Kluczowe problemy energetyki Aspekty ekologiczne Ryszard Sobański PROJEKT NR POIG.01.01.01-00-005/08 TYTUŁ PROJEKTU: Strategia rozwoju energetyki na Dolnym Śląsku metodami foresightowymi PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO
Plan prezentacji 1. Trudności z rozwojem sieci przesyłowych. 2. Trudny dostęp do środków finansowych. 3. Brak jasnej polityki w dziedzinie ekologii. 4. Brak rynku dostaw biomasy. 5. Niski poziom świadomości ludności.
Problem 1 Trudności z rozwojem sieci przesyłowych -przyczyny Określenie problemu Trudności i rosnące koszty wymiany i budowy nowych sieci przesyłowych. Przedstawienie przyczyn problemu brak realnych planów zaopatrzenia w ciepło w gminach, brak regulacji prawnych normujących stan zastany na gruncie brak odpowiedniej koordynacji przy nowych inwestycjach zbyt daleko idące uprawnienia właścicieli gruntów -
Trudności z rozwojem sieci przesyłowych rozwiązanie Uaktualnienie i egzekwowanie zapisów planu zaopatrzenia w ciepło w gminach. Wydanie aktu prawnego który w sposób jednoznaczny określił by nieodpłatną służebność gruntów na rzecz już wybudowanych sieci przesyłowych. Wydzielanie przy budowie nowych osiedli lub stref przemysłowych pasa terenu w którym mogły by przebiegać wszystkie media. Stworzenie regulacji prawnych umożliwiających zajęcie terenu pod rozbudowę sieci (podobnie jak pod drogi) i dostęp do sieci na terenie prywatnym.
Trudności z rozwojem sieci przesyłowych potencjalne zagrożenia Wzrost kosztów eksploatacji sieci o opłaty za dzierżawę gruntów przez które przebiegają. Nie usunięcia awarii z powodu braku możliwości wejścia na teren przez który przebiega sieć. Brak możliwości wymiany sieci na energooszczędną Brak możliwości wymiany sieci na energooszczędną z powodu braku dostępu.
Problem 2 (Trudny dostęp do środków finansowych) -przyczyny Określenie problemu Duże trudności z możliwością pozyskania kredytów i dotacji na inwestycje proekologiczne. Przedstawienie przyczyn problemu inwestycje proekologiczne są zazwyczaj nierentowne, trudności z zabezpieczeniem kredytów (banki nie chcą sieci), brak znajomości branży energetycznej a szczególnie cieplnej niejasno określone zasady przydziału środków preferencyjnych Istniejące instytucje mają środki na ekologię ale ich nie dają -
Trudny dostęp do środków finansowych rozwiązanie Stworzenie systemu poręczeń pod inwestycje ekologiczne. Doprecyzowanie zasad udzielania preferencyjnych środków na inwestycje proekologiczne szczególnie w ciepłownictwie. Przeznaczenie większej puli środków na dopłaty do zadań proekologicznych. Większa elastyczność ze strony banków i instytucji Większa elastyczność ze strony banków i instytucji przydzielających środki na zadania proekologiczne.
Trudny dostęp do środków finansowych potencjalne zagrożenia Brak realizacji inwestycji proekologicznych z powodu braku środków. Brak możliwości wypełnienia wymogów związanych z wejściem do UE w zakresie ochrony środowiska. Rozwój tylko tych inwestycji z ochrony środowiska Rozwój tylko tych inwestycji z ochrony środowiska które się bronią ekonomicznie ( np. elektrownie wiatrowe).
Problem 3 (Brak jasnej polityki w dziedzinie ekologii) -przyczyny Określenie problemu Brak jasnego sprecyzowania jakie działania proekologiczne są w naszym kraju czy regionie preferowane powoduje chaos inwestycyjny. Przedstawienie przyczyn problemu sprzeczne informacje co do kierunków rozwoju energii odnawialnej (mówi się o biogazowniach, preferuje się wiatraki), Brak zachęt finansowych na preferowane kierunki rozwoju ekologii -
Problem 3 (Brak jasnej polityki w dziedzinie ekologii) -przyczyny Przedstawienie przyczyn problemu Złe rozpoznanie lokalnych zasobów czystej energii, Nieuczciwy lobbing dużych grup kapitałowych, Niespójne i często sprzeczne przepisy i rozporządzenia różnych resortów.
