INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ KRAJU

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ KRAJU KWIECIEŃ 2010 R. Warszawa, 25 maja 2010 r.

2 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Spis treści strona Wstęp... 3 Rynek pracy... 5 Wynagrodzenia i świadczenia społeczne...12 Ceny...15 Rolnictwo...23 Przemysł...29 Budownictwo...34 Budownictwo mieszkaniowe...36 Rynek wewnętrzny...37 Transport...40 Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych...42 Bilans płatniczy...48 Handel zagraniczny...50 Pieniądz...57 Budżet państwa...60 Wybrane wskaźniki sytuacji gospodarczej kraju... 64 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne... 66

Wstęp 3 Wstęp W kwietniu br. utrzymały się tendencje obserwowane w gospodarce w I kwartale br., przy czym w wielu obszarach odnotowano osłabienie dynamiki w stosunku do wysokiej z marca br. Mimo nieco mniejszego niż przed miesiącem wzrostu produkcji sprzedanej, przemysł pozostawał najbardziej dynamicznym sektorem gospodarki. Wolniej rosła również sprzedaż usług w transporcie i łączności. Sprzedaż detaliczna, po relatywnie wysokim wzroście odnotowanym w poprzednim miesiącu, ponownie była niższa niż przed rokiem. Zmniejszała się skala spadku produkcji budowlano-montażowej w porównaniu z notowaną w pierwszych miesiącach br. Sytuacja finansowa badanych przedsiębiorstw niefinansowych w I kwartale br. była korzystniejsza od bardzo trudnej przed rokiem, natomiast ich aktywność inwestycyjna uległa ograniczeniu. W maju br. przedsiębiorcy formułowali ostrożniejsze niż przed miesiącem (choć nadal optymistyczne) oceny koniunktury. Utrzymała się natomiast tendencja poprawy nastrojów konsumentów. Przy dalszym spowolnieniu tempa wzrostu cen konsumpcyjnych (do 2,4%), w drugim z kolei miesiącu odnotowano wzrost przeciętnych wynagrodzeń realnych w sektorze przedsiębiorstw w skali roku. Siła nabywcza świadczeń społecznych rosła szybciej niż przeciętnych wynagrodzeń. Na rynku pracy obserwowano poprawę trudnej sytuacji zahamowany został spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw, a stopa bezrobocia rejestrowanego (12,3%) ponownie obniżyła się w skali miesiąca. Wstępne wyniki badania aktywności ekonomicznej ludności za I kwartał br. potwierdzają notowane dotychczas niekorzystne zjawiska stopa bezrobocia była

4 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju najwyższa od trzech lat, spadł wskaźnik zatrudnienia, pogorszyła się relacja liczby osób niepracujących do pracujących. Produkcja sprzedana przemysłu w kwietniu br. ukształtowała się na poziomie o 9,9% wyższym niż przed rokiem. Wzrost miał miejsce we wszystkich sekcjach przemysłu, z wyjątkiem wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę. Spadek produkcji budowlano-montażowej uległ ograniczeniu (do 6,1%), ale nadal był notowany we wszystkich działach. Ceny producentów obniżały się nieco wolniej niż w poprzednich miesiącach (w przemyśle spadek cen o 0,5%, a w budownictwie o 0,4%). W I kwartale br. badane przedsiębiorstwa uzyskały lepsze niż przed rokiem wyniki finansowe. Przychody z całokształtu działalności ukształtowały się powyżej poziomu sprzed roku, co przy spadku kosztów ich uzyskania spowodowało poprawę wskaźnika poziomu kosztów. Korzystniejsze były również wskaźniki rentowności obrotu brutto i netto, poprawiła się płynność przedsiębiorstw. Pogorszył się natomiast wskaźnik rentowności sprzedaży. W porównaniu z I kwartałem ub. roku zmniejszył się nieco udział jednostek wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie badanych podmiotów, ale znacznie wzrósł ich udział w przychodach. Większość podstawowych relacji ekonomiczno-finansowych eksporterów ukształtowała się korzystniej niż przed rokiem, ale była gorsza niż dla ogółu badanych przedsiębiorstw. W okresie trzech miesięcy br. obroty towarowe w handlu zagranicznym zwiększyły się w ujęciu rocznym. W rezultacie wyższej dynamiki eksportu niż importu, poprawiło się ujemne saldo wymiany towarowej ogółem. Najszybciej rósł eksport do krajów rozwijających się oraz import z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, głównie z Rosji. W strukturze rozdysponowania importu obniżył się udział importu towarów konsumpcyjnych i dóbr inwestycyjnych, a wzrósł towarów przeznaczonych na zużycie pośrednie. Na rynku rolnym w kwietniu br. przeciętne ceny skupu większości podstawowych produktów rolnych obniżyły się w skali miesiąca, i z wyjątkiem cen ziemniaków i mleka, były niższe niż przed rokiem. Wyniki przeprowadzonego w końcu marca br. reprezentacyjnego badania trzody chlewnej wskazują na kontynuację, trwającej od listopada ub. roku, stopniowej odbudowy stada trzody chlewnej. Opłacalność tuczu tego gatunku w kwietniu br. była jednak słabsza niż przed rokiem. Po czterech miesiącach br. budżet państwa zamknął się deficytem w wysokości 27042,0 mln zł, co stanowiło 51,8% kwoty założonej w ustawie budżetowej na 2010 r.

Rynek pracy 5 Rynek pracy W kwietniu br. odnotowano zahamowanie obserwowanego od ponad roku spadku w ujęciu rocznym przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Częściowo pod wpływem czynników sezonowych bezrobocie rejestrowane zmniejszyło się w porównaniu z marcem br., choć było nadal znacznie wyższe niż przed rokiem. Wśród osób skreślonych z ewidencji bezrobotnych zwiększył się w skali roku udział osób, które podjęły pracę. Pozytywne tendencje obserwowano również w zakresie liczby ofert zatrudnienia, zwłaszcza z sektora prywatnego. Według wstępnych wyników badania aktywności ekonomicznej ludności sytuacja na rynku pracy w I kwartale br. była gorsza niż w kolejnych kwartałach ub. roku, w szczególności w zakresie bezrobocia, wskaźnika zatrudnienia oraz relacji niepracujących do pracujących. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w kwietniu br. ukształtowało się na poziomie sprzed roku i wyniosło 5308,3 tys. osób (wobec spadku o 1,4% w kwietniu ub. roku i 0,6% w marcu br.). Niższe niż przed rokiem było przeciętne zatrudnienie w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 1,7%), przetwórstwie przemysłowym (o 1,6%), handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 1,0%), transporcie i gospodarce magazynowej (o 0,4%) oraz górnictwie i wydobywaniu (o 0,3%). Po dwóch miesiącach spadku nieco zwiększyło się zatrudnienie w budownictwie (o 0,3%). W pozostałych sekcjach utrzymał się wzrost przeciętnego zatrudnienia. Przeciętne zatrudnienie kształtowało się następująco: 2010 2009 2010 Wyszczególnienie IV I IV analogiczny okres roku w tys. w tys. poprzedniego=100 Sektor przedsiębiorstw... 5308,3 100,0 98,6 99,9 99,0 5303,0 w tym: Przemysł... 2424,9 98,7 94,3 95,9 97,2 2425,2 górnictwo i wydobywanie... 179,8 99,7 101,5 101,8 99,9 180,4 przetwórstwo przemysłowe... 1995,1 98,4 93,0 94,9 96,5 1994,8 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę... 146,3 98,3 99,6 99,7 98,3 146,5 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja... 103,7 104,6 103,4 103,7 104,4 103,5 Budownictwo... 428,1 100,3 104,1 105,2 99,2 423,1 Handel; naprawa pojazdów samochodowych... 1080,1 99,0 103,3 104,0 99,0 1080,5 Transport i gospodarka magazynowa... 461,2 99,6 100,7 101,8 98,7 462,6 Zakwaterowanie i gastronomia... 104,9 103,9 106,7 107,6 103,8 105,0 Informacja i komunikacja... 160,6 100,3 102,1 102,6 100,4 160,9 Obsługa rynku nieruchomości... 89,8 102,5 97,6 97,8 102,4 89,9 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna a... 145,0 104,0 110,6 112,7 102,9 144,6 Administrowanie i działalność wspierająca... 289,4 112,2 99,2 99,9 110,1 286,7 a Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna.

6 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Spośród działów o największym udziale w zatrudnieniu, w porównaniu z kwietniem ub. roku najbardziej spadło zatrudnienie w produkcji odzieży (o 13,0%) oraz maszyn i urządzeń (o 11,2%). Obniżyło się ono również m.in. w handlu hurtowym (o 3,9%), produkcji mebli (o 2,0%), wydobywaniu węgla kamiennego i węgla brunatnego (o 1,9%) oraz budowie budynków (o 0,9%). Po raz pierwszy od wielu miesięcy zwiększyło się zatrudnienie w produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 1,7%) oraz wyrobów z metali (o 0,9%). Po dwóch miesiącach spadku nastąpił wzrost zatrudnienia w budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o 1,3%). Utrzymał się wzrost zatrudnienia m.in. w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 3,8%), artykułów spożywczych (o 2,2%), robotami budowlanymi specjalistycznymi (o 1,1%) oraz handlem detalicznym (o 0,6%). W okresie styczeń kwiecień br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5303,0 tys. osób i było o 1,0% niższe niż przed rokiem (wobec spadku o 0,1% w analogicznym okresie ub. roku). W końcu kwietnia br. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 1973,8 tys. i była mniejsza o 5,0% (tj. o 102,9 tys.) niż przed miesiącem i większa o 14,8% (tj. o 253,9 tys.) niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 12,3%, tj. obniżyła się o 0,6 pkt proc. w skali miesiąca, ale była nadal wyższa niż przed rokiem (o 1,4 pkt proc.). 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 tys. osób BEZROBOCIE REJESTROWANE liczba bezrobotnych ogółem stopa bezrobocia I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 % 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Stopa bezrobocia w województwach kształtowała się w granicach od 9,5% w mazowieckim i wielkopolskim do 20,0% w warmińsko-mazurskim. W skali miesiąca spadła we wszystkich województwach, w największym stopniu w warmińsko-mazurskim (o 1,1 pkt proc.), a w najmniejszym w mazowieckim (o 0,3 pkt proc.). W porównaniu z kwietniem ub. roku najbardziej wzrosła stopa bezrobocia w województwie pomorskim (o 2,4 pkt proc.) i zachodniopomorskim (o 2,0 pkt proc.), najmniej natomiast w świętokrzyskim (o 0,4 pkt proc.) i lubelskim (o 0,6 pkt proc.).

Rynek pracy 7 STOPA BEZROBOCIA REJESTROWANEGO Stan w końcu kwietnia 2010 r. % Polska = 12,3% 15,5 20,0 (4) 13,0 15,4 (3) 12,4 12,9 (4) 9,5 12,3 (5) ZMIANY STOPY BEZROBOCIA REJESTROWANEGO Kwiecień 2010 r. do kwietnia 2009 r. pkt proc. 1,8 2,4 (2) 1,5 1,7 (4) 1,3 1,4 (5) 0,4 1,2 (5) Polska = 1,4 pkt proc.

