Jj Gimnazjum nr 9 P r y m u s i k n r 1 8 4 z Oddziałami S t r odwujęzycznymi n a 1 im. Świętej Królowej Jadwigi w Rzeszowie Numer 184 Dzień wiosny Laureaci Liceum Przed egzaminem Tak pomagam 4 dni bety dzikich stepów Życzenia świąteczne
2 S t r o n a P r y m u s i k n r 1 8 4 Wiosna wszędzie, a w naszej szkole niezwykle intensywna. 22 marca w naszym gimnazjum obchodziliśmy Dzień Wiosny. Przygotowywaliśmy się do niego dużo wcześniej, bo samorząd szkolny dwa tygodnie wstecz zorganizował losowanie, za kogo w tym roku przebiorą się uczniowie poszczególnych klas. 22 marca zawitali więc do naszej szkoły m.in. lekarze, ratownicy, kujony, Cyganie, mafiozi i jeszcze inni dziwni osobnicy. Nie tylko nauczyciele mieli problem z rozpoznaniem poszczególnych uczniów, ale również my często nie wiedzieliśmy, kto siada obok w ławce. Najlepsze kreacje stworzyli uczniowie klasy 3b, czyli ratownicy, którzy zwyciężyli w ogólnoszkolnych zmaganiach. Gratulujemy. J.K.
P r y m u s i k n r 1 8 4 S t r o n a 3 Dzielić się sercem Pomaganie to nasza specjalność, dlatego też w czasie weekendu (24 i 25 marca) wzięliśmy udział w ogólnopolskiej zbiórce żywności zainicjowanej przez Caritas Polska pod nazwą "Tak, pomagam. Jej celem jest wsparcie osób potrzebujących w okresie wielkopostnym. Jak zwykle, wolontariusze naszego SKC, wraz z dzielną opiekunką - panią Anią Dec - świetnie się spisali! Rozdawali ulotki, zbierali żywność, a także sami wspierali akcję w dwóch rzeszowskich sklepach sieci Frac- przy ul. Lwowskiej oraz Rejtana. Łącznie, dzięki współpracy 77 wolontariuszy, udało się zebrać ponad 115 kartonów z darami! Cieszy nas, że wiele ludzi potrafi dzielić się bezinteresownie tym, co mają. Myślę, że nikt z nas w razie potrzeby nie zostałby sam, bo umiemy dzielić się sercem. Wolontariuszka
4 S t r o n a P r y m u s i k n r 1 8 4 4 Dni Bety Dzikich Stepów Od 23 do 27 lutego fani popularnej serii Tom Clancy s Ghost Recon mogli się cieszyć dostępem do bety najnowszej odsłony, czyli tzw. Wildlands. Był to kolejny etap przygotowujący grę do premiery, która odbyła się 7 marca. W poprzedniej, zamkniętej wersji, wąskie grono graczy mogło pozwiedzać malownicze Itacua, czyli teren pod panowaniem jakże romantycznej pary El Polito oraz La Yuri (która wbrew pozorom wcale nie pochodzi z Rosji). Misją na owym obszarze było zabicie małżonków, którzy specjalizowali się w przesłuchaniach dla potężnego kartelu, Santa Blanca. Cała operacja składała się z pozyskania wskazówek dotyczących miejsca ich pobytu oraz z przysłowiowego szturmu na to legowisko. Ponadto można było pomóc lokalnej rebelii poprzez na przykład przejęcie konwoju z zapasami lub uwolnienie przetrzymywanych bojowników. Niestety gracze PC-towi musieli się uporać ze słabą optymalizacją. Tym razem od 23 lutego dostęp mieli wszyscy chętni, a sama rozgrywka została usprawniona o nowy obszar zwany Montuyoc i dodatkowe misje prowadzące do zabicia głównego instruktora świeżych rekrutów kartelu. Gdy już mowa o naszych wrogach, warto też zaznaczyć, że na drodze do zabicia El Sueño, czyli Szefa wszystkich szefów stoi również Unidad. Jest to organizacja rządowa, która pod presją szajki Santa Blanca musiała zrzec się walki z nią i teraz stoi po jej stronie. Pod względem technicznym, gra naprawdę dużo zyskała, a optymalizacja została poprawiona. Otwarta Beta zakończyła się 27 lutego o północy i był to ostatni krok do premiery gry. Marcel Zelent
