NIEPODZIELNY ATOM od STAROśYTNOŚCI do NASZYCH CZASÓW R. SOSNOWSKI

Podobne dokumenty
Tytuł: Dzień dobry, mam na imię Atom. Autor: Ada Umińska. Data publikacji:

Fizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika

Modele atomu wodoru. Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a

Model Standardowy i model Higgsa. Sławomir Stachniewicz, IF PK

Nowoczesna teoria atomistyczna

Energetyka w Środowisku Naturalnym

Od Demokryta do kwarków

Modele atomu wodoru. Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a

Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych

BUDOWA ATOMU KRYSTYNA SITKO

Mechanika. Fizyka I (B+C) Wykład I: dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Wstęp do fizyki cząstek elementarnych

Spór o atom droga do mechaniki kwantowej. Wpływ filozofii antycznej na współczesną fizykę według Wernera Heisenberga

Z czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia?

Materia i jej powstanie Wykłady z chemii Jan Drzymała

Cząstki i siły. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa

Cząstki elementarne Odkrycia Prawa zachowania Cząstki i antycząstki

FALOWA I KWANTOWA HASŁO :. 1 F O T O N 2 Ś W I A T Ł O 3 E A I N S T E I N 4 D Ł U G O Ś C I 5 E N E R G I A 6 P L A N C K A 7 E L E K T R O N

Cząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski

Cząstki elementarne. Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków.

WSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK. Julia Hoffman (NCU)

WYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe:

Jak zmieniały się poglądy na temat budowy materii

BUDOWA ATOMU. Pierwiastki chemiczne

SCENARIUSZ LEKCJI DO DZIAŁU:

p.n.e. Demokryt z Abdery. Wszystko jest zbudowane z niewidzialnych cząstek - atomów (atomos ->niepodzielny)

Atom. Aleksander Gendarz. Cel fizyki: ująć przyrodę jako różne przejawy tego samego zespołu praw. - Richard Feynman

Fizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika

STRUKTURA MATERII PO WIELKIM WYBUCHU

Wczesne modele atomu

Wszechświat cząstek elementarnych

Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy?

Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej

WYNIKI ANKIETY PRZEPROWADZONEJ WŚRÓD UCZESTNIKÓW WARSZTATÓW W DNIACH

Podróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN

Zasada nieoznaczoności Heisenberga. Konsekwencją tego, Ŝe cząstki mikroświata mają takŝe własności falowe jest:

Promieniotwórczość naturalna. Jądro atomu i jego budowa.

BUDOWA ATOMU. Pierwiastki chemiczne

Świecące atomy. Dr Sławomir Werbowy. Instytut Fizyki Doświadczalnej UG Gdańsk, 22 stycznia 2010r.

Wykład 17: Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok

FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych

Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.

Fizyka współczesna a ontologie Demokryta i Platona

Wyk³ady z Fizyki. J¹dra. Zbigniew Osiak

Grzegorz Wrochna Narodowe Centrum Badań Jądrowych Z czego składa się Wszechświat?

Doświadczenie Rutherforda. Budowa jądra atomowego.

BUDOWA ATOMU Egipt, Asyria miedź, brąz, żelazo, szkło, ceramika, barwienie tkanin starożytna Grecja Tales z Miletu (VII wiek p.n.e.

Wszechświat cząstek elementarnych

Praca kontrolna z przyrody (chemia) Semestr V

Tak określił mechanikę kwantową laureat nagrody Nobla Ryszard Feynman ( ) mechanika kwantowa opisuje naturę w sposób prawdziwy, jako absurd.

oraz Początek i kres

Wszechświat cząstek elementarnych (dla humanistów)

Liceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA

Elementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania

Atomowa budowa materii

Zagraj w naukę! Spotkanie 5 Obecny stan wiedzy. Maciej Trzebiński. Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk

Chemia. dr hab. Joanna Łojewska Zakład Chemii Nieorganicznej r Odkrycie fosforu przez Henninga Branda

Promieniowanie jonizujące

Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana

Szczypta (al)chemii i nauk pokrewnych. ... dla humanistów. Wojciech Grochala. Wykład III Atom. Uniwersytet Warszawski Centrum Nowych Technologii

M. Krawczyk, Wydział Fizyki UW

Fizyka współczesna Co zazwyczaj obejmuje fizyka współczesna (modern physics)

Teoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ

Sugerowana literatura: Podręczniki chemii ogólnej i/lub nieorganicznej Encyklopedie i leksykony

Wykłady z podstaw chemii

1669 r Odkrycie fosforu przez Henninga Branda. Chemia. dr hab. Joanna Łojewska Zakład Chemii Nieorganicznej