8 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W końcu kwietnia br. w strukturze bezrobotnych zwiększył się w stosunku do sytuacji sprzed roku udział osób bez prawa do zasiłku (o 2,2 pkt proc. do 80,5%). Wzrósł również odsetek osób wcześniej pracujących (o 0,9 pkt proc. do 80,6%), w tym osoby zwolnione z przyczyn dotyczących zakładów pracy stanowiły 4,5% (wobec 4,0% w kwietniu ub. roku). Zmniejszył się odsetek osób dotychczas niepracujących (o 0,9 pkt proc. do 19,4%). Udział absolwentów pozostał natomiast na poziomie sprzed roku (3,3%). Udział długotrwale bezrobotnych 1, którzy stanowili najliczniejszą grupę zarejestrowanych ogółem, zmniejszył się w skali roku (o 2,1 pkt proc. do 41,7%). Obniżył się również odsetek osób, które nie posiadały kwalifikacji zawodowych (o 1,1 pkt proc. do 27,2%) oraz osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 roku życia (o 0,1 pkt proc. do 7,6%). Wzrósł natomiast udział osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia (o 0,5 pkt proc. do 21,0%). Na poziomie zbliżonym do notowanego przed rokiem pozostał udział osób bezrobotnych do 25 roku życia (21,1%), niepełnosprawnych (5,0%) i absolwentów szkół wyższych poniżej 27 roku życia (1,5%). Liczba bezrobotnych we wszystkich wymienionych kategoriach zwiększyła się w ujęciu rocznym, najbardziej wśród absolwentów poniżej 27 roku życia (o 23,5%). W kwietniu br. liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 203,1 tys. osób i była mniejsza o 16,3% niż przed miesiącem i o 6,6% niż przed rokiem. Najliczniejszą grupę nadal stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny, a ich udział w nowo zarejestrowanych zwiększył się w stosunku do kwietnia ub. roku (o 3,0 pkt proc. do 81,9%). Zmniejszył się natomiast w ujęciu rocznym udział absolwentów (o 2,3 pkt proc. do 9,7%), osób dotychczas niepracujących (o 2,2 pkt proc. do 20,9%) oraz osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładów pracy (o 0,8 pkt proc. do 3,0%). Z ewidencji bezrobotnych w kwietniu br. skreślono 306,1 tys. osób, tj. więcej o 14,4% niż w marcu br. i o 19,4% niż w kwietniu ub. roku. Główną przyczynę wyrejestrowania nadal stanowiło podjęcie pracy, w wyniku czego z rejestru bezrobotnych skreślono 129,8 tys. osób (wobec 100,0 tys. przed rokiem). Udział tej kategorii w ogólnej liczbie wyrejestrowanych zwiększył się o 3,4 pkt proc. w ujęciu rocznym (do 42,4%). Pracę niesubsydiowaną (w tym sezonową) podjęło 95,9 tys. osób, a subsydiowaną (m.in. prace interwencyjne i roboty publiczne) 33,9 tys. osób (w analogicznym miesiącu ub. roku odpowiednio 76,2 tys. i 23,9 tys.). Spośród osób wykreślonych z ewidencji zmniejszył się udział osób, które utraciły status bezrobotnego w wyniku nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy (o 2,7 pkt proc. do 24,8%), osób wyrejestrowanych w związku z rozpoczęciem stażu lub szkolenia u pracodawców (o 0,3 pkt proc. do 18,2%) oraz osób, które dobrowolnie zrezygnowały ze statusu bezrobotnego (o 0,2 pkt proc. do 4,4%). 1 Do długotrwale bezrobotnych zalicza się osoby pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy.

Rynek pracy 9 Zwiększył się natomiast odsetek osób, które nabyły prawa emerytalne i rentowe (o 0,1 pkt proc. do 0,5%). W kwietniu br. do urzędów pracy zgłoszono 108,7 tys. ofert zatrudnienia 2, tj. o 7,8% mniej niż przed miesiącem i o 16,0% więcej niż przed rokiem. Oferty z sektora publicznego stanowiły 34,6% ogółu ofert (wobec 37,6% w marcu br. i 37,7% w kwietniu ub. roku). Ich liczba w ujęciu rocznym wzrosła w znacznie mniejszej skali (6,4%) niż liczba ofert z sektora prywatnego (21,9%). W końcu kwietnia br. oferty zatrudnienia niewykorzystane dłużej niż jeden miesiąc stanowiły 24,1% ogółu ofert (wobec 16,0% przed miesiącem i 22,4% przed rokiem). W końcu kwietnia br. zadeklarowano nieco mniej niż przed miesiącem, ale więcej niż przed rokiem zwolnień grupowych 325 zakładów zadeklarowało zwolnienie 40,8 tys. pracowników, w tym 24,6 tys. osób z sektora publicznego (w końcu marca br. odpowiednio 286 zakładów, 41,0 tys. pracowników, w tym 24,8 tys. z sektora publicznego, natomiast w końcu kwietnia ub. roku 497 zakładów, 27,6 tys. pracowników, w tym 4,0 tys. z sektora publicznego). Według wstępnych wyników kwartalnego reprezentacyjnego badania aktywności ekonomicznej ludności BAEL, liczba aktywnych zawodowo w I kwartale br. wyniosła 17413 tys. (tj. o 285 tys. więcej niż przed rokiem). Na wzrost liczby aktywnych zawodowo wpłynęła znacznie wyższa niż przed rokiem liczba bezrobotnych, przy spadku liczby pracujących. Współczynnik aktywności zawodowej ukształtował się na poziomie 55,2% i był wyższy o 0,1 pkt proc. niż przed kwartałem i o 0,7 pkt proc. niż przed rokiem. Liczba osób pracujących w I kwartale br. wyniosła 15574 tys. i spadła o 311 tys. (tj. o 2,0%) w porównaniu z IV kwartałem ub. roku. W ujęciu rocznym była mniejsza o 140 tys., tj. o 0,9% (wobec wzrostu o 1,3% przed rokiem). Zmniejszyła się liczba pracujących mężczyzn (o 1,7% w skali roku), podczas gdy przed rokiem obserwowano jej wzrost (o 0,8%). Liczba pracujących kobiet pozostała na poziomie zbliżonym do odnotowanego w analogicznym okresie ub. roku, wobec wzrostu o 1,9% w I kwartale ub. roku. Obniżyła się w skali roku liczba pracujących w sektorze rolniczym (o 4,6% do 1984 tys. osób) i przemysłowym (o 5,0% do 4669 tys. osób), zwiększyła się natomiast w sektorze usługowym (o 2,2% do 8909 tys. osób). Liczba pracujących w sektorze publicznym spadła w skali roku o 3,6% do 4138 tys. osób, natomiast w sektorze prywatnym pozostała na poziomie zbliżonym do obserwowanego przed rokiem (11437 tys. osób). Wskaźnik zatrudnienia w I kwartale br. wyniósł 49,4% i był niższy o 1,0 pkt proc. niż przed kwartałem i o 0,6 pkt proc. niż przed rokiem. W skali roku w największym stopniu wskaźnik ten zmniejszył się w grupie osób w wieku 25-34 lata (o 2,6 pkt proc. do 75,4%), natomiast nieco wzrósł m.in. wśród osób w wieku 45-59/64 lata (o 0,5 pkt proc. do 58,5%). 2 Dotyczy wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej.

10 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Liczba osób bezrobotnych wyniosła 1839 tys. i zwiększyła się zarówno w ujęciu kwartalnym (o 25,0%), jak i w skali roku (o 30,1%). Odsetek osób spełniających kryteria bezrobotnego według BAEL i jednocześnie deklarujących, że są zarejestrowane w urzędach pracy jako bezrobotne, wyniósł 67,3% i zmniejszył się w porównaniu z poprzednim kwartałem (o 0,6 pkt proc.), zwiększył się natomiast w ujęciu rocznym (o 0,7 pkt proc.). Stopa bezrobocia według BAEL wyniosła w I kwartale br. 10,6% i wzrosła w skali kwartału (o 2,1 pkt proc.) i roku (o 2,3 pkt proc.). Wskaźnik ten był wyższy w mieście (10,7%) niż na wsi (10,4%), przy czym w obu przypadkach odnotowano jego wzrost w ujęciu rocznym (odpowiednio o 2,2 pkt proc. i o 2,6 pkt proc.). Stopa bezrobocia kobiet (10,7%) nadal przekraczała stopę bezrobocia dla mężczyzn (10,5%). W I kwartale br. najwyższą stopę bezrobocia notowano w województwach: zachodniopomorskim (14,1%), świętokrzyskim (13,2%), podkarpackim (13,1%) i lubuskim (12,9%), natomiast najniższą w województwach: mazowieckim (8,2%), pomorskim (9,2%), małopolskim (9,5%), łódzkim i śląskim (9,6%) oraz wielkopolskim (9,8%). We wszystkich województwach stopa bezrobocia wzrosła w skali roku, najbardziej w województwie lubuskim, pomorskim i zachodniopomorskim (w granicach 4,4-4,0 pkt proc.). Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia według płci i miejsca zamieszkania kształtowały się następująco: Okres badania Ogółem Miasta Wieś Mężczyźni Kobiety bezrobotni w tys. w % ogółem 2009... I kw. 1414 64,1 35,9 51,2 48,8 II kw. 1355 61,8 38,2 52,0 48,0 III kw. 1404 62,2 37,8 51,9 48,1 IV kw. 1471 63,0 37,0 52,9 47,1 2010... I kw. a 1839 63,0 37,0 54,1 45,9 stopa bezrobocia w % 2009... I kw. 8,3 8,5 7,8 7,7 8,9 II kw. 7,9 7,9 7,9 7,5 8,4 III kw. 8,1 8,1 8,0 7,6 8,6 IV kw. 8,5 8,6 8,2 8,2 8,8 2010...I kw. a 10,6 10,7 10,4 10,5 10,7 a Dane wstępne. Źródło: BAEL. W porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku w I kwartale br. stopa bezrobocia najbardziej zwiększyła się wśród osób w wieku 15-24 lata (o 5,4 pkt proc. do 24,6%) i 25-34 lata (o 3,2 pkt proc. do 11,3%). Wśród osób w wieku produkcyjnym (18-59/64 lata) stopa bezrobocia wyniosła 10,7% i była o 2,3 pkt proc. wyższa niż przed rokiem.

Rynek pracy 11 Stopa bezrobocia według poziomu wykształcenia ludności kształtowała się następująco: Okres badania wyższe Stopa bezrobocia w % według poziomu wykształcenia policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe 2009... I kw. 4,2 7,6 11,9 9,1 14,3 II kw. 3,6 7,0 11,3 9,2 14,3 III kw. 4,8 7,4 10,4 9,0 13,5 IV kw. 5,0 8,0 10,3 9,3 15,9 2010... I kw. a 5,3 9,7 13,5 12,7 19,8 a Dane wstępne. Źródło: BAEL. W skali roku stopa bezrobocia w I kwartale br. wzrosła we wszystkich grupach wyodrębnionych ze względu na poziom wykształcenia ludności. W największym stopniu zwiększyła się wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (o 5,5 pkt proc. do 19,8%), w najmniejszym natomiast wśród osób z wykształceniem wyższym (o 1,1 pkt proc. do 5,3%). Wśród bezrobotnych w I kwartale br. dominujący udział miały osoby, które straciły pracę, a ich odsetek zwiększył się w skali roku (o 4,7 pkt proc. do 47,7%). Zmniejszył się natomiast odsetek osób powracających do pracy po przerwie (o 3,0 pkt proc. do 29,4%), osób, które zrezygnowały z pracy (o 1,0 pkt proc. do 6,7%) oraz osób podejmujących pracę po raz pierwszy (o 0,8 pkt proc. do 16,1%). Udział osób długotrwale bezrobotnych (tzn. poszukujących pracy 13 miesięcy lub dłużej) w bezrobotnych ogółem był niższy niż w I kwartale ub. roku (21,2%, wobec 24,9%). Przeciętny czas poszukiwania pracy skrócił się z 10,8 miesiąca przed rokiem do 10,0 miesięcy. Liczba biernych zawodowo w wieku produkcyjnym zmniejszyła się wobec notowanej przed rokiem o 2,8% do 6834 tys. osób. Główną przyczyną bierności zawodowej osób w wieku produkcyjnym (podobnie jak przed rokiem) była nauka i uzupełnianie kwalifikacji, a odsetek osób biernych z tego powodu zwiększył się w ujęciu rocznym (o 0,2 pkt proc. do 26,4%). Choroby i niesprawność były przyczyną bierności 22,9% ogółu biernych zawodowo w wieku produkcyjnym (wobec 22,8% przed rokiem). Zmniejszył się odsetek biernych zawodowo z powodu obowiązków rodzinnych i związanych z prowadzeniem domu (z 21,0% do 20,4%). Osoby będące na emeryturze stanowiły 19,0% biernych zawodowo w wieku produkcyjnym (wobec 18,9% przed rokiem). Zniechęconych bezskutecznością poszukiwania pracy było natomiast 5,9% ogółu biernych zawodowo w wieku produkcyjnym (wobec 5,6% przed rokiem).

