Jêzyki zachodnios³owiañskie w XXI wieku Tom 3 Wspó³czesne jêzyki s³owiañskie
NR 2628
Uniwersytet Œl¹ski w Katowicach Univerzita Mateja Bela v Banskej Bystrici Ostravská Univerzita v Ostravì Jêzyki zachodnios³owiañskie w XXI wieku Tom 3 Wspó³czesne jêzyki s³owiañskie pod redakcj¹ OLGI WOLIÑSKIEJ MARIOLI SZYMCZAK-ROZLACH Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego Katowice 2009
Redaktor serii: Jêzykoznawstwo Polonistyczne OLGA WOLIÑSKA Recenzenci BARBARA BOGO ÊBSKA MARIA PAPIERZ Publikacja bêdzie dostêpna po wyczerpaniu nak³adu w wersji internetowej: Œl¹ska Biblioteka Cyfrowa www.sbc.org.pl
Spis treœci Od redaktorek (OLGA WOLIÑSKA, MARIOLA SZYMCZAK-ROZLACH). EWA BI AS-PLESZAK, KATARZYNA SUJKOWSKA-SOBISZ Zapach kobiety i zapach... mê czyzny jêzykowo-kulturowy wizerunek kobiecoœci i mêskoœci we wspó³czesnych tekstach perswazyjnych... EVA ÈULENOVÁ Dedukcia a indukcia v medzi¾udskej komunikácii........ ZDENKO DOBRÍK Klasifikácia anglicizmov a oblasti ich používania v súèasnej nemèine a slovenèine.................... IRENEUSZ HYRNIK Wp³ywy obce w leksyce polskiej koñca XX wieku........ EVA JANDOVÁ Tematická výstavba jednoho dílèího dialogu na WWW chatu.... JANA KESSELOVÁ Operátory podmienkových vz ahov v súèasnej slovenèine (korpusové inšpirácie)..................... JAROMÍR KRŠKO Vz ahové modely slovenských hydroným......... MARIOLA LISZOKOVÁ Pøíjmení préteritálního typu v èeštinì a polštinì......... 9 11 33 47 56 71 87 99 109
6 Spis treœci IWONA LOEWE Pole gatunkowe streszczenia............... HANA MAREŠOVÁ K souèasné jazykové situaci èeské enklávy v polském Zelówì.... MILOŠ MLÈOCH Kolokaèní frazémy a idiomy v souèasném bulvárním tisku..... BERNADETA NIESPOREK-SZAMBURSKA, DANUTA BULA Mowa reklamowa, czyli o reklamie w jêzyku dzieci i m³odzie y... PAVOL ODALOŠ Literáronymá v Ballekovom Èudnom spáèovi zo Slovenského raja... MARCEL OLŠIAK Variabilita suprasegmentálnych javov............ ANNA POMYKACZOVÁ Byt ukryty w kolorach (na podstawie wierszy Henryka Jasiczka)... JÁN SABOL Pomlèka ako signál rozhrania romantickej a realistickej balady (P.O. Hviezdoslav: Zuzanka Hraškovie)............. JAROMÍRA ŠINDELÁØOVÁ Specifika èeštiny jako jazyka západoslovanského........ SYLWIA SOJDA Procesy uniwerbizacyjne we wspó³czesnych polskich i s³owackich tekstach publicystycznych................. DIANA SVOBODOVÁ Aktuální pohledy na uplatnìní cizojazyèných pøejímek v èeské slovní zásobì...................... MARIOLA SZYMCZAK-ROZLACH Analityczne struktury werbo-nominalne w s³owackich tekstach prasowych...................... 120 133 145 154 163 175 182 192 203 215 222 234
Spis treœci JANA MARIE TUŠKOVÁ Dynamické tendence èeských feminín na poèátku 21. století..... OLGA WOLIÑSKA Deklaracja jako akt mowy i gatunek tekstu.......... KATARÍNA VUŽÒÁKOVÁ Binárnos a ternárnos onomaziologickej a onomatologickej štruktúry slovotvorne motivovaného slova.............. BO ENA MIGRODZKA Próba interpretacji ci¹gu elementów grafemicznych by³om w tekstach internetowych.................... 7 246 255 273 282
Od redaktorek Prze³om wieków, a zw³aszcza prze³om tysi¹cleci, sk³ania do bilansowania rejestrowania tego, co odchodzi w przesz³oœæ, i wskazywania tego, co pojawia siê jako nowe, zapowiadaj¹c kierunek rozwoju. Koniec XX i wkraczanie w XXI wiek zainspirowa³y jêzykoznawców z trzech oœrodków uniwersyteckich Bañskiej Bystrzycy, Ostrawy i Katowic do przygl¹dniêci¹ siê stanowi jêzyków s³owiañskich na progu XXI wieku. Wspó³praca uczonych ze S³owacji, Czech i Polski, z Uniwersytetu Mateja Bela, Uniwersytetu Ostrawskiego i Uniwersytetu Œl¹skiego pozwoli³a rozszerzyæ perspektywê ogl¹du na trzy jêzyki zachodnios³owiañskie. Badania jêzykoznawcze prowadzone niezale nie w ka dym oœrodku pokaza³y, e wiele tendencji jest podobnych. W ka dym z opisywanych jêzyków zachodz¹ znaczne zmiany w zasobie leksykalnym, a nowe wyrazy s¹ w znacznym stopniu obcego pochodzenia. Obserwuje siê ewolucjê gatunków wypowiedzi, zw³aszcza dziennikarskich i pojawienie siê nowych w sieci. Jêzyk mediów elektronicznych wywiera znacz¹cy wp³yw na sposób komunikowania siê tak- e poza nimi. Zacieraj¹ siê, wyraziste dawniej, granice miêdzy mówionoœci¹ a piœmiennoœci¹, miêdzy potocznoœci¹ a oficjalnoœci¹. Nadawcy medialni kreuj¹ nowy model komunikacji. Oddaj¹c do r¹k Czytelników trzeci tom studiów opisuj¹cych jêzyki zachodnios³owiañskie u progu nowego tysi¹clecia, dziêkujemy wszystkim uczestnikom za udzia³ w realizacji projektu. Olga Woliñska Mariola Szymczak-Rozlach
Redaktorzy DOMINIKA MALSKA OLGA NOWAK LUCYNA SPYRKA Projektant ok³adki na podstawie aran acji plastycznej tomów 1. i 2. MA GORZATA PLEŒNIAR Redaktor techniczny MA GORZATA PLEŒNIAR Korektor LIDIA SZUMIGA A Copyright 2009 by Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego Wszelkie prawa zastrze one ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-226-1769-4 Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 18,5. Ark. wyd. 18,00. Papier offset. kl. III, 90 g Cena 27 z³ Sk³ad i ³amanie: Pracownia Sk³adu Komputerowego Wydawnictwa Uniwersytetu Œl¹skiego Druk i oprawa: SOWA Sp. z o.o. ul. Hrubieszowska 6a, 01-209 Warszawa