BADANIA ODKSZTAŁCEŃ DYNAMICZNYCH ROLNICZYCH OPON NAPĘDOWYCH NA GLEBIE LEKKIEJ

Podobne dokumenty
PROGRAM KOMPUTEROWY DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW TRAKCYJNYCH KÓŁ NAPĘDOWYCH

ANALIZA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA NEW HOLLAND TG 255

BADANIA WPŁYWU WYBRANYCH PARAMETRÓW CIĄGNIKOWYCH OPON NAPĘDOWYCH NA STRUKTURĘ AGREGATOWĄ GLEBY LEKKIEJ W KOLEINACH

BADANIA DYNAMICZNEGO OBCIĄŻENIA NORMALNEGO KÓŁ NAPĘDOWYCH CIĄGNIKA

MODEL DO WYZNACZANIA OPORU TOCZENIA OPON

MODEL DO WYZNACZANIA OPORU TOCZENIA WYNIKAJĄCEGO Z UGIĘCIA OPON NA GLEBIE

METODY POMIARU WYBRANYCH PARAMETRÓW RUCHU KÓŁ NAPĘDOWYCH CIĄGNIKA ZE WSPOMAGANIEM INFORMATYCZNYM

MODEL SYMULACYJNY DO PROGNOZOWANIA WYBRANYCH PARAMETRÓW RUCHU KÓŁ TOCZONYCH

PROGNOZOWANIE OPORU TOCZENIA KÓŁ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH NA GLEBIE

ANALIZA DOKŁADNOŚCI MODELI UKŁADU KOŁO-PODŁOŻE DLA WARUNKÓW SPULCHNIONEJ GLEBY LEKKIEJ

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH

Siła uciągu ciągnika: 2 sposoby na jej zwiększenie!

OCENA ZMIAN SIŁY UCIĄGU CIĄGNIKA ROLNICZEGO Z RADIALNYMI I DIAGONALNYMI OPONAMI NAPĘDOWYMI

WPŁYW RODZAJU BIEŻNIKA I JEGO ZUŻYCIA NA ZAGĘSZCZENIE GLEBY PIASZCZYSTEJ

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI W ZMIENNYCH WARUNKACH GRUNTOWYCH

OCENA SPRAWNOŚCI TRAKCYJNEJ OPONY UŻYTKOWANEJ NA RÓŻNYCH PODŁOŻACH ROLNICZYCH*

ANALIZA SIŁ TRAKCYJNYCH OPONY NAPĘDOWEJ W ZMODYFIKOWANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

PRZYROSTY ZWIĘZŁOŚCI GLEBY LEKKIEJ UGNIATANEJ WIELOKROTNIE I WIELOŚLADOWO

OCENA PROCESU PRZENOSZENIA SIŁY NAPĘDOWEJ PRZEZ OPONĘ W RÓŻNYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY*

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

OCENA ENERGETYCZNYCH PARAMETRÓW WSPÓŁPRACY UKŁADU KOŁO NAPĘDOWE-DROGA LEŚNA

ANALIZA TRAKCYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI OPON W UPROSZCZONYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

WPŁYW WIELOKROTNEGO PRZEJAZDU CIĄGNIKA NA ZMIANY NAPRĘŻEŃ POD KOŁAMI ORAZ PRZYROSTY GĘSTOŚCI OBJĘTOŚCIOWEJ GLINY LEKKIEJ

SPRAWDZENIE PRAWA HOOKE'A, WYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA, WSPÓŁCZYNNIKA POISSONA, MODUŁU SZTYWNOŚCI I ŚCIŚLIWOŚCI DLA MIKROGUMY.

WPŁYW WILGOTNOŚCI GLEBY NA JEJ ZAGĘSZCZENIE KOŁEM CIĄGNIKA

Zagęszczenie i opory penetracji gleby przy stosowaniu siewu buraka cukrowego w mulcz i bezpośredniego

Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia

MODELOWANIE WPŁYWU NIEZALEŻNEGO STEROWANIA KÓŁ LEWYCH I PRAWYCH NA ZACHOWANIE DYNAMICZNE POJAZDU

WYZNACZANIE WARTOŚCI PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH NOWOCZESNYCH KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH PRZY UŻYCIU SSN

Warunki techniczne wykonywania nasypów.

