4. CELE I ZADANIA POLITYKI EKOLOGICZNEJ NA TERENIE MIASTA

4. CELE I ZADANIA POLITYKI EKOLOGICZNEJ NA TERENIE MIASTA 4.1. Okrelenie celów wraz ze strategi& dzia(a) ukierunkowanych na racjonalne u/ytkowanie zasobów naturalnych Malej ce zasoby surowców naturalnych dla przemysu i energetyki oraz pogarszanie si dostpnoci zasobów wody wymuszaj stosowanie alternatywnych rozwi za, ukierunkowanych na zmniejszenie wodochonnoci, materiaochonnoci, energochonnoci i odpadowoci gospodarki. Zmniejszenie zu$ycia wody, materiaów i energii w procesach produkcyjnych, rolnictwie i bytowaniu czowieka staje si podstawowym warunkiem dalszego rozwoju, a nawet utrzymania dotychczasowego poziomu $ycia ludzi. 1. Zmniejszenie wodoch(onnoci, powinno polega% na racjonalnym zu$yciu wody, tj. zaniechaniu nieuzasadnionego korzystania z zasobów wody podziemnej dobrej jakoci (przeznaczonej na cele konsumpcyjne) w przemyle, dziaalnoci produkcyjnej i usugowej, ograniczeniu marnotrawstwa wody w gospodarstwach domowych, zmniejszeniu strat w systemach rozprowadzaj cych, co wi $e si ze skracaniem dugoci sieci wodoci gowej oraz popraw jej stanu technicznego. 2. Zmniejszenie materia(och(onnoci i odpadowoci gospodarki powinno odbywa% si poprzez wprowadzenie technologii niskoodpadowych oraz recykling, tj. ponowne u$ycie niektórych czci mechanizmów i maszyn (w tym pozyskiwanych przy demonta$u zu$ytych samochodów). 3. Zmniejszenie energoch(onnoci powinno nastpowa% poprzez stosowanie energooszczdnych technologii, równie$ z wykorzystaniem kryteriów BAT, racjonalizacji przewozów oraz wydu$eniu cyklu $ycia produktów. 4. Wykorzystanie energii odnawialnej Obecnie gównym /ródem energii odnawialnej w Polsce jest biomasa i energia wodna. Natomiast energia geotermalna, wiatru i promieniowania sonecznego maj mniejsze znaczenie. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej zakada, $e udzia energii ze /róde odnawialnych wzronie w Polsce z 2,5 % obecnie do 7,5 % w 2010 r. Miasto Kielce nie posiada odpowiednich warunków dla rozwoju energetyki geotermalnej, wiatrowej i wodnej (niski stopie retencji, niekorzystnie rozo$one opady atmosferyczne). Najwiksze szanse rozwoju posiada obecnie energetyczne wykorzystanie biomasy (paliwo z biomasy lenej, szybkorosn cych gatunków wierzby i malwy pensylwa skiej). Na terenie miasta w zakresie wdra$ania odnawialnych /róde energii prowadzone s obecnie próby zastosowania: biomasy do produkcji energii w Elektrociepowni Kielce, skojarzonego ukadu energii geotermicznej pomp ciepa, sonecznej kolektory cieczowe i konwencjonalnej dla zaspokojenia potrzeb cieplnych Zespou Szkó przy ul. Jasnej, energii geotermalnej na bazie opracowania PAN dla obszaru potencjalnego w Dyminach, energii solarnej w budynkach u$ytecznoci publicznej (np. Dom Harcerza), w firmach (Hydrogeotechnika Kielce), budynkach prywatnych, biopaliwa do napdu autobusów komunikacji miejskiej; opracowano w 1994 r. koncepcj wykorzystania spr$onego gazu ziemnego w butlach do napdu autobusów komunikacji miejskiej na trasach przebiegaj cych przez obszary podlegaj ce ochronie zasobowej wód podziemnych GZWP nr 417 i 418, wykorzystanie energii wodnej przy koncepcji instalacji elektrowni przepywowych na rzekach Bobrzy i Lubrzance, 171

odzysku biogazu z osadów ciekowych na terenie miejskiej oczyszczalni cieków w Sitkówce celem przetwarzania go w agregatach pr dotwórczych na energi elektryczn dla wasnych potrzeb, odzysku biogazu ze skadowiska odpadów komunalnych w Promniku celem produkcji energii elektrycznej, wdro$ono instalacj do odzysku biogazu celem produkcji energii elektrycznej na potrzeby wasne w wielkoci 200 kw, docelowo 400 kw, projektowana do wdro$enia w Promniku instalacja do wytwarzania paliw alternatywnych, produkowanych z odpadów komunalnych z wysypiska w Promniku. 5. Surowce mineralne Na terenie Kielc w przeszoci eksploatowane byy surowce skalne, gównie wglanowe i krzemionkowe oraz rudy metali: $elaza i oowiu. Obecnie zaniechano eksploatacji kopalin z uwagi na wyczerpanie zasobów (eksploatacja pozostaych, ladowych iloci niewyeksploatowanych zó$ jest nieopacalna ekonomicznie) i rozwój procesów urbanizacyjnych. Po eksploatacji górniczej odkrywkowej pozostay na terenie miasta wyrobiska w postaci kamienioomów, które nale$y rozpatrywa% w innych kategoriach terenów o cennych walorach krajobrazowych i przyrodniczych, wymagaj cych odpowiedniego zagospodarowania. Cele polityki ekologicznej miasta w tym zakresie powinny by% ukierunkowane na ochron reliktów historycznej dziaalnoci górniczej dla przyszych pokole. Tab. 4.1. Cele polityki ekologicznej w zakresie surowców mineralnych Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Cel strategiczny Wykorzystanie walorów krajobrazowych i przyrodniczych terenów poeksploatacyjnych (kamienioomów) dla rozwoju turystyki Cele krótkookresowe (2004 2006 r.) Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Tab. 4.2. Przygotowanie planistyczne terenów pod zagospodarowanie Otwarcie terenów poeksploatacyjnych dla potencjalnych inwestorów, obejmuj ce przygotowanie planistyczne terenów, dostpno% pod wzgldem wasnociowym Sukcesywna rekultywacja terenów poeksploatacyjnych Przedsiwzicia ukierunkowane na zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych Zadania Jednostka odpowiedzialna i jednostki wspó(pracuj&ce Termin realizacji Szacunkowe nak(ady w tys. z( w latach do 2006 2007 2010 2011 2015 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne krótkookresowe Aktualizacja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pod k tem terenów poeksploatacyjnych UM 2006 55 172

