% w 2017 r. Udział populacji w wieku poprodukcyjnym rośnie z 17,3% w 2011 r. do 20,6% w 2017 r. W tabeli 2 i na wykresie 1a przedstawiono prognozę ludności Polski w podziale na ekonomiczne grupy wieku: przedprodukcyjny (poniżej 18 lat), produkcyjny (mężczyźni od 18 do 64 lat, kobiety od 18 do 59 lat) i poprodukcyjny (mężczyźni powyżej 64 lat, kobiety powyżej 59 lat). Tabela 3 ukazuje udziały grup ekonomicznych w całej populacji. Tabela 2. Populacja w podziale na ekonomiczne grupy wieku (w tysiącach); stan na koniec roku 2011 2012 Populacja ogółem 38 082 38 069 38 056 38 037 38 016 37 988 37 957 z tego: -w wieku przedprodukcyjnym 7 033 6 978 6 947 6 925 6 918 6 921 6 930 -w wieku produkcyjnym 24 462 24 317 24 138 23 944 23 718 23 477 23 227 -w wieku poprodukcyjnym 6 586 6 774 6 971 7 169 7 380 7 590 7 801 Źródło: prognoza demograficzna na lata 2008-2035, Główny Urząd Statystyczny. 11

Wykres 1a. Populacja w podziale na ekonomiczne grupy wieku 25 24,5 24,3 24,1 23,9 23,7 23,5 23,2 20 15 [mln] 10 5 7,0 6,6 7,0 6,8 6,9 7,0 6,9 7,2 7,4 7,6 7,8 6,9 6,9 6,9 0 2011 2012 rok Populacja w wieku przedprodukcyjnym Populacja w wieku produkcyjnym Populacja w wieku poprodukcyjnym Źródło: prognoza demograficzna na lata 2008-2035, Główny Urząd Statystyczny. Tabela 3. Udziały poszczególnych grup ekonomicznych w całej populacji; stan na koniec roku Populacja: 2011 2012 -w wieku przedprodukcyjnym 18,5% 18,3% 18,3% 18,2% 18,2% 18,2% 18,3% -w wieku produkcyjnym 64,2% 63,9% 63,4% 62,9% 62,4% 61,8% 61,2% -w wieku poprodukcyjnym 17,3% 17,8% 18,3% 18,8% 19,4% 20,0% 20,6% Źródło: obliczenia własne na podstawie prognozy demograficznej na lata 2008-2035 sporządzonej przez Główny Urząd Statystyczny. Zmiany w strukturze populacji dobrze obrazuje stosunek liczby osób w wieku poprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym. Zgodnie z prognozą demograficzną GUS iloraz ten rośnie. W 2011 r. na 1000 osób w wieku produkcyjnym przypada 269 osób w wieku poprodukcyjnym, natomiast w 2017 r. liczba ta wynosi 336. Rośnie także współczynnik obciążenia ekonomicznego (rozumiany jako iloraz liczby osób w wieku nieprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym). Zgodnie z prognozą demograficzną GUS w 2011 r. na 1000 osób w wieku produkcyjnym przypada 557 osób w wieku nieprodukcyjnym, natomiast w 2017 r. liczba ta wynosi 634. 12

Wykres 1b. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym i nieprodukcyjnym na 1000 osób w wieku produkcyjnym 700 600 557 566 577 589 603 618 634 500 400 300 269 279 289 299 311 323 336 200 100 0 2011 2012 rok Liczba osób w wieku poprodukcyjnym na 1000 osób w wieku produkcyjnym Liczba osób w wieku nieprodukcyjnym na 1000 osób w wieku produkcyjnym Źródło: obliczenia własne na podstawie prognozy demograficznej na lata 2008-2035 sporządzonej przez Główny Urząd Statystyczny. Uwagi do wyników prognozy 1. Saldo roczne jest różnicą wpływów i wydatków w danym roku, jest to zatem wynik finansowy wyłącznie z rocznej działalności funduszu. 2. W wynikach prognozy po stronie wpływów uwzględniono wpływy składkowe oraz celową dotację budżetową na pokrycie świadczeń finansowanych z budżetu państwa, a wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 3. We wpływach do funduszy emerytalnego i rentowego uwzględniono przekazywanie z budżetu państwa składek za osoby przebywające na urlopach wychowawczych i pobierające zasiłki macierzyńskie. 4. W wydatkach funduszu emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego obok wydatków na świadczenia uwzględniono odpis na działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. 5. W wydatkach funduszu rentowego obok wydatków na świadczenia i odpisu uwzględniono koszty prewencji rentowej. 6. W wydatkach funduszu wypadkowego obok wydatków na świadczenia i odpisu uwzględniono koszty prewencji wypadkowej. 7. Wydolność systemu zdefiniowano jako iloraz wpływów i wydatków. 13