Salam,Weinberg (W/Z) t Hooft, Veltman 1999 (renomalizowalność( renomalizowalność)

Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana

Podstawy Fizyki Jądrowej

Przedmiot i metodologia fizyki

CZĄSTKI ELEMENTARNE JAK TO ZROZUMIEĆ CZYLI MIĘDZY INNYMI O GOTOWANIU MAKARONU

III. EFEKT COMPTONA (1923)

Wszechświat czastek elementarnych

Promieniowanie jonizujące

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski

WYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe:

Promieniowanie jonizujące

Fizyka cząstek elementarnych. Fizyka cząstek elementarnych

Budowa atomu Wiązania chemiczne

Skad się bierze masa Festiwal Nauki, Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 A.F.Żarnecki p.1/39

Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 1

Wykłady z Chemii Ogólnej i Biochemii. Dr Sławomir Lis

CHEMIA LEKCJA 1. Budowa atomu, Izotopy Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Model atomu Bohra

Statystyka nieoddziaływujących gazów Bosego i Fermiego

Co aktualnie wiemy o Wszechświecie -mikroświat

Filozofia przyrody podstawowe zagadnienia

Opracowała: mgr Agata Wiśniewska PRZYKŁADOWE SPRAWDZIANY WIADOMOŚCI l UMIEJĘTNOŚCI Współczesny model budowy atomu (wersja A)

Energetyka konwencjonalna odnawialna i jądrowa

Teoria grawitacji. Grzegorz Hoppe (PhD)

Oddziaływania fundamentalne

WYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników

Wykład 1. Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów. Maria Krawczyk (IFT), Filip A. Żarnecki (IFD), Wydział Fizyki UW

Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń 6 XII 2013 W POSZUKIWANIU ŚLADÓW NASZYCH PRAPOCZĄTKÓW

SCENARIUSZ LEKCJI FIZYKI Z WYKORZYSTANIEM FILMU PĘDZĄCE CZĄSTKI.

Promieniowanie jonizujące

I ,11-1, 1, C, , 1, C

MEGAOLIMPIADA WIEDZY CHEMICZNEJ

Kryształy, półprzewodniki, nanotechnologie. Dr inż. KAROL STRZAŁKOWSKI Instytut Fizyki UMK w Toruniu

Ostatnie uzupełnienia

Transkrypt:

NIEPODZIELNY ATOM od STAROśYTNOŚCI do NASZYCH CZASÓW R. SOSNOWSKI

Czy kaŝda z tych form materii to inna materia? A moŝe tu jest tylko parę rodzajów materii pierwotnej?

Tales z Miletu (625 545 p.n.e.) Filozof i matematyk, twórca Szkoły Miletańskiej Źródłem wszelkiej materii jest WODA

Prawdopodobnie Tales uwaŝał, Ŝe WODA jest źródłem wszelkiej materii, poniewaŝ jest ŹRÓDŁEM śycia. Wiadomo było, Ŝe woda zamienia się i w lód i w powietrze (parę). Sądzono, Ŝe zmieniając się moŝe tworzyć jeszcze inne materie

Co stanowiło materię pierwotną wg. StaroŜytnych Greków? Anaksymander z Miletu (611 547 p.n.e.): Niewidoczna materia apeiron Anaksymenes z Miletu (570 500 p.n.e.): Powietrze Empedokles z Akragas (492 432 p.n.e.): Ziemia, powietrze, ogień i woda Ten pogląd przetrwał 2200 lat

Co stanowiło MATERIĘ PIERWOTNĄ w StaroŜytnych Indiach? Około VI wieku p.n.e. Ziemia, powietrze, ogień i woda (tak samo jak w Grecji) oraz eter a takŝe czas, przestrzeń, dusza oraz myśl

Co stanowiło MATERIĘ PIERWOTNĄ w StaroŜytnych Chinach? Wcześniej niŝ pismo chińskie, (być moŝe 3 tysiące p.n.e.) Ziemia, drewno, metal, ogień i woda (teoria 5-ciu elementów)

Leukippos V w. p.n.e. Demokryt 460-370 p.n.e. Epikur 341-271 p.n.e. Czy materię moŝna dzielić bez ograniczenia? Nie moŝna! Materia jest zbudowana z niepodzielnych atomów w próŝni.

Atomizm Hinduski (drugi, a moŝe pierwszy, ośrodek Atomizmu) Zgodnie z przekazem, twórcą poglądu, Ŝe materia składa się z małych, niepodzielnych, niezniszczalnych cząstek parmanu był hinduski filozof Kanada (VI w. p.n.e.), twórca systemu filozoficznego Waisieszika, autor(?) dzieła Waisieszika-Sutra.

