Bezpieczeństwo w sieci Internet Rodzaje złośliwego oprogramowania Do złośliwego oprogramowania należą: Wirus program lub fragment wrogiego wykonalnego kodu, który dołącza się, nadpisuje lub zamienia inny program w celu reprodukcji samego siebie bez zgody użytkownika. Ze względu na różne rodzaje infekcji wirusy dzielą się na: wirusy gnieżdżące się w sektorze rozruchowym twardego dysku (ang. boot sector viruses), wirusy pasożytnicze (ang. parasitic viruses), wirusy wieloczęściowe (ang. multi-partite viruses), wirusy towarzyszące (ang. companion viruses), makrowirusy (ang. macro viruses). Robaki (ang. worm) złośliwe oprogramowanie podobne do wirusów, rozmnażające się tylko przez sieć. W przeciwieństwie do wirusów nie potrzebują programu żywiciela. Często powielają się pocztą elektroniczną. Wabbit program rezydentny nie powielający się przez sieć. Wynikiem jego działania jest jedna określona operacja, np. powielanie tego samego pliku aż do wyczerpania zasobów pamięci komputera. Trojan nie rozmnaża się jak wirus, ale jego działanie jest równie szkodliwe. Ukrywa się pod nazwą lub w części pliku, który użytkownikowi wydaje się pomocny. Oprócz właściwego działania pliku zgodnego z jego nazwą, trojan wykonuje operacje w tle szkodliwe dla użytkownika, np. otwiera port komputera, przez który może być dokonany atak włamywacza (hakera). Backdoor przejmuje kontrolę nad zainfekowanym komputerem, umożliwiając wykonanie na nim czynności administracyjnych, łącznie z usuwaniem i zapisem danych. Podobnie jak trojan,
backdoor podszywa się pod pliki i programy, z których często korzysta użytkownik. Umożliwia intruzom administrowanie systemem operacyjnym poprzez Internet. Wykonuje wtedy zadania wbrew wiedzy i woli ofiary. Programy szpiegujące (ang. spyware) oprogramowanie zbierające informacje o osobie fizycznej lub prawnej bez jej zgody, jak informacje o odwiedzanych witrynach, hasła dostępowe itp. Występuje często jako dodatkowy i ukryty komponent większego programu, odporny na usuwanie i ingerencję użytkownika. Programy szpiegujące mogą wykonywać działania bez wiedzy użytkownika zmieniać wpisy do rejestru systemu operacyjnego i ustawienia użytkownika. Program szpiegujący może pobierać i uruchamiać pliki pobrane z sieci. scumware (ang. scum piana; szumowiny, męty) żargonowe, zbiorcze określenie oprogramowania, które wykonuje w komputerze niepożądane przez użytkownika czynności. stealware/parasiteware służące do okradania kont internetowych, adware oprogramowanie wyświetlające reklamy, Exploit kod umożliwiający bezpośrednie włamanie do komputera ofiary, do dokonania zmian lub przejęcia kontroli wykorzystuje się lukę w oprogramowaniu zainstalowanym na atakowanym komputerze. Exploity mogą być użyte w atakowaniu stron internetowych, których silniki oparte są na językach skryptowych (zmiana treści lub przejęcie kontroli administracyjnej), systemy operacyjne (serwery i końcówki klienckie) lub aplikacje (pakiety biurowe, przeglądarki internetowe lub inne oprogramowanie). Rootkit jedno z najniebezpieczniejszych narzędzi hackerskich. Ogólna zasada działania opiera się na maskowaniu obecności pewnych uruchomionych programów lub procesów systemowych (z reguły służących hackerowi do administrowania zaatakowanym systemem). Rootkit zostaje wkompilowany (w wypadku zainfekowanej instalacji) lub wstrzyknięty w istotne procedury systemowe, z reguły jest trudny do wykrycia z racji tego, że nie występuje jako osobna aplikacja. Zainstalowanie rootkita jest najczęściej ostatnim krokiem po włamaniu do systemu, w którym prowadzona będzie ukryta kradzież danych lub infiltracja. Keylogger Odczytuje i zapisuje wszystkie naciśnięcia klawiszy użytkownika. Dzięki temu adresy, kody, cenne informacje mogą dostać się w niepowołane ręce. Pierwsze programowe keyloggery były widoczne w środowisku operacyjnym użytkownika. Teraz coraz częściej są procesami niewidocznymi dla administratora. Istnieją też keyloggery występujące w postaci sprzętowej zamiast programowej. Dialery programy łączące się z siecią przez inny numer dostępowy niż wybrany przez użytkownika, najczęściej są to numery o początku 0-700 lub numery zagraniczne. Dialery szkodzą tylko posiadaczom modemów telefonicznych analogowych i cyfrowych ISDN, występują głównie na stronach o tematyce erotycznej. Mniej szkodliwe złośliwe oprogramowanie to: fałszywe alarmy dotyczące rzekomo nowych i groźnych wirusów (ang. false positives); fałszywy alarm to także rzekome wykrycie zainfekowanego pliku, które powodują programy antywirusowe z najwyższym poziomem analizy heurystycznej. żarty komputerowe, robione najczęściej nieświadomym początkującym użytkownikom komputerów.
Przykłady obrony przed szkodliwym oprogramowaniem instalacja oprogramowania antywirusowego, włączona zapora sieciowa (firewall), aktualizacja wszelkiego oprogramowania, nieotwieranie załączników poczty elektronicznej niewiadomego pochodzenia, czytanie okien instalacyjnych aplikacji, a także ich licencji, wyłączenie makr w plikach MS Office nieznanego pochodzenia, regularne całościowe skany systemu programem antywirusowym i antymalware, przy płatnościach drogą elektroniczną upewnienie się, że transmisja danych będzie szyfrowana, instalacja programów prewencyjnych opartych na polityce piaskownicy, używanie oryginalnego systemu i aplikacji pochodzących z legalnego źródła.
Oprogramowanie antywirusowe Podgląd głównego okna oprogramowania antywirusowego Oznaczenie górnej belki okna monitorem z zielonym tłem i znakiem ptaszka ( ) oznacza, że system operacyjny jest aktualny (nie zostały wydane żadne ważne z punktu bezpieczeństwa aktualizacje), bazy wirusów są aktualne i nie wystąpiły inne zdarzenia zakłócające prawidłowo pracę oprogramowania.
Sposób ustawienia oprogramowania antywirusowego Zaleca się aby wszystko opcje z wyłączeniem Trybu gier były włączone (co sugeruje zielona kropka z lewej strony opcji). Tak uruchomione opcje zapewnią stałe bezpieczeństwo plików zgromadzonych na twardym dysku. Oprogramowanie pracuje w tle nie wywołując znaczącego obciążenia sprzętowego, skanując pliki i poszukując w nich fragmentów oprogramowania niepożądanego. Praca oprogramowania w tle sprawia, że bezpieczniejsze staje się korzystanie z serwisów www. Odwiedzane treści są także skanowane pod kątem niebezpiecznych zapisów w kodzie strony. Odwiedzenie serwisu zawierającego kod uznany za złośliwy skończy się zablokowaniem takiego pliku w serwisie i wyświetleniem komunikatu ostrzegającego widocznego obok.