8. Przy obliczaniu wydolności systemu dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz dla funduszu rentowego celowo nie uwzględniono wydatków na świadczenia finansowane z budżetu państwa oraz dotacji na te świadczenia, gdyż nie mają one charakteru ubezpieczeniowego. 9. Jako stopę dyskontową przyjęto stopę inflacji (patrz wyniki w kwotach zdyskontowanych na 2010 r.) 10. Wydatki i wpływy do funduszu rentowego prezentowane jako procent sumy rocznych podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia rentowe nie zawierają (odpowiednio) świadczeń finansowanych z budżetu państwa i dotacji celowej na te świadczenia (z uwagi na nieskładkowy sposób finansowania). Wyniki Wyniki prognozy wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2013-2017 prezentowane są w trzech wariantach. Przedstawione wyniki obejmują: saldo roczne Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz funduszy: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego (saldo roczne rozumiane jako różnica wpływów i wydatków, czyli wynik finansowy wyłącznie z rocznej działalności funduszu), wpływy do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz do każdego z funduszy: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego, wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz każdego z funduszy: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego, wydolność systemu rozumianą jako iloraz wpływów i wydatków. Saldo roczne, wpływy i wydatki prezentowane są nominalnie w złotych, w kwotach zdyskontowanych 1 na 2010 r. oraz w procencie produktu krajowego brutto, a funduszy wchodzących w skład Funduszu Ubezpieczeń Społecznych także jako procent sumy rocznych podstaw wymiaru składek na odpowiednie ubezpieczenie. Wyniki w kwotach zdyskontowanych umożliwiają porównywanie kwot między poszczególnymi latami. 1 Jako stopę dyskontową przyjęto założoną uprzednio stopę inflacji. 14

Tabela 4.1 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zestawienie wyników dla wariantu nr 1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne [mln zł] -57 339-60 006-64 656-68 999-74 673 Wpływy [mln zł] 126 795 134 336 142 388 151 325 159 457 Wydatki [mln zł] 184 133 194 342 207 044 220 324 234 130 Wydolność 69% 69% 69% 69% 68% Fundusz emerytalny Saldo roczne [mln zł] -39 171-41 945-47 224-52 191-58 505 Wpływy [mln zł] 79 552 83 705 88 265 93 681 98 235 Wydatki [mln zł] 118 724 125 650 135 490 145 872 156 740 Wydolność 67% 67% 65% 64% 63% Fundusz rentowy Saldo roczne [mln zł] -16 861-16 634-16 164-15 708-15 281 Wpływy [mln zł] 28 537 30 594 32 707 34 836 36 996 Wydatki [mln zł] 45 398 47 228 48 872 50 544 52 277 Wydolność 63% 65% 67% 69% 71% Fundusz wypadkowy Saldo roczne [mln zł] 1 416 1 799 2 195 2 594 3 004 Wpływy [mln zł] 7 077 7 582 8 105 8 633 9 170 Wydatki [mln zł] 5 661 5 783 5 910 6 039 6 166 Wydolność 125% 131% 137% 143% 149% Fundusz chorobowy Saldo roczne [mln zł] -2 722-3 226-3 462-3 694-3 891 Wpływy [mln zł] 11 628 12 454 13 310 14 175 15 056 Wydatki [mln zł] 14 350 15 681 16 772 17 869 18 947 Wydolność 81% 79% 79% 79% 79% 15

