DOWÓD OSOBISTY Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby, poświadczającym obywatelstwo polskie oraz uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granicy. Obowiązek / prawo do posiadania dowodu osobistego Osoba będąca obywatelem polskim i zamieszkała w Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana posiadać dowód osobisty: od ukończenia 18 roku życia, od ukończenia 15 roku życia, jeżeli pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje, albo nie pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką. Prawo do posiadania dowodu osobistego przysługuje: osobie będącej obywatelem polskim zamieszkującym poza granicami RP; osobie małoletniej, która ukończyła 13 rok życia (dokument jest wydawany na wniosek rodzica lub opiekuna); osobie małoletniej, która nie ukończyła 13 rok życia (dokument jest wydawany na wniosek rodziców lub opiekunów). 1
Dowód osobisty dla obywatela polskiego zamieszkującego poza granicami RP Obywatele polscy zamieszkujący poza granicami kraju mają prawo, a nie obowiązek posiadania dowodu osobistego. Obowiązek ten ciąży wyłącznie na obywatelach polskich mieszkających w RP. Złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego i odbiór dowodu osobistego wymaga osobistego stawiennictwa wnioskodawcy w organie gminy właściwym do wydania dowodu osobistego. Nie ma możliwości pośredniczenia konsula RP, czy pełnomocnika przy wydaniu dowodu osobistego dla obywatela polskiego przebywającego poza granicami kraju. Termin i sposób załatwienia Złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego wymaga osobistego stawiennictwa osoby, której wniosek dotyczy, z wyjątkiem małoletnich do ukończenia 5 roku życia. Wniosek o wydanie dowodu osobistego w imieniu osób, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych składają rodzice, ustanowieni przez sąd opiekunowie lub kurator. W przypadku, gdy osoba nie może złożyć wniosku o wydanie dowodu osobistego lub nie może osobiście odebrać dowodu osobistego w organie gminy - z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się pokonać przeszkody, osoba zawiadamia o tym organ gminy. W takiej sytuacji przyjęcie wniosku odbywa się w miejscu pobytu tej osoby, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich się ona znajduje. Dowód osobisty odbiera się osobiście z wyjątkiem następujących przypadków: 1. dowód osobisty wydany małoletniemu, który nie ukończył 13 roku życia odbiera jeden z rodziców lub opiekunów ustanowionych przez sąd; 2. dowód osobisty wydany osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie pozostającej pod władzą rodzicielską odbiera jeden z rodziców; 2
3. dowód osobisty wydany osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie nie pozostającej pod władzą rodzicielską odbiera opiekun ustanowiony przez sąd; 4. dowód osobisty wydany małoletniemu, który ukończył 13 rok życia nie mającemu obowiązku posiadania dowodu osobistego odbiera osobiście małoletni albo jeden z rodziców lub opiekun ustanowiony przez sąd; 5. dowód osobisty wydany osobie ubezwłasnowolnionej częściowo odbiera ta osoba albo kurator ustanowiony przez sąd. Termin załatwienia sprawy: do trzydziestu dni od daty złożenia wniosku w szczególnych przypadkach w/w termin może być krótszy lub dłuższy Informacje zamieszczane w dowodzie osobistym Zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn.: Dz. U. 2006 r. Nr 139, poz. 993, z późn. zm.), w dowodzie osobistym zamieszcza się następujące dane: 1. nazwisko, nazwisko rodowe i imię (imiona); 2. imiona rodziców; 3. datę i miejsce urodzenia; 4. adres miejsca zameldowania na pobyt stały, a w razie jego braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; w przypadku braku zameldowania na pobyt stały albo pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące danych o adresie nie zamieszcza się; 5. płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu; 6. numer PESEL; 7. nazwę organu wydającego dowód osobisty, datę wydania i termin ważności; 8. serię i numer dowodu osobistego, 9. wizerunek twarzy i podpis posiadacza dokumentu, 10. dane do odczytu maszynowego. 3