4.2. Okrelenie celów wraz ze strategi& dzia(a) ukierunkowanych na popraw= jakoci rodowiska 4.2.1. Powietrze atmosferyczne Tab. 4.3. Cele polityki ekologicznej w zakresie powietrza atmosferycznego Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Zmniejszenie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu, Cel strategiczny co najmniej na dopuszczalnym poziomie Ocena mo$liwoci znacz cej redukcji emisji CO 2 po czona z ocen skutków tej redukcji dla jednoczesnego zmniejszenia emisji Cele krótkookresowe substancji zakwaszaj cych (2004 2006 r.) Prowadzenie i rozwój sieci monitoringu powietrza na terenie miasta, szczególnie pod k tem wielkoci opadu pyu PM 10 Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Identyfikacja obszarów, na których stwierdza si przekroczenie dopuszczalnych poziomów st$e zanieczyszcze w powietrzu wraz z opracowaniem dla tych obszarów programów ochrony powietrza (programów dziaa naprawczych), których wdro$enie zagwarantuje trwae obni$enie poziomów st$e, co najmniej do poziomów dopuszczalnych Modernizacja ukadu ciepowniczego miasta Monitoring sieci i wzów ciepowniczych Eliminacja uci $liwego ruchu koowego w centrum miasta Promocja ruchu rowerowego jako nieuci $liwego dla rodowiska Wdro$enie systemu zapobiegania niskiej emisji Ograniczenie emisji komunikacyjnej Utrzymanie dro$noci podstawowego ukadu komunikacyjnego Tab. 4.4. Przedsiwzicia ukierunkowane na ochron powietrza Zadania Jednostka odpowiedzialna i jednostki wspó(pracuj&ce Termin realizacji Szacunkowe nak(ady w tys. z(. w latach do 2006 2007 2010 2011 2015 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne krótkookresowe Dofinansowanie wdro$enia systemu ewidencji i zapobiegania niskiej emisji Opracowanie Planu Zrównowa$onego Transportu Miejskiego" UM do 2006 15 UM do 2006 60 @&cznie: 75 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne redniookresowe Monitoring sieci i wzów ciepowniczych MPEC 2004 2007 200 200 Ograniczenie ruchu pojazdów w centrum UM, MZD do 2010 10 18 @&cznie: 210 218 173

Tab. 4.4. - c.d. 174 Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne d(ugookresowe Wdra$anie zmiany paliwa w rodkach MPK do 2006 miejskiego transportu na biopaliwa Termorenowacja budynków dla ograniczenia iloci ciepa na ogrzanie Diagnozowanie stanu niskiej emisji w oparciu o monitoring Wdro$enie Programu Centralnej Ciepej Wody umo$liwiaj cego dostawy ciepej wody w miecie dla budynków wybudowanych do 1985 roku Usprawnienie organizacji i segregowanie ruchu koowego Projekt zao$e do planu zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Ograniczenie niskiej emisji poprzez zamian rodzaju paliwa Wdro$enie Master Planu Ciepownictwa Inwestycje ograniczaj ce nisk emisj Inicjowanie i wspieranie budowy tras tranzytowych Systematyczne wprowadzanie nowoczesnych i przyjaznych rodowisku technologii oraz modernizacja ukadów technologicznych Modernizacja systemu zaopatrzenia w ciepo placówek owiatowych i su$by zdrowia Automatyzacja procesów spalania w kotowniach opalanych miaem wglowym wraz z unowoczenieniem systemu odpylania Modernizacja sieci ciepowniczych, polegaj ca na wymianie na nowoczesne sieci bezkanaowe technologia rur preizolowanych Po czenie modernizacji wzów komunikacyjnych z przebudow sieci ciepowniczych Kontynuacja modernizacji taboru komunikacji miejskiej Wykonanie tras cie$ek rowerowych w czci poudniowo-zachodniej i wschodniej miasta (dokumentacja + realizacja) Termomodernizacja obiektów u$ytecznoci publicznej wskazanych w Master Planie Ciepownictwa audyty, dokumentacja projektowa, realizacja Waciciele prywatni PIOJ UM, MPEC, SM, Wspólnoty mieszkaniowe do 2014 do 2015 do 2015 50 50 60 UM, MZD na bie$ co 100 100 150 UM 2004 76 UM, MPEC, waciciele kot. opalanych wgl. UM, MPEC, EC UM, MPEC, waciciele kot. opalanych wgl. MZD, UM Przedsibiorstwa @&cznie: 226 150 210 do 2015 2004-2006 2.250 300 350 14.000 1.000 do 2015 250 250 300 do 2015 zadanie ci ge 2.000 2.000 3.000 UM, MPEC 2004 2007 1.000 1.000 MPEC 2004 2006 1.500 MPEC 2004 2007 4.500 6.000 UM, MZD, MPEC 2004 2006 1.000 MPK zadanie ci ge UM do 2006 800 2.130 UM 2004 2006 301 @&cznie: 27.601 12.680 3.650

4.2.2. Ha(as i pola elektromagnetyczne Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce Tab. 4.5. Cele polityki ekologicznej w zakresie haasu i pól elektromagnetycznych Cele polityki ekologicznej Cel strategiczny Cele krótkookresowe (2004 2006 r.) Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Wyszczególnienie 1 2 Dla ha(asu: ograniczenie uci $liwoci haasu poprzez obni$enie jego nat$enia w celu zmniejszenia skali nara$enia mieszka ców na nadmierny, ponadnormatywny poziom, w pierwszej kolejnoci emitowanego przez rodki transportu Dla promieniowania elektromagnetycznego: kontrola i ograniczenie emisji do rodowiska do poziomów dopuszczalnych Inwentaryzacja /róde emisji pól elektromagnetycznych i obszarów objtych oddziaywaniem tych pól Opracowanie projektu bazy danych o polach elektromagnetycznych na terenie miasta Utrzymanie pynnoci ruchu samochodowego na gównych ci gach komunikacyjnych miasta Opracowanie w 2004 r. ekspertyzy uci $liwoci haasu na obszarach ograniczonego oddziaywania imprez masowych (Park Miejski i Kadzielnia). Stworzenie odpowiednich struktur organizacyjnych zajmuj cych si monitorowaniem i badaniem pól elektromagnetycznych, przeszkolenie personelu i zapewnienie odpowiednich rodków technicznych Ograniczenie haasu na terenie miasta wokó obszarów przemysowych oraz gównych dróg i szlaków kolejowych do poziomu równowa$nego nie przekraczaj cego w porze nocnej 55 db Eliminacje czynnoci powoduj cych haas Stosowanie rozwi za techniczno-organizacyjnych ograniczaj cych haas u /róda Tab. 4.6. Przedsiwzicia ukierunkowane na ograniczenie ponadnormatywnego haasu i promieniowania elektromagnetycznego Jednostka Szacunkowe nak(ady odpowiedzialna Termin w tys. z( w latach Zadania i jednostki realizacji 2007-2011- do 2006 wspó(pracuj&ce 2010 2015 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne krótkookresowe Wspófinansowanie bada klimatu akustycznego UM do 2006 60 w obszarach zagro$onych haasem Dofinansowanie opracowania i wdro$enia systemów monitorowania haasu drogowego i kolejowego Wdro$enie dziaa ograniczaj cych emisje haasu komunikacyjnego poprawa stanu technicznego pojazdów Inwentaryzacja /róde emisji pól elektromagnetycznych i obszarów objtych oddziaywaniem tych pól Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne redniookresowe Dziaania prewencyjne wykorzystuj ce w szczególnoci metody planistyczne w ramach tworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP), prowadzenia polityki lokalizacyjnej UM, Zarz dy Dróg, PKP U$ytkownicy dróg do 2006 16 do 2006 UM 2006 UM do 2010 @&cznie: 76 175