Tabela 4.2 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zestawienie wyników dla wariantu nr 2. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne [mln zł] -65 671-70 086-76 114-81 773-88 274 Wpływy [mln zł] 118 582 122 810 127 509 132 671 136 921 Wydatki [mln zł] 184 254 192 896 203 622 214 444 225 195 Wydolność 64% 64% 63% 62% 61% Fundusz emerytalny Saldo roczne [mln zł] -44 141-48 025-54 158-59 848-66 399 Wpływy [mln zł] 74 379 76 495 79 005 82 088 84 299 Wydatki [mln zł] 118 520 124 520 133 163 141 937 150 698 Wydolność 63% 61% 59% 58% 56% Fundusz rentowy Saldo roczne [mln zł] -18 953-19 206-19 168-19 193-19 237 Wpływy [mln zł] 26 705 27 989 29 314 30 570 31 800 Wydatki [mln zł] 45 659 47 195 48 483 49 763 51 037 Wydolność 58% 59% 60% 61% 62% Fundusz wypadkowy Saldo roczne [mln zł] 966 1 225 1 499 1 757 2 016 Wpływy [mln zł] 6 620 6 934 7 261 7 573 7 880 Wydatki [mln zł] 5 654 5 709 5 762 5 816 5 864 Wydolność 117% 121% 126% 130% 134% Fundusz chorobowy Saldo roczne [mln zł] -3 543-4 081-4 286-4 489-4 654 Wpływy [mln zł] 10 879 11 392 11 928 12 440 12 943 Wydatki [mln zł] 14 421 15 473 16 214 16 929 17 596 Wydolność 75% 74% 74% 73% 74% 16

Tabela 4.3 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zestawienie wyników dla wariantu nr 3. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne [mln zł] -49 664-50 320-52 785-55 191-59 355 Wpływy [mln zł] 134 270 145 298 157 462 170 831 183 629 Wydatki [mln zł] 183 934 195 619 210 248 226 022 242 984 Wydolność 73% 74% 75% 76% 76% Fundusz emerytalny Saldo roczne [mln zł] -34 618-36 078-39 977-43 802-49 452 Wpływy [mln zł] 84 259 90 561 97 647 105 806 113 189 Wydatki [mln zł] 118 877 126 639 137 624 149 608 162 640 Wydolność 71% 72% 71% 71% 70% Fundusz rentowy Saldo roczne [mln zł] -14 924-14 176-13 087-12 014-10 938 Wpływy [mln zł] 30 207 33 072 36 145 39 295 42 567 Wydatki [mln zł] 45 131 47 248 49 233 51 309 53 505 Wydolność 67% 70% 73% 76% 79% Fundusz wypadkowy Saldo roczne [mln zł] 1 829 2 345 2 904 3 476 4 077 Wpływy [mln zł] 7 493 8 199 8 960 9 741 10 554 Wydatki [mln zł] 5 664 5 854 6 055 6 265 6 477 Wydolność 132% 140% 148% 155% 163% Fundusz chorobowy Saldo roczne [mln zł] -1 951-2 411-2 626-2 852-3 042 Wpływy [mln zł] 12 311 13 465 14 710 15 988 17 319 Wydatki [mln zł] 14 262 15 877 17 335 18 840 20 361 Wydolność 86% 85% 85% 85% 85% 17