Brak jasnej polityki w dziedzinie ekologii rozwiązanie Na poziomie ministerstw, tworzenie wspólnych grup roboczych do opracowywania dokumentów. Korzystanie w większym zakresie z wiedzy zewnętrznych ekspertów i działających organizacji. Dobre rozeznanie posiadanych zasobów czystej energii na szczeblu województwa i zbudowanie na tej podstawie strategii działań proekologicznych dla regionu. Większe zaangażowanie społeczności lokalnych w działania proekologiczne i wymuszanie na poszczególnych szczeblach władzy działań. Pompowanie inicjatywy z dołu do góry.
Brak jasnej polityki w dziedzinie ekologii potencjalne zagrożenia Brak realizacji inwestycji proekologicznych z powodu dużego ryzyka braku ich opłacalności w dalszej przyszłości. Brak działań wymagających długoterminowego planowania np. uprawy energetyczne. Marnotrawienie środków finansowych i ludzkich poprzez brak efektu skali działania np. akcja założenia solarów w całym województwie.
Problem 4 (Brak rynku dostaw biomasy) - przyczyny Określenie problemu Brak na rynku dużych wyspecjalizowanych i wiarygodnych dostawców biomasy i stabilnych cen. Przedstawienie przyczyn problemu brak jasnej polityki rozwoju energii odnawialnej na szczeblu województwa, brak koordynacji w budowie instalacji do spalania biomasy, brak zainteresowania biomasą instytucji związanych z obrotem na rynku rolnym duża zależność od warunków pogodowych Określenie problemu
Brak rynku dostaw biomasy rozwiązanie Stworzenie instytucji na wzór giełdy rolnej do obrotu biomasą. Stworzenie systemu zakupów kontrolowanych lub kontraktacji. Stworzenie systemu preferencji i dopłat do upraw. Określenie na bazie przeprowadzonych analiz maksymalnego dopuszczalnego rozwoju instalacji na biomasę w danym regionie w rozbiciu na rodzaje biomasy.
Brak rynku dostaw biomasy potencjalne zagrożenia Brak możliwości spełnienia wymogów UE w zakresie emisji i wytwarzania tzw. zielonej energii. Duże koszty wytworzenia zielonej energii. Powstanie dużych areałów upraw roślin energetycznych co wpłynie na zachwianie ekosystemu roślinnego i wzrost cen żywności.
Problem 5 (Niski poziom świadomości ludności) -przyczyny Określenie problemu Ludzie chcą czystego powietrza i pięknej przyrody nie zdając sobie sprawy ile to wymaga w dzisiejszych czasach nakładów finansowych. Przedstawienie przyczyn problemu brak edukacji ekologicznej społeczeństwa, zwłaszcza starszego niskie jeszcze ceny energii i wody, łatwy dostęp do terenów zielonych brak nastawienia do wyrzeczeń związanych z ochroną środowiska
Niski poziom świadomości ludności rozwiązanie Szerokie programy edukacyjne w zakresie ochrony środowiska Uświadamianie społeczeństwu że ekologia kosztuje. Robienie drzwi otwartych w przedsiębiorstwach związanych z wytwarzaniem energii i gospodarką odpadami. Lepsza współpraca przedsiębiorstw zwłaszcza ciepłowniczych z zarządcami budynków mieszkalnych lub spółdzielniami.
Niski poziom świadomości ludności potencjalne zagrożenia Protesty przy budowie spalarni odpadów, biogazowni lub innych inwestycji ekologicznych. Odchodzenie od czystych źródeł energii na rzecz tradycyjnych np. węglowych. Brak chęci partycypacji mieszkańców w kosztach Brak chęci partycypacji mieszkańców w kosztach budowy obiektów do np. segregacji odpadów lub ich utylizacji.
Podsumowanie Pomimo wielu prób ułożenia rynku energii odnawialnej i związanych z nim przepisów nadal istnieje wiele niejasności i sposobu ich interpretacji. Przy takiej polityce, nieliczne środki finansowe jakie idą na ochronę środowiska są rozpraszane i po zakończeniu dofinansowania z UE, odczuje to na własnej kieszeni każdy mieszkaniec naszego kraju.