OCENA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA WYPOSAŻONEGO W RÓŻNE TYPY OPON *

Laboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA FENDT 820 W WYBRANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY

gruntów Ściśliwość Wytrzymałość na ścinanie

OCENA SPRAWNOŚCI TRAKCYJNEJ WYBRANYCH OPON NA PODŁOŻACH LEŚNYCH

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH

ZASTOSOWANIE MODELU GOMPERTZ A W INŻYNIERII ROLNICZEJ

Badanie własności hallotronu, wyznaczenie stałej Halla (E2)

METODA WARTOŚCIOWANIA PARAMETRÓW PROCESU PLANOWEGO OBSŁUGIWANIA TECHNICZNEGO MASZYN ROLNICZYCH

WYZNACZENIE WSPÓŁCZYNNIKA OPORU TOCZENIA I WSPÓŁCZYNNIKA OPORU POWIETRZA

WYNIKI BADAŃ WARTOŚCIOWANIA PROCESU OBSŁUGI TECHNICZNEJ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH O RÓŻNYM POZIOMIE WYKORZYSTANIA

OCENA ZUŻYCIA WYSTĘPÓW BIEŻNIKA OPON W ASPEKCIE ZDOLNOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH

Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania. Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia

Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali

Badanie oporu toczenia opon do samochodów osobowych na różnych nawierzchniach

WYZNACZANIE OBCIĄŻEŃ SZCZYTOWYCH W WIEJSKICH SIECIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH

OCENA SKUTKÓW ZMIAN ZASILANIA W OPTOELEKTRONICZNYM SYSTEMIE POMIARU WILGOTNOŚCI GLEBY

Egzamin z MGIF, I termin, 2006 Imię i nazwisko

BŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE

STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA

WYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA

Ćw. 4. BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

Modelowanie wpływu niezależnego sterowania kół lewych i prawych na zachowanie dynamiczne pojazdu

Uszkodzenia Pojazdów Szynowych Wywołane Usterkami Toru Kolejowego

Tarcie poślizgowe

Wykonanie warstwy odsączającej z piasku

Wyznaczenie reakcji belki statycznie niewyznaczalnej

Koła stożkowe o zębach skośnych i krzywoliniowych oraz odpowiadające im zastępcze koła walcowe wytrzymałościowo równoważne

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA

Instrukcja do zajęć laboratoryjnych. Badanie charakterystyk statycznych i dynamicznych kół oponowych. 1. Podstawowe wiadomości dotyczące kół oponowych

WYZNACZANIE MODUŁU SZTYWNOŚCI METODĄ DYNAMICZNĄ

Wyznaczanie modułu sztywności metodą Gaussa

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH

Mechanika ruchu / Leon Prochowski. wyd. 3 uaktual. Warszawa, Spis treści

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA BOUSSINESQUE A DO OKREŚLANIA NAPRĘŻEŃ W GLEBIE WYWOŁANYCH ODDZIAŁYWANIEM ZESTAWÓW MASZYN

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH OPON NAPĘDOWYCH W UPROSZCZONYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY

Obliczenie objętości przepływu na podstawie wyników punktowych pomiarów prędkości

MASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI. Wstęp. Materiał i metody

THE MODELLING OF CONSTRUCTIONAL ELEMENTS OF HARMONIC DRIVE

Wytrzymałość gruntów organicznych ściśliwych i podmokłych.

Analiza wpływu tarcia na reakcje w parach kinematycznych i sprawność i mechanizmów.

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGĘSZCZANIEM PODŁOŻA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia r.

Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych

Moment obrotowy i moc silnika a jego obciążenie (3)

WYKRYWANIE USZKODZEŃ W LITYCH ELEMENTACH ŁĄCZĄCYCH WAŁY

Laboratorium Diagnostyki Nawierzchni TD-1 - Zakres działalności

ANALIZA ISTNIEJĄCYCH DZIAŁEK SIEDLISKOWYCH NA TERENIE GMINY DOMANIÓW

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH

ZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej

WYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA METODĄ STRZAŁKI UGIĘCIA

Pomiar siły parcie na powierzchnie płaską

Układ kierowniczy. Potrzebę stosowania układu kierowniczego ze zwrotnicami przedstawia poniższy rysunek:

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D

BUDOWA DRÓG - LABORATORIA

NOWE METODY BADANIA KONSYSTENCJI MIESZANKI BETONOWEJ

Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych wytłaczanych z polietylenu

KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGĘSZCZENIEM PODŁOŻA

WPŁYW GŁĘBOKOŚCI SPULCHNIANIA GLEBY NA ZAPOTRZEBOWANIE MOCY DO NAPĘDU ŁOPATY MECHANICZNEJ GRAMEGNA

DYNAMIKA ŁUKU ZWARCIOWEGO PRZEMIESZCZAJĄCEGO SIĘ WZDŁUŻ SZYN ROZDZIELNIC WYSOKIEGO NAPIĘCIA

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D WYKONANIE PROFILOWANIA I ZAGĘSZCZENIA PODŁOŻA

Transkrypt:

Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/28 Zbigniew Błaszkiewicz Instytut Inżynierii Rolniczej Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu BADANIA ODKSZTAŁCEŃ DYNAMICZNYCH ROLNICZYCH OPON NAPĘDOWYCH NA GLEBIE LEKKIEJ Streszczenie Przedstawiono wyniki polowych badań dynamicznych odkształceń promieniowych i bocznych opon napędowych 13,6-36, 16,9-34 i 23,1-26 w zależności od dodatniego poślizgu kół napędowych. Pomiary przeprowadzono w ruchu kół za pomocą specjalnego oprzyrządowania na spulchnionej glebie piaszczystej. Wykazano, że każdą z badanych opon napędowych charakteryzuje inna zależność tych odkształceń od poślizgu koła. Opracowane równania pozwalają na określenie odkształceń promieniowych na podstawie odkształceń bocznych opon. Słowa kluczowe: opony napędowe, poślizg, odkształcenia promieniowe, odkształcenia boczne, gleba lekka Wstęp Ważnym zagadnieniem w technice rolniczej jest modelowanie układu kołogleba w celu prognozowania ugniatania gleb w koleinach [Soane, Van Ouverkerk 1994; Błaszkiewicz 1997]. Parametrami niezbędnymi w modelowaniu są, między innymi, odkształcenia opon. Odkształcenia są mierzone stosunkowo łatwo na postoju kół na podłożach sztywnych lub rzadziej na podłożach glebowych. W warunkach ruchu kół na glebie, odkształcenia promieniowe i boczne opon są mierzone zdecydowanie rzadziej i za pomocą skomplikowanego oprzyrządowania badawczego [Soane, Van Ouverkerk 1994; Błaszkiewicz 1996 a,b, 1997]. Analiza odkształceń opon mierzonych różnymi metodami wykazała, że odkształcenia mierzone na glebie podczas ruchu kół zwiększają dokładność nowych modeli do prognozowania ugniatania gleby powodowanego oponami toczonymi [Błaszkiewicz 1997, 21]. Wiedza o odkształceniach dynamicznych na glebie jest nadal skromna, zwłaszcza w zakresie odkształceń występujących w oponach poddawanych działaniu znacznych momentów obrotowych wywołujących poślizgi kół. Znajomość tych zagadnień jest niezbędna do opracowywanych przy współudziale autora nowych modeli przeznaczonych do prognozowania parametrów trakcyjnych kół napędowych na glebie [Szafarz, Błaszkiewicz 1996]. 37