12 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Zarówno w ujęciu kwartalnym, jak i rocznym pogorszyła się relacja osób niepracujących do pracujących w I kwartale br. na 1000 pracujących przypadały 1024 osoby bierne zawodowo i bezrobotne (w poprzednim kwartale 983, a przed rokiem 998). Wynagrodzenia i świadczenia społeczne W kwietniu br. przeciętne miesięczne wynagrodzenia nominalne brutto w sektorze przedsiębiorstw wzrosły w ujęciu rocznym wolniej niż w poprzednim miesiącu, a siła nabywcza płac zwiększyła się tylko w niewielkim stopniu. Utrzymał się wzrost realnych emerytur i rent brutto w obu systemach, wyższy niż realnych płac brutto w sektorze przedsiębiorstw. PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIA BRUTTO W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW (analogiczny okres roku poprzedniego=100) 114,0 112,0 nominalne realne 110,0 108,0 106,0 104,0 102,0 100,0 98,0 96,0 I II IIIIV V VI VIIVIIIX X XIXII I II IIIIV VVI VIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II IIIIV V VIVIIVIIIX X XIXII I II IIIIV 2006 2007 2008 2009 2010 W kwietniu br. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 3398,67 zł i było o 3,2% większe niż przed rokiem (zarówno w poprzednim miesiącu, jak i w kwietniu ub. roku odnotowano wzrost o 4,8%). W większym stopniu niż przeciętnie wzrosły płace m.in. w administrowaniu i działalności wspierającej (6,0%), przetwórstwie przemysłowym (4,7%), handlu; naprawie pojazdów samochodowych (4,3%), dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (3,9%). Poniżej wysokiego poziomu sprzed roku, związanego m.in. z wypłatą nagród i premii, ukształtowały się wynagrodzenia w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (spadek o 5,8%). W większości działów o znaczącym udziale w zatrudnieniu odnotowano

Wynagrodzenia i świadczenia społeczne 13 wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w skali roku, największy m.in. w produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 8,1%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 7,5%), handlu hurtowym (o 6,4%), produkcji maszyn i urządzeń (o 5,8%), artykułów spożywczych (o 5,0%). W okresie styczeń kwiecień br. przeciętne miesięczne wynagrodzenie nominalne brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 3365,54 zł i było o 3,0% wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku (przed rokiem wzrost odpowiednio o 5,9%). Najwyższa dynamika płac w skali roku notowana była w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (wzrost o 5,4%), przetwórstwie przemysłowym (o 4,8%) oraz wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 4,5%), najniższa natomiast w działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej oraz górnictwie i wydobywaniu (spadek odpowiednio o 0,8% i 0,5%). Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto kształtowały się następująco: Wyszczególnienie 2010 2009 2010 IV I IV analogiczny okres w zł w zł poprzedniego roku=100 Sektor przedsiębiorstw... 3398,67 103,2 104,8 105,9 103,0 3365,54 w tym: Przemysł... 3375,79 103,5 104,9 105,5 104,4 3374,59 górnictwo i wydobywanie... 5181,00 102,4 104,7 105,5 99,5 5300,56 przetwórstwo przemysłowe... 3118,43 104,7 102,8 104,3 104,8 3077,10 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę... 4712,08 94,2 118,5 109,4 104,5 5108,89 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja... 3312,11 103,9 106,8 107,8 105,4 3296,49 Budownictwo... 3523,25 102,2 102,5 105,8 102,5 3428,86 Handel; naprawa pojazdów samochodowych... 3224,94 104,3 103,6 105,0 102,4 3124,66 Transport i gospodarka magazynowa... 3212,39 103,3 102,1 105,1 102,0 3166,15 Zakwaterowanie i gastronomia... 2341,39 102,5 102,4 103,6 103,3 2367,32 Informacja i komunikacja... 6096,44 100,8 107,8 107,6 102,4 6297,05 Obsługa rynku nieruchomości... 3488,13 100,3 107,7 105,8 104,4 3461,04 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna a... 5526,92 101,7 105,5 109,1 99,2 5464,14 Administrowanie i działalność wspierająca... 2162,40 106,0 107,5 109,3 104,4 2131,95 a Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna. W okresie styczeń kwiecień br. kwota wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw zwiększyła się w skali roku o 1,9% (wobec wzrostu o 5,8% przed rokiem). Przeciętna miesięczna płaca nominalna brutto w sektorze publicznym ukształtowała się w kwietniu br. na poziomie 3856,28 zł (tj. o 3,3% wyższym w ujęciu rocznym), a w okresie styczeń kwiecień br. 3889,88 zł (o 2,5% większym niż przed rokiem). W sektorze prywatnym przeciętne miesięczne wynagrodzenie było o 3,3% wyższe niż w kwietniu ub. roku i wyniosło

14 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju 3313,39 zł. W okresie styczeń kwiecień br. przeciętna płaca brutto w sektorze prywatnym wyniosła 3267,31 zł (o 3,3% więcej niż w analogicznym okresie ub. roku), a jej relacja w stosunku do płacy brutto w sektorze publicznym nieznacznie zwiększyła się w ujęciu rocznym (z 83,4% do 84,0%). W kwietniu br. siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw wzrosła w skali roku o 0,8% (w marcu br. wzrost o 2,1%, a przed rokiem o 1,1%). W okresie pierwszych czterech miesięcy br. przeciętna płaca realna brutto nieznacznie zwiększyła się w skali roku (o 0,1%), podczas gdy przed rokiem jej wzrost wyniósł 2,6%. następująco: Liczba emerytów i rencistów oraz przeciętne miesięczne świadczenia brutto kształtowały się Wyszczególnienie Liczba emerytów i rencistów Przeciętne miesięczne świadczenie brutto IV 2010 I IV 2010 w tys. IV 2009=100 w zł IV 2009=100 w zł I IV 2009=100 Emerytury i renty z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych a.. 7888,7 99,8 1650,02 106,0 1608,97 107,0 emerytury... 5260,0 100,7 1764,46 105,8 1719,13 106,7 renty z tytułu niezdolności do pracy... 1276,6 95,6 1304,37 106,5 1276,86 107,5 renty rodzinne... 1352,0 100,3 1531,16 105,7 1495,04 106,4 Emerytury i renty rolników indywidualnych... 1385,2 96,4 973,95 106,6 943,56 105,8 a Bez emerytur pomostowych i nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych w kwietniu br. wyniosła 1650,02 zł i była o 6,0% wyższa niż przed rokiem. Jej siła nabywcza zwiększyła się w skali roku o 3,6%, wobec wzrostu o 3,8% notowanego przed rokiem. W okresie styczeń kwiecień br. przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto w systemie pracowniczym wyniosła 1608,97 zł i była o 7,0% wyższa niż w analogicznym okresie ub. roku, a jej siła nabywcza wzrosła odpowiednio o 4,1% (przed rokiem o 5,3%). Przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto rolników indywidualnych w kwietniu br. ukształtowała się na poziomie 973,95 zł, tj. o 6,6% wyższym niż w kwietniu ub. roku, a jej siła nabywcza zwiększyła się o 4,2% (przed rokiem spadek o 1,0%). W okresie styczeń kwiecień br. przeciętna miesięczna nominalna emerytura i renta brutto rolników indywidualnych wyniosła 943,56 zł i była o 5,8% wyższa niż przed rokiem, natomiast realnie zwiększyła się o 2,9% (wobec wzrostu o 1,3% w analogicznym okresie ub. roku). Kwota brutto zasiłków dla bezrobotnych (bez składki na ubezpieczenie społeczne) wyniosła w okresie styczeń kwiecień br. 950,9 mln zł, tj. wzrosła o 45,6% w porównaniu

Wynagrodzenia i świadczenia społeczne, Ceny 15 z analogicznym okresem ub. roku. W kwietniu br. wypłacono bezrobotnym 258,3 mln zł, tj. o 3,3% więcej niż przed miesiącem i o 36,6% więcej niż przed rokiem. Znacznie zmniejszyła się w ujęciu rocznym wartość wypłat z tytułu zasiłków i świadczeń przedemerytalnych w okresie styczeń kwiecień br. wypłacono 528,1 mln zł, tj. o 8,3% mniej niż w analogicznym okresie ub. roku, a w kwietniu br. 135,8 mln zł, tj. o 8,1% mniej niż przed rokiem (ale o 4,1% więcej niż w poprzednim miesiącu). W ramach świadczeń pomostowych z Funduszu Emerytur Pomostowych w kwietniu br. zrealizowano 2,3 tys. wypłat o łącznej wysokości 5411,3 tys. zł, a przeciętna miesięczna emerytura pomostowa wyniosła 2396,50 zł (tj. o 0,6% mniej niż w marcu br.). W okresie styczeń kwiecień br. przeciętna miesięczna liczba osób pobierających emerytury pomostowe wyniosła 2,1 tys. osób, a wysokość przeciętnej emerytury 2357,89 zł. Ceny W kwietniu br. obserwowano dalsze spowolnienie tempa wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w ujęciu rocznym. Zmniejszyła się skala spadku cen producentów, zwłaszcza w przemyśle. W ujęciu miesięcznym ceny konsumpcyjne rosły szybciej niż w marcu i lutym br., zwiększyły się ceny produkcji przemysłowej, przy utrzymujących się na poziomie zbliżonym do notowanego w marcu br. cenach w budownictwie. Według wstępnych danych, ceny produkcji sprzedanej przemysłu były w kwietniu br. o 1,2% wyższe niż w marcu br. Największy wzrost cen odnotowano w sekcji górnictwo i wydobywanie (o 3,6%) oraz dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (o 1,5%). Wyższe niż przed miesiącem były również ceny w sekcji przetwórstwo przemysłowe (o 1,2%), w tym znacznie wzrosły ceny produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (o 10,5%), a w mniejszym stopniu metali (o 4,3%), chemikaliów i wyrobów chemicznych (o 1,0%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 0,5%), urządzeń elektrycznych, wyrobów z metali oraz gumy i tworzyw sztucznych (po 0,2%). Spadek cen odnotowano natomiast w produkcji komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (o 0,1%), maszyn i urządzeń oraz mebli (po 0,2%), artykułów spożywczych (o 0,4%), a także napojów (o 0,9%). Ceny w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę pozostały na poziomie zbliżonym do notowanego przed miesiącem.

16 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W ujęciu rocznym ceny produkcji sprzedanej przemysłu były niższe o 0,5% (wobec spadku o 2,6% w marcu br. oraz wzrostu o 4,8% w kwietniu ub. roku). W mniejszym stopniu niż w marcu br. obniżyły się ceny w sekcji przetwórstwo przemysłowe (o 2,1% wobec 4,4%), w tym spadek cen odnotowano m.in. w produkcji komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (o 9,9%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 9,5%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 8,1%), wyrobów z metali (o 6,6%), maszyn i urządzeń (o 5,8%), urządzeń elektrycznych (o 5,5%), artykułów spożywczych (o 4,5%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 3,2%). Podwyższono natomiast ceny produkcji napojów (o 0,1%) oraz metali (o 1,6%). Istotny wzrost cen notowano w produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (o 38,2%). Nieco niższą niż w marcu br. dynamikę cen obserwowano w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (wzrost o 1,3% wobec 1,6%), w tym ceny w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w parę wodną, gorącą wodą i powietrze do układów klimatyzacyjnych wzrosły o 5,1%, a w wytwarzaniu, przesyłaniu, dystrybucji i handlu energią elektryczną o 4,4%. Spadek cen (o 6,9%) notowano natomiast w wytwarzaniu paliw gazowych; dystrybucji i handlu paliwami gazowymi w systemie sieciowym, gdzie przed rokiem obserwowano znaczny wzrost (o 18,6%). Ceny w sekcji dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja wzrosły o 7,0% (wobec 6,3% w marcu br.), a w górnictwie i wydobywaniu o 15,2% (wobec 13,2% przed miesiącem). Szacuje się, że ceny produkcji budowlano-montażowej w kwietniu br. kształtowały się na poziomie zbliżonym do notowanego przed miesiącem, natomiast w stosunku do analogicznego okresu ub. roku spadły o 0,4%. W porównaniu z grudniem ub. roku ceny produkcji sprzedanej w przemyśle wzrosły o 1,3% (w tym zwłaszcza w sekcjach: górnictwo i wydobywanie o 6,7%, dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja o 3,7% oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę o 2,4%), natomiast w budownictwie notowano spadek cen o 0,3%.

