Czy opłaca się inwestować w budownictwo energooszczędne i pasywne? Skąd pozyskać fundusze? Andrzej Rajkiewicz Koordynator transferu know-how projektu Nowy Ekspert Fundacji Poszanowania Energii
Co się dzieje w kwestii oszczędności energii w budynkach? Zdjęcie: Hans Runesson/Scanpix/Forum, Polityka nr 20 (2807), 11.05-17.05.2011
Dom jednorodzinny projekt standardowy powierzchnia użytkowa ogrzewana 136 m 2 przegrody zewnętrzne projektu domu Limba charakteryzują się obecnie następującymi współczynnikami przenikania ciepła U: ściana zewnętrzna, U = 0,271 W/m 2 K (U w = 0,3 W/m 2 K), ściany lukarn, U = 0,379 W/m 2 K (U w = 0,3 W/m 2 K), dach, U = 0,268 W/m 2 K (U w = 0,3 W/m 2 K), strop pod nieogrzewanym poddaszem, U = 0,264 W/m 2 K (U w = 0,3 W/m 2 K), strop nad podcieniem wejściowym, U = 0,365 W/m 2 K (U w = 0,3 W/m 2 K), posadzka na gruncie, U = 0,297 W/m 2 K (U w = 0,6 W/m 2 K) W dwóch elementach izolacje termiczne są za małe, poza tym współczynniki U spełniają wymagania techniczne.
Dom jednorodzinny projekt standardowy standardowa stolarka okienna wykonana z ram o współczynniku U ramy = 1,5 W/m 2 K, szklone szybami zespolonymi o współczynniku U szklenia = 1,1 W/m 2 K i współczynniku przepuszczalności promieniowania słonecznego g = 0,6 zamontowanie takiej stolarki okiennej pozwala na uzyskanie średniego współczynnika U = 1,76 W/m 2 K dla wszystkich okien (z uwzględnieniem mostków cieplnych na styku ościeżnicaościeże i ramki dystansowej) drzwi wejściowe i garażowe charakteryzują się współczynnikiem U = 2,0 W/m 2 K.
Dom jednorodzinny projekt standardowy W projekcie budynku przewidziano naturalny system wentylacji: świeże powietrze dostaje się do domu przez nieszczelności okienne następnie przepływa przez strefę pośrednią do pomieszczeń, z których jest wywiewane strumień powietrza wentylacyjnego dla domu Limba wynosi 185 m 3 /h około 30 m 3 /h to zapotrzebowanie kotła gazowego na powietrze do procesu spalania nawiewane do kotłowni przez kanał nawiewny w ścianie budynku.
Dom jednorodzinny projekt standardowy Obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło do celów ogrzewania: Q h = 19 460 kwh/rok E A = 143 kwh/m 2 rok przy wymaganych 120 kwh/m 2 rok Struktura strat ciepła: wentylacja 31,8 % okna 23,5 % ściany zewnętrzne 19,7 % dach i strop pod nieogrzewnym poddaszem 12,7 % posadzka na gruncie 7,2 % mostki cieplne 3,3 % drzwi zewnętrzne 1,8 % Źródło ciepła: kocioł gazowy z palnikiem atmosferycznym o średniorocznej sprawności wynoszącej 90 %, przy założeniu ceny 2 zł/m 3 gazu roczne koszty ogrzewania wyniosą ok. 4700 zł
Dom jednorodzinny usprawnienia Modernizacja systemu wentylacji: zastąpienie wentylacji naturalnej przez wentylację mechaniczną nawiewnowywiewną odzyskiem ciepła o sprawności rzędu 70% : zmniejszenie strat ciepła o 69% i zapotrzebowania na ciepło o 28% z zastosowaniem gruntowego wymiennika ciepła: zmniejszenie strat ciepła o 77% i zapotrzebowania na ciepło o 32% Docieplenie ścian zewnętrznych 20 cm: zmniejszenie strat ciepła o 33% i zapotrzebowania na ciepło o 8% Docieplenie dachu 30 cm: zmniejszenie strat ciepła o 42% i zapotrzebowania na ciepło o 7% Cieplejsza posadzka na gruncie z 20 cm izolacji: zmniejszenie strat ciepła o 38% i zapotrzebowania na ciepło o 3% Zmiany w architekturze budynku (rozmieszczenie okien, rezygnacja z lukarn, ograniczenie powierzchni okien połaciowych): zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło o 3%
