Oświetlenie drogowe w aktualnym orzecznictwie sądowym Prowadzący: dr Jędrzej Bujny Poznań, 16. 04. 2014
Art. 7 ust. 1 pkt 3 in fine usg Problemy interpretacyjne Art. 18 ust. 1 Pe
Istota problemu: Czy gminy muszą finansować oświetlenie wszystkich dróg publicznych znajdujących się na ich terenie?
Zmiana przepisów! Do 31. 12. 2003 r. Od 1. 01. 2004 r. zadaniem gminy było finansowanie tylko tych dróg, znajdujących się na terenie gminy, w odniesieniu do których gmina była zarządcą, a środki na finansowanie oświetlenia dróg publicznych, dla których gmina nie była zarządcą, pokrywane były z budżetu państwa ciężar finansowania oświetlenia nie jest już limitowany statusem zarządcy drogi, co oznacza, że zadaniem polegającym na finansowaniu dróg objęto także te drogi znajdujące się na terenie gminy, w odniesieniu do których gmina nie jest zarządcą (zob. art. 18 ust. 3 Pe)
Wyrok SN z 31 stycznia br. (II CSK 183/13) gminy muszą płacić za oświetlenie każdej bezpłatnej drogi publicznej, także krajowej i ekspresowej, jaka znajduje się na ich terenie. sprawa dotyczyła blisko 280 tys. zł, jakich zażądała od gminy Kobylanka (woj. zachodniopomorskie) GDDKiA. Kwota ta stanowiła roczną opłatę za oświetlenie znajdującego się na terenie gminy węzła Motaniec w ciągu drogi krajowej nr 10.
Uzasadniając orzeczenie, Sąd wskazał, że po pierwsze przepisy Pe nakładają na gminy obowiązek finansowania oświetlenia dróg publicznych, a po drugie, nie może być mowy o naruszeniu przez GDDKiA zasad współżycia społecznego przez żądanie zwrotu wysokich opłat za oświetlenie, przekraczających możliwości finansowe gminy. Opłaty te wynikają bowiem z określonych parametrów technicznych instalacji, a odnośnie ustawienia punktów świetlnych i ich mocy na węźle drogowym wobec kształtu regulacji Prawa budowalnego nie można mówić o dowolności (z informacji prasowych wynika, że gmina broniąc swojego stanowiska powoływała się na art. 752-754 Kodeksu cywilnego oraz na zasady współżycia społecznego, podnosząc, że nie miała żadnego wpływu ani na lokalizację węzła, ani na technologię instalacji, a koszt oświetlenia prawie dwukrotnie przekracza wydatki na oświetlenie wszystkich dróg na jej terenie; z kolei GDDKiA podnosiła, że węzeł i nowa droga krajowa są korzystne dla gminy, bo wyprowadziły poza jej centrum ruch tranzytowy, a technologia budowy dróg i oświetlenia nie jest uznaniowa, bowiem wynika z wyraźnych regulacji dotyczących norm technicznych). Za:. Sąd rzucił światło. Gminy muszą płacić za każdą bezpłatną drogę publiczną, artykuł zamieszczono 31 stycznia br. o 15:24 na portalu Serwis Samorządowy PAP
Wyrok SO w Elblągu z 23. 11. 20011 r. (I CA 309/11) art. 18 ust. 1 pkt 3 i ust. 3 Pe wyłącza obowiązek finansowania oświetlenia dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy tylko odnośnie takich dróg ekspresowych, które eksploatowane są jako płatne GDDKiA domagał a się zasądzenia od Gminy P. kwoty 3.182,96 zł z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu (roszczenie wywodzono z art. 405 Kc wskazując, że na pozwanej, zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3 Pe, ciążył obowiązek finansowania oświetlenia fragmentu drogi S22 w okresie od 8 do 31 grudnia 2010 r.).
Skoro droga ekspresowa S22 nie jest taką właśnie drogą ekspresową płatną to Gmina P. obowiązana jest finansować koszt energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne na terenie "Węzła Ch." (wszak jest to jej zadanie własne!). Powinnością gminy jest finansowanie oświetlenia dróg publicznych wszystkich kategorii, to jest zarówno gminnych, jak powiatowych, wojewódzkich i krajowych. Ewentualny związek pomiędzy obowiązkiem oświetlenia drogi krajowej, a zabezpieczeniem podstawowych potrzeb społeczności lokalnej nie stanowił cechy determinującej wybraną przez prawodawcę metodę regulacji tego zagadnienia po 1 stycznia 2004 r., a nawet postawił tezę, że za oczywiste uznawano przypadki, gdy znaczenie drogi jako arterii o pierwszorzędnej roli z punktu widzenia całego kraju (jak na przykład drogi międzynarodowej czy obwodnicy dużej aglomeracji miejskiej), wykluczająca możliwość jej prostego powiązania funkcjonalnego z potrzebami komunikacyjnymi mieszkańców gminy, przez którą ona przebiega, nie będzie stało na przeszkodzie obowiązkowi finansowania przez gminę oświetlenia na tej drodze.
Gminy zmuszone są do pełnej realizacji tytułowego zadania, co oznacza, że ciąży na nich obowiązek finansowania oświetlenia każdej bezpłatnej drogi publicznej posadowionej na ich terenie. takie czynniki jak realne możliwości finansowe gminy, czy stwierdzenie, że wysokość kosztów wspomnianego oświetlenia jest nieadekwatna do zasobów będących w gestii gminy i przeznaczonych na omawiane zadanie, nie wpływają na istnienie przedmiotowego obowiązku.
Wyrok TK 31. 05. 2005 Wyrok WSA w Olsztynie Interpelacje / nowela Pe
Dziękuję za uwagę! W razie pytań zapraszam do nawiązania kontaktu: DR JĘDRZEJ BUJNY radca prawny, Partner Tel. (48 61) 866 26 28 Tel. kom. 502 305 117 Fax. (48 61) 865 82 56 E-mail jedrzej.bujny@ziemski.com.pl