Tabela 5.1 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w kwotach zdyskontowanych na rok 2010. Zestawienie wyników dla wariantu nr 1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne [mln zł] -52 577-53 680-56 429-58 751-62 031 Wpływy [mln zł] 116 263 120 174 124 271 128 849 132 462 Wydatki [mln zł] 168 840 173 854 180 700 187 600 194 493 Fundusz emerytalny Saldo roczne [mln zł] -35 918-37 523-41 216-44 439-48 600 Wpływy [mln zł] 72 945 74 881 77 035 79 767 81 604 Wydatki [mln zł] 108 863 112 404 118 250 124 206 130 205 Fundusz rentowy Saldo roczne [mln zł] -15 461-14 880-14 108-13 375-12 694 Wpływy [mln zł] 26 167 27 368 28 546 29 662 30 733 Wydatki [mln zł] 41 628 42 249 42 653 43 037 43 427 Fundusz wypadkowy Saldo roczne [mln zł] 1 298 1 610 1 916 2 209 2 496 Wpływy [mln zł] 6 489 6 783 7 074 7 351 7 618 Wydatki [mln zł] 5 191 5 173 5 158 5 142 5 122 Fundusz chorobowy Saldo roczne [mln zł] -2 496-2 886-3 022-3 145-3 232 Wpływy [mln zł] 10 662 11 142 11 617 12 070 12 507 Wydatki [mln zł] 13 158 14 028 14 638 15 215 15 739 18

Tabela 5.2 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w kwotach zdyskontowanych na rok 2010. Zestawienie wyników dla wariantu nr 2. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne [mln zł] -61 408-64 567-69 084-73 124-77 770 Wpływy [mln zł] 110 883 113 139 115 732 118 638 120 629 Wydatki [mln zł] 172 291 177 707 184 816 191 762 198 399 Fundusz emerytalny Saldo roczne [mln zł] -41 275-44 243-49 156-53 518-58 498 Wpływy [mln zł] 69 550 70 471 71 708 73 406 74 268 Wydatki [mln zł] 110 825 114 714 120 864 126 924 132 766 Fundusz rentowy Saldo roczne [mln zł] -17 723-17 693-17 398-17 162-16 948 Wpływy [mln zł] 24 971 25 785 26 607 27 337 28 016 Wydatki [mln zł] 42 694 43 479 44 005 44 499 44 964 Fundusz wypadkowy Saldo roczne [mln zł] 903 1 129 1 361 1 571 1 776 Wpływy [mln zł] 6 190 6 388 6 591 6 772 6 942 Wydatki [mln zł] 5 287 5 259 5 230 5 201 5 166 Fundusz chorobowy Saldo roczne [mln zł] -3 313-3 760-3 891-4 015-4 100 Wpływy [mln zł] 10 172 10 495 10 826 11 124 11 403 Wydatki [mln zł] 13 485 14 254 14 717 15 138 15 503 19

Tabela 5.3 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w kwotach zdyskontowanych na rok 2010. Zestawienie wyników dla wariantu nr 3. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne [mln zł] -44 664-43 725-44 315-44 768-46 517 Wpływy [mln zł] 120 754 126 253 132 196 138 569 143 913 Wydatki [mln zł] 165 419 169 978 176 511 183 338 190 431 Fundusz emerytalny Saldo roczne [mln zł] -31 134-31 349-33 562-35 530-38 756 Wpływy [mln zł] 75 777 78 691 81 979 85 825 88 708 Wydatki [mln zł] 106 910 110 039 115 541 121 355 127 464 Fundusz rentowy Saldo roczne [mln zł] -13 422-12 318-10 987-9 745-8 572 Wpływy [mln zł] 27 166 28 737 30 346 31 874 33 361 Wydatki [mln zł] 40 588 41 055 41 333 41 619 41 933 Fundusz wypadkowy Saldo roczne [mln zł] 1 645 2 038 2 438 2 820 3 195 Wpływy [mln zł] 6 739 7 125 7 522 7 902 8 271 Wydatki [mln zł] 5 094 5 087 5 084 5 082 5 076 Fundusz chorobowy Saldo roczne [mln zł] -1 755-2 095-2 204-2 313-2 384 Wpływy [mln zł] 11 072 11 700 12 349 12 969 13 573 Wydatki [mln zł] 12 827 13 796 14 554 15 282 15 957 20