P r y m u s i k n r 1 8 4 S t r o n a 5 W tym roku na podium Każdy rok w naszej szkole obfituje w liczną grupę laureatów i finalistów konkursów przedmiotowych. Trud, który podjęli, okazuje się opłacalny. Laureaci nie zdają egzaminu gimnazjalnego z danego przedmiotu, a także mają prawo wstępu do każdego liceum. W tym roku na podium stanęło aż 51 laureatów i 53 finalistów. Wszystkim im gratulujemy. Laureaci: 1. Monika Kondraciuk język niemiecki 2. Adam Liminowicz język niemiecki 3. Zuzanna Jaskółka język niemiecki 4. Nadia Batóg język niemiecki 5. Kasper Kornak informatyka 6. Aleksandra Murias informatyka 7. Justyna Selwa język francuski 8. Karolina Krok język francuski 9. Magdalena Nędza język francuski 10. Jagoda Szczęsny język francuski 11. Kamila Cupryś język francuski 12. Martyna Hadam język francuski 13. Maria Tabisz język francuski 14. Gabriela Kallaus język francuski 15. Monika Kondraciuk geografia 16. Paweł Styka geografia 17. Natalia Nowak geografia 18. Martyna Lampart biologia 19. Michał Worek biologia 20. Martyna Drupka biologia 21. Julia Pytko biologia 22. Kinga Bukała biologia 23. Justyna Kołodziej biologia 24. Andżelika Mokrzycka biologia 25. Julia Ligoda biologia 26. Karol Hodur język angielski 27. Paulina Rabczak język angielski 28. Monika Kondraciuk język angielski 29. Maja Międlar język angielski 30. Weronika Czaja język angielski 31. Michał Szykuła Język angielski 32. Adam Liminowicz język angielski 33. Julia Bilska język hiszpański 34. Karol Hodur język hiszpański 35. Zuzanna Bieleń język hiszpański 36. Zuzanna Zboril język hiszpański 37. Monika Kondraciuk język polski 38. Matylda Gackiewicz język polski 39. Weronika Kus język polski 40. Filip Rożnowski matematyka 41. Monika Kondraciuk matematyka 42. Alan Guzek matematyka 43. Aleksander Gaweł matematyka 44. Maksymilian Mirecki historia 45. Paulina Rabczak historia 46. Daniel Chiłła historia 47. Kajetan Ostrowski historia 48. Martyna Drupka chemia 49. Martyna Hadam chemia 50. Filip Rożnowski fizyka 51. Monika Kondraciuk - WOS
6 S t r o n a P r y m u s i k n r 1 8 4 Co musisz wiedzieć Trzecioklasisto! Egzamin gimnazjalny odbywa się w dniach 19 kwietnia - 21 kwietnia 2017. Każdą część egzaminu przeprowadza się innego dnia. Części humanistyczna i matematycznoprzyrodnicza trwają po 150 minut. Egzamin z języka obcego nowożytnego trwa 60 minut na każdym z poziomów: podstawowym i rozszerzonym. Egzamin gimnazjalny jest przeprowadzany w formie pisemnej. Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części i obejmuje: a. w części pierwszej humanistycznej wiadomości i umiejętności z zakresu języka polskiego oraz z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie b. w części drugiej matematyczno-przyrodniczej wiadomości i umiejętności z zakresu matematyki oraz z zakresu przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii c. w części trzeciej wiadomości i umiejętności z zakresu języka obcego nowożytnego. Część pierwsza egzaminu gimnazjalnego humanistyczna, obejmująca wiadomości i umiejętności z zakresu: a. języka polskiego trwa 90 minut b. historii i wiedzy o społeczeństwie trwa 60 minut. Część druga egzaminu gimnazjalnego matematyczno-przyrodnicza, obejmująca wiadomości i umiejętności z zakresu: a. matematyki trwa 90 minut b. przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii trwa 60 minut. Część trzecia egzaminu gimnazjalnego obejmująca wiadomości i umiejętności z zakresu języka obcego nowożytnego: a. na poziomie podstawowym trwa 60 minut b. na poziomie rozszerzonym trwa 60 minut. - Każda część egzaminu gimnazjalnego jest przeprowadzana innego dnia. - Do czasu trwania egzaminu gimnazjalnego nie wlicza się czasu przeznaczonego na sprawdzenie przez ucznia poprawności przeniesienia odpowiedzi na kartę odpowiedzi. - Do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego uczeń przystępuje z jednego z następujących języków obcych nowożytnych: angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego. - Do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego uczeń lub słuchacz przystępuje z tego języka obcego nowożytnego, którego uczy się w szkole w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych. W.S.