Ceny 17 Dynamika cen w przemyśle i budownictwie kształtowała się następująco: Okresy ogółem górnictwo i wydobywanie Ceny produkcji sprzedanej przemysłu przetwórstwo przemysłowe wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja Ceny produkcji budowlanomontażowej 2009 Grudzień roku poprzedniego=100 IV.... 104,0 114,1 102,0 112,0 104,4 99,5 2010 IV... 101,3 106,7 100,7 102,4 103,7 99,7 2009 Miesiąc poprzedni=100 IV... 99,1 101,8 98,8 100,3 100,8 99,9 V... 99,7 99,3 99,6 100,1 100,7 99,8 VI... 100,8 102,1 101,0 98,4 100,3 100,0 VII... 98,5 98,3 98,3 100,1 100,4 99,9 VIII... 99,6 103,3 99,2 100,1 100,9 99,9 IX... 99,8 100,8 99,7 100,1 100,7 100,0 X... 100,4 101,9 100,3 100,1 99,9 100,1 XI... 99,6 100,1 99,6 100,1 99,9 100,1 XII... 99,8 102,0 99,6 100,0 100,5 100,0 2010 I... 100,4 102,8 100,1 100,8 101,5 99,8 II... 99,9 98,9 99,7 101,5 100,3 99,9 III... 99,8 101,3 99,7 100,1 100,4 100,0 IV... 101,2 103,6 101,2 100,0 101,5 100,0 2009 Analogiczny okres roku poprzedniego=100 IV... 104,8 111,4 102,3 120,1 102,4 100,7 V... 103,7 111,8 101,3 116,3 101,3 100,3 VI... 104,1 113,7 101,9 114,4 102,0 99,9 VII... 102,8 108,6 100,7 114,3 103,0 99,6 VIII... 102,2 111,8 99,8 114,2 104,6 99,3 IX... 101,6 112,8 99,0 113,7 106,2 99,2 X... 102,0 117,3 99,2 113,8 107,2 99,1 XI... 101,9 119,7 99,3 110,9 107,4 99,2 XII... 102,1 123,1 99,3 110,8 107,7 99,3 I IV... 104,9 109,5 102,5 121,0 103,0 101,6 2010 I... 100,2 119,6 98,7 101,7 107,1 99,3 II... 97,6 114,4 95,9 101,1 106,2 99,4 III... 97,4 113,2 95,6 101,6 106,3 99,5 IV... 99,5 115,2 97,9 101,3 107,0 99,6 I IV... 98,7 115,6 97,0 101,4 106,7 99,4

18 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W kwietniu br. ceny towarów i usług konsumpcyjnych były o 0,4% wyższe niż w marcu br. Największy wpływ na wskaźnik cen towarów i usług miały wzrosty cen żywności i napojów bezalkoholowych oraz towarów i usług związanych z transportem, które zwiększyły wskaźnik cen ogółem odpowiednio o 0,17 pkt proc. i 0,12 pkt proc. pkt proc. WPŁYW ZMIAN CEN WYBRANYCH GRUP NA WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH OGÓŁEM W KWIETNIU 2010 R. (grudzień poprzedniego roku=100) 1,75 1,50 1,57 1,25 1,00 0,75 0,50 0,25 0,00 0,53 0,14 1,25 0,07 0,36 0,00 0,03 0,01 0,07 0,03-0,25 towary i usługi konsumpcyjne żywność i napoje napoje alkoholowe bezalkoholowe i wyroby tytoniowe -0,14 odzież i obuwie mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i kultura edukacja restauracje i hotele inne towary i usługi Ceny żywności i napojów bezalkoholowych w ujęciu miesięcznym były wyższe o 0,7% (wobec wzrostu o 0,3% w marcu br.). Odnotowano wzrost cen żywności o 0,8%, w tym warzyw (o 6,3%) oraz owoców (o 3,1%). Wyższe niż w marcu br. były również ceny artykułów w grupie mleko, sery i jaja (o 0,3%, w tym jogurtów, śmietany, napojów i deserów mlecznych o 1,2%, przy pozostających na poziomie sprzed miesiąca cenach jaj i serów oraz spadku cen mleka o 0,1%). Mniej niż w marcu br. konsumenci płacili za cukier (o 2,4%) oraz oleje i pozostałe tłuszcze (o 0,7%). Niższe niż przed miesiącem były ceny mięsa (o 0,2%, w tym mięsa wieprzowego o 0,7% oraz wołowego o 0,1%). Nieznacznie obniżyły się również ceny napojów bezalkoholowych (o 0,1%, w tym kawy o 0,4%).

Ceny 19 104,5 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 99,5 2006 2007 2008 2009 2010 WSKAŹNIKI CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (XII roku poprzedniego=100) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Odnotowano wzrost cen obuwia o 1,6% oraz odzieży o 0,1% w porównaniu z marcem br. W kwietniu br. ceny towarów i usług związanych z mieszkaniem wzrosły o 0,1%. Wyższe były ceny za usługi kanalizacyjne (o 0,8%) i zaopatrywanie w wodę (o 0,5%), a także za wywóz nieczystości (śmieci) o 0,2%. Niższe były natomiast ceny nośników energii (o 0,1%), w tym opału (o 0,5%). Ceny energii elektrycznej oraz gazu kształtowały się na poziomie zbliżonym do notowanego przed miesiącem. Więcej niż w marcu br. należało natomiast zapłacić za ciepłą wodę (o 0,5%) oraz centralne ogrzewanie (o 0,2%). Podwyższono ceny związane z wyposażeniem mieszkania i prowadzeniem gospodarstwa domowego (o 0,1%). Opłaty związane ze zdrowiem były wyższe niż przed miesiącem o 0,3%. Droższe były usługi szpitalne i sanatoryjne (o 0,6%) oraz stomatologiczne i lekarskie (po 0,4%). Ceny w zakresie transportu wzrosły o 1,3% w porównaniu z marcem br. Znacznie droższe były paliwa do prywatnych środków transportu (o 2,3%), w tym olej napędowy (o 3,1%) oraz benzyna silnikowa (o 2,6%). Obniżyły się natomiast ceny gazu ciekłego (o 1,2%). Wyższe niż przed miesiącem były ceny usług transportowych (o 1,3%). Nieznacznie spadły ceny samochodów osobowych (o 0,1%). Opłaty związane z łącznością pozostały na poziomie zbliżonym do notowanego w marcu br.

20 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W kwietniu br. ceny związane z rekreacją i kulturą kształtowały się na poziomie zbliżonym do obserwowanego przed miesiącem. Obniżono ceny sprzętu audiowizualnego, fotograficznego i informatycznego (o 0,9%). Wzrosły ceny książek (o 0,2%), biletów do kin, teatrów i na koncerty oraz gazet i czasopism (o 0,1%). Wyższe były ceny w zakresie turystyki zorganizowanej (o 0,6%), w tym za granicą o 1,1%. Spośród innych towarów i usług w kwietniu br. więcej należało zapłacić m.in. za usługi w salonach fryzjerskich, kosmetycznych i zakładach pielęgnacyjnych (o 0,5%). pkt proc. WPŁYW ZMIAN CEN WYBRANYCH GRUP NA WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH OGÓŁEM W KWIETNIU 2010 R. (analogiczny okres poprzedniego roku=100) 2,50 2,35 2,00 1,50 1,00 0,77 0,76 0,50 0,00-0,50 0,18 0,41 towary i usługi konsumpcyjne żywność i napoje napoje alkoholowe bezalkoholowe i wyroby tytoniowe -0,21 odzież i obuwie 0,15-0,07-0,02 mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i kultura 0,03 edukacja 0,23 restauracje i hotele 0,14 inne towary i usługi Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w skali roku w kwietniu br. był niższy niż przed miesiącem i wyniósł 2,4% (wobec 2,6% w marcu br.). Największy wpływ na poziom tego wskaźnika miały wzrosty cen towarów i usług w zakresie mieszkania oraz transportu, które podwyższyły wskaźnik cen konsumpcyjnych ogółem odpowiednio o 0,77 pkt proc. i o 0,76 pkt proc. Spadki cen odzieży i obuwia oraz towarów i usług w zakresie łączności wpłynęły na obniżenie tego wskaźnika odpowiednio o 0,21 pkt proc. oraz o 0,07 pkt proc.

Ceny 21 Dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych kształtowała się następująco: 2009 2010 Okresy Ogółem żywność i napoje bezalkoholowe napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe odzież mieszkanie zdrowie transport łączność rekreacja i obuwie Grudzień roku poprzedniego=100 i kultura edukacja restauracje i hotele IV... 102,7 105,2 103,0 95,0 103,8 101,6 102,7 100,0 101,4 100,8 101,6 IV... 101,6 102,2 102,4 97,2 101,9 101,3 103,9 100,0 100,3 100,4 101,0 2009 Miesiąc poprzedni=100 2010 2009 2010 IV... 100,7 101,6 100,8 99,9 100,2 100,3 101,4 100,0 100,4 100,1 100,4 V... 100,5 100,7 100,5 100,0 100,2 100,3 101,2 100,0 100,4 100,0 100,5 VI... 100,2 98,9 100,9 99,5 100,0 100,3 103,0 100,0 101,1 99,6 100,5 VII... 100,1 98,8 102,7 98,3 100,2 100,2 102,1 100,0 100,6 100,0 100,4 VIII... 99,6 98,7 100,1 98,3 100,2 100,2 99,1 100,0 100,1 100,1 100,2 IX... 100,0 99,8 100,3 101,7 100,2 100,3 99,2 100,0 99,5 101,1 100,3 X... 100,1 100,3 100,2 101,7 100,2 100,1 99,2 99,9 99,4 101,0 100,2 XI... 100,3 100,7 100,1 100,0 100,1 100,1 100,9 99,6 99,9 100,1 100,2 XII... 100,0 100,5 100,0 99,4 100,1 100,2 99,6 99,0 98,7 100,0 100,1 I... 100,6 100,9 100,1 97,7 100,9 100,5 101,1 100,6 101,3 100,2 100,3 II... 100,2 100,3 100,6 98,4 100,8 100,3 100,5 99,6 99,4 100,0 100,3 III... 100,3 100,3 101,3 100,6 100,1 100,2 100,9 99,8 99,6 100,1 100,3 IV... 100,4 100,7 100,4 100,5 100,1 100,3 101,3 100,0 100,0 100,0 100,2 Analogiczny okres roku poprzedniego=100 IV... 104,0 105,6 109,8 92,1 108,7 103,1 95,3 100,0 102,2 104,0 105,5 V... 103,6 105,2 110,0 92,1 107,6 103,0 95,5 100,0 102,4 104,1 105,4 VI... 103,5 104,7 110,2 91,9 107,3 103,0 96,6 99,5 102,4 103,6 105,2 VII... 103,6 104,0 112,1 91,9 107,0 103,0 98,2 99,4 102,3 103,4 105,0 VIII... 103,7 104,5 110,3 92,1 106,8 103,2 98,2 99,8 103,0 103,2 104,8 IX... 103,4 103,6 109,4 92,4 106,4 103,3 99,0 99,8 103,0 102,8 104,6 X... 103,1 103,0 108,9 93,7 105,7 103,3 99,3 99,7 102,8 102,8 104,4 XI... 103,3 103,4 108,3 93,8 105,0 103,3 103,0 99,3 102,8 102,8 104,4 XII... 103,5 103,4 108,0 93,9 104,9 103,2 107,2 98,4 101,2 102,8 104,1 I IV... 103,4 104,2 108,8 92,4 108,9 103,2 93,8 99,9 101,4 104,0 105,8 I... 103,5 103,0 107,5 95,0 103,9 103,1 111,3 99,1 101,8 102,7 104,0 II... 102,9 102,8 107,4 95,1 103,1 102,9 108,2 98,8 100,9 102,6 103,9 III... 102,6 101,4 107,7 95,4 103,1 102,9 108,4 98,5 100,0 102,5 103,8 IV... 102,4 100,7 107,2 96,0 103,0 102,9 108,4 98,5 99,7 102,4 103,5 I IV... 102,8 102,0 107,4 95,4 103,3 102,9 109,1 98,7 100,6 102,6 103,8

22 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych w ujęciu rocznym w kwietniu br. był znacznie wolniejszy niż w marcu (0,7% wobec 1,4%). Wzrosły ceny warzyw (o 7,2%), oleju i pozostałych tłuszczów (o 4,6%), ryb (o 4,4%) oraz artykułów w grupie mleko, sery i jaja (o 1,9%, w tym jaj o 7,7%, serów o 2,2% oraz mleka o 0,4%). Mniej niż przed rokiem należało zapłacić za cukier (o 23,7%), mąkę (o 6,2%) oraz owoce (o 5,6%). Spadły również ceny mięsa (o 2,2%), w tym drobiu (o 8,3%) oraz mięsa wieprzowego (o 6,4%). Ceny napojów bezalkoholowych wzrosły o 2,9%. Utrzymał się spadek w skali roku cen odzieży (o 4,4%) i obuwia (o 3,2%). Ceny w zakresie mieszkania były wyższe niż przed rokiem o 3,0% (wobec wzrostu o 8,7% w kwietniu ub. roku). Usługi kanalizacyjne podrożały o 8,3%, zaopatrywanie w wodę o 6,9%, a wywóz nieczystości (śmieci) o 4,8%. Ceny nośników energii wzrosły o 3,2%. Znacznie podrożała ciepła woda (o 6,6%) i centralne ogrzewanie (o 5,6%), energia elektryczna (o 5,3%) oraz w mniejszym stopniu - opał (o 1,3%). Obniżono natomiast opłaty za gaz (o 0,7%). Ceny towarów i usług związanych z wyposażeniem mieszkania i prowadzeniem gospodarstwa domowego były wyższe niż w kwietniu ub. roku o 1,5%. Artykuły i usługi związane ze zdrowiem podrożały w skali roku o 2,9%. Podniesiono ceny m.in. usług ambulatoryjnych i medycyny niekonwencjonalnej (o 4,6%) oraz artykułów farmaceutycznych (o 2,3%). Ceny towarów i usług w zakresie transportu były wyższe niż w kwietniu ub. roku o 8,4%, w tym znacznie wzrosły ceny paliw do prywatnych środków transportu o 17,0% (gazu ciekłego o 27,2%, oleju napędowego o 15,8% oraz benzyny silnikowej o 15,7%). Podrożały również usługi transportowe (o 3,4%) oraz nieznacznie samochody osobowe (o 0,2%). Ceny towarów i usług w zakresie łączności spadły o 1,5%. Ceny związane z rekreacją i kulturą były o 0,3% niższe niż przed rokiem. Znacznie obniżono ceny sprzętu audiowizualnego, fotograficznego i informatycznego (o 9,0%). Wzrosły natomiast ceny biletów do kin, teatrów i na koncerty (o 3,9%), książek (o 2,7%) oraz gazet i czasopism (o 1,0%). Więcej niż przed rokiem płacono również za turystykę zorganizowaną (o 3,4%). Spośród innych towarów i usług podniesiono m.in. ceny usług w salonach fryzjerskich, kosmetycznych i zakładach pielęgnacyjnych (o 4,0%), środków do higieny osobistej (o 3,9%) oraz ubezpieczeń (o 0,4%).