Dlaczego pogląd o Atomowej Budowie Materii powstał w Grecji i w Indiach a nie w Egipcie, w Chinach lub w państwie Majów? Wszystkie te obszary odznaczały się, jak na owe czasy, znaczną wiedzą, rozwiniętą techniką i zorganizowanym Ŝyciem społecznym Co wyróŝniało Grecję i Indie

Pisma Greckie Dawgari Chińskie Egipskie Majów Litera: zapis głoski Heroglif: zapis słowa Słowa utworzone z liter to model materii utworzonej z atomów (?)

Koncepcja atomistycznej budowy materii nie była powszechnie przyjmowana Arystoteles (384 322 p.n.e.) Najbardziej wszechstronny uczony StaroŜytności. Polemizował z atomistycznymi poglądami Leukipposa i Demokryta. Odrzucał istnienie atomów i próŝni. M.in. dzięki niemu nauka atomistów przechowała się do naszych czasów. Wywarł wielki wpływ na naukę Średniowiecza

Titus Lucretius Carus (ok.. 97 55 p.n.e.) poeta rzymski i filozof epikurejczyk, ostatni znaczący atomista staroŝytności De Rerum Natura Gdyby nie było próŝni, to znaczy wolnej przestrzeni, gdzie przebywałyby ciałka? Jak miejsce mogłyby zmienić?

Przesłania staroŝytnych filozofów atomistów: I materia jest poznawalna więc prostsza niŝ myślimy II nie moŝna jej dzielić bez końca III Demokryt ok.60 traktatów Epikur ok.300 pism Przykłady, jak toczyć spory naukowe i jak bronić swych racji.

Dzięki czemu przetrwała część dorobku staroŝytności? Dzięki pierwszym klasztorom i ich bibliotekom Dzięki islamskiej nauce arabskiej (tłumaczeniom na arabski dzieł staroŝytnych filozofów, włączeniu dorobku staroŝytności do swej kultury)

Islamska filozofia arabska przyjęła wiele nauk StaroŜytnej Grecji, w tym nauki atomistów. Arabskie szkoły filozoficzne wiodły ze sobą spory dotyczące równieŝ istnienia atomów Były to spory prowadzone poprzez wymianę argumentów logicznych. Rzadko stosowano przemoc.

Nauka arabska przechowała dorobek staroŝytnej wiedzy i kultury. Nie rozwinęła jednak poglądów atomistycznych mimo dość powszechnego ich uznawania Podkreślała, Ŝe 1 atom nie tworzy substancji. Musi to być więcej atomów My teŝ tak uwaŝamy.

Atomistyka w Średniowieczu Św. Izydor z Sevilli (ok. 560 636) biskup Sevilli, Thierry de Chartres (zm. 1155) kanclerz szkoły biskupiej w Chartres, Wilhelm z Conches (1080-1145 ) Vincent de Beauvais (zm. ok.1264) William of Ockham (1300 1350) Nicolas z Autrecourt (1300 1350) zmuszony do odwołania swych twierdzeń i spalenia pism

Atomistyka w Epoce Odrodzenia Giordano Bruno (1548 1600) Galileusz (1564 1642) Obydwaj uczeni byli poddani represjom za głoszenie teorii niezgodnych" z nauką Kościoła: heliocentrycznej teorii Kopernika oraz teorii o atomowej budowie materii. Jak wiemy obaj byli poddani represjom. Jan-Paweł II doprowadził do odwołania przez Kościół zarzutów postawionych Galileuszowi 5 wieków temu.

Pierre Gassendi (1592 1655), kanonik w Digne Wskrzesiciel Atomistyki - Materia składa się z atomów - Atomy tworzą molekuły - Molekuły tworzą substancje. Atomy nie są wieczne, lecz zostały stworzone przez Boga PróŜnia naprawdę istnieje E. Torricelli w 1634 r.

Początek nowoczesnej wiedzy o ATOMACH Przełom XVIII i XIX wieku. Antoine-Laurent Lavoisier J.L. Lagrange: (1740 1794) 1. Materia pierwotna StaroŜytnych Wystarczyła chwila * WODA by * utrącić tą głowę została a moŝe zdegradowana. sto lat nie wystarczy, Okazała się by substancją podobna złoŝoną. się odtworzyła 2. Wprowadził do chemii pomiary grawimetryczne.