Dom jednorodzinny usprawnienia Poprawa izolacyjności okien do U o wartości 1,3 W/m 2 K: zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło o 2% Zmiana rozwiązań detali konstrukcyjnych ograniczających mostki: zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło o 2% Zwiększenie sprawności systemu grzewczego do 94%: dodatkowe oszczędności rzędu 500 zł/r Dodatkowe oszczędności: zwiększenie sprawności przygotowania i wykorzystania ciepłej wody (sprawniejszy kocioł i urządzenia wodooszczędne): zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło na ten cel o 20 % zastosowanie kolektorów słonecznych: pokrycie zapotrzebowania na ciepło na ten cel do 30% zastosowanie oświetlenia energooszczędnego typu LED Zmniejszenie zużycia energii elektrycznej na ten cel o 80%
Dom jednorodzinny efekt ekonomiczny sezonowe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania domu zmniejszy się o 66 %, przy: Q h = 6 583 kwh/rok E A = 50 kwh/m 2 rok = budynek energooszczędny Koszt ogrzewania gazem ziemny w kotle o sprawności 94% wyniesie ok. 1450 zł/r (wobec 4700 zł/r dla stanu pierwotnego) Różnica w kosztach ogrzewania wyniesie ok. 3250 zł/r, kwota ta stanowi źródło spłaty nadmiarowej inwestycji, podwyższającej koszt budowy do 15% w stosunku do kosztu standardowego Koszt nadmiarowej inwestycji = ok. 330 zł/m2 = ok. 45 000 zł Okres zwrotu nadmiarowej inwestycji z planowanych oszczędności kosztów ogrzewania wynosi 13 lat. Czy to się opłaca?
Porównanie kosztów budowy dla domu Pasywny 1 Dom standardowy energooszczędny pasywny Pow. użytkowa 130,4 m 2 130,4 m 2 130,4 m 2 Wskaźnik zapotrzebowania na ciepło Koszt budowy pod klucz Koszt 1 m 2 pow. użytkowej 123 kwh/m 2 rok 44,7 kwh/m 2 rok 13,7 kwh/m 2 rok 308 782 zł 354 288 zł 427 122 zł 2 368 zł/m 2 2 694 zł/m 2 3 275 zł/m 2 Wzrost kosztów - 15 % 38 % Źródło: Ciepłe Domy, nr 1/2006
Dom jednorodzinny skąd pozyskać fundusze Ekologiczne kredyty hipoteczne BOŚ banku: Przedmiot kredytowania : m.in. budowa, dokończenie budowy, wykończenie, remont, modernizacja lub rozbudowa domu jednorodzinnego, lokalu mieszkalnego w domu wielorodzinnym, domu letniskowego, Warunki ubiegania się o kredyt: odnawialne źródło energii, w postaci: (marża pomniejszona o -0,1 pp) kolektorów słonecznych, pomp ciepła, ogniw fotowoltaicznych, jako źródło samodzielne lub pracujące w połączeniu ze źródłem tradycyjnym albo instalację odzysku ciepła z wykorzystaniem rekuperatorów lub status budynku niskoenergochłonnego 70 Kwh/m 2 /r (marża pomniejszona o -0,2 pp) lub status budynku pasywnego 15 KWh/m 2 /r (marża pomniejszona o 0,4 pp)