Zbigniew Błaszkiewicz Celem niniejszej pracy jest określenie zależności dynamicznych odkształceń promieniowych i bocznych wybranych opon napędowych ciągników rolniczych od dodatniego poślizgu kół podczas ruchu po glebie spulchnionej. Metody badań Badania przeprowadzono na polu spulchnionym podczas orki wykonanej na głębokość około 26 cm po 2 tygodniowym odleżeniu roli. Gleba była o składzie granulometrycznym piasku gliniastego lekkiego. Gęstość objętościowa gleby nieugniecionej wynosiła w warstwie ornej 1,4-1,5 g cm -3, jej wilgotność wagowa 5-9%, przy zawartości materii organicznej 2-2,6%. Badano ciągnikowe opony napędowe 13,6-36, 16,9-34 i 23,1-26, które montowano kolejno do ciągnika C-385, stanowiącego stanowisko pomiarowe, przy jego obciążeniu standardowym bez obciążników kół napędowych. Ważniejsze parametry opon podczas badań przedstawiono w tabeli 1. Mierzono odkształcenia zachodzące wzdłuż promienia opony zwane promieniowymi r d oraz odkształcenia zachodzące w kierunku bocznym, zwane bocznymi b d, które były mierzone w pionowej osi koła w strefie kontaktu opony z podłożem. Badane opony przemieszczały się po powierzchni gleby bez kolein kół przednich ciągnika, który poruszał się podczas pomiarów do tyłu. Tabela 1. Parametry badanych opon rolniczych Table 1. Parameters of tested agricultural tyres Wyszczególnienie 13.6-36 PIRELLI Opona 16.9/14-34 MOHAWK 23.1/18-26 GOOD YEAR Typ opony Radialna Diagonalna Radialna Wymiary (cm) -średnica zewnętrzna - szerokość maksymalna - wysokość przekroju poprzecznego - średnica osadzenia - promień statyczny 152.4 34,5 3.5 91.4 74.3 157.4 42.9 35.5 86.4 72.5 16.4 58.7 47.2 66. 72.4 Liczba Play Rating (PR) 6 8 1 Rzeźba bieżnika AN (napędowa) AN (napędowa) AN (napędowa) Odkształcenia promieniowe mierzono podczas ruchu postępowego za pomocą oprzyrządowania do pomiaru odkształceń dynamicznych opon na podłożach miękkich. Równocześnie mierzono odkształcenia boczne opon (z jednej strony na wysokości największej szerokości opon) metodą filmową za pomocą kamery filmowej montowanej nad kołem. 38

Badania odkształceń dynamicznych... Opis metod pomiarowych i oprzyrządowania wraz z analizą błędów są przedstawione w innych pracach autora [Błaszkiewicz 199, 1996a,b]. Uzyskane w pomiarach bezwzględne wartości dynamicznych odkształceń promieniowych r d i bocznych b d opon z co najmniej 1 powtórzeń uśredniono i przedstawiono w postaci odkształceń względnych. Promieniowe odkształcenia względne r w przedstawiano jako stosunek odkształceń promieniowych r d odpowiednio do promienia opony r o, w postaci ilorazu r d r o -1. Podobnie, boczne odkształcenia względne b w określono jako stosunek odkształceń bocznych b d do połowy szerokości opony b o, w postaci ilorazu b d b o -1. Tak określone odkształcenia zaprezentowano w zależności od poślizgu dodatniego koła napędowego s na rysunkach 1, 3 i 5. Wyniki badań i ich omówienie Ustalenie ogólnej zależności odkształceń promieniowych od bocznych opon r w [b w ] jest dla praktyki badawczej niezwykle korzystne i przydatne, bowiem pozwala na szacowanie w prosty sposób odkształceń promieniowych opon na podstawie znajomości odkształceń bocznych. Pomiar odkształceń promieniowych w warunkach ruchu kół wymaga stosowania skomplikowanego oprzyrządowania badawczego, podczas gdy odkształcenia boczne mogą być łatwo i szybko rejestrowane w ruchu za pomocą kamery video i mierzone z obrazów techniką komputerową. Dlatego w pracy określono zależności względnych odkształceń promieniowych r w od względnych odkształceń bocznych b w tych samych opon oraz opisano równaniami regresji jednokrotnej i przedstawiono na rysunkach 2, 4 i 6. Analiza przebiegu zmian odkształceń promieniowych i bocznych, zachodzących pod wpływem dodatniego poślizgu kół napędowych, nie wykazała ogólnej i jednolitej zależności wspólnej dla wszystkich badanych opon. Odkształcenia,15,12,9,6,3 r o = 2E-5s 2 -,6s +,14 R 2 =,78 bo = 6E-5s 2 -,16s +,24 R 2 =,5582 1 2 3 Poślizg, % Rys. 1. Odkształcenia promieniowe r w ( ) i boczne b w ( ) opony napędowej 13,6-36 w zależności od poślizgu s koła podczas ruchu po glebie spulchnionej Fig. 1. Radial r w ( ) and lateral b w ( ) deformations of the 13.6 36 driving tyre depending on the wheel slip s during its motion on loosened soil 39