Tab. 4.6. - c.d. Sukcesywne wprowadzenie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zapisów powiconych ochronie przed haasem z wyznaczeniem stref ograniczonego u$ytkowania wokó terenów przemysowych, gównych dróg i linii kolejowych oraz wszdzie tam, gdzie przekroczony jest równowa$ny poziom haasu wynosz cy 55 db w porze nocnej Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne d(ugookresowe Opracowanie szczegóowego programu ochrony przed haasem Sukcesywne eliminowanie technologii i urz dze przekraczaj cych dopuszczalne normy emisji haasu w przemyle i transporcie Sporz dzenie mapy akustycznej miasta oceniaj cej stan akustyczny rodowiska w miecie wraz z okreleniem stref zagro$onych haasem Opracowanie programu ograniczania haasu na obszarach, na których poziom haasu przekracza wartoci dopuszczalne w oparciu o map akustyczn Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Wdro$enie dziaa ograniczaj cych emisje haasu komunikacyjnego, w tym: poprawa stanu nawierzchni, poprawa pynnoci ruchu (np. budowa sygnalizacji na skrzy$owaniach) Budowa ekranów akustycznych na odcinkach dróg szybkiego ruchu i linii kolejowych Izolacja akustyczna budynków np. wymiana okien sukcesywnie w obszarach zagro$onych haasem Budowa zabezpiecze antywibracyjnych podtorzy kolejowych Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce UM do 2010 UM do 2006 20 Przedsibiorcy do 2015 WIOJ, UM do 2012 100 300 400 UM do 2014 18 MZD do 2006 Adm. Samorz dowa, zarz dca drogi, PKP @&cznie: 120 300 418 2014 3.340 3.270 70 400 @&cznie: 3.740 176

4.2.3. Ochrona wód i plan gospodarki wodnej Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce Tab. 4.7. Cele polityki ekologicznej w zakresie ochrony wód powierzchniowych Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Osi gnicie dobrego stanu ekologicznego wód pod wzgldem Cel strategiczny jakociowym i ilociowym Ograniczanie adunków substancji niebezpiecznych wprowadzanych Cele krótkookresowe do wód ze /róde przemysowych (2004 2006 r.) Wykorzystanie prawnych narzdzi Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Modernizacja, rozbudowa i budowa komunalnych oczyszczalni cieków z podwy$szonym usuwaniem biogenów wg techniki BAT Budowa przydomowych oczyszczalni cieków na terenach o zabudowie rozproszonej Uporz dkowanie i rozbudowa systemów kanalizacji, ze szczególnym uwzgldnieniem dzielnicy Wschód Ograniczenie emisji zanieczyszcze ze /róde punktowych Zmniejszenia adunków zanieczyszcze pochodz cych ze /róde przestrzennych (rozproszonych) trafiaj cych do wód wraz ze spywami powierzchniowymi (przede wszystkim z terenów rolnych i zurbanizowanych) Objcie miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych Silnicy, Bobrzy, Sufraga ca i Lubrzanki Zagospodarowanie dolin rzecznych poprzez ich renaturalizacj Uporz dkowanie gospodarki wodami opadowymi Osi gnicie co najmniej 75% poziomu usuwania biogenów w zlewniach rzek na terenie miasta Stosowanie technologii wodooszczdnych Prowadzenie staego monitoringu rzeki Silnicy i Sufraga ca Tab. 4.8. Cele polityki ekologicznej w zakresie ochrony wód podziemnych Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Zwikszenie skutecznoci ochrony zasobów wód podziemnych zwaszcza GZWP przed ich ilociow i jakociow degradacj Cel strategiczny na skutek nadmiernej eksploatacji oraz przenikania do warstw wodononych zanieczyszcze z powierzchni ziemi Ograniczanie wykorzystania wód podziemnych do celów innych ni$ Cele krótkookresowe zaopatrzenie ludnoci w wod do picia w ramach obowi zuj cych (2004 2006 r.) narzdzi prawnych Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Ochrona stref porednich uj% wód podziemnych na terenie miasta, z uwzgldnieniem w planach zagospodarowania przestrzennego Zako czenie prac likwiduj cych zanieczyszczenia w dolinie biaogo skiej Zbilansowanie zapotrzebowania na wod i okrelenie kierunków rozbudowy uj% z uwzgldnieniem analizy ekonomicznej i zao$onej polityki cenowej Ograniczenie zu$ycia wody z uj% podziemnych 177

Tab. 4.9. Przedsiwzicia ukierunkowane na ochron wód i gospodark wodno-ciekow 178 Zadania Jednostka odpowiedzialna i jednostki wspó(pracuj&ce Termin realizacji Szacunkowe nak(ady w tys. z( w latach 2011-2015 do 2006 2007-2010 i ponad 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne Opracowanie m.in. dokumentacji hydrogeologicznych i stref ochronnych uj% wody Program Ogólny Kanalizacji WK, ZKWiK, UG, UM, u$ytkownicy uj% 2006 670 UM 2008 30 20 Sanitarnej dla miasta Kielce Aktualizacja Planu Wodnego WK 2005 35 Aktualizacja inwentaryzacji istniej cych kolektorów kanalizacji deszczowej i ich wylotów Aktualizacja inwentaryzacji podmiotów odprowadzaj cych wody deszczowe do kanalizacji deszczowej Opracowanie koncepcji, uzgodnienie i wdra$anie systemu informatycznego wspólnego dla wszystkich instytucji odpowiedzialnych za gospodark wodn funkcjonuj cego w sieci komputerowej Modernizacja systemu prognoz hydrogeologicznych, transmisji i przetwarzania danych oraz informowania i ostrzegania o powodzi Monitoring wód podziemnych Aktualizacja: - Studium ekohydrologicznego rzek Bobrzy, Sufraga ca i Silnicy ze szczególnym uwzgldnieniem dolin i koryt w aspekcie planowania przestrzennego oraz przywrócenie rzekom klas jakoci - Przyrodniczo ekologiczne warunki zagospodarowania przestrzennego obszaru zlewni Lubrzanki w aspekcie planowania ekorozwoju Kielc i przylegych gmin Prowadzenie staego monitoringu rzeki Silnicy i Sufraga ca Prace studialne niezbdne do wdro$enia systemu monitoringu sieci kanalizacji deszczowej Zaprojektowanie i wdro$enie systemu monitoringu sieci kanalizacji deszczowej MZD, UM do 2006 80 MZD, UM do 2006 50 RZGW, Wojewoda, UM, Starostwo, IMGW, WIOJ, SANEPID UM, Stanowisko Zarz dzania Kryzysowego WK, ZKWiK, UM, UG, WIOJ, Starostwo, zakady przemysowe, 2005 4.000 2005 2.300 2004 2010 537 12 UM 2006 70 UM 2004 2006 MZD, UM 2004 5 MZD, UM 2004 100 150 200 250