Ceny, Rolnictwo 23 W stosunku do grudnia ub. roku w kwietniu br. ceny konsumpcyjne wzrosły o 1,6% (przed rokiem o 2,7%). Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych obliczony metodą średniej ruchomej w okresie maj 2009 r. kwiecień 2010 r. w stosunku do poprzednich dwunastu miesięcy wyniósł 3,5% (wobec 3,7% w okresie kwiecień 2009 r. marzec 2010 r.). Ceny konsumpcyjne według zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych (HICP) 3 wzrosły w tym okresie o 3,8%. Rolnictwo W kwietniu br. średnia temperatura powietrza dla Polski wyniosła 8,5 o C i była o 1,0 o C wyższa od średniej wieloletniej, a średnia suma opadów ukształtowała się na poziomie ok. 34 mm i była o ok. 20% niższa od średniej normy z lat 1971 2000. Stan upraw ozimych na początku okresu wegetacyjnego oceniano jako średni. Warunki pogodowe w kwietniu sprzyjały powszechnie prowadzonym pracom polowym oraz wzrostowi i rozwojowi roślin. Pogłębiający się w ciągu miesiąca niedobór opadów spowodował pogorszenie warunków wilgotnościowych gleby. W wielu rejonach kraju zaznaczyło się przesuszenie wierzchniej warstwy gruntu, a potrzeby wodne upraw nie były w pełni zaspokojone. Lokalnie w drugiej, a na znacznym obszarze kraju w trzeciej dekadzie kwietnia żyto i pszenżyto ozime, a nieco później pszenica ozima i trawy łąkowe weszły w fazę strzelania w źdźbło. W pierwszej i drugiej dekadzie kwietnia prowadzono, rozpoczęte rejonami pod koniec marca br., siewy zbóż jarych, które na przeważającym obszarze kraju zakończono pod koniec miesiąca. W trzeciej dekadzie kwietnia stopniowo zaczęły pojawiać się wschody tych roślin. W drugiej i trzeciej dekadzie miesiąca powszechnie sadzono ziemniaki, wykonywano siew buraków cukrowych oraz rozpoczęto siew kukurydzy uprawianej na zielonkę i na ziarno. W zachodniej części kraju w drugiej, a na pozostałym obszarze Polski w trzeciej dekadzie miesiąca na plantacjach rzepaku ozimego wykształcały się pąki kwiatowe. W trzeciej dekadzie kwietnia rozpoczęło się również kwitnienie drzew owocowych. Na rynku rolnym w kwietniu br. przeciętne ceny skupu większości podstawowych produktów rolnych obniżyły się w stosunku do poprzedniego miesiąca i (z wyjątkiem cen ziemniaków i mleka) były niższe niż przed rokiem. 3 Zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych (HICP) obliczany jest według ujednoliconej metodologii Unii Europejskiej. Podstawę do opracowania HICP dla Polski stanowi obserwacja cen reprezentantów towarów i usług konsumpcyjnych oraz system wag oparty na strukturze spożycia indywidualnego w sektorze gospodarstw domowych (w 2010 r. struktura spożycia z 2008 r. w cenach grudnia 2009 r.). Grupowanie towarów i usług konsumpcyjnych oparto na Klasyfikacji Spożycia Indywidualnego według Celu opracowanej na potrzeby HICP (COICOP/HICP).

24 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Skup zbóż a kształtował się następująco: VII 2009 IV 2010 IV 2010 analogiczny Wyszczególnienie udział skupu okres roku w tys. t w zbiorach poprzedniego= 2009 w % =100 w tys. t IV 2009=100 III 2010=100 Ziarno zbóż b... 6484,3 114,1 23,1 404,6 96,7 92,5 w tym: pszenica... 4023,4 101,5 41,1 237,9 74,5 82,0 żyto... 1067,6 146,4 29,0 61,9 157,5 102,1 a W 2010 r. bez skupu realizowanego przez osoby fizyczne. b Podstawowych z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego. Skup zbóż podstawowych (z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego) w okresie lipiec 2009 r. kwiecień 2010 r. był większy o 14,1% niż w analogicznym okresie ub. roku. Dostawy pszenicy były w tym okresie nieco większe niż przed rokiem, a żyta przekroczyły poziom ubiegłoroczny o ponad 46%. W bieżącym sezonie udział skupu zbóż w zbiorach 2009 r. był nieco wyższy (o 1,0 pkt proc.) niż w analogicznym okresie ub. roku. Udział skupu pszenicy w zbiorach zmniejszył się o 1,6 pkt proc., natomiast żyta zwiększył się o 7,9 pkt proc. W kwietniu br. odnotowano spadek skupu pszenicy. Dostawy żyta, rosnące od początku br., były natomiast wyższe o ok. 57% niż przed rokiem. Skup a podstawowych produktów zwierzęcych kształtował się następująco: Wyszczególnienie w tys. t I IV 2010 IV 2010 analogiczny okres roku poprzedniego=100 w tys. t IV 2009=100 III 2010=100 Żywiec rzeźny b... 691,4 107,9 169,3 92,7 85,5 w tym: wołowy (z cielęcym)... 41,3 77,2 10,6 77,1 89,7 wieprzowy... 317,1 107,7 75,3 105,0 79,1 drobiowy... 331,4 113,8 83,1 85,8 92,0 Mleko c... 2754,3 97,4 734,5 97,7 102,8 a Bez skupu realizowanego przez osoby fizyczne. b Obejmuje bydło, cielęta, trzodę chlewną, owce, konie i drób; w przeliczeniu na mięso łącznie z tłuszczami w wadze poubojowej ciepłej. c W milionach litrów.

Rolnictwo 25 W okresie styczeń kwiecień br., w wyniku wzrostu skupu żywca drobiowego (o 13,8%) i żywca wieprzowego (o 7,7%), skup żywca rzeźnego ogółem (w wbc) był większy o blisko 8% niż w analogicznym okresie ub. roku. W kwietniu br., przy sezonowym spadku dostaw wszystkich podstawowych gatunków żywca, skup żywca rzeźnego ogółem był niższy niż przed miesiącem i przed rokiem. Ceny podstawowych produktów rolnych kształtowały się następująco: Wyszczególnienie zł W skupie Na targowiskach IV 2010 I IV 2010 IV 2010 I IV 2010 IV 2009= =100 III 2010= =100 zł I IV 2009= =100 zł IV 2009= =100 III 2010= =100 zł I IV 2009= =100 Pszenica a za 1 dt... 44,82 89,6 98,7 46,88 91,9 54,95 90,3 100,2 55,18 89,3 Żyto a za 1 dt... 33,29 92,3 103,3 32,77 87,4 39,91 77,7 97,7 40,98 80,2 Ziemniaki b za 1 dt... 59,55 112,8 x 49,66 104,9 89,41 106,1 98,8 87,58 107,6 Żywiec rzeźny za 1 kg wagi żywej w tym: bydło (bez cieląt) c... 4,55 94,8 100,1 4,70 102,3 4,84 100,2 98,2 4,92 104,2 trzoda chlewna... 3,57 73,2 96,0 3,66 79,0 3,63 77,4 101,1 3,69 82,6 drób... 3,27 80,6 97,5 3,28 89,0..... Prosię na chów za 1 szt...... 152,12 82,8 100,4 150,65 90,1 Mleko za 1 hl... 101,05 115,2 98,9 101,88 116,6 x x x x x a W skupie bez ziarna siewnego. b Na targowiskach jadalne. c Na targowiskach średnia ważona cena bydła rzeźnego obliczona przy przyjęciu struktury ilości skupu młodego bydła i krów rzeźnych. W kwietniu br., zarówno w skupie jak i na targowiskach, ceny większości podstawowych gatunków zbóż obniżyły się w skali roku. W skupie, w ujęciu miesięcznym, po raz kolejny odnotowano spadek cen pszenicy (o 1,3%), natomiast przeciętna cena żyta, po sezonowym wzroście (o 3,3%) kształtowała się na najwyższym z notowanych w tym roku poziomie. W kwietniu br. na targowiskach ceny zbóż podstawowych nie uległy istotnej zmianie w porównaniu z marcem br., z wyjątkiem żyta, które potaniało o 2,3%. W kwietniu br., w obrocie targowiskowym zahamowana została wzrostowa tendencja cen ziemniaków, utrzymująca się od listopada ub. roku. Średnia cena ziemniaków jadalnych obniżyła się o 1,2% w skali miesiąca i była wyższa o 6,1% niż przed rokiem. Przy zwiększonych dostawach, przeciętna cena skupu ziemniaków była również wyższa niż w kwietniu ub. roku (wzrost o 12,8%).

26 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju zł za 1 dt CENY SKUPU ZBÓŻ I TARGOWISKOWE CENY ZIEMNIAKÓW 160,00 140,00 pszenica żyto ziemniaki 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 W okresie styczeń kwiecień br. ceny skupu żywca wieprzowego (z wyjątkiem marca) wykazywały tendencję spadkową. W kwietniu br. przeciętne ceny 1 kg żywca wieprzowego w skupie i na targowiskach były znacząco niższe niż przed rokiem (odpowiednio o 26,8% i o 22,6%). Cena 1 kg żywca wieprzowego w skupie równoważyła wartość 9,0 kg żyta na targowiskach (wobec 9,1 w marcu br. i 9,5 w kwietniu ub. roku). W obrocie targowiskowym w kwietniu br., cena 1 prosięcia do dalszego chowu (ok. 152 zł) była zbliżona do notowanej w poprzednim miesiącu, ale o 17,2% niższa niż przed rokiem. RELACJA CEN SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO DO CEN ŻYTA NA TARGOWISKACH 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 I II III IV V VI VIIVII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVII IX X XI XII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010

Rolnictwo 27 Pogłowie trzody chlewnej kształtowało się następująco: Wyszczególnienie lipiec 2009 listopad analogiczny okres roku poprzedniego=100 marzec 2010 a w tys. szt. Ogółem... 92,6 100,1 105,1 13967,7 prosięta do 20 kg... 94,7 100,1 105,2 4307,6 warchlaki od 20 do 50 kg... 91,0 98,4 104,7 3834,0 trzoda chlewna o wadze 50 kg i więcej: na ubój... 89,7 99,7 106,4 4410,7 na chów... 100,7 106,4 102,2 1415,4 w tym lochy... 100,5 106,4 102,4 1382,1 w tym prośne... 101,5 106,4 100,5 894,8 a Dane wstępne. Wyniki reprezentacyjnego badania trzody chlewnej przeprowadzonego w końcu marca br. wskazują na kontynuację, zapoczątkowanej w listopadzie ub. roku, odbudowy stada trzody. W końcu marca br. pogłowie trzody chlewnej liczyło 13967,7 tys. szt. i było o 5,1% wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku. W stosunku do listopada ub. roku stado trzody zmniejszyło się o 2,0%. W skali roku zwiększyła się liczebność wszystkich grup wiekowo-użytkowych. Pogłowie loch, którego wielkość świadczy o nastawieniach produkcyjnych w chowie trzody i jednocześnie określa aktualne możliwości reprodukcyjne stada, było o 2,4% wyższe niż przed rokiem, w tym loch prośnych o 0,5%. W porównaniu z wynikami badania przeprowadzonego w listopadzie ub. roku tempo wzrostu pogłowia loch w marcu br. było wyraźnie niższe. Stan pogłowia grup decydujących o wielkości produkcji, a więc warchlaków i tuczników, był większy niż w marcu ub. roku o odpowiednio 4,7% i 6,4%. 20000 tys. szt. POGŁOWIE TRZODY CHLEWNEJ 18000 16000 14000 12000 10000 III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III VII XI III 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

28 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W okresie styczeń kwiecień br. sezonowe zmiany cen drobiu rzeźnego przebiegały podobnie jak zmiany cen skupu żywca wieprzowego. Po spadku cen w kwietniu br., cena skupu 1 kg żywca drobiowego była niższa o 19,4% niż przed rokiem. W kwietniu br., przy zmniejszonych dostawach do skupu, ceny żywca wołowego (4,55 zł/kg) i młodego bydła rzeźnego (4,87 zł/kg) były zbliżone do notowanych przed miesiącem i niższe niż przed rokiem (odpowiednio o 5,2% i o 5,9%). W obrocie targowiskowym za 1 kg żywca wołowego i młodego bydła rzeźnego płacono mniej niż przed miesiącem (stosownie o 1,8% i o 3,3%), ale nadal więcej niż w skupie i więcej przed rokiem (odpowiednio o 0,2% i 2,7%). zł za 1 kg CENY SKUPU ŻYWCA I MLEKA zł za 1 l 5,50 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 bydło trzoda chlewna drób mleko I II III IV VVI VIIVIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIX X XIXII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 W okresie styczeń kwiecień br. skupiono łącznie 2754,3 mln l mleka, tj. o 2,6% mniej niż w analogicznym okresie ub. roku. Pomimo obniżonej podaży, ceny mleka w tym okresie wykazywały niewielką tendencję spadkową. W kwietniu br. przy skupie mleka większym o 2,8% niż przed miesiącem i mniejszym o 2,3% niż przed rokiem, odnotowano ponowny spadek cen surowca. Średnie ceny mleka obniżyły się o 1,1% w skali miesiąca, ale były o 15,2% wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku.