Tabela 6.1 Prognoza wpływów, wydatków i sald rocznych funduszy: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i chorobowego. Wyniki wyrażone jako procent sumy rocznych podstaw wymiaru składek na odpowiednie ubezpieczenie. Zestawienie wyników dla wariantu nr 1. Fundusz emerytalny Saldo roczne -8,21% -8,20% -8,63% -8,95% -9,45% Wpływy 16,67% 16,36% 16,13% 16,07% 15,86% Wydatki 24,87% 24,55% 24,76% 25,02% 25,31% Fundusz rentowy Saldo roczne -3,53% -3,25% -2,95% -2,69% -2,47% Wpływy*) 5,94% 5,94% 5,94% 5,94% 5,94% Wydatki**) 9,47% 9,19% 8,89% 8,63% 8,41% Fundusz wypadkowy Saldo roczne 0,29% 0,34% 0,39% 0,43% 0,47% Wpływy 1,44% 1,44% 1,44% 1,44% 1,44% Wydatki 1,15% 1,10% 1,05% 1,01% 0,97% Fundusz chorobowy Saldo roczne -0,57% -0,63% -0,63% -0,63% -0,63% Wpływy 2,43% 2,43% 2,43% 2,43% 2,43% Wydatki 2,99% 3,05% 3,06% 3,06% 3,05% *) bez dotacji na świadczenia refundowane z budżetu państwa **) bez świadczeń refundowanych z budżetu państwa 21

Tabela 7.1 Prognoza wpływów, wydatków i salda rocznego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w procencie PKB. Zestawienie wyników dla wariantu nr 1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Saldo roczne -3,3% -3,3% -3,3% -3,3% -3,4% Wpływy 7,4% 7,3% 7,3% 7,3% 7,2% Wydatki 10,7% 10,6% 10,6% 10,6% 10,6% Fundusz emerytalny Saldo roczne -2,3% -2,3% -2,4% -2,5% -2,7% Wpływy 4,6% 4,6% 4,5% 4,5% 4,5% Wydatki 6,9% 6,9% 6,9% 7,0% 7,1% Fundusz rentowy Saldo roczne -1,0% -0,9% -0,8% -0,8% -0,7% Wpływy 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% Wydatki 2,6% 2,6% 2,5% 2,4% 2,4% Fundusz wypadkowy Saldo roczne 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% Wpływy 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% Wydatki 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% Fundusz chorobowy Saldo roczne -0,2% -0,2% -0,2% -0,2% -0,2% Wpływy 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% Wydatki 0,8% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% 24

Wykresy Wykres 2a. Saldo roczne FUS w kwotach zdyskontowanych na 2010 r. 0-10 -20-30 [mld zł] -40-50 -44,7-43,7-44,3-44,8-46,5-60 -70-80 -61,4-52,6-53,7-64,6-69,1-56,4-73,1-58,8-77,8-62,0-90 wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 Wykres 2b. Saldo roczne funduszu emerytalnego w kwotach zdyskontowanych na 2010 r. 0-10 -20-30 [mld zł] -40-50 -31,1-31,3-35,9-37,5-41,3-44,2-49,2-41,2-33,6-44,4-35,5-48,6-38,8-53,5-60 -58,5-70 wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 27

Wykres 2c. Saldo roczne funduszu rentowego w kwotach zdyskontowanych na 2010 r. 0-2 -4-6 -8 [mld zł] -10-12 -14-16 -15,5-13,4-14,9-12,3-14,1-11,0-13,4-9,7-12,7-8,6-18 -20-17,7-17,7-17,4-17,2-16,9 wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 Wykres 2d. Saldo roczne funduszu wypadkowego w kwotach zdyskontowanych na 2010 r. 3,5 3,2 3,0 2,8 [mld zł] 2,5 2,0 1,5 1,3 1,6 1,1 1,6 2,0 1,4 1,9 2,4 1,6 2,2 1,8 2,5 1,0 0,9 0,5 0,0 wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 28