Tab. 4.9. - c.d. Prowadzenie prac konserwacyjnych koryt rzecznych Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Budowa i uruchomienie lokalnej telemetrycznej sieci pomiarowej Inwestycje w zakresie oczyszczalni cieków Budowa oczyszczalni cieków deszczowych dla centrum miasta, terenów przemysowo skadowych oraz na wylotach projektowanych kolektorów Inwestycje w zakresie budowy i modernizacji kolektorów oraz kanalizacji sanitarnej Inwestycje w zakresie budowy i modernizacji uj% wody oraz sieci wodoci gowych Opracowanie dokumentacji kolektorów kanalizacji deszczowej Budowa oraz modernizacja kanalizacji deszczowej Budowa zbiornika retencyjnego Podstefaniec Zbiorniki retencyjne i poldery zalewowe dla miasta Kielce Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce Administrator obiektów (aktualnie MZD) UM, Stanowisko Zarz dzania Kryzysowego WK, ZKWiK, UG, UM do 2006 400 @&cznie: 8.427 232 250 2005 1.000 2004 2010 50.000 50.000 MZD, UM 2009 11.400 4.400 UM Poza regionalne przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne Projekt bada przepywów rzek dla ustalenia wpywu eksploatacji RZGW, Wojewoda, uj% wód podziemnych na wody UM, WK powierzchniowe Ustalenie i prowadzenie obserwacji przepywów rzek 2004 2006 49.908 41.400 UM 2004 2010 18.100 22.730 45.500 MZD 2004 2015 800 900 1.000 MZD, UM 2004 2009 18.955 10.310 MZD, UM 2006 10.400 MZD, UM 2009 11.200 33.800 RZGW, Wojewoda, UM, WK @&cznie: 160.563 140.940 80.300 do 2006 38 2004 2010 2.122 2.779 @&cznie: 2.160 2.779 PRZEDSIFWZIFCIA INWESTYCYJNE REALIZOWANE WE WSPÓ@PRACY Z INNYMI GMINAMI Partycypacja w kosztach budowy pompowni cieków na terenie Gminy Sitkówka-Nowiny Partycypacja w kosztach budowy oczyszczalni cieków na terenie Gminy Górno UM + Gmina Sitkówka Nowiny Realizacja porozumie) formalno prawnych Ochrona jakoci wód UG Daleszyce, podziemnych na obszarach Sitkówka Nowiny, zasilania uj% wody Morawica Rezerwa terenów pod budow nowych uj% wody i magistrali wodoci gowych 2005 100 UM+Gmina Górno 2005 438 UG Daleszyce, Sitkówka Nowiny, Piekoszów, Miedziana Góra, Zagna sk, Morawica, Chciny @&cznie: 538 zadanie ci ge zadanie ci ge 1.004 1.004 1.420 1.425 1.575 @&cznie: 2.424 2.429 1.575 179

Tab. 4.9. - c.d. Realizacja dzia(a) sprzyjaj&cych oszcz=dzaniu wody Wymiana najbardziej awaryjnych odcinków sieci wodoci gowej Kontrola sieci wodoci gowej Przejcie sieci wodoci gowej bd cej na stanie Spódzielni Mieszkaniowych przez Wodoci gi Kieleckie Sp. z o.o. Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce WK WK zadanie ci ge zadanie ci ge WK, UM, SM 2004 2.000 4.2.4. Ochrona gleb i powierzchni ziemi Tab. 4.10. Cele polityki ekologicznej w zakresie ochrony gleb 2.400 2.400 3.000 20 20 25 @&cznie: 4.420 2.420 3.025 Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Cel strategiczny Ochrona gleb i gruntów Cele krótkookresowe Dziaania na rzecz rekultywacji terenów zdegradowanych, w tym terenów (2004 2006 r.) poprzemysowych Maksymalne zagospodarowanie nieu$ytków poprzemysowych i zamknitych skadowisk odpadów przemysowych oraz ich inwentaryzacja i rekultywacja Cele redniookresowe Ograniczanie produkcji rolniczej na glebach niedotrzymuj cych (do 2010 r.) obowi zuj cych standardów Objcie monitoringiem gleb oraz rejestracja zmian fizyko- chemicznych i biologicznych wynikaj cych z rodzaju i intensywnoci eksploatacji Cele d(ugookresowe do 2015 r. Odbudowywanie zdegradowanych gleb (powierzchni ziemi) i przywracanie im walorów u$ytkowych Tworzenie systemu zabezpieczaj cego przed ponown degradacj Z uwagi na istniej ce niebezpiecze stwo powikszania si obszarów gleb ulegaj cych degradacji na skutek nagromadzenia w warstwie powierzchniowej nadmiernych iloci pierwiastków ladowych, koniecznoci staje si przeciwdziaanie temu zjawisku. W rejonach miasta, w których zanieczyszczenie gleb jest zjawiskiem wtórnym, zapobieganie powinno polega% na likwidacji lub ograniczeniu ujemnego wpywu /róde zanieczyszczenia. Ka$de przeciwdziaanie zanieczyszczeniu powietrza i wód jest równie$ dziaaniem na rzecz ochrony gleb. Stosowanie technologii zmniejszaj cych emisje zanieczyszcze gazowych oraz instalacja urz dze redukuj cych zanieczyszczenia pyowe ograniczy emisj pyów i gazów, a w konsekwencji ich kontaminacj do gleb. Bardzo wa$nym elementem w zakresie ochrony gleb w miecie jest likwidacja dzikich wysypisk odpadów przemysowych i komunalnych. Dokument pt. Program ochrony rodowiska dla województwa witokrzyskiego nie zawiera programu dziaa ukierunkowanych na ochron gleb. Okrela jedynie priorytety, w tym priorytet 2 Zmiana sposobu u$ytkowania gleb w strefach najwy$szego nat$enia ruchu samochodowego. Równie$ problemy ochrony gleb nie s poruszane w dokumentach Miasta. W przedsiwziciach dotycz cych ochrony gleb ujtych w II Polityce ekologicznej pa stwa i jej programie wykonawczym szczególny nacisk poo$ono m.in. na zadania w zakresie ochrony gleb przed negatywnym oddziaywaniem transportu i infrastruktury transportowej oraz rekultywacji i przywracania do obiegu gospodarczego gleb zdegradowanych (zanieczyszczonych niebezpiecznymi substancjami, nadmiernie zakwaszonych, zdegradowanych, itp.). Wynika to z dwóch podstawowych przesanek: faktu, i$ pozostae czynniki negatywnej presji na stan gleb s przedmiotem szczegóowego zainteresowania innych obszarów polityki, takich jak gospodarowanie odpadami, emisja przemysowych zanieczyszcze powietrza, gospodarka wodno-ciekowa, planowanie przestrzenne, 180