Przemysł 29 Przemysł W kwietniu br. utrzymał się znaczny, chociaż niższy niż przed miesiącem, wzrost produkcji sprzedanej przemysłu, któremu towarzyszyło spowolnienie tempa spadku cen producentów. Zatrudnienie w przemyśle obniżało się najwolniej od grudnia 2008 r. PRODUKCJA SPRZEDANA PRZEMYSŁU (przeciętna miesięczna 2005=100) 145,0 140,0 135,0 130,0 125,0 120,0 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 90,0 85,0 dane surowe trend I II III IV V VI VIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II III IV 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Produkcja sprzedana przemysłu 4 w kwietniu br. była o 9,9% wyższa niż przed rokiem (wobec znacznego spadku w kwietniu ub. roku o 12,2%). Po wyeliminowaniu czynników sezonowych produkcja zwiększyła się w skali roku o 8,8%, a w odniesieniu do poprzedniego miesiąca obniżyła się o 2,1%. W kwietniu br. wzrost produkcji w ujęciu rocznym obserwowano we wszystkich sekcjach przemysłu, z wyjątkiem wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (spadek o 3,6%, na co wpłynęło obniżenie sprzedaży w wytwarzaniu, przesyłaniu, dystrybucji i handlu energią elektryczną). W dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami produkcja zwiększyła się o 12,8%, w przetwórstwie przemysłowym o 11,3%, a w górnictwie i wydobywaniu o 4,0%. 4 W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób.

30 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Wśród głównych grupowań przemysłowych 5 w okresie styczeń kwiecień br. notowano wzrost produkcji w skali roku we wszystkich grupowaniach, w tym dóbr konsumpcyjnych trwałych o 31,7%, dóbr zaopatrzeniowych o 12,0%, inwestycyjnych o 6,3%, dóbr związanych z energią o 5,0% oraz dóbr konsumpcyjnych nietrwałych o 4,1%. DYNAMIKA PRODUKCJI SPRZEDANEJ PRZEMYSŁU WEDŁUG GŁÓWNYCH GRUPOWAŃ PRZEMYSŁOWYCH (MIGs) (przeciętna miesięczna 2005=100) 260,0 240,0 220,0 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 I II III IV V VI VIIVIII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVIII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVIII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVIII IX X XI XII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 przemysł ogółem dobra zaopatrzeniowe dobra inwestycyjne dobra konsumpcyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra związane z energią Wydajność pracy w przemyśle, mierzona produkcją sprzedaną na jednego zatrudnionego, była w okresie styczeń kwiecień br. o 12,6% wyższa niż przed rokiem, przy mniejszym o 2,8% przeciętnym zatrudnieniu i wzroście przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto o 4,4%. 5 Grupowania przedsiębiorstw na wytwarzające głównie dobra inwestycyjne, konsumpcyjne nietrwałe i trwałe, zaopatrzeniowe oraz związane z energią (ang. MIGs Main Industrial Groupings) dokonano zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 656/2007 z dnia 14 czerwca 2007 r. zmieniającym Rozporządzenie (WE) nr 586/2001 w sprawie wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1165/98 dotyczącego krótkookresowej statystyki w zakresie definicji Głównych Grupowań Przemysłowych.

Przemysł 31 Dynamika (w cenach stałych) i struktura (w cenach bieżących) produkcji sprzedanej przemysłu kształtowały się następująco: Wyszczególnienie 2009 2010 2009 IV I IV IV I IV I IV analogiczny okres roku poprzedniego=100 struktura w % Przemysł... 87,8 90,0 109,9 109,4 100,0 100,0 górnictwo i wydobywanie... 79,0 85,8 104,0 98,6 5,1 4,7 przetwórstwo przemysłowe... 87,6 89,9 111,3 110,9 81,4 81,4 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę... 92,3 90,3 96,4 100,6 11,3 11,8 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja... 97,3 100,1 112,8 109,0 2,2 2,0 Z przemysłu ogółem działy: wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego... 69,9 79,6 106,5 102,2 2,9 2,9 produkcja artykułów spożywczych... 97,8 100,5 100,9 105,7 15,5 16,1 produkcja napojów... 100,9 111,4 88,9 86,9 1,8 2,2 produkcja odzieży... 80,7 84,2 104,1 99,2 0,7 0,8 produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny... 90,8 90,5 109,2 106,2 2,3 2,4 produkcja papieru i wyrobów z papieru... 97,3 97,0 123,1 123,0 2,5 2,3 produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej... 77,1 84,9 119,3 113,6 6,2 4,5 produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych... 87,2 88,9 118,1 112,5 4,7 4,5 produkcja wyrobów farmaceutycznych... 107,3 110,8 103,8 107,9 1,2 1,2 produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych... 86,5 88,6 117,9 116,6 5,0 4,8 produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych... 89,0 81,5 114,4 107,1 3,3 3,5 produkcja metali... 59,6 62,4 132,9 114,9 3,3 3,3 produkcja wyrobów z metali... 89,6 93,5 108,4 102,6 5,1 5,7 produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych... 103,6 99,2 156,4 153,0 4,0 3,1 produkcja urządzeń elektrycznych... 94,5 101,5 143,9 129,5 4,4 3,8 produkcja maszyn i urządzeń... 88,2 96,5 89,7 90,6 3,6 4,5 produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep... 74,5 73,5 112,3 121,6 10,2 9,8 produkcja pozostałego sprzętu transportowego... 90,6 98,4 73,3 92,4 1,1 1,4 produkcja mebli... 91,3 92,7 84,8 87,4 2,4 3,0 W kwietniu br. wzrost produkcji sprzedanej przemysłu w ujęciu rocznym notowano w 23 (spośród 34) działach przemysłu. Zwiększenie sprzedaży w skali roku obserwowano m.in. w produkcji:

32 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 56,4% (m.in. elektronicznych elementów i obwodów drukowanych o 88,0%, elektronicznego sprzętu powszechnego użytku o 85,9%), urządzeń elektrycznych o 43,9% (w tym sprzętu gospodarstwa domowego o 78,3%), metali o 32,9% (m.in. surówki, żelazostopów, żeliwa i stali oraz wyrobów hutniczych o 44,7%, pozostałych wyrobów ze stali poddanej wstępnej obróbce o 44,5%), papieru i wyrobów z papieru o 23,1% (m.in. masy włóknistej, papieru i tektury o 45,8%), koksu i produktów rafinacji ropy naftowej o 19,3% (w tym w wytwarzaniu i przetwarzaniu koksu o 111,8%), chemikaliów i wyrobów chemicznych o 18,1% (m.in. mydła i detergentów, środków myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych o 72,3%, farb, lakierów i podobnych powłok, farb drukarskich i mas uszczelniających o 31,7%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych o 17,9% (w tym wyrobów z gumy o 37,0%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych o 14,4% (m.in. wyrobów ogniotrwałych o 53,4%, szkła i wyrobów ze szkła o 18,9%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep o 12,3% (w tym części i akcesoriów do pojazdów silnikowych o 30,3%). Produkcja artykułów spożywczych (stanowiąca ok. 15% produkcji sprzedanej przemysłu) rosła w tempie znacznie wolniejszym niż w poprzednich miesiącach (0,9% w kwietniu br. wobec 12,8% przed miesiącem oraz 5,4% w lutym br.). Wzrost w skali roku obserwowano w m.in. w produkcji gotowych pasz i karmy dla zwierząt o 22,3% oraz pozostałych artykułów spożywczych o 6,4%. Niższa niż w kwietniu ub. roku była m.in. sprzedaż w produkcji olejów i tłuszczów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego o 25,5%, w przetwarzaniu i konserwowaniu mięsa oraz produkcji wyrobów z mięsa o 2,7% oraz w wytwarzaniu wyrobów mleczarskich o 1,4%. Utrzymał się spadek w ujęciu rocznym w produkcji sprzedanej m.in. pozostałego sprzętu transportowego 26,7% (m.in. statków i łodzi o 53,5%) oraz maszyn i urządzeń 10,3% (w tym pozostałych maszyn specjalnego przeznaczenia o 12,9%). Z obserwowanych w kwietniu br. 239 wyrobów i grup wyrobów przemysłowych produkcja 129 była wyższa niż przed rokiem, w tym m.in. węgla brunatnego, gazu ziemnego, siarki, cukru, papierosów z tytoniu, obuwia, tarcicy iglastej, płyt pilśniowych, koksu, olejów napędowych, nawozów fosforowych, opon, stali surowej, wyrobów walcowanych na gorąco, komputerów, odbiorników telewizyjnych, akumulatorów kwasowo-ołowiowych, maszyn pralniczych automatycznych, samochodów ciężarowych i ciągników drogowych do ciągnięcia naczep oraz

Przemysł 33 rowerów. Niższa niż przed rokiem była natomiast produkcja 109 wyrobów i grup wyrobów, w tym m.in. węgla kamiennego, produktów uboju bydła i cieląt, wędlin, margaryny oraz mieszanek do smarowania pieczywa, serów podpuszczkowych dojrzewających, wódki czystej, win owocowych, piwa, olejów opałowych, odkurzaczy, kuchni gazowych z piekarnikiem, pojazdów do transportu publicznego oraz wagonów kolejowych towarowych. W I kwartale br. przedsiębiorstwa przemysłowe 6 odnotowały poprawę wyników finansowych w porównaniu z niskimi w analogicznym okresie ub. roku, co było związane z lepszymi efektami na działalności finansowej. Wynik finansowy netto wyniósł 13,2 mld zł i był wyższy niż przed rokiem we wszystkich sekcjach przemysłu. W przetwórstwie przemysłowym był on ponad dwukrotnie większy niż w analogicznym okresie ub. roku, przy czym znacząco wzrósł m.in. w produkcji napojów, pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, wyrobów tytoniowych, mebli, chemikaliów i wyrobów chemicznych, artykułów spożywczych oraz urządzeń elektrycznych. Niższy niż przed rokiem wynik finansowy netto notowano natomiast w produkcji komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych, pozostałego sprzętu transportowego, odzieży oraz wyrobów z metali. Obniżył się wynik na sprzedaży produktów, towarów i materiałów w przemyśle ogółem (o 1,3%), na co wpłynęło znaczne pogorszenie w przetwórstwie przemysłowym. Udział przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie przedsiębiorstw był zbliżony do notowanego przed rokiem (64,5% w I kwartale br. wobec 64,6%). Pomimo słabszego niż przed rokiem wskaźnika rentowności ze sprzedaży (6,6% wobec 7,1%) uzyskanego przez przedsiębiorstwa przemysłowe, bardziej korzystne były wskaźniki rentowności obrotu brutto (6,6% wobec 4,0%) i netto (5,4% wobec 3,2%). Poprawił się wskaźnik poziomu kosztów (z 96,1% przed rokiem do 93,4%). Wyższy był wskaźnik płynności finansowej I stopnia (38,2% wobec 30,9% przed rokiem) oraz II stopnia (109,8% wobec 95,6%). Ogólny klimat koniunktury w maju br. w przetwórstwie przemysłowym jest oceniany nieco mniej optymistycznie niż przed miesiącem. Korzystne, ale ostrożniejsze niż w kwietniu są prognozy oraz oceny bieżące dotyczące produkcji oraz portfela zamówień. Pozytywne, zbliżone do przewidywań z kwietnia, są prognozy firm dotyczące regulowania zobowiązań finansowych. Zdaniem przedsiębiorców ceny wyrobów gotowych nadal mogą rosnąć. Zwiększa się nieco skala planowanych redukcji zatrudnienia. 6 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób.