P r y m u s i k n r 1 8 4 S t r o n a 7 Jak zapanować nad stresem podczas egzaminu? Myśl o ocenach, skup się nad zadaniem zastanów się, jak możesz je najlepiej wykonać czy rozwiązać. Nawet jeśli dostałeś pytania, na które nie do końca wiesz, jak odpowiedzieć nie panikuj, pomyśl o tym, że jesteś uczniem nie od wczoraj, masz dużą wiedzę postaraj się przeszukać pamięć jest duża szansa, że znasz odpowiedź, tylko chwilowo straciłeś do niej dostęp. Najpierw zajmij się pytaniami/zadaniami, których rozwiązania jesteś pewien, a te bardziej złożone lub te, wobec których masz wątpliwości zostaw na koniec. Pamiętaj o oddychaniu! Brzmi banalnie, ale niektórzy z nas w sytuacji stresowej praktycznie przestają oddychać i nie wiedzą o tym, że w ten sposób ograniczają swoje zasoby tlenowe, a co za tym idzie, intelektualne. Przed wyjściem z domu zjedz coś, ale nie przejadaj się zarówno zbyt pusty, jak i zbyt pełny żołądek będzie tego dnia Twoim nieprzyjacielem.
8 S t r o n a P r y m u s i k n r 1 8 4 Palemki na szczęście ZWYCZAJE I TRADYCJE WIELKANOCNE Wielki Tydzień zaczyna się Niedzielą Palmową. Kiedyś nazywano ją kwietną lub wierzbną. Palemki rózgi wierzbowe, gałązki bukszpanu, malin, porzeczek ozdabiano kwiatkami, mchem, ziołami, kolorowymi piórkami. Po poświęceniu palemki biło się nią lekko domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok. Połknięcie jednej poświęconej bazi wróżyło zdrowie i bogactwo. Zatknięte za obraz lub włożone do wazonów palemki chroniły mieszkanie przed nieszczęściem i złośliwością sąsiadów. Topienie Judasza Kolejnym ważnym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka Środa. Młodzież, zwłaszcza chłopcy, topili tego dnia Judasza. Ze słomy i starych ubrań robiono wielką kukłę, którą następnie wleczono na łańcuchach po całej okolicy. Przy drodze ustawiali się gapie, którzy okładali kukłę kijami. Na koniec wrzucano zdrajcę do stawu lub bagienka. Wymierzanej w ten sposób sprawiedliwości stawało się zadość. Wielkie grzechotanie Kiedy milkły kościelne dzwony, rozlegał się dźwięk kołatek. Obyczaj ten był okazją do urządzania psot. Młodzież biegała po mieście z grzechotkami, hałasując i strasząc przechodniów. Do dziś zachował się zwyczaj obdarowywania dzieci w Wielkim Tygodniu grzechotkami.
Pogrzeb żuru P r y m u s i k n r 1 8 4 S t r o n a 9 Ostatnie dwa dni postu były wielkim przygotowaniem do święta. W te dni robiono pogrzeb żuru potrawy spożywanej przez cały post., Kiedy więc zbliżał się czas radości i zabawy, sagany żuru wylewano na ziemię. Wieszanie śledzia W równie widowiskowy sposób rozstawano się też ze śledziem kolejnym symbolem Wielkiego Postu. Z radością i satysfakcją wieszano go, czyli przybijano rybę do drzewa. W ten sposób karano śledzia za to, że przez sześć niedziel wyganiał z jadłospisu mięso. Święconka Wielka Sobota była dniem radosnego oczekiwania. Koniecznie należało tego dnia poświęcić koszyczek z jedzeniem. Nie mogło w nim zabraknąć baranka (symbolu Chrystusa Zmartwychwstałego), mięsa i wędlin (na znak, że kończy się post). Święcono też chrzan, bo gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania, masło oznakę dobrobytu i jajka symbol narodzenia. Święconkę jadło się następnego dnia, po rezurekcji. Tego dnia święcono też wodę. Specjalnie dla dziewcząt Uwaga dziewczyny, jeżeli w Wielką Sobotę obmyjecie twarz w wodzie, w której gotowały się jajka na święconkę, to znikną piegi i inne mankamenty urody! Lany poniedziałek Lany poniedziałek, śmigus-dyngus, święto lejka to zabawa, którą wszyscy doskonałe znamy. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Chłopak, wręczając tego dnia pannie pisankę, dawał jej do zrozumienia, że mu się podoba.