faktu, $e wykorzystanie gleb ju$ ska$onych b d/ poddanych szkodliwym oddziaywaniom niebezpiecznych substancji np. emitowanych przez transport, mog stwarza% powa$ne zagro$enie dla ludzkiego zdrowia, a nawet $ycia. Ujte w programie wykonawczym II Polityki ekologicznej pa stwa przedsiwzicia w omawianym zakresie obejmuj zarówno zadania pozainwestycyjne jak i inwestycyjne. Do tych pierwszych nale$ przede wszystkim dziaania edukacyjne w zakresie upowszechniania zasad dobrej praktyki rolniczej ze szczególnym uwzgldnieniem wymaga rodowiskowych, przedsiwzicia badawczo-rozwojowe i edukacyjno-informacyjne su$ ce lepszemu rozpoznaniu rodzaju, lokalizacji i skali zagro$e, uporz dkowaniu wiedzy o tych zagro$eniach i ledzeniu dokonuj cych si w tym zakresie zmian (analizy stanu gleb, publikacje, szkolenia, monitoring) oraz przedsiwzicia prawne i organizacyjne, okrelaj ce niezbdne rodki zaradcze zasady i procedury postpowania (w tym np. stosowanie analiz ryzyka, zmiany kierunków zagospodarowania). Dziaania inwestycyjne obejmuj przede wszystkim ró$nego rodzaju prace rekultywacyjne (likwidacja skadowisk, eliminacja zanieczyszcze, zalesienia, itp.). Tab. 4. 11. Przedsiwzicia ukierunkowane na ochron gleb i powierzchni ziemi Zadania Jednostka odpowiedzialna i jednostki wspó(pracuj&ce Termin realizacji Szacunkowe nak(ady w tys. z(. w latach do 2006 2007-2010 2011-2015 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne krótkookresowe Badania, opracowanie i realizacja gminnego i powiatowego programu rekultywacji zdegradowanych gleb na obszarach u$ytkowanych rolniczo Wykonanie mapy gleb miasta Kielce Opracowanie i wdro$enie systemu przywracania walorów u$ytkowych terenom poprzemysowym Zmiana sposobu u$ytkowania gleb w strefach najwy$szego nat$enia ruchu samochodowego strefy wzdu$ odcinków dróg szczególnie zagro$onych w miecie z uwzgldnieniem w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Wprowadzenie do Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta obszarów, na których zako czono eksploatacj górnicz i terenów starych skadowisk odpadów UM 2006 25 UM 2006 27 UM 2006 UM 2006 @&cznie: 52 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne d(ugookresowe Dziaania edukacyjno-informacyjne su$ ce lepszemu rozpoznaniu rodzaju i skali zagro$e, uporz dkowania wiedzy o tych zagro$eniach i ledzeniu dokonuj cych si w tym zakresie zmian (analizy stanu gleb, publikacje, szkolenia, monitoring) UM, JCEE 2015 40 40 40 181

Tab. 4.11. - c.d. Przedsiwzicia prawne i organizacyjne okrelaj ce niezbdne rodki zaradczezasady i procedury postpowania przy u$ytkowaniu gleb zanieczyszczonych (w tym np. stosowanie analiz ryzyka, zmiany kierunków zagospodarowania) Przedsiwzicia badawczo-rozwojowe dotycz ce opracowania programu monitoringu gleb na terenie miasta Kielce Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Rekultywacja wytypowanych terenów zdegradowanych dotychczasowym sposobem u$ytkowania w celu przywrócenia funkcji gospodarczych, pod rozwój przemysu, usug i mieszkalnictwa UM do 2015 15 20 25 UM, laboratoria akredytowane Zakady przemysowe 2006 120 160 250 @&cznie: 175 220 315 4.2.5. Ochrona zasobów przyrody w miecie 4.2.5.1. Przyroda i krajobraz Tab. 4.12. Cele polityki ekologicznej w zakresie przyrody Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Cele krótkookresowe (2004 2006 r.) Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Wskazanie w granicach miasta obszarów proponowanych do Europejskiej Sieci NATURA 2000, poprzedzone waloryzacj przyrodnicz obszarów ju$ objtych ochron prawn (Chci sko-kielecki Park Krajobrazowy) Wdro$enie skutecznych narzdzi planistycznych dla ochrony ró$norodnoci biologicznej i krajobrazowej (w planie zagospodarowania przestrzennego) Wprowadzanie monitoringu ró$norodnoci biologicznej Rozbudowa infrastruktury technicznej i maej infrastruktury turystycznej, su$ cej ochronie przyrody na styku z turystyk masow Obserwacja dynamiki zmian przyrodniczych zachodz cych w korytach rzek i ich s siedztwie Renaturalizacja i poprawa stanu najcenniejszych, zniszczonych ekosystemów i siedlisk, szczególnie lenych i wodno-botnych Zapewnienie ochrony i racjonalnego gospodarowania ró$norodnoci biologiczn na caym terenie miasta (tereny zurbanizowane) Zapewnienie skutecznego przeciwdziaania wprowadzaniu gatunków które mog zagra$a% integralnoci naturalnych ekosystemów i siedlisk lub stanowi% zagro$enie gatunków rodzimych Utrzymanie lub przywrócenie do waciwego stanu ró$norodnoci biologicznej i krajobrazowej 182

Tab.4.13. Zalecane zadania ukierunkowane na ochron przyrody oraz ró$norodnoci biologicznej i krajobrazowej W czenie ustale krajowej i wojewódzkiej strategii ochrony ró$norodnoci biologicznej do lokalnych programów ochrony rodowiska Wzmocnienie etatowe Urzdu Miasta z uwagi na zarz dzanie obszarami Natura 2000 Ustanowienie Kieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (o ile nie ustanowi wojewoda) Przedsiwzicia badawczo-rozwojowe dotycz ce opracowania programu monitoringu przyrody dla miasta Kielc Poprawa jakoci oraz zwikszenie ilociowe szlaków turystycznych Budowa systemu zarz dzania rodowiskiem, (System GIS) Rozwój prac badawczych i inwentaryzacyjnych w zakresie oceny stanu i rozpoznawania zagro$e ró$norodnoci biologicznej 4.2.5.2. Lasy UM 2005 Jednostka Szacunkowe nak(ady odpowiedzialna Termin w tys. z( w latach Zadania i jednostki realizacji 2007- do 2006 wspó(pracuj&ce 2010 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne 2011-2015 UM 2005 50 100 100 UM 2006 10 UM, WIOJ lub uczelnia 2015 40 40 50 UM 2010 20 20 25 UM 2015 15 15 15 UM 2015 15 15 20 @&cznie: 150 190 210 Wg Programu ochrony rodowiska dla województwa witokrzyskiego za gówne cele polityki wojewódzkiej w zakresie ochrony zasobów lenych uwa$a si trwa i zrównowa$on gospodark len uwzgldniaj c : wzrost ilociowy i jakociowy zasobów lenych, zachowanie lasów i korzystnego ich wpywu na warunki $ycia ludzi oraz na równowag przyrodnicz, ochron ró$norodnoci biologicznej rodowiska lenego, szczególn ochron lasów, które stanowi fragmenty naturalnej rodzimej przyrody, chroni rodowisko przyrodnicze, peni funkcje krajobrazowe, glebochronne i wodochronne, chroni tereny nara$one na zanieczyszczenie i uszkodzenie, su$ potrzebom naukowym, produkcj drewna oraz innych surowców i produktów, na zasadzie racjonalnej gospodarki, rozwój spoecznych funkcji lasów z równoczesnym równowa$eniem ich funkcjami ekologicznymi. 183

