Ocena porozumień Okrągłego Stołu i zmian po 1989 roku Wybrane wyniki sondażu Solidarność doświadczenie i pamięć przeprowadzonego przez CBOS w dniach od 12 marca do 12 kwietnia 2010 roku Krzysztof Pankowski, CBOS 1
Jak, z perspektywy czasu, ocenił(a)by Pan(i) porozumienie zawarte przy Okrągłym Stole? Czy, Pana(i) zdaniem, przyjęty przy Okrągłym Stole sposób przeprowadzenia przemian politycznych w Polsce: miał swoje dobre strony, ale ustępstwa wobec władzy były zbyt duże, kompromis za daleko posunięty 39% 7% 31% 22% był najlepszy, najbardziej właściwy w ówczesnej sytuacji był to zły sposób przeprowadzenia przemian politycznych, niepotrzebne ustępstwo wobec władz komunistycznych 2
Jakie określenie, Pana(i) zdaniem, lepiej pasuje do porozumienia zawartego przy Okrągłym Stole? Zmowa elit 31% 43% Umowa społeczna 26% 3
Patrząc z dzisiejszej perspektywy, jak Pan(i) sądzi, czy po wyborach do Sejmu i Senatu 4 czerwca 1989 roku i utworzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego, należało przede wszystkim: dążyć do rozliczenia starego systemu i jego funkcjonariuszy 29% 17% 54% dążyć do porozumienia ponad podziałami i włączyć wszystkie grupy społeczne i siły polityczne w budowę demokracji 4
A jak Pan(i) sadzi, jakie błędy i zaniechania popełniono w okresie przemian po 1989 roku? Z podanej listy proszę wskazać nie więcej niż trzy takie błędy Tolerowanie korupcji, nieuczciwości w polityce Zbyt daleko idąca prywatyzacja polskiej gospodarki, wyprzedaż majątku narodowego za bezcen Dopuszczenie do nadmiernego wzrostu nierówności społecznych Brak wystarczającej lustracji, rozliczenia współpracowników służb specjalnych PRL Brak dekomunizacji i rozliczenia funkcjonariuszy państwowych i partyjnych z okresu PRL Uwłaszczenie nomenklatury, przejmowanie państwowego majątku przez działaczy państwowych i partyjnych Zbyt szybkie tempo i zbyt duży zakres reform gospodarczych Rozbicie i konflikty w ramach obozu solidarnościowego Zbyt duża zależność od Zachodu Zbyt duży wpływ Kościoła na sprawy kraju Zbytnie ograniczenie roli państwa w gospodarce i innych dziedzinach życia 29% 27% 22% 17% 16% 10% 10% 6% 37% Inne błędy Nie popełniono żadnych poważniejszych błędów 1% 1% 12% 5
Na ogół uważa się, że na co dzień ludzie w Polsce słabo pamiętają o "Solidarności" z lat 1980-81. Jak Pan(i) sądzi, dlaczego tak się dzieje? Z podanej listy proszę wskazać trzy najważniejsze Pana(i) zdaniem przyczyny Solidarność" niepotrzebnie wdała się w politykę, zamiast reprezentować ludzi pracy jako związek "Wojna na górze" podzieliła dawnych działaczy "Solidarności i całe społeczeństwo "Solidarność" po 1989 roku rozczarowała ludzi, bo przestała się liczyć z głosem opinii publicznej Ludzie wierzyli, że w demokracji politycy będą się liczyli się z ich zdaniem i słuchali społeczeństwa, a tak się nie stało W wolnym państwie Polacy zaczęli dbać tylko o siebie i nikt nie chciał pamiętać o innych, jak to było w Solidarności Politycy i związkowcy z dawnej "Solidarności" zdradzili ideały z lat osiemdziesiątych Politycy, wywodzący się z ruchu związkowego nie dbali o to, by pamiętać o dawnej Solidarności Nowy ustrój gospodarczy zniszczył solidarność między ludźmi 21% 20% 36% 41% 50% Stan wojenny i propaganda partyjna w latach osiemdziesiątych niszczyła wizerunek Solidarności Nie wiem dlaczego tak się stało 7% 6% 6
Część dawnych ludzi Solidarności uważa, że przywódcy związku i wywodzący się z niego politycy zdradzili po 1989 roku ideały związkowców z lat osiemdziesiątych. Czy zgadza się Pan(i) z tym poglądem czy też raczej nie zgadza? Raczej się nie zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam 3% 32% 26% Raczej się zgadzam 58% Zdecydowanie się zgadzam 7
Część dawnych ludzi Solidarności uważa, że przywódcy związku i wywodzący się z niego politycy zdradzili po 1989 roku ideały związkowców z lat osiemdziesiątych. Czy zgadza się Pan(i) z tym poglądem czy też raczej nie zgadza? Wiek 18-24 lata 25-34 35-44 45-54 55-64 65 i więcej Ocena własnych warunków materialnych Złe Średnie Dobre Grupy społeczno-zawodowe - pracujący i niepracujący Renciści Emeryci Robotnicy wykwalifikowani Średni personel, technicy Kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykszt. Robotnicy niewykwalifikowani Rolnicy Bezrobotni Pracownicy usług Pracujący na własny rachunek Gospodynie domowe i inni Pracownicy administracyjno-biurowi Uczniowie i studenci Zgadzam się Nie zgadzam się 38% 53% 54% 66% 72% 59% 66% 59% 53% 66% 63% 63% 63% 63% 61% 59% 58% 53% 53% 50% 42% 42% 37% 29% 27% 12% 27% 23% 22% 40% 33% 23% 21% 21% 20% 20% 16% 20% 26% 35% 19% 19% 16% 11% 13% 16% 17% 21% 19% 12% 26% 8
www.cbos.pl 9