10 S t r o n a P r y m u s i k n r 1 8 4 Wielkanocne jajo Jajo króluje na wielkanocnym stole, jest symbolem życia i odrodzenia. Tradycja pisanek i dzielenia się święconym jajkiem sięga daleko w przeszłość. Już starożytni Persowie wiosną darowali swoim bliskim czerwono barwione jaja. Zwyczaj ten przyjęli od nich Grecy i Rzymianie. Rumuńskie przysłowie ludowe mówi: Jeśli my, chrześcijanie zaprzestaniemy barwienia jaj na czerwono, wówczas nastąpi koniec świata. Czerwone pisanki mają ponoć moc magiczną i odpędzają złe uroki, są symbolem serca i miłości. Jajko jest formą najbardziej doskonałą. Zawiera wszystkie konieczne dla odżywienia organizmu składniki: białko, tłuszcz, sole mineralne i witaminy. Ma około 100 kalorii. JAK ZROBIĆ WIELKANOCNE PISANKI? Pięknie zdobione jaja (będące symbolem odradzającego się życia) od wieków zdobią polskie stoły podczas świąt wielkanocnych. Nie powinno ich zabraknąć w koszyku ze święconką. Wprawdzie przez lata sposoby barwienia i dekorowania jaj zmieniły się, ale tradycja pozostała. Tak jest najprościej! Najszybszą metodą barwienia jajek jest zanurzanie ich w gorącej wodzie, w której rozpuszczony został barwnik. Intensywność koloru zależy od tego, ile czasu jajo jest zanurzone w kąpieli oraz od koloru skorupki. Tą metodą można również barwić tylko fragmenty skorupki, kładąc jajo w naczyniu wypełnionym taką ilością rozpuszczonego barwnika, by skorupka była w nim zanurzona tylko do pewnego poziomu. Warto też pamiętać, że kolor możemy utrwalić, zanurzając jajka w occie lub spryskując pisanki lakierem do włosów. Przepis na wydmuszkę Weź jajko, zrób dwie dziurki z obu stron, najlepiej igłą. Dmuchaj w jedną dziurkę. Poproś rodziców, żeby ci pomogli. Jak wyleci z jajka żółtko, to możesz pokolorować skorupkę.
P r y m u s i k n r 1 8 4 S t r o n a 11 Barwniki z natury Piękne kolory skorupek można uzyskać, stosując naturalne barwniki roślinne. Świeżo wyciśnięty, lekko zakwaszony sok z buraka barwi pisankę na różne odcienie różu i czerwieni, sok z jagód na fioletowo, wywar z suchych łusek cebuli na wszystkie odcienie cieplej żółci aż do rudawego brązu, zaś woda, w której gotował się szczypiorek lub świeża zielona trawa na zielono. Woskowanie Jeśli na czystą skorupkę naniesiemy wzór z roztopionego wosku, a następnie zanurzymy jajo w roztworze barwnika, to zabarwią się tylko odsłonięte fragmenty skorupki. Części ukryte pod woskiem nie zmienią koloru. Po wyjęciu jajka z kąpieli wystarczy zetrzeć wosk miękką ściereczką. Koronkowe wzory Zabarwione na intensywny kolor skorupki można ozdobić misternymi wzorkami. Metoda jest prosta: wystarczy szpilką lub ostro zakończonym nożem wydrapać dowolne motywy. Uzyskany w ten sposób wzór jest tak subtelny, że przypomina delikatną koronkę. To metoda dla wytrwałych. Pisanki oklejanki Tę współczesną metodę zdobienia pisanek polecamy zwłaszcza dzieciom. Mogą one z barwnego papieru, cienkiego materiału o ciekawym wzorze lub kolorowej samoprzylepnej folii wyciąć fantazyjne elementy, a potem nakleić je na skorupkę tak, jak podpowiada im wyobraźnia. Malowanie lakierem do paznokci W sklepach można kupić lakier do paznokci we wszystkich niemal kolorach tęczy. Mając do wyboru taką paletą barw, nawet małe dziecko będzie mogło bez problemu namalować na pisance żółtego kurczaczka, błękitne niebo czy zieloną trawkę. Lakier należy nanosić na skorupkę cienkim pędzelkiem, dołączonym do buteleczki z lakierem. Uwaga: małe dzieci nie lubią długo czekać na efekt swojej pracy. Ucieszą się, jeśli będą mogły użyć lakieru szybkoschnącego.
12 S t r o n a P r y m u s i k n r 1 8 4 Zdrowych, pogodnych Świąt Wielkanocnych, pełnych wiary, nadziei i miłości. Radosnego, wiosennego nastroju. Serdecznych spotkań w gronie rodziny i wśród przyjaciół. Wesołego Alleluja i mokrego Dyngusa życzy Redakcja Prymusika