Tab. 4.14. Cele polityki ekologicznej w zakresie lasów dla miasta Kielce Cele polityki ekologicznej Cel strategiczny Cele krótkookresowe (2004 2006 r.) Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Wyszczególnienie 1 2 Racjonalne u/ytkowanie zasobów lenych wraz z ochron& ró/norodnoci biologicznej rodowiska lenego Realizowanie takich technologii w gospodarce lenej, które naladuj procesy i stany waciwe naturalnej dynamice zmian w drzewostanie i ekosystemie Realizowanie zasad ochrony i powikszania ró$norodnoci biologicznej w lasach na poziomie genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym Zwikszenie lesistoci miasta Utrzymanie wielofunkcyjnoci lasów i wzmo$enie ich korzystnego oddziaywania na rodowisko Zgodnie z przyjtym dla Kielc planem zalesienia, planuje si zwikszenie do roku 2020 r. lesistoci o 20 ha. Zgodnie z Wojewódzkim programem zwikszenia lesistoci (opartym o Program krajowy..., podlegaj cy aktualnie modyfikacji) w regionie witokrzyskim szczególnie istotne jest zwikszenie i racjonalne ksztatowanie istniej cych kompleksów lenych: na terenach objtych prawn ochron przyrody parki krajobrazowe i ich otuliny, na terenach poo$onych w strefach podmiejskich du$ych miast, na obszarach okrelonych w studiach uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Lokalizacja zalesie powinna m.in. zapewnia%: zmniejszenie rozdrobnienia i rozproszenia kompleksów lenych, tworzenie korytarzy ekologicznych pomidzy du$ymi kompleksami lenymi oraz po czenie ich z obszarami o funkcjach ekologicznych. Istotnym kryterium tej lokalizacji winno by% tak$e zwikszenie dochodów wacicieli gruntów oraz tworzenie nowych miejsc pracy. W najbli$szych latach istotne wsparcie realizacji zalesie winno nast pi% z Unii Europejskiej w ramach krajowego Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich finansowanego z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Wsparcie to bdzie cile zwi zane z realizacj Krajowego programu zwikszenia lesistoci i obejmie zalesienia gruntów nie nale$ cych do Skarbu Pa stwa, a nastpnie zapewnienie waciwej pielgnacji nowych nasadze we wczesnych etapach jej rozwoju. Zalesienia gruntów prywatnych bd prowadzone w oparciu o Wojewódzki program zwikszenia lesistoci, oraz sporz dzone na jego podstawie powiatowe i gminne programy jej zwikszenia. Z chwil zatwierdzenia do realizacji Krajowego programu zwikszenia lesistoci oraz rozpoczcia wdra$ania Planu rozwoju obszarów wiejskich dokumenty te powinny by%, odpowiednio uzupenione i zmodyfikowane. Nale$y nadmieni%, i$ tylko w Uproszczonym planie urz dzenia lasu, sporz dzonym dla lasów nie stanowi cych wasnoci Skarbu Pa stwa Miasta Kielce na okres 01.01.1999 r. 31.12.2008 r. byy tylko wskazania dla prywatnych wacicieli odnonie zada w zakresie gospodarki lenej (zadania obowi zkowe i zalecane). Inne zadania dotycz ce gospodarowania na terenie lasów pa stwowych wynikaj z opracowanego Planu zagospodarowania lasu i ustalenia zada gospodarczych na terenie Nadlenictwa Kielce. 184

Tab. 4.15. Zalecane zadania ukierunkowane na ochron lasów k tem penego uwzgldnienia gruntów zalesionych i zadrzewionych oraz ujcie granicy polno-lenej w planach zagospodarowania przestrzennego Kontynuowanie programu przebudowy drzewostanów zmienionych lub silnie uszkodzonych przez zanieczyszczenie powietrza UM 2007 UM, Nadlenictwo 2006 27 @&cznie: 27 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne redniookresowe Poprawa stanu i produkcyjnoci lasów prywatnych Waciciele lasów prywatnych Wdra$anie zasad ochrony i zagospodarowania zbiorowisk lenych o UM 2008 charakterze naturalnym lub pónaturalnym Ustalenie statusu lasu komunalnego na Stadionie i uko czenie jego zagospodarowania UM 2007 2010 50 Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Zwikszenie lesistoci na terenie miasta UM 2020 4.2.5.3. Ziele) Tab. 4.16. Cele polityki ekologicznej w zakresie zieleni @&cznie: 50 Jednostka Szacunkowe nak(ady odpowiedzialna Termin w tys. z( w latach Zadania i jednostki realizacji 2007- do 2006 wspó(pracuj&ce 2010 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne krótkookresowe Uporz dkowanie ewidencji gruntów pod 2011-2015 Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Utrzymanie przewagi terenów zieleni nad obszarami zabudowy jako Cel strategiczny warunku zrównowa$onego rozwoju Umieszczenie szczegóowych zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dotycz cych zachowania odpowiedniej procentowo powierzchni biologicznie czynnej na terenach zabudowy, okrelaj cych niezbdne powierzchnie zieleni izolacyjnej Systematyczne powikszanie terenów zieleni miejskiej poprzez przekwalifikowanie terenów zieleni nieurz dzonej na tereny zagospodarowane Systematyczny wzrost nakadów na ziele miejsk, nie tylko na utrzymanie, sprz tanie czy pielgnacje, ale na powikszanie jej Cele krótkookresowe powierzchni (2004 2006 r.) Ekologizacja przestrzeni publicznych poprzez wprowadzanie drzew na pasy uliczne i place, pn czy do centrum miasta, kamiennych podwórek-studni oraz powierzchni biologicznie czynnych na dachach Wprowadzenie sieci zielonych po cze ekologicznych - aleje, ziele ce, tereny sportowe po czonych z terenami zieleni na obrze$u zabudowy, pasem k i lasów, a tak$e parków Ustalenie statusu lasu komunalnego na Stadionie i ustanowienie jego zagospodarowania Opracowanie projektu terenów zieleni wraz z projektem bazy danych, su$ cych inwentaryzacji tej zieleni i ochronie szaty rolinnej. 185