Dom jednorodzinny skąd pozyskać fundusze Słoneczny EkoKredyt w BOŚ Banku na zakup i montaż kolektorów słonecznych do podgrzewania wody. 45% dopłaty do kapitału kredytu okres kredytowania do 8 lat elastyczna forma finansowania - do 100 % inwestycji. nawet 6-miesięczna karencja w spłacie kapitału. atrakcyjne oprocentowanie brak zbędnego ryzyka- kredyt udzielany jest w PLN
Dom jednorodzinny skąd pozyskać fundusze Kredyt Ekohipoteczny w Banku BPH O zakwalifikowaniu nieruchomości do Kredytu Ekohipotecznego w Banku BPH decyduje wskaźnik energii niezbędnej do ogrzania budynku oraz do przygotowania ciepłej wody użytkowej ujęty w bilansie cieplnym nie większy niż 100 kwh/m2/r i powinien być potwierdzony dokumentami załączonymi do wniosku kredytowego. Bank BPH proponuje Kredyt Ekohipoteczny na specjalnych warunkach cenowych: prowizja za udzielenie kredytu będzie niższa o 0,6 p.p. niż przy standardowym kredycie i może wynosić w zależności od wybranej opcji kredytu: 2,9% (ta prowizja może zostać ponadto pomniejszona po wybraniu dodatkowych ubezpieczeń od ryzyka utraty pracy i/lub ubezpieczenia na życie) lub 0,6%
Dom wielorodzinny stan projektowany Powierzchnia ogrzewana ok. 3500 m 2, powierzchnia brutto ok. 4600 m 2 Liczba lokali mieszkalnych 62 Liczba lokali użytkowych 4 Liczba użytkowników 196 Zasilanie w ciepło: węzeł ciepłowniczy SPEC Warszawa Obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania W ok. 110 kwh/m2/r przy współczynniku ścian U = 0,201 m 2 K
Dom wielorodzinny stan docelowy Założenia: Osiągnięcie standardu niskoenergetycznego w zakresie zapotrzebowania na ciepło na cele ogrzewania: dodatkowe docieplenie przegród, lepsze okna wentylacja mechaniczna wywiewna higrosterowana ograniczenie wpływu mostków cieplnych na straty ciepła wysokosprawna automatyka systemu grzewczego Instalacja kolektorów słonecznych do wsparcia przygotowania ciepłej wody użytkowej Optymalizacja oświetlenia garaży
Dom wielorodzinny efekty poprawy standardu Wariant Analiza energetyczna Analiza ekonomiczna Koszty ogrzewania Koszty modernizacji Zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania Wariant z oknami z PCV Wariant z oknami drewnianymi Netto kwh/rok Wskaźnik kwh/m 2 rok Brutto kwh/rok Moc kw Całkowity zł/rok Jednostkowy zł/(m2 m-c) (pow. ogrzewana 3526,80 m2) Jednostkowy zł/(m2 m-c) (pow. ogrzewana 4662,6 m2) Całkowite Jednostkowe zł/(m2) (pow. ogrzewana 3526,80 m2) Jednostkowe zł/(m2) (pow. ogrzewana 4662,6 m2) Całkowite Jednostkowe zł/(m2) (pow. ogrzewana 3526,80 m2) Projektowany 513933,00 110,20 575461,97 264,84 95662,30 2,26 1,71 - - - - - - Optymalny (wentylacja wyciągowa) Najlepszy (wentylacja wyciągowa) Optymalny (wentylacja higrosterowalna) Najlepszy (wentylacja higrosterowalna) Wybrany SZ. 15 cm 0,038 Wybrany SZ. 15 cm 0,031 Jednostkowe zł/(m2) (pow. ogrzewana 4662,6 m2) 426399,00 91,50 477448,24 214,62 78850,52 1,86 1,41 495 829,61 140,6 106,3 825 289,61 234,0 177,0 388918,00 83,40 435479,95 204,54 72810,46 1,72 1,30 556 438,02 157,8 119,3 885 898,02 251,2 190,0 282112,00 60,50 315886,95 214,62 59534,90 1,41 1,06 545 829,61 154,8 117,1 875 289,61 248,2 187,7 245409,00 52,60 274789,80 204,54 53598,99 1,27 0,96 606 438,02 172,0 130,1 935 898,02 265,4 200,7 256114,00 54,90 286776,42 210,21 55607,06 1,31 0,99 567 594,78 160,9 121,7 897 054,78 254,4 192,4 250406,00 53,70 280385,05 207,87 54605,99 1,29 0,98 600 776,48 170,3 128,9 930 236,48 263,8 199,5