W przypadku gdy złożenie podpisu przez posiadacza dowodu osobistego nie jest możliwe, podpisu nie zamieszcza się. W dowodzie osobistym nie zamieszcza się również podpisu osoby, która nie ukończyła 13 roku życia. Obowiązek wymiany dowodu osobistego i postępowanie w razie utraty dowodu osobistego Posiadacz dowodu osobistego ma obowiązek wymienić ten dokument w razie: 1. zmiany danych, które zamieszcza się w dowodzie osobistym - o wymianę dowodu osobistego należy wystąpić w terminie do 14 dni od dnia doręczenia osobie obowiązanej do posiadania dowodu osobistego ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzających zmianę danych albo od dnia sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku małżeństwa zawartego przed konsulem lub organem zagranicznym - od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa. W przypadku obywateli polskich przebywających za granicą termin wynosi 3 miesiące. 2. uszkodzenia dowodu osobistego lub zaistnienia innej okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości osoby - o wymianę dowodu osobistego należy wystąpić niezwłocznie; 3. upływu terminu ważności dowodu osobistego - o wymianę dowodu osobistego należy wystąpić nie później niż na 30 dni przed upływem terminu ważności dokumentu. Postępowanie w razie utraty, zwrotu lub znalezienia dowodu osobistego Osoba, która utraciła dowód osobisty, jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym najbliższy organ gminy lub właściwą ze względu na miejsce pobytu polską placówkę konsularną. Organy te wydają zaświadczenie o utracie dowodu osobistego, ważne do czasu wydania nowego dokumentu, oraz powiadamiają o tym organ, który wydał dowód osobisty, w celu unieważnienia dokumentu. Ponadto osoba, która utraciła dowód osobisty, jest 4
obowiązana wystąpić niezwłocznie o wydanie nowego dokumentu do właściwego organu gminy. Obowiązek ten nie dotyczy obywateli polskich przebywających stale za granicą. Osoba, która utraciła obywatelstwo polskie, jest obowiązana zwrócić niezwłocznie dowód osobisty organowi, który wydał ten dokument, albo właściwej ze względu na miejsce jej pobytu polskiej placówce konsularnej. W razie znalezienia własnego dowodu osobistego zgłoszonego jako utracony należy niezwłocznie zwrócić go organowi, który wydał ten dokument. Osoba, która znalazła dowód osobisty innej osoby, jest obowiązana niezwłocznie przekazać ten dokument najbliższemu organowi gminy, Policji lub innemu organowi administracji publicznej. Organy te przekazują niezwłocznie dowód osobisty organowi, który go wydał, w celu unieważnienia dokumentu. Jednakże osoba, która znalazła dowód osobisty innej osoby, może również, bez zbędnej zwłoki, przekazać ten dokument posiadaczowi dowodu osobistego. W tym przypadku posiadacz dokumentu może również zawiadomić o utracie dowodu osobistego najbliższy organ gminy lub właściwą ze względu na miejsce pobytu polską placówkę konsularną., w celu jego unieważnienia. Termin ważności dowodu osobistego Dowód osobisty jest ważny: 10 lat od daty jego wydania w przypadku osób, które ukończyły 18 lat; 5 lat od daty jego wydania w przypadku osób, które nie ukończyły 18 roku życia; na czas nie oznaczony w przypadku osoby, która ukończyła 65 rok życia, o ile osoba ta zwróciła się o wydanie dowodu osobistego z takim terminem ważności. 5
Wydanie dowodu osobistego Właściwość organu Dowód osobisty wydaje: właściwy ze względu na miejsce zameldowania na pobyt stały organ gminy (wójt, burmistrz lub prezydent miasta). w razie braku miejsca zameldowania na pobyt stały - organ gminy ostatniego miejsca pobytu stałego tej osoby. jeśli nie można ustalić właściwości miejscowej organu w sposób wskazany wyżej, dowód osobisty wydaje organ gminy właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m.st. Warszawie. Wniosek można składać za pośrednictwem organu gminy właściwego ze względu na miejsce pobytu czasowego wnioskodawcy, jeżeli jego złożenie we właściwym