Wykres 2e. Saldo roczne funduszu chorobowego w kwotach zdyskontowanych na 2010 r. 0,0-0,5-1,0-1,5 [mld zł] -2,0-2,5-2,5-1,8-2,1-2,2-2,3-2,4-3,0-3,5-3,3-2,9-3,0-3,1-3,2-4,0-3,8-3,9-4,0-4,1-4,5 wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 Wykres 3a. Saldo roczne FUS w procencie PKB 0,0% -0,5% -1,0% -1,5% -2,0% -2,5% -3,0% -2,8% -2,6% -2,5% -2,4% -2,4% -3,5% -3,3% -3,3% -3,3% -3,3% -3,4% -4,0% -4,5% -4,0% -4,0% -4,2% -4,3% -4,5% -5,0% wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 29

Wykres 3b. Saldo roczne funduszu emerytalnego w procencie PKB 0,0% -0,5% -1,0% -1,5% -2,0% -1,9% -1,9% -1,9% -1,9% -2,0% -2,5% -3,0% -3,5% -2,7% -2,3% -2,3% -2,8% -3,0% -2,4% -3,2% -2,5% -3,4% -2,7% -4,0% wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 Wykres 3c. Saldo roczne funduszu rentowego w procencie PKB 0,0% -0,2% -0,4% -0,4% -0,6% -0,6% -0,5% -0,8% -0,7% -0,8% -0,7% -0,8% -0,8% -1,0% -1,2% -1,1% -1,0% -1,1% -0,9% -1,1% -1,0% -1,0% wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 30

Wykres 3d. Saldo roczne funduszu wypadkowego w procencie PKB 0,18% 0,16% 0,2% 0,2% 0,14% 0,12% 0,10% 0,08% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,06% 0,1% 0,04% 0,02% 0,00% wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 Wykres 3e. Saldo roczne funduszu chorobowego w procencie PKB 0,00% -0,05% -0,10% -0,1% -0,1% -0,1% -0,1% -0,1% -0,15% -0,2% -0,2% -0,2% -0,2% -0,2% -0,20% -0,2% -0,25% -0,2% -0,2% -0,2% -0,2% wariant nr 2 wariant nr 1 wariant nr 3 31

Dodatek A Zmodyfikowana prognoza demograficzna W modelu FUS10 przewidziano dodatkowo możliwość wykorzystania zmodyfikowanej prognozy demograficznej. Modyfikacja polegała na uwzględnieniu danych demograficznych GUS do 2010 r., przy zachowaniu na dalsze lata trendów (dotyczących współczynników płodności oraz prawdopodobieństw zgonów) z prognozy demograficznej GUS na lata 2008-2035 przedłużonej w ZUS do 2060 r. W zmodyfikowanej prognozie demograficznej nie uwzględniano migracji. Modyfikację przeprowadzono w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, a wyniki zmodyfikowanej prognozy demograficznej prezentuje tabela A. Tabela A. Populacja w podziale na ekonomiczne grupy wieku (w tysiącach); stan na koniec roku - ZMODYFIKOWANA PROGNOZA DEMOGRAFICZNA 2011 2012 Populacja ogółem 38 256 38 309 38 358 38 402 38 440 38 469 38 490 z tego: -w wieku przedprodukcyjnym 7 073 7 028 7 009 7 002 7 013 7 036 7 065 -w wieku produkcyjnym 24 535 24 417 24 260 24 087 23 878 23 653 23 414 -w wieku poprodukcyjnym 6 648 6 865 7 089 7 313 7 548 7 780 8 011 W zmodyfikowanej prognozie demograficznej w okresie do 2017 r. obserwujemy coroczny wzrost populacji z 38 256 tys. w 2011 r. do 38 490 tys. w roku 2017. Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym najpierw maleje z poziomu 7 073 tys. w 2011 r. do 7 002 tys. w 2014 r., a następnie rośnie do poziomu 7 065 tys. w roku 2017. Populacja w wieku produkcyjnym maleje przez cały omawiany okres osiągając w roku 2017 poziom o 1,1 mln osób mniejszy niż w 2011 r., a populacja osób w wieku poprodukcyjnym cały czas rośnie i w 2017 r. osiąga poziom o ponad 1,3 mln większy niż w 2011 r. W zmodyfikowanej prognozie demograficznej w porównaniu do prognozy demograficznej GUS na lata 2008-2035 poziom populacji jest większy w każdym roku omawianego okresu, różnica ta wynosi 174 tys. w 2011 r. i rośnie osiągając w 2017 r. poziom 532 tys. W zmodyfikowanej prognozie demograficznej większa jest także liczba osób w każdej ekonomicznej grupie wieku w porównaniu do prognozy demograficznej GUS. Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym jest większa o 40 tys. w roku 2011 r. i różnica ta cały czas rośnie do poziomu 135 tys. w 2017 r. W latach 2011 2017 rosną też różnice dla osób w wieku produkcyjnym z 73 tys. do 187 tys. oraz dla osób w wieku poprodukcyjnym z 62 tys. do 210 tys. 32