34 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W opinii przedsiębiorców utrzymuje się nadmierny stan zapasów wyrobów gotowych w przetwórstwie przemysłowym. Wzrost nadmiernych zapasów sygnalizują producenci m.in. papieru i wyrobów z papieru, pozostałego sprzętu transportowego oraz odzieży. Zmniejszają się natomiast nadmierne zapasy w produkcji metali, wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych oraz mebli. Budownictwo Produkcja budowlano-montażowa 7 zrealizowana w kwietniu br. na terenie kraju była o 6,1% niższa niż przed rokiem (wobec spadku o 10,9% w marcu br. i wzrostu o 0,5% w kwietniu ub. roku). Spadek sprzedaży wystąpił we wszystkich działach, największy w jednostkach zajmujących się głównie budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej o 10,7%. Po wyeliminowaniu czynników o charakterze sezonowym produkcja w skali roku obniżyła się o 7,7%, natomiast w porównaniu z marcem br. wzrosła o 2,1%. PRODUKCJA BUDOWLANO-MONTAŻOWA (przeciętna miesięczna 2005=100) 240,0 220,0 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 dane surowe trend I II III IV V VI VIIVIIIIX X XIXII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XIXII I II III IV 2005 2006 2007 2008 2009 2010 W okresie styczeń kwiecień br. produkcja budowlano-montażowa była niższa niż przed rokiem o 11,5%. Spadek odnotowano we wszystkich działach. Znacznie mniejsza niż przed rokiem była sprzedaż robót o charakterze inwestycyjnym (o 17,0%), przy równoczesnym niewielkim wzroście sprzedaży robót o charakterze remontowym (o 2,8%). 8 W cenach stałych, w jednostkach budowlanych o liczbie pracujących powyżej 9 osób.

Budownictwo 35 W okresie styczeń kwiecień br. obniżeniu produkcji budowlano-montażowej towarzyszył spadek w skali roku przeciętnego zatrudnienia (o 0,8%), przy wzroście przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto (o 2,5%). Dynamika (w cenach stałych) i struktura (w cenach bieżących) produkcji budowlanomontażowej 8 kształtowała się następująco: Wyszczególnienie 2009 2010 2009 I IV IV I-IV IV I IV analogiczny okres roku poprzedniego=100 struktura w % O g ó ł e m... 99,8 100,5 88,5 93,9 100,0 100,0 budowa budynków... 93,0 91,9 87,3 93,9 48,4 49,2 budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej... 107,8 111,9 91,1 89,3 25,9 25,0 roboty budowlane specjalistyczne... 106,5 105,3 88,1 99,8 25,7 25,8 W I kwartale br. sytuacja finansowa przedsiębiorstw 9 w budownictwie kształtowała się korzystniej od słabej przed rokiem. Lepszy był wynik finansowy brutto (wzrost z 126,4 mln zł do 199,0 mln zł) i netto (wzrost z minus 128,0 mln zł do 34,5 mln zł). Poprawiły się wskaźniki rentowności obrotu brutto (z 0,7% przed rokiem do 1,3%) i netto (z minus 0,7% do 0,2%) oraz wskaźnik poziomu kosztów (z 99,3% do 98,7%), nadal jednak należały do najmniej korzystnych wśród badanych obszarów gospodarczych. Znacznie niższy niż przed rokiem był natomiast wskaźnik rentowności ze sprzedaży (1,1% wobec 4,1%). Zmniejszył się udział przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie przedsiębiorstw (do 43,3% z 54,3% w okresie styczeńmarzec ub. roku). Wzrosły wskaźniki płynności I (z 38,0% do 59,8%) oraz II stopnia (z 102,8% do 132,4%).W maju br. wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie kształtuje się na poziomie dodatnim, zbliżonym do notowanego przed miesiącem. Mniej pesymistycznie niż w poprzednim miesiącu przedsiębiorstwa postrzegają swoją bieżącą sytuację finansową, korzystnie oceniają portfel zamówień na roboty budowlano-montażowe na rynku krajowym. Przewidywania w tym zakresie pozostają na poziomie optymistycznych prognoz formułowanych przed miesiącem. Przedsiębiorcy nadal planują wzrost zatrudnienia, choć mniejszy niż zapowiadano w kwietniu. Należy oczekiwać spadku cen realizacji robót budowlano-montażowych, jednak nieco wolniejszego od przewidywanego przed miesiącem. W maju br. jako główne bariery w prowadzeniu działalności budowlanej przedsiębiorcy wskazują konkurencję na rynku, koszty zatrudnienia, a także niedostateczny popyt. W porównaniu z kwietniem br. zmniejszyły się utrudnienia związane z warunkami atmosferycznymi i niedostatecznym popytem, a w niewielkim stopniu zwiększyły się utrudnienia związane z kosztami materiałów i kosztami obsługi finansowej. 8 W jednostkach budowlanych o liczbie pracujących powyżej 9 osób. 10 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób.

36 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Budownictwo mieszkaniowe Według wstępnych danych 10, w kwietniu br. oddano do użytkowania 9,8 tys. mieszkań, tj. o 24,0% mniej niż przed rokiem. Spadek odnotowano w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem (o 50,8% do 3605 mieszkań) oraz spółdzielczym (o 67,9% do 185). Lepsze niż w kwietniu ub. roku efekty odnotowano w budownictwie indywidualnym, w którym przekazano 5214 mieszkań (o 12,4% więcej), społecznym czynszowym 479 (przed rokiem 211), komunalnym 266 (przed rokiem 122) oraz zakładowym 52 (przed rokiem 10). MIESZKANIA ODDANE DO UŻYTKOWANIA (w tys.) 32,0 28,0 24,0 20,0 16,0 12,0 8,0 4,0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006 2007 2008 2009 2010 W okresie styczeń kwiecień br. oddano do użytkowania 43,7 tys. mieszkań, tj. o 19,7% mniej niż w analogicznym okresie ub. roku. Spadek odnotowano we wszystkich formach budownictwa, z wyjątkiem społecznego czynszowego. Liczba mieszkań oddanych do użytkowania kształtowała się następująco: Formy budownictwa w liczbach bezwzględnych I IV 2009 I IV 2010 struktura I IV w liczbach struktura w % 2008=100 bezwzględnych w % I IV 2009=100 Ogółem... 54391 100,0 110,7 43703 100,0 80,3 indywidualne... 24643 45,3 99,4 22434 51,3 91,0 przeznaczone na sprzedaż lub wynajem... 25378 46,7 128,4 17323 39,7 68,3 spółdzielcze... 2132 3,9 78,2 1536 3,5 72,0 społeczne czynszowe... 1044 1,9 96,8 1318 3,0 126,2 komunalne... 1039 1,9 173,7 1020 2,3 98,2 zakładowe... 155 0,3 95,1 72 0,2 46,5 11 Dane meldunkowe mogą ulec zmianie po opracowaniu sprawozdań kwartalnych.

Budownictwo mieszkaniowe, Rynek wewnętrzny 37 Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytkowania w okresie styczeń kwiecień br. wyniosła 108,2 m 2 i była o 6,8 m 2 większa niż w analogicznym okresie ub. roku. Zwiększenie przeciętnej powierzchni użytkowej 1 mieszkania odnotowano we wszystkich formach budownictwa, z wyjątkiem komunalnego. Największy wzrost wystąpił w budownictwie zakładowym o 14,6 m 2 do 70,1m 2. W kwietniu br. po raz pierwszy od sierpnia 2008 r. obserwowano wzrost w ujęciu rocznym liczby mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia (o 6,7% do 16,2 tys.). Zwiększyła się liczba mieszkań rozpoczętych o 32,8% do 20,4 tys. (wobec spadku o 29,1% w kwietniu ub. roku). W okresie styczeń kwiecień br. wydano pozwolenia na budowę 51,6 tys. mieszkań, tj. o 12,0% mniej niż w analogicznym okresie ub. roku. Liczba mieszkań rozpoczętych wyniosła 47,6 tys. i była o 22,7% większa niż przed rokiem. Liczba mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia i których budowę rozpoczęto kształtowała się następująco: Mieszkania, na których budowę wydano Mieszkania, których budowę rozpoczęto pozwolenia Formy budownictwa I IV 2010 mieszkaniowego w liczbach struktura w liczbach struktura I IV 2009=100 I IV 2009=100 bezwzględnych w % bezwzględnych w % Ogółem... 51614 100,0 88,0 47646 100,0 122,7 indywidualne... 29982 58,1 93,9 25808 54,2 101,7 przeznaczone na sprzedaż lub wynajem... 19110 37,0 86,6 18870 39,6 167,2 spółdzielcze... 1096 2,1 70,5 1507 3,2 145,9 społeczne czynszowe... 209 0,4 20,3 1165 2,4 318,3 komunalne... 1211 2,4 73,8 293 0,6 38,3 zakładowe... 6 0,0 1,3 3 0,0 60,0 Po raz pierwszy od stycznia 2009 r. nastąpił niewielki wzrost w skali roku liczby mieszkań w budowie do 674,3 tys. mieszkań w końcu kwietnia br. (o 0,4% więcej niż przed rokiem). Rynek wewnętrzny W kwietniu br. sprzedaż detaliczna 11 była niższa niż przed rokiem o 4,0% (wobec wzrostu o 1,2% w kwietniu ub. roku). Spadek sprzedaży odnotowano w przedsiębiorstwach handlujących żywnością, napojami i wyrobami tytoniowymi (o 9,3%). W branżach o przewadze artykułów nieżywnościowych głębszy niż przeciętnie spadek sprzedaży obserwowano w grupach: pojazdy samochodowe, motocykle, części (o 8,0%), pozostałe (o 10,8%) oraz prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach (o 21,5%). Utrzymał się natomiast obserwowany od końca ub. roku wzrost sprzedaży paliw stałych, ciekłych i gazowych (o 6,3%). 12 W cenach stałych, zrealizowana przez przedsiębiorstwa handlowe i niehandlowe o liczbie pracujących powyżej 9 osób.

38 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju 122,0 120,0 118,0 116,0 114,0 112,0 110,0 108,0 106,0 104,0 102,0 100,0 98,0 96,0 94,0 DYNAMIKA SPRZEDAŻY DETALICZNEJ TOWARÓW (ceny stałe) analogiczny okres roku poprzedniego=100 I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 W okresie styczeń kwiecień br. sprzedaż detaliczna była o 0,5% niższa niż w analogicznym okresie ub. roku (przed rokiem wzrost o 1,1%). Dynamika (w cenach stałych) sprzedaży detalicznej kształtowała się następująco: Wyszczególnienie 2009 2010 IV I-IV IV I IV analogiczny okres roku poprzedniego = 100 O g ó ł e m a... 101,2 101,1 96,0 99,5 w tym: pojazdy samochodowe, motocykle, części... 80,1 85,8 92,0 91,3 paliwa stałe, ciekłe i gazowe... 91,9 90,2 106,3 106,2 żywność, napoje i wyroby tytoniowe... 108,4 105,3 90,7 95,3 pozostała sprzedaż detaliczna w niewyspecjalizowanych sklepach... 128,2 125,3 102,3 112,7 farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt ortopedyczny... 111,7 113,5 113,3 113,6 włókno, odzież, obuwie... 131,7 124,3 97,2 111,4 meble, rtv, agd... 91,6 101,4 117,4 111,4 prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach... 104,0 108,9 78,5 82,3 pozostałe... 98,8 97,5 89,2 93,5 a Grupowania przedsiębiorstw dokonano na podstawie Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007 (PKD 2007), zaliczając przedsiębiorstwo do określonej kategorii wg przeważającego rodzaju działalności, zgodnie z aktualnym w omawianym okresie stanem organizacyjnym. Odnotowane zmiany (wzrost/spadek) wolumenu sprzedaży detalicznej w poszczególnych grupach rodzajów działalności przedsiębiorstw mogą zatem również wynikać ze zmiany przeważającego rodzaju działalności przedsiębiorstwa oraz zmian organizacyjnych (np. połączenia przedsiębiorstw). Nie ma to wpływu na dynamikę sprzedaży detalicznej ogółem. Sprzedaż hurtowa 12 w kwietniu br., po wzroście w dwóch poprzednich miesiącach, była niższa niż przed rokiem o 7,5%, a w przedsiębiorstwach hurtowych mniejsza o 7,4%. 13 W cenach bieżących, w przedsiębiorstwach handlowych o liczbie pracujących powyżej 9 osób.