Dom wielorodzinny kolektory słoneczne Ocena i wybór optymalnego przedsięwzięcia modernizacyjnego prowadzącego do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody użytkowej Dane: Q ocw 0 = 492,4 GJ q ocw = 0,045 MW Opis: Usprawnienie systemu zaopatrzenia w c.w.u. - proponuje się montaż kolektorów słonecznych wspomagających podgrzewanie ciepłej wody użytkowej Lp Omówienie Jedn. Stan istniejący Stan po modernizacji 1 Średnia moc CWU MW 0,045 0,045 2 Wytwarzanie ciepła dla systemu c.w.u. g 0,92 0,92 3 4 5 6 7 Akumulacja ciepła dla systemu c.w.u. s - 0,84 0,84 Przesyłanie ciepła dla systemu c.w.u. d - 0,60 0,60 Wykorzystanie dla systemu c.w.u. e - 1,00 1,00 Sprawność całkowita systemu c.o. W = g* d* e* s - 0,46 0,46 0 Zużycie ciepła po uwzględnieniu sprawności Q c.w.u., 1 Q c.w.u = Q c.w.u.0 / W GJ/rok 1070,4 846,2 8 Roczny koszt przygotowania ciepłej wody zł/rok 9 Różnica zł/rok 35 549 31 222 4 327 10 Koszt poprawy standardu zł 154 235 11 SPBT lat 35,6
Wspólna Droga garaż podziemny Dom wielorodzinny oświetlenie garaży Lp. Rodzaj oświetlenia Szacunkowy roczny koszt energii elektrycznej Szacunkowe nakłady inwestycyjne SPBP 0. Klasyczne oświetlenie fluorescencyjne. Pracuje non stop. 18 396 zł 100% 3 225 zł 1. Oświetlenie fluorescencyjne z trójpasmowymi świetlówkami TL5, elektronicznymi układami stabilizacyjno zapłonowymi i układami automatycznej regulacji oświetlenia PIR 8 728 zł -55% 4 275 zł 0,42 lat 2. Zastosowanie lamp LED zamiast lamp fluorescencyjnych wraz z układami automatycznej kontroli oświetlenia PIR Wariant rekomendowany 4 599 zł -75% 13 797 zł 1,19 lat
Dom wielorodzinny efekt ekonomiczny Koszt nadmiarowy: 600 000 zł = 170 zł/m 2 =8500 zł dla lokalu o pu 50 m 2 Oszczędność w kosztach ogrzewania =1 zł/m 2 /mc = 600zł/r dla lokalu o pu 50 m 2 Okres zwrotu kosztu nadmiarowego z oszczędności w kosztach ogrzewania 14 lat Czy to się opłaca?
Transfer KNOW-HOW dla specjalistów z branży efektywności energetycznej Konferencja W kierunku budownictwa energooszczędnego i pasywnego Leszno, 14 września 2011 r. Andrzej Rajkiewicz
NOWY EKSPERT Autorski projekt Fundacji Poszanowania Energii transferu know-how w obszarze efektywności energetycznej w budynkach dla doradców energetycznych, projektantów oraz zarządców nieruchomości W ramach projektu NOWY EKSPERT, specjaliści Fundacji opracowali i wdrożyli unikatową usługę transferu wiedzy technologicznej i organizacyjnej w zakresie poszanowania energii w budynkach Pakiet KHOW-HOW - pakiet nieopatentowanych, praktycznych informacji (wiedzy) technologicznych i organizacyjnych, powstały jako wynik doświadczeń i badań.