Tab. 4.16. - c.d. Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Pena inwentaryzacja drzewostanów miejskich z ocen ich stanu i programem etapowej przebudowy dalszego rozwoju oraz systematycznej pielgnacji Spójny system terenów zieleni w miecie z w czeniem ukadu dolin rzecznych oraz terenów otwartych w strefie podmiejskiej w oparciu o szczegóowe inwentaryzacje przyrodnicze, Przygotowanie kompleksowego programu inwestycyjnego odnowy dolin rzecznych, maej retencji i ochrony przeciwpowodziowej w miecie Zagospodarowanie terenów dolin rzecznych Silnicy, Sufraga ca i Bobrzy Sukcesywna realizacja prawidowego zagospodarowania terenów parkowych rekreacyjnych i odpowiedniego zadrzewienia innych przestrzeni publicznych, a tak$e zieleni towarzysz cej szkoom, jednostkom wychowawczym i obiektom u$ytecznoci publicznej Tab. 4.17. Zalecane zadania ukierunkowane na ochron zieleni Jednostka Szacunkowe nak(ady odpowiedzialna Termin w tys. z(. w latach Zadania i jednostki realizacji 2007- do 2006 2011-2015 wspó(pracuj&ce 2010 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne Opracowanie koncepcji systemu utworzenia terenów zieleni w miecie z w czeniem ukadu dolin rzecznych oraz terenów otwartych w strefie podmiejskiej w oparciu o szczegóowe inwentaryzacje przyrodnicze Opracowanie projektu systemu terenów zieleni w ukadzie docelowym oraz etapowym, a tak$e programów jego realizacji UM do 2006 100 UM do 2006 40 Ekologizacja przestrzeni publicznych UM do 2015 450 800 250 Wprowadzenie sieci zielonych po cze ekologicznych UM do 2015 90 120 50 Wykonanie inwentaryzacji wszystkich do 2006 UM, uczelnia terenów zielonych w miecie 450 Przedsiwzicia badawczo-rozwojowe UM, WIOJ lub dotycz ce opracowania programu uczelnia monitoringu dla miasta Kielc do 2015 90 120 50 Edukacja mieszka ców (w tym projektantów i wykonawców) kontynuacja dotychczasowych programów z wykorzystaniem metod i zasad Agendy 21 Przeciwdziaanie zatwierdzaniu projektów budowlanych pomijaj cych ochron zieleni Zwrócenie uwagi na utrzymanie istniej cych i tworzenie nowych obszarów zieleni wysokiej, przy opracowywaniu projektów rewaloryzacji ródmiecia UM, JCEE do 2015 45 80 25 UM UM @&cznie: 1.265 1.120 375 186

Tab. 4.17 c. d. Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Utrzymanie i sukcesywne urz dzanie terenów zielonych w miejscach przewidzianych na ten cel w planie zagospodarowania przestrzennego Zagospodarowanie terenów dolin rzecznych Silnicy, Sufraga ca i Bobrzy przez naturalizacj: - opracowanie projektów realizacyjnych wynikaj cych ze Studium ekohydrologii rzek i ich realizacja, - zachowanie dolin bez zabudowy jako naturalnych korytarzy ekologicznych i polderów dla wód powodziowych, - realizacja systemu maej retencji, - stworzenie zacht do budowy mikrooczyszczalni poza stref skanalizowania. Systematyczny wzrost nakadów na pozyskiwanie terenów pod ziele miejsk analiza potrzeb Systematyczny wzrost nakadów na ziele miejsk w pasach drogowych UM zadanie ci ge 400 400 600 UM zadanie ci ge 690 920 1.150 UM zadanie ci ge 2.100 1.000 1.200 UM, Zarz dy Dróg zadanie ci ge 1.400 700 600 @&cznie: 4.590 3.020 3.550 4.2.6. Powa/ne awarie (NZH) Tab. 4.18. Cele polityki ekologicznej w przeciwdziaaniu powa$nym awariom Cele polityki ekologicznej Wyszczególnienie 1 2 Stworzenie skutecznego systemu zapobiegania powa$nym awariom (NZJ) oraz Cel strategiczny zmniejszanie negatywnych skutków dla rodowiska w przypadku ich wyst pienia Sporz dzanie raportów o bezpiecze stwie, zakadowych planów zarz dzania ryzykiem i planów operacyjno-ratowniczych dla wszystkich obiektów niebezpiecznych oraz dostarczanie Komendantowi Pa stwowej Stra$y Po$arnej informacji niezbdnych do opracowania zewntrznego planu operacyjnoratowniczego Cele krótkookresowe (2004 2006 r.) Uwzgldnianie zagadnie wynikaj cych z zewntrznych planów operacyjnoratunkowych w opracowaniach planistycznych Opracowanie programu informowania spoecze stwa o powa$nych awariach i edukacji w tym zakresie obejmuj cego dziaania na szczeblu lokalnym Cele redniookresowe (do 2010 r.) Cele d(ugookresowe do 2015 r. Sporz dzenie zewntrznych planów operacyjno-ratowniczych dla wszystkich obszarów administracyjnych objtych zewntrznym oddziaywaniem awaryjnym zakadów o du$ym ryzyku Sporz dzenie powiatowego planu zarz dzania ryzykiem Sporz dzenie gminnego planu operacyjno-ratowniczego dla zakadów o du$ym ryzyku Prowadzenie ewidencji potencjalnych sprawców awarii przemysowych i jej weryfikacja w zwi zku ze zmianami organizacyjnymi przedsibiorstw, zmianami technologicznymi itp. 187

Tab. 4.19. Przedsiwzicia ukierunkowane na przeciwdziaanie powa$nym awariom Jednostka Szacunkowe nak(ady odpowiedzialna Termin w tys. z( w latach Zadania i jednostki realizacji 2007- do 2006 2011-2015 wspó(pracuj&ce 2010 1 2 3 4 5 6 Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne Wyznaczenie i oznakowanie tras przewozu materiaów niebezpiecznych wraz z miejscami postojowymi w sposób UM, MZD, GDDP 2004 50 zapewniaj cy maksymalne bezpiecze stwo dla mieszka ców i rodowiska Zapewnienie nadzoru nad przewozem substancji i materiaów niebezpiecznych w rejonie strefy ochronnej ujcia miejskiego UM, MZD, GDDP 2015 dalej 20 20 20 w Biaogonie Wyprowadzenie transportu substancji i materiaów niebezpiecznych z terenów o najwikszej gstoci zaludnienia oraz stref UM, MZD, GDDP 2006 50 ochrony uj% wody pitnej (opracowanie alternatywnych objazdów) Aktualizacja wyznaczonych tras przewozu substancji i materiaów niebezpiecznych z uwzgldnieniem w planie UM, MZD, GDDP 2006 20 zagospodarowania przestrzennego Usprawnienie koordynacji dziaa w zakresie NZJ UM 2004 10 Opracowanie i wdro$enie systemu informowania i zachowania spoecze stwa UM 2004 50 w przypadku powa$nej awarii (NZJ) @&cznie: 200 20 20 4.3. Zadania w zakresie edukacji ekologicznej Dogbna analiza dokona w zakresie edukacji ekologicznej spoecze stwa Kielc, pozwala na ustalenie nastpuj cych priorytetów: podniesienie wiadomoci ekologicznej wszystkich grup spoecze stwa, polegaj ce na wyksztaceniu nawyków zrównowa$onego rozwoju, dbaoci o stan rodowiska i oszczdnego korzystania z jego zasobów, stworzenie powszechnego dostpu do informacji dotycz cych problematyki ochrony rodowiska, powoanie grup spoecznych mog cych uczestniczy% w procesie decyzyjnym zarz dzania ochron rodowiska, przeszkolenie osób maj cych wpyw na decyzje administracyjne. 188