Zbigniew Błaszkiewicz W rezultacie badań wykazano odmienny przebieg zmian odkształceń promieniowych dla każdej z badanych opon podczas ruchu na glebie, zachodzący pod wpływem poślizgu koła napędowego. Jak wynika z rysunków 3 i 5, odkształcenia promieniowe opon 16,9-34 i 23,1-26 w podłożu glebowym wraz ze wzrostem poślizgu koła nieznacznie wzrastają, a następnie maleją. Wzrost ten zachodzi dla opony 16,9-34 do wartości poślizgu koła około 5-1%, a dla szerokiej opony 23,1-26 do wartości około 15%. Przebieg zmian odkształceń promieniowych r d opony wąskiej 13.6-36 jest odwrotny (rys. 1). Odkształcenia te wraz ze wzrostem poślizgu koła do około 1% zmniejszają się, a po przekroczeniu tej wartości poślizgu zwiększają się. Odkształcenie promieniowe,2,15,1,5 r w = 1,417b w -,62 R 2 =,8556,5,1,15,2 Odkształcenie boczne Rys. 2. Zależność odkształceń promieniowych r w od odkształceń bocznych b w opony napędowej 13.6-36 koła poruszającego się po glebie spulchnionej Fig.2. Radial deformations r w depending on the lateral deformations b w in 13.6 36 driving tyre of the wheel moving on loosened soil Odkształcenia,15,1,5 r w = -3E-5s 2 +,6s +,211 R 2 =,6856 b w = 5E-5s 2 -,2s +,116 R 2 =,967 5 1 15 2 25 Poślizg, % Rys. 3. Odkształcenia promieniowe r w ( ) i boczne b w ( ) opony napędowej 16.9-34 w zależności od poślizgu s koła podczas ruchu po glebie spulchnionej. Fig. 3. Radial r w ( ) and lateral b w ( ) deformations of the 16.9-34 driving tyre on the wheel slip s during the movement on the cultivated soil 4

Badania odkształceń dynamicznych... Jak wynika z rysunków 1, 3 i 5, przebieg zmian odkształceń bocznych b d każdej z badanych opon jest także odmienny. Odkształcenia opony 13,6-36 w podłożu wraz ze wzrostem poślizgu koła do wartości około 5-1% wyraźnie maleją, a następnie wraz ze wzrostem poślizgu koła zwiększają się (rys. 1). Te same odkształcenia ale opony 16,9-34 wraz ze wzrostem poślizgu koła do wartości poślizgu 5-7% zmieniają się nieznacznie, a następnie przy większym poślizgu koła znacznie wzrastają (rys. 3). Natomiast odkształcenia boczne opony szerokiej 23,1-26 zwiększają się prawie liniowo w badanym zakresie poślizgu koła (rys. 5). Odkształcenie promieniowe,1,8,6,4,2 r w = -,1749b w +,257 R 2 =,3625,5,1,15,2 Odkształcenie boczne Rys. 4. Zależność odkształceń promieniowych r w od odkształceń bocznych b w opony napędowej 16,9-34 koła poruszającego się po glebie spulchnionej Fig. 4. The dependence of the radial deformation r w on the lateral deformation b w of the 16.9-34 driving tyre of the wheel moved on the cultivated soil Odkształcenia opony,1,8,6,4,2 r w = -1E-5s 2 +,4s +,91 R 2 =,6349 bw = -3E-6s 2 +,6s +,176 R 2 =,9642 1 2 3 4 5 Poślizg, % Rys. 5. Odkształcenia promieniowe r w ( ) i boczne b w ( ) opony napędowej 23,1-26 w zależności od poślizgu s koła podczas ruchu po glebie spulchnionej Fig. 5. The dependence of the radial r w ( ) and lateral b w ( ) deformations of the 23.1-26 driving tyre on the wheel slip s during the movement on the cultivated soil 41