Wiek XIX wiek tryumfu CHEMII i ATOMU Joseph-Louis Proust (1754 1826) Prawo stałych proporcji John Dalton (1766 1844) Prawo prostych proporcji wielokrotnych Jeremias B. Richter (1762 1807) Prawo stosunków równowaŝnych A New System of Chemical Philosophy John DALTON Twórca nowoczesnej atomistyki

Pod koniec XIX w. Atomowa Teoria Budowy Materii była powszechnie przyjęta Materia pierwotna to pierwiastki ALE... Rosły podejrzenia, Ŝe odkryliśmy NIE TE ATOMY. StaroŜytni mówili o NIEPODZIELNYCH A NASZE zaczęły się dzielić

1. J.J. Thomson udowodnił, Ŝe z atomów róŝnych pierwiastków wyładowania elektryczne wyrywają takie same, ujemnie naładowane, cząstki elektrony (1897). 2. Odkryty przez małŝonków Curie rad i polon dostarczyły fizykom narzędzia do zbadania atomu (1898). 3. Ernest Rutherford pokazał, Ŝe masa i ładunek elektryczny (+) atomu skupione są w jego środku (1911). Powstała Atomistyka w jej obecnym znaczeniu.

1932 r. proton neutron elektron Model Atomu (1913) E. Rutherforda i N. Bohra (zmodyfikowany po odkryciu neutronu w 1932 r.) Uznawany takŝe dzisiaj. Mechanika kwantowa rozmyła tory elektronów Jest to materia pierwotna 1932 r

Nie tylko protony i neutrony mogą tworzyć jądra atomów W 1953 r. Marian Danysz i Jerzy Pniewski odkryli jądro atomu zawierające hiperon.

Nobel 1990 1969 " Jerome I. Friedman Henry W. Kendall Richard E. Taylor

Proton posiada ziarnistą strukturę Te ziarna to kwarki (spin=1/2): kwarki u ładunek +2/3 e kwarki d ładunek 1/3 e 2 i 1 Neutron teŝ jest zbudowany z kwarków u i z kwarków d. 2 i 1 Jądra atomów nie są zbudowane z protonów i neutronów. Są zbudowane z kwarków u i d.

Tablica podstawowych ziaren materii kwarki ładunek +2/3 u ładunek 1/3 d leptony ładunek 0 ν-elektr. ν-mion. ν-tau. ładunek 1 elektron µ-mion τ-tau kwanty sił elektr-magn. γ-foton słabych W + W - Z 0 silnych gluon c t s b 10-10 sek. Wszechśw.

Dlaczego we Wszechświecie jest tylko materia, a brak antymaterii? ZIEMIA ANTY ZIEMIA NadwyŜka materii nad antymaterią równa 10-34 oznacza, Ŝe po spotkani Ziemi z Antyziemią wyzwoli się olbrzymia ilość energii promienistej a z Ziemi pozostanie ziarenko o średnicy 0.1 mm

Jak mogła powstać nadwyŝka materii nad antymaterią? Warunki A. Sacharowa 1. W zderzeniach musi pojawić się więcej cząstek niŝ antycząstek. NA TO POTRZEBA 6 KWARKÓW. 2. Materia i antymateria nie są w równowadze termodynamicznej Wszechświat się rozszerza.

Czy moŝna podzielić proton na oddzielne kwarki? Nie moŝna

Protony i neutrony moŝna rozpuścić w objętości wypełnionej gluonami (RHIC zespół z Wydz. Fiz. Politech. Warsz.) Au Au 100 GeV/A 100 GeV/A Być moŝe taka materia powstaje w RHIC

Czy istnieje jeszcze inna materia? Na pewno istnieje Czy dotarliśmy do kresu podziału materii? Prawodpodobnie dotarliśmy.

Czy dotarliśmy Pierwiastków do kresu było zbyt wiele podziału materii (ponad? sto) by być elementarnymi Baryony (protony, neutrony, itp. ) są teŝ zbyt liczne by być elementarnymi ziarnami materii Sześć kwarków (a być moŝe teŝ sześć leptonów) - tyle ich trzeba aby istniał nasz Wszechświat

Po paru tysiącach lat rozwoju atomistyki mamy powody do dumy. Materia okazuje się być poznawalną a ludzki umysł potrafił dotrzeć juŝ do bardzo głębokich warstw tego poznawania Dziś wypada nam się pochylić nad mądrością i przenikliwością staroŝytnych filozofów, twórców atomistycznej teorii budowy materii. Leukippos Demokryt Epikur

Nasze pokolenie ma satysfakcje bycia świadkiem i uczestnikiem wielkiego rozwoju wiedzy atomistycznej. R. SOSNOWSKI