Dodatek B Analiza wrażliwości Przeprowadzona analiza wrażliwości wykazała silne zróżnicowanie wpływu, jaki na wyniki modelu wywierają zmiany poszczególnych parametrów. Obok parametrów, których nawet bardzo małe odchylenia powodują istotne zmiany wyników (na przykład wskaźnik realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia), istnieją parametry o marginalnym wpływie na ostateczny wynik generowanej prognozy. Na podstawie zamieszczonych poniżej tabel B.1 i B.2 można prześledzić fluktuacje wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zależności od zmian wartości najważniejszych parametrów o charakterze ekonomicznym. Liczby umieszczone w tabelach należy rozumieć jako procentowe odchylenia zdyskontowanych na 2010 r. wpływów i wydatków od odpowiednich wartości uzyskanych dla wariantu nr 1. Zdecydowano się na wartości zdyskontowane a nie nominalne, aby zapewnić porównywalność z wariantami, gdzie analizie podlegał wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. W tabelach zamieszczono również porównanie z wariantem nr 1 scenariusza przeliczonego dla zmodyfikowanej prognozy demograficznej. Tabela B.1 Analiza wrażliwości - wpływy zmiana względem wariantu nr 1 stopa inflacji większa o 1 pp stopa inflacji mniejsza o 1 pp stopa bezrobocia większa o 1 pp stopa bezrobocia mniejsza o 1 pp realny wzrost wynagrodzeń większy o 1 pp realny wzrost wynagrodzeń mniejszy o 1 pp ściągalność składek większa o 1 pp ściągalność składek mniejsza o 1 pp zmodyfikowana prognoza demograficzna 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% -1,0% -1,0% -1,0% -1,0% -1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 2,9% 3,9% 4,9% 6,0% 7,0% -2,9% -3,8% -4,8% -5,7% -6,6% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% -1,0% -1,0% -1,0% -1,0% -1,0% 0,4% 0,6% 0,7% 0,8% 0,8% 33

Tabela B.2 Analiza wrażliwości - wydatki zmiana względem wariantu nr 1 stopa inflacji większa o 1 pp stopa inflacji mniejsza o 1 pp stopa bezrobocia większa o 1 pp stopa bezrobocia mniejsza o 1 pp realny wzrost wynagrodzeń większy o 1 pp realny wzrost wynagrodzeń mniejszy o 1 pp ściągalność składek większa o 1 pp ściągalność składek mniejsza o 1 pp zmodyfikowana prognoza demograficzna -1,1% -1,1% -1,1% -1,1% -1,1% 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% -0,1% -0,1% -0,2% -0,2% -0,2% 0,1% 0,1% 0,2% 0,2% 0,2% 0,6% 0,9% 1,4% 1,8% 2,3% -0,6% -0,9% -1,3% -1,8% -2,2% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,1% 0,1% 0,0% -0,1% -0,2% Akceptowała: Hanna Zalewska, Dyrektor Departamentu Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Opracowanie modelu prognostycznego FUS10: Anna Kwiecińska, Aktuariusz Zakładu Paweł Nasiński, Główny Specjalista w Wydziale Aktuarialnym Mirosław Szlasa, Specjalista w Wydziale Aktuarialnym 34