Zbigniew Błaszkiewicz W licznych badaniach stacjonarnych przeprowadzonych na podłożach sztywnych lub na glebie wykazano, że pod wpływem sił normalnych zwiększają się liniowo odkształcenia promieniowe oraz proporcjonalnie także odkształcenia boczne opon [Soane, Van Ouverkerk 1994]. Natomiast analiza przebiegu zmian zależności odkształceń promieniowych od odkształceń bocznych r w [b w ] w niniejszej pracy nie wykazała jednolitej ogólnej i wspólnej reguły dla wszystkich badanych opon (rys. 2, 4 i 6). Tylko w oponie 13,6-36 zmiany odkształceń promieniowych są wprost proporcjonalne do występujących odkształceń bocznych (rys. 2). Jeśli odkształcenia promieniowe tej opony zwiększają się, to również zwiększają się jej odkształcenia boczne. W oponach 16,9-34 i 23,1-26 obserwuje się zjawisko nieco inne, odwrotne (rys. 3-6). Wzrostowi odkształceń promieniowych towarzyszy spadek odkształceń bocznych. W tym przypadku ogólne zależności pomiędzy odkształceniami r w i b w są także liniowe, jednak są one słabe, scharakteryzowane niskimi wartościami współczynnika determinacji (rys. 4 i 6). Odkształcenie promieniowe,1,8,6,4,2 r w = -,17b w +,161 R 2 =,1689,1,2,3,4,5,6 Odkształcenie boczne Rys. 6. Zależność odkształceń promieniowych r w od odkształceń bocznych b w opony napędowej 23,1-26 koła poruszającego się po glebie spulchnionej Fig. 6. The dependence of the radial deformation r w on the lateral deformation b w of the 23.1-26 driving tyre of the wheel moved on the cultivated soil Na podstawie analizy uzyskanych wyników badań można wskazać, że przyczyn występowania niejednolitej tendencji w zmianach badanych odkształceń opon należy upatrywać w odmiennej budowie konstrukcyjnej. Jak wynika z tabeli 1 badane opony różnią się rodzajem konstrukcji rodzajem układu powłoki kordowo-gumowej odmiennym dla opon diagonalnych i opon radialnych, liczbą zastosowanej osnowy bieżnika PR oraz wymiarami. Czynniki te determinują zachowanie powierzchni nośnej w warunkach występowania sił obwodowych pochodzących od wywieranego momentu obrotowego koła i sił normalnych będących rezultatem obciążenia opon. 42

Badania odkształceń dynamicznych... Wnioski Odkształcenia promieniowe badanych opon, a także ich odkształcenia boczne, w warunkach ruchu kół po glebie spulchnionej, zmieniają się pod wpływem dodatniego poślizgu kół napędowych krzywoliniowo i odmiennie, zależnie od rodzaju badanej opony. Nie stwierdzono jednolitej i wspólnej dla badanych opon zależności odkształceń promieniowych od odkształceń bocznych w zakresie badanego dodatniego poślizgu kół napędowych. Wzrostowi odkształceń promieniowych może towarzyszyć wzrost odkształceń bocznych (opona wąska 13,6-36) lub ich spadek (opony szersze 16,9-34 i 23,1-26). Bibliografia Błaszkiewicz Z. 1996a. Research methods and measurement results of agricultural tyre deflections on soil. Part I. A method for measuring radial and longitudinal tyre deflections. Annual Review of Agricultural Engineering. Nr 1(1), ss. 131-138 Błaszkiewicz Z. 1996b. Research methods and measurement results of agricultural tyre deflections on soil. Part II. A method for measuring lateral tyre deflections. Annual Review of Agricultural Engineering. Nr 1(1), ss. 139-146 Błaszkiewicz Z. 1997. Analiza wpływu wybranych parametrów opon rolniczych na ugniatanie gleby. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Rozprawy naukowe. Z. 271 Błaszkiewicz Z. 21. Investigations on the effect of selected methods and tyre parameters on the accuracy of the tyre-soil model. Proceedings. European Automotive Congress. Bratysława Soane B.D., Van Ouverkerk C. 1994. Soil Compaction in Crop Production. Elsevier. Amsterdam, London, New York, Tokyo Szafarz A., Błaszkiewicz Z. 26. A modelling of tyre - soil interactions for conditions of loosened light soils. The 1 th European Conference of the International Society for Terrain-Vehicle Systems (ISTVS), Budapeszt 43