Pakiet know-how Know-how transferowany do przedsiębiorcy jest komponowany z pośród ośmiu obszarów tematycznych. Przedsiębiorca wybiera optymalny skład pakietu technologicznego wraz z konsultantem, który przeprowadza indywidualną ocenę potrzeb i rekomenduje, które zestawy tematyczne powinny wejść do transferu Projekt obejmuje transfer wiedzy w zakresie: innowacyjnych technologii budowlanych technologii ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej technologii wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych w budynkach budowanych oraz modernizowanych oceny stanu technicznego budynków
Zakresy tematyczne paczki wiedzy Paczka 1 - Systemy zaopatrzenia w energię w nowowznoszonych budynkach Paczka 2 - Ocena stanu ochrony cieplnej budynku Paczka 3 - Ocena jakości środowiska wewnętrznego i szczelności budynków Paczka 4 - Wykorzystanie energii odnawialnych w budynkach Paczka 5 - Projektowanie budynków niskoenergetycznych i pasywnych Paczka 6 - Systemy zarządzania energią w budynkach Paczka 7 - Metody oceny wpływu użytkowania budynków na środowisko Paczka 8 - Metody efektywnego wdrożenia wiedzy technologicznej i organizacyjnej w przedsiębiorstwie
Dla kogo projekt? Przedsiębiorcy - Doradcy energetyczni (audytorzy energetyczni) - Projektanci/Architekci - Zarządcy nieruchomości
Etapy realizacji projektu 1/5 Etap 1: Podpisanie umowy udziału w projekcie W pierwszym etapie nawiązujemy kontakt z przedsiębiorcą, który zapoznaje się z warunkami udziału w projekcie. Przedsiębiorca potwierdza zainteresowanie transferem know-how oraz chęć wykorzystania go w praktyce zawodowej w podpisanej Umowie o przystąpieniu do projektu. Przedsiębiorca nie ponosi żadnych kosztów związanych z uczestnictwem w projekcie. Transfer jest w pełni finansowany z funduszy strukturalnych UE. Wsparcie uzyskane przez przedsiębiorców stanowi pomoc de minimis (12 tys PLN).
Etapy realizacji projektu 2/5 Etap 2: Ocena potrzeb technologicznych i organizacyjnych Drugi etap transferu rozpoczyna sie spotkaniem z konsultantem, który przeprowadza ocenę potrzeb technologicznych przedsiębiorcy. Następnie konsultant w krótkim raporcie rekomenduje, które zagadnienia (paczki) know-how powinny wejść do transferowanego pakietu. Dzięki temu, przedsiębiorca ma pewność wyboru optymalnej zawartości pakietu know-how. Warto podkreślić, że przed rozpoczęciem projektu wykonaliśmy badanie potrzeb technologicznych i organizacyjnych, w którym udział wzięło ponad 200 potencjalnych beneficjentów projektu: architektów, projektantów, doradców energetycznych i zarządców nieruchomości. Uzyskane wyniki badań pozwoliły naszym ekspertom dobrze przygotować pakiet know-how.