Tab. 4.20. Przedsiwzicia ukierunkowane na edukacj ekologiczn Szacunkowe nak(ady Zalecane Proponowany w tys. z( w latach terminy realizator realizacji do 2007-2011- 2006 2010 2015 1 2 3 4 5 6 7 Zadanie Charakter zada): Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne Ksztacenie i doskonalenie nauczycieli - szkolnych koordynatorów EE w zakresie metodyki realizowania cie$ki EE Ksztacenie i doskonalenie kadr samorz dowych w zakresie wdra$ania idei i zasad rozwoju zrównowa$onego Szkolenie su$b informacyjnych urzdów samorz dowych w zakresie wykorzystywania informacji o rodowisku Szkolenia doradców metodycznych edukacji ekologicznej i edukatorów" prowadz cych EE Szkolenia redniego szczebla zarz dzania (nadzoru) wybranych grup zawodowych, których dziaalno% mo$e bezporednio wpyn % na stan rodowiska ukierunkowane na wdra$anie idei i zasad rozwoju zrównowa$onego, (np. leników, stra$y rybackiej, $onierzy zawodowych pracowników: nadzoru budowlanego, obrony cywilnej, gospodarki komunalnej i innych pracowników przedsibiorstw oddziaywuj cych istotnie na rodowisko) Szkolenia - zwi zane z nowymi inicjatywami EE, nowymi ustawami, nowymi zagro$eniami rodowiska, dziaaniami okazjonalnymi (np. Dzie Ziemi) Organizacja cyklu seminariów dotycz cych wdra$ania polityki ekologicznej dla radnych miasta i regionu Organizacja ogólnopolskiej konferencji przegl dowej dotycz cej wdra$ania Agendy 21 w du$ych aglomeracjach SODMiDN UM UM SODMiDN Su$by administracji Pa stwowej Organizacje pozarz dowe Wyonieni w trybie funkcjonowania Konwentu organizacji pozarz dowych przy Prezydencie Miasta Kielce UM UM, organizacje pozarz dowe Jedno szkolenie w roku szkolnym Dwa szkolenia w trakcie kadencji samorz du Dwa szkolenia w trakcie kadencji samorz du Jedno szkolenie rocznie Jedno szkolenie na cztery lata W zale$noci od potrzeb W zale$noci od potrzeb W zale$noci od potrzeb 4 4 4 4 4 4 2 2 2 12 12 15 50 50 50 25 25 25 Mo/liwe Iród(a finansowania bud$et, rodki wasne bud$et, sponsorzy bud$et, rodki wasne przedsibiorstw uczestników rodki wasne uczestników, sponsorzy bud$et samorz dy sponsorzy bud$et, samorz dy, sponsorzy 189

Tab. 4.20. c.d. Program ochrony rodowiska dla miasta Kielce 1 2 3 4 5 6 7 Wprowadzenie wolontariuszy i obserwatorów do prac odpowiednich Komisji Rady Miejskiej i Sejmiku zwi zanych z wdra$aniem polityki ekologicznej Prowadzenie i realizacja Jwitokrzyskiego Programu Edukacji Ekologicznej (JPEE) Prowadzenie i realizacja organizacji szkolnych i midzyszkolnych konkursów o tematyce ekologicznej P czenie w programach inwestycyjnych treci zwi zanych z ochron rodowiska z programem ich upowszechnienia w spoecze stwie miasta Organizacja obchodów Jwiatowego Dnia Ziemi Organizacja obchodów Midzynarodowego Dnia Ochrony Jrodowiska Organizacja finau konkursów ekologicznych Realizacja zada EE uchwalonych przez samorz dy a dotycz cych ekologizacji otoczenia Badania dynamiki poziomu wiadomoci ekologicznej spoecze stwa (monitorowanie wiadomoci ekologicznej) UM do 2015 4 4 4 UM, organizacje pozarz dowe Wadze owiatowe do 2015 1.500 2.000 2.500 do 2015 4 4 4 samorz dy bud$et, samorz dy, sponsorzy samorz dy UM do 2015 4 4 4 Samorz dy UM, organizacje pozarz dowe UM, organizacje pozarz dowe LOP, UM, Urz d Marszakowski do 2015 12 12 12 do 2015 12 12 12 do 2015 20 20 20 UM do 2015 5 5 5 Lokalna uczelnia wy$sza wyoniona w drodze konkursu do 2015 40 40 40 bud$et, sponsorzy bud$et, sponsorzy bud$et, sponsorzy, samorz dy sponsorzy, samorz dy bud$et Dziaalno% Jwitokrzyskiego Centrum Edukacji Ekologicznej UM do 2015 12 12 16 Fundusze celowe Powoanie i stworzenie podstaw dziaania Forum Zrównowa$onego Rozwoju Miasta Kielce UM do 2015 15 10 10 Przedsi=wzi=cia inwestycyjne Budowa infrastruktury turystycznej rezerwatów geologicznych w Kielcach UM 2004 2006 6.000 Budowa Centrum Geoedukacji Wietrznia (orodek muzealno edukacyjny) Zadanie realizowane w ramach PPP @&cznie: 1.725 2.220 2.727 2004 2010 11.130 23.930 @&cznie 17.130 23.930 sponsorzy, samorz dy Fundusze celowe UE, bud$et Zadanie realizowane w ramach PPP Przedsi=wzi=cia inwestycyjne s to przedsiwzicia realizowane w oparciu o decyzje pozwolenia na budow (prawo budowlane). Przedsi=wzi=cia pozainwestycyjne s to przedsiwzicia dotycz ce diagnozowania, programowania, planowania prac badawczych itp. 190

Objanienia do skrótów: EC Elektrociepownia Kielce GDDP Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych IMGW Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej LOP Liga Ochrony Przyrody MPEC Miejskie Przedsibiorstwo Energetyki Cieplnej MPK Miejskie Przedsibiorstwo Komunikacyjne MZD Miejski Zarz d Dróg PIOH Pa stwowa Inspekcja Ochrony Jrodowiska PKP Polskie Koleje Pa stwowe PPP Partnerstwo Publiczno Prywatne RZGW Regionalny Zarz d Gospodarki Wodnej SANEPID Stacja Sanitarno Epidemiologiczna SM Spódzielnie Mieszkaniowe SODMiDN Samorz dowy Orodek Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli HCEE Jwitokrzyskie Centrum Edukacji Ekologicznej UG Urz d Gminy UM Urz d Miasta WIOH Wojewódzki Inspektorat Ochrony Jrodowiska WK Wodoci gi Kieleckie Sp. z o.o. ZKWiK Zwi zek Komunalny Wodoci gów i Kanalizacji 191