organie gminy nie jest możliwe. Wymagane dokumenty Do wniosku o wydanie dowodu osobistego należy dołączyć: 1. dwie wyraźne i jednakowe fotografie o wymiarach 35 x 45 mm, odzwierciedlające aktualny wizerunek osoby, której wniosek dotyczy, przedstawiające tę osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami w taki sposób, aby ukazywały głowę w pozycji lewego półprofilu i z widocznym lewym uchem, z zachowaniem równomiernego oświetlenia twarzy; 2. odpis skrócony aktu urodzenia - w przypadku osób, które nie zawarły małżeństwa; 3. odpis skrócony aktu małżeństwa. Do wniosku o ponowne wydanie dowodu osobistego nie załącza się wymienionych powyżej odpisów aktów stanu cywilnego, jeżeli dane zawarte w dowodzie osobistym nie uległy zmianie, a w dokumentacji dowodowej znajdują się te odpisy, lub dokumenty te zostały 6
sporządzone w urzędzie stanu cywilnego miejsca, w którym osoba ubiega się o wydanie dowodu osobistego. Jeżeli dane zawarte w dokumentach budzą wątpliwości co do obywatelstwa osoby, na żądanie organu gminy, do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający posiadanie obywatelstwa polskiego. Osoba z wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku może załączyć do wniosku fotografie przedstawiające ją w okularach z ciemnymi szkłami. W takim przypadku do wniosku załącza się również orzeczenie o niepełnosprawności osoby do 16 roku życia lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 lat, z powodu wrodzonej lub nabytej wady narządu wzroku, wydane zgodnie z przepisami o orzekaniu o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania może załączyć do wniosku fotografie przedstawiające ją z nakryciem głowy. W takim przypadku do wniosku załącza zaświadczenie o przynależności do wspólnoty wyznaniowej. Termin i sposób załatwienia Złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego wymaga osobistego stawiennictwa osoby, której wniosek dotyczy, z wyjątkiem małoletnich do ukończenia 5 roku życia. Wniosek o wydanie dowodu osobistego w imieniu osób, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych składają rodzice, ustanowieni przez sąd opiekunowie lub kurator. W przypadku, gdy osoba nie może złożyć wniosku o wydanie dowodu osobistego lub nie może osobiście odebrać dowodu osobistego w organie gminy - z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się pokonać przeszkody, osoba zawiadamia o tym organ gminy. W takiej sytuacji przyjęcie wniosku odbywa się w miejscu pobytu tej osoby, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich się ona znajduje. 7
Dowód osobisty odbiera się osobiście z wyjątkiem następujących przypadków: 6. dowód osobisty wydany małoletniemu, który nie ukończył 13 roku życia odbiera jeden z rodziców lub opiekunów ustanowionych przez sąd; 7. dowód osobisty wydany osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie pozostającej pod władzą rodzicielską odbiera jeden z rodziców; 8. dowód osobisty wydany osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie nie pozostającej pod władzą rodzicielską odbiera opiekun ustanowiony przez sąd; 9. dowód osobisty wydany małoletniemu, który ukończył 13 rok życia nie mającemu obowiązku posiadania dowodu osobistego odbiera osobiście małoletni albo jeden z rodziców lub opiekun ustanowiony przez sąd; 10. dowód osobisty wydany osobie ubezwłasnowolnionej częściowo odbiera ta osoba albo kurator ustanowiony przez sąd. Termin załatwienia sprawy: do trzydziestu dni od daty złożenia wniosku w szczególnych przypadkach w/w termin może być krótszy lub dłuższy Obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego o wymianie dowodu osobistego Obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym (w tym również serii i numeru dowodu osobistego w przypadku jego wymiany) spoczywa wyłącznie na podatnikach podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego a także na osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Zgłoszenia takiego dokonuje się do naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych. 8