Etapy realizacji projektu 3/5 Etap 3: Transfer pakietu know-how Transfer pakietu know-how odbywa się etapami, oddzielnie dla poszczególnych zagadnień tematycznych. Każda zagadnienie tematyczne transferowana jest odrębnie podczas 2-4 dniowych spotkań grupowych lub indywidualnych z konsultantami i ekspertami projektu. W zależności od rodzaju zagadnienia, spotkania mają formę: wykładu z ćwiczeniami, zajęć warsztatowych, także z wykorzystaniem sprzętu diagnostycznego, konsultacji przygotowywanych samodzielnie projektów studia przypadków własnych lub przygotowanych przez konsultanta, wyjazdów studialnych w celu poznania praktycznych realizacji projektów. Transfer pakietu know-how składa się średnio 5-6 zagadnień tematycznych. Spotkania odbywają się w salach wykładowych w siedzibie Fundacji Poszanowania Energii oraz częściowo u przedsiębiorcy. Do każdej transferowanej części pakietu know-how przedsiębiorca otrzymuje komplet materiałów informacyjnych: poradniki, procedury, wzory raportów, skoroszyty i arkusze kalkulacyjne.
Etapy realizacji projektu 4/5 Etap 4: Wsparcie procesu wdrożenia nowych usług na bazie pozyskanego know-how Konsultanci również wspierają przedsiębiorców we wdrożeniu nowych usług. Wsparcie realizowane jest zgodnie z planem przygotowanym indywidualnie z przedsiębiorcą i może obejmować: asystę konsultanta/eksperta przy pierwszych samodzielnie realizowanych usługach, udział przedsiębiorcy w pracach oraz projektach realizowanych przez Fundację Poszanowania Energii na rzecz klientów zewnętrznych, weryfikację wykonanych samodzielnie usług oraz przygotowanych opracowań i raportów, wypożyczenie sprzętu diagnostycznego w początkowym okresie realizacji usług oraz dostępu informacji w ramach Ośrodka Nowy Ekspert.
Etapy realizacji projektu 5/5 Etap 5: Weryfikacja efektów transferu Weryfikacja efektów transferu przeprowadzana jest za pomocą badania ankietowego realizowanego w dwóch częściach: wywiadu tuż po zakończeniu projektu oraz wywiadu w 2 do 6 miesięcy od zakończenia realizacji usługi transferu know-how. Przeprowadzone badanie pozwoli ocenić poziom wykorzystania pozyskanego know-how w praktyce zawodowej oraz zakończyć realizację usługi Certyfikatem TRANSFERU KNOW-HOW oraz w przypadku potwierdzenia wykorzystania pozyskanej wiedzy w praktyce dodatkowym uzyskaniem Certyfikatu NOWY EKSPERT, zaliczającego przedsiębiorcę do grona praktyków wdrażania innowacji. Certyfikat TRANSFERU KNOW-HOW potwierdza dokonanie transferu know-how z dokładnym wyszczególnieniem jego zakresu. Certyfikat NOWY EKSPERT potwierdza zarówno dokonanie transferu know-how, jak i zastosowanie w praktyce pozyskanej wiedzy technologicznej i organizacyjnej oraz rozwój przedsiębiorstwa, dzięki wdrożonym innowacjom.
www.nowyekspert.pl
Motywacja udziału w projekcie Proces transferu know-how (innowacyjnej wiedzy technologicznej i organizacyjnej) powinien zakończyć się etapem efektywnego wdrożenia pozyskanych innowacji oraz stworzeniem na ich bazie podstaw dla nowych obszarów działalności przedsiębiorstwa, które przełożą się na jego rozwój oraz wzrost parametrów jakościowych, organizacyjnych oraz ekonomicznych.
Podsumowanie Przedmiot projektu Transfer know-how Cel projektu Wdrożenie know-how do praktyki zawodowej; Wykorzystanie pozyskanej wiedzy i umiejętności; Rozwinięcie działalności/przedsiębiorstwa; Zarobienie pieniędzy; Stworzenie nowych miejsc pracy, kooperacja z innymi przedsiębiorstwami, zwiększenie efektywności energetycznej w budynkach
Zapraszamy do udziału w projekcie! Zostań NOWYM EKSPERTEM! www.nowyekspert.pl Dziękuję za uwagę arajkiewicz@fpe.org.pl 22 50 54 654, 508 091 366