KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy PASC Prawo o aktach stanu cywilnego Stan prawny: luty 2015 roku Zamów książkę w księgarni internetowej 3. WYDANIE
Stan prawny na 2 lutego 2015 r. Wydawca: Małgorzata Stańczak Redaktor prowadzący, opracowanie redakcyjne: Katarzyna Gierłowska Łamanie: Mercurius Projekt okładki i stron tytułowych: Agnieszka Tchórznicka, Grafos Tytuły do artykułów K.R.O. opracował: Robert Stępień Tytuły do artykułów A.S.C. opracował: Michał Dymiński Copyright by Wolters Kluwer SA, 2015 ISBN: 978-83-264-8153-6 Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich 01-208 Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl
SPIS TREŚCI OGÓLNY* 1) KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788)... 1 83 PRAWO O AKTACH STANU CYWILNEGO ustawa z dnia 29 września 1986 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264)... 1 38 PRAWO O AKTACH STANU CYWILNEGO ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741 ze zm.)... 39 132 * Szczegółowe spisy treści znajdują się w zakładkach.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
SPIS TREŚCI KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.) TYTUŁ I. MAŁŻEŃSTWO (art. 1 61 6 )... 5 DZIAŁ I. Zawarcie małżeństwa (art. 1 22)... 5 DZIAŁ II. Prawa i obowiązki małżonków (art. 23 30)... 12 DZIAŁ III. Małżeńskie ustroje majątkowe (art. 31 54)... 14 Rozdział I. Ustawowy ustrój majątkowy (art. 31 46)... 14 Rozdział II. Umowne ustroje majątkowe (art. 47 51 5 )... 19 Oddział 1. Przepisy ogólne (art. 47 47 1 )... 19 Oddział 2. Wspólność majątkowa (art. 48 50 1 )... 19 Oddział 3. Rozdzielność majątkowa (art. 51 51 1 )... 20 Oddział 4. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków (art. 51 2 51 5 )... 21 Rozdział III. Przymusowy ustrój majątkowy (art. 52 54)... 22 DZIAŁ IV. Ustanie małżeństwa (art. 55 61)... 23 DZIAŁ V. Separacja (art. 61 1 61 6 )... 26 TYTUŁ II. POKREWIEŃSTWO I POWINOWACTWO (art. 61 7 144 1 )... 27 DZIAŁ I. Przepisy ogólne (art. 61 7 61 8 )... 27 DZIAŁ Ia. Rodzice i dzieci (art. 61 9 113 6 )... 28 Rozdział I. Pochodzenie dziecka (art. 61 9 86)... 28 Oddział 1. Macierzyństwo (art. 61 9 61 16 )... 28 Oddział 2. Ojcostwo (art. 62 86)... 30 Rozdział II. Stosunki między rodzicami a dziećmi (art. 87 113 6 ). 35 Oddział 1. Przepisy ogólne (art. 87 91)... 35 Oddział 2. Władza rodzicielska (art. 92 112)... 38 Oddział 2a. Piecza zastępcza (art. 112 1 112 8 )... 43 Oddział 3. Kontakty z dzieckiem (art. 113 113 6 )... 45 DZIAŁ II. Przysposobienie (art. 114 127)... 47 DZIAŁ III. Obowiązek alimentacyjny (art. 128 144 1 )... 53 TYTUŁ III. OPIEKA I KURATELA (art. 145 184)... 57 DZIAŁ I. Opieka nad małoletnim (art. 145 174)... 57 K.R.O. 3
Spis treści Rozdział I. Ustanowienie opieki (art. 145 153)... 57 Rozdział II. Sprawowanie opieki (art. 154 164)... 59 Rozdział III. Nadzór nad sprawowaniem opieki (art. 165 168)... 61 Rozdział IV. Zwolnienie opiekuna i ustanie opieki (art. 169 174). 62 DZIAŁ II. Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie (art. 175 177). 63 DZIAŁ III. Kuratela (art. 178 184)... 64 * * * Wykaz aktów zmieniających Kodeks rodzinny i opiekuńczy... 66 * * * Przepisy wprowadzające Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz.U. Nr 9, poz. 60)... 68 Rozdział I. Przepisy ogólne (art. I III)... 68 Rozdział II. Zmiany w przepisach obowiązujących (art. IV)...... 69 Rozdział III. Przepisy przejściowe (art. V XIII)... 69 Przepis końcowy (art. XIV)... 71 * * * USTAWA z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1691) (wyciąg)... 72 USTAWA z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431) (wyciąg)... 74 * * * Skorowidz przedmiotowy do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego... 76 4 K.R.O.
KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY USTAWA z dnia 25 lutego 1964 r. (tekst pierwotny Dz.U. z 5 marca 1964 r. Nr 9, poz. 59; tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788; zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1529; z 2013 r., poz. 1439; z 2014 r., poz. 1188, poz. 1741) TYTUŁ I MAŁŻEŃSTWO DZIAŁ I Zawarcie małżeństwa Przesłanki zawarcia małżeństwa Art. 1. 1. Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. 2. Małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione powyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności duchownego. 3. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się, jeżeli ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa regulująca stosunki między państwem a kościołem albo innym związkiem wyznaniowym przewiduje możliwość wywołania K.R.O. 5
Art. 2 4 1 Kodeks rodzinny i opiekuńczy przez związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu tego kościoła albo innego związku wyznaniowego takich skutków, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. 4. Mężczyzna i kobieta, będący obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą zawrzeć małżeństwo również przed polskim konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula. Powództwo o ustalenie nieistnienia małżeństwa Art. 2. Jeżeli mimo niezachowania przepisów artykułu poprzedzającego został sporządzony akt małżeństwa, każdy, kto ma w tym interes prawny, może wystąpić z powództwem o ustalenie nieistnienia małżeństwa. Dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa Art. 3. 1. Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa, określone w odrębnych przepisach. 2. Jeżeli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo jest obowiązana złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od obowiązku złożenia lub przedstawienia tego dokumentu. 3. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo doniosłość związku małżeńskiego, przepisy regulujące prawa i obowiązki małżonków oraz przepisy o nazwisku małżonków i o nazwisku ich dzieci. Okres wyczekiwania Art. 4. Małżeństwo przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarte przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają je zawrzeć, złożyły kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Jednakże kierownik urzędu stanu cywilnego może zezwolić na zawarcie małżeństwa przed upływem tego terminu, jeżeli przemawiają za tym ważne względy. Małżeństwo wyznaniowe zaświadczenie Art. 4 1. 1. Osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo w sposób określony w art. 1 2 i 3 kierownik urzędu stanu cywilnego wydaje zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz treść i datę złożonych przed nim oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków i ich dzieci. 2. Zaświadczenie traci moc po upływie trzech miesięcy od dnia jego wydania. 6 K.R.O.
Zawarcie małżeństwa Art. 5 7 2. 1) Zaświadczenie traci moc po upływie sześciu miesięcy od dnia jego wydania. 3. Wydając zaświadczenie kierownik urzędu stanu cywilnego informuje strony o dalszych czynnościach koniecznych do zawarcia małżeństwa. Odmowa przyjęcia oświadczeń od nupturientów Art. 5. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dowiedział się o istnieniu okoliczności wyłączającej zawarcie zamierzonego małżeństwa, odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 4 1, a w razie wątpliwości zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie, czy małżeństwo może być zawarte. Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika Art. 6. 1. Z ważnych powodów sąd może zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenie przewidziane w art. 1 2 zostało złożone przez pełnomocnika. 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte. Zawarcie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego Art. 7. 1. Jeżeli małżeństwo jest zawierane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński powinny być złożone publicznie w obecności dwóch pełnoletnich świadków. 2. Kierownik urzędu stanu cywilnego zapytuje mężczyznę i kobietę, czy zamierzają zawrzeć ze sobą małżeństwo, a gdy oboje odpowiedzą na to pytanie twierdząco, wzywa ich do złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci. 3. Każda z osób zawierających małżeństwo składa oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński, powtarzając za kierownikiem urzędu stanu cywilnego treść oświadczenia lub odczytując je na głos. Osoba niemogąca mówić składa oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński podpisując akt małżeństwa. 3. 2) Każda z osób zawierających małżeństwo składa oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński, powtarzając za kierownikiem urzędu stanu cywilnego treść oświadczenia lub odczytując je na głos: Świadomy/Świadoma praw i obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa uroczyście oświadczam, że wstępu- 1) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 28 listopada 2014 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741 ze zm.); zmiana wejdzie w życie 1 marca 2015 r. 2) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 28 listopada 2014 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741 ze zm.); zmiana wejdzie w życie 1 marca 2015 r. K.R.O. 7