Rynek wewnętrzny 39 W I kwartale br. sytuacja finansowa przedsiębiorstw 13 w sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych, pomimo niewielkiej poprawy w stosunku do analogicznego okresu ub. roku, kształtowała się gorzej niż w innych obszarach działalności gospodarczej. Lepsze niż przed rokiem były wyniki finansowe brutto (wzrost o 48,5% do 2354,5 mln zł) i netto (wzrost o 78,6% do 1823,1 mln zł). Wskaźnik poziomu kosztów, mimo nieznacznej poprawy, nadal pozostawał wysoki (98,2% wobec 98,8% przed rokiem). Lepsze były wskaźniki rentowności obrotu brutto (1,8% wobec 1,2%) i netto (1,4% wobec 0,7%). Nieco korzystniej niż przed rokiem kształtowały się również wskaźniki płynności finansowej (I stopnia 18,6% wobec 16,7% oraz II stopnia 73,3% wobec 73,2%). Nieznacznie zmniejszył się udział przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie przedsiębiorstw (z 61,1% do 60,4%). W końcu marca br. w magazynach producentów 14 zapasy większości badanych artykułów konsumpcyjnych żywnościowych i nieżywnościowych były wyższe niż przed rokiem. W grupie badanych artykułów konsumpcyjnych żywnościowych wzrosły zapasy m.in. mięsa drobiowego, margaryny oraz mieszanek do smarowania pieczywa, mąki pszennej, makaronu, wina i miodu pitnego. Spadły zapasy m.in. konserw i prezerw z ryb, mleka i śmietany w postaci stałej, masła, herbaty, papierosów z tytoniu. W grupie badanych artykułów konsumpcyjnych nieżywnościowych wzrosły zapasy m.in. chłodziarek i zamrażarek, maszyn pralniczych, odbiorników telewizyjnych, samochodów osobowych. Zmalały zapasy m.in. dywanów, chodników i wykładziny włókienniczej, okryć i ubiorów z tkanin, obuwia, rowerów. W maju br. ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach handlu detalicznego oceniany jest nieco mniej optymistycznie niż przed miesiącem. Pozytywne są oceny przedsiębiorstw z branży żywnościowej, natomiast negatywne z branż włókno, odzież, obuwie, artykuły gospodarstwa domowego ogółem oraz pojazdy samochodowe. Pogorszyły się oceny sytuacji gospodarczej oraz sprzedaży formułowane przez jednostki wszystkich klas wielkości. Nadal niekorzystnie postrzegana jest bieżąca sytuacja finansowa, najgorzej przez jednostki małe. Nieco mniej optymistyczne są prognozy dotyczące sytuacji gospodarczej, popytu na towary oraz sprzedaży dla ogółu jednostek. Przewidywania dotyczące sytuacji finansowej są negatywne dla ogółu jednostek, na co wpływają przede wszystkim niekorzystne prognozy formułowane przez przedsiębiorstwa małe (w tym mikro). W przedsiębiorstwach planuje się ograniczyć zatrudnienie w skali zbliżonej do przewidywań sprzed miesiąca. Spośród barier utrudniających działalność ankietowanych firm w porównaniu z sytuacją sprzed roku najbardziej zmniejszyła się dotkliwość konkurencji na rynku, kosztów zatrudnienia oraz wysokich obciążeń na rzecz budżetu, natomiast zwiększyła niedostatecznego popytu. 14 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób. 15 W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących 50 i więcej osób.

40 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Transport W kwietniu br. sprzedaż usług 15 w jednostkach transportu ogółem 16 była o 5,3% większa niż przed rokiem (wobec wzrostu o 7,1% w marcu br. i spadku o 6,7% w kwietniu ub. roku). Spośród grup o znaczącym udziale w transporcie ogółem wzrost odnotowano w magazynowaniu i działalności usługowej wspomagającej transport (o 16,0%) oraz transporcie samochodowym (o 10,2%). Spadek wystąpił natomiast w transporcie kolejowym (o 12,7%) oraz rurociągowym (o 4,1%). W okresie czterech miesięcy br. sprzedaż usług w jednostkach transportu ogółem była o 2,2% wyższa niż w analogicznym okresie ub. roku (przed rokiem spadek o 5,1%). Przewozy ładunków ogółem w kwietniu br. wyniosły 32,2 mln ton, tj. o 11,8% więcej niż przed rokiem. Wzrost przewozów obserwowano we wszystkich rodzajach transportu, z wyjątkiem rurociągowego i morskiego. Od początku roku przewieziono 120,9 mln ton ładunków (o 8,1% więcej niż w okresie styczeń kwiecień ub. roku). Transportem kolejowym przewieziono w kwietniu br. 16,6 mln ton ładunków, tj. o 21,1% więcej niż przed rokiem. Wzrosły przewozy w większości grup ładunków. W okresie czterech miesięcy br. również notowano wzrost przewozów ładunków w skali roku o 11,6% do 63,5 mln ton. Transportem samochodowym zarobkowym w kwietniu br. przewieziono 10,4 mln ton ładunków tj. o 9,6% więcej niż przed rokiem, a w okresie styczeń-kwiecień br. 38,4 mln ton (o 11,2% więcej niż w analogicznym okresie ub. roku). Potencjał przewozowy transportu samochodowego zarobkowego zwiększył się od początku roku o 5,6%. Transportem rurociągowym przetłoczono w kwietniu br. 4,0 mln ton ropy i produktów naftowych (o 11,1% mniej niż w kwietniu ub. roku), a w okresie czterech miesięcy 15,9 mln ton (o 6,3 % mniej niż przed rokiem). Przewozy ładunków transportem morskim w kwietniu br. wyniosły 0,6 mln ton (spadek w skali roku o 13,3%). Od początku roku żeglugą morską przewieziono 2,2 mln ton ładunków (o 14,0% mniej niż w okresie styczeń kwiecień ub. roku). 16 Obejmująca wpływy za przewozy ładunków, pasażerów, bagażu, poczty, przeładunki, spedycję, składowanie i magazynowanie ładunków oraz inne usługi związane z obsługą transportu. 17 W cenach stałych, w jednostkach transportu o liczbie pracujących powyżej 9 osób.

Transport 41 W portach morskich w kwietniu br. przeładowano 5,0 mln ton ładunków, tj. o 45,6% więcej niż przed rokiem. Zwiększyły się przeładunki w grupie ładunków masowych suchych o 54,7% (w tym znacznie o 126,2% węgla i koksu, stanowiącego 23,9% przeładunków w portach morskich ogółem) oraz ładunków masowych ciekłych o 33,1%. Wzrosły także przeładunki pozostałych ładunków drobnicowych (o 73,7%), kontenerów (o 51,5%) oraz ładunków tocznych (o 23,7%). W okresie styczeń kwiecień br. przeładowano w portach 17,6 mln ton ładunków, tj. o 29,9% więcej niż przed rokiem. W kwietniu br. wzrost przeładunków w ujęciu rocznym zanotowano we wszystkich portach: Gdańsk (z 1489,8 tys. ton do 2062,6 tys. ton), Gdynia (z 832,2 tys. ton do 1103,3 tys. ton), Świnoujście (z 436,4 tys. ton do 961,5 tys. ton), Szczecin (z 567,6 tys. ton do 687,7 tys. ton) oraz Police (z 113,9 tys. ton do 183,5 tys. ton). Po słabych wynikach uzyskanych przed rokiem, w I kwartale br. sytuacja finansowa przedsiębiorstw 17 w transporcie i gospodarce magazynowej kształtowała się korzystniej. Lepsze były wyniki finansowe brutto (wzrost z 364,2 mln zł do 593,7 mln zł) i netto (wzrost z 51,9 mln zł do 378,3 mln zł). Pomimo poprawy wskaźników rentowności obrotu brutto (z 2,0% przed rokiem do 3,2%) oraz netto (z 0,3% do 2,1%), rentowność nadal była znacznie niższa niż przeciętna dla ogółu badanych przedsiębiorstw. Poprawił się wskaźnik poziomu kosztów (z 98,0% do 96,8%). Wzrósł wskaźnik płynności finansowej I stopnia (z 52,3% do 53,9%), natomiast spadł II stopnia (z 119,6% do 116,7%). Udział liczby przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie przedsiębiorstw zmniejszył się z 60,2% do 48,8%. W maju br. wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w sekcji transport i gospodarka magazynowa jest ujemny, bardziej pesymistyczny niż w kwietniu br. Gorsze niż w poprzednim miesiącu są negatywne oceny sytuacji finansowej. Przedsiębiorcy przewidują mniejszy wzrost popytu i sprzedaży oraz pogorszenie sytuacji finansowej. Zwiększać się będzie skala zwolnień pracowników. Prognozy wskazują na wolniejszy niż przewidywano przed miesiącem spadek cen usług transportowych. 18 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób.

42 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych W I kwartale br. badane przedsiębiorstwa 19 uzyskały lepsze wyniki finansowe niż przed rokiem. Korzystniejsze były również podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe, poza wskaźnikami rentowności ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz wskaźnikiem rentowności na działalności operacyjnej. O poprawie sytuacji finansowej zdecydowały korzystne wyniki osiągnięte na operacjach finansowych. Przychody z całokształtu działalności rosły szybciej niż koszty ich uzyskania, co znalazło odzwierciedlenie w poprawie wskaźnika poziomu kosztów. W strukturze rodzajowej kosztów ogółem zwiększył się udział kosztów zużycia materiałów. Przychody ze sprzedaży na eksport były wyższe niż przed rokiem, zwiększył się ich udział w przychodach netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów ogółu podmiotów. Zmniejszył się natomiast udział liczby jednostek eksportujących w ogólnej liczbie badanych przedsiębiorstw. Wyniki finansowe na działalności gospodarczej oraz wynik finansowy brutto i wynik finansowy netto osiągnięte przez eksporterów poprawiły się w stosunku do uzyskanych w I kwartale ub. roku. Podstawowe relacje ekonomiczno-finansowe tej grupy podmiotów były jednak gorsze niż dla ogółu przedsiębiorstw. Przychody, koszty oraz wyniki finansowe podmiotów objętych badaniem kształtowały się następująco: Wyszczególnienie a - ogółem w mln zł b - udział sektora prywatnego w % I III 2009 I III 2010 Przychody z całokształtu działalności... a 453459,6 457778,6 b 84,2 84,6 w tym przychód netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów...a 433157,0 441439,5 b 84,4 84,6 Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności... a 440125,4 434978,4 b 84,0 84,9 w tym koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów a 411098,2 420418,6 b 84,2 85,0 Wynik na działalności gospodarczej...a 13334,2 22800,2 b 92,4 79,4 Wynik finansowy brutto...a 13382,2 22827,2 b 92,4 79,4 Wynik finansowy netto...a 9760,5 18280,4 b 98,1 80,0 Zysk netto...a 25665,8 25679,1 b 85,4 82,1 Strata netto...a 15905,4 7398,7 b 77,7 87,3 19 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób. Dane nie obejmują rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa, pośrednictwa finansowego oraz szkół wyższych.

Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych 43 Przychody z całokształtu działalności w I kwartale br. były o 1,0% wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku, natomiast koszty ich uzyskania zmniejszyły się o 1,2%, co znalazło odzwierciedlenie w poprawie wskaźnika poziomu kosztów z 97,1% do 95,0%. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wzrosły w większości sekcji, najbardziej (w ujęciu wartościowym) w przetwórstwie przemysłowym, górnictwie i wydobywaniu, dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji, usługach administrowania i działalności wspierającej, transporcie i gospodarce magazynowej, wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę, obsłudze rynku nieruchomości, opiece zdrowotnej i pomocy społecznej oraz zakwaterowaniu i usługach gastronomicznych. % WSKAŹNIK POZIOMU KOSZTÓW 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0 92,0 91,0 90,0 I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III 2006 2007 2008 2009 2010 Wynik finansowy ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów był niższy niż w I kwartale ub. roku o 4,7% i wyniósł 21020,9 mln zł. Pogorszył się wynik na pozostałej działalności operacyjnej (o 135,8 mln zł do 1383,2 mln zł). Wynik na operacjach finansowych był znacznie lepszy niż przed rokiem (396,0 mln zł wobec minus 10243,6 mln zł). W porównaniu z I kwartałem ub. roku koszty z operacji finansowych zmniejszyły się bardziej (spadek o 61,2%) niż przychody z tych operacji (o 25,5%). W rezultacie, wynik na działalności gospodarczej wyniósł 22800,2 mln zł i był o 70,1% wyższy niż przed rokiem, przy czym jego największą poprawę odnotowano m.in. w przetwórstwie przemysłowym (o 112,6% do 8917,0 mln zł), informacji i komunikacji (o 109,6% do 2303,4 mln zł) oraz handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 49,4% do 2349,1 mln zł wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 44,2% do 5719,7 mln zł). Pogorszenie wyniku na działalności gospodarczej odnotowano w działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją (o 48,5% do 68,2 mln zł), edukacji (z 35,6 mln zł do minus 3,3 mln zł) oraz pozostałej działalności usługowej (o 5,5% do 49,7 mln zł).

44 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Wynik finansowy brutto wyniósł 22827,2 mln zł (zysk brutto 30192,1 mln zł, strata brutto 7364,9 mln zł) i był wyższy o 9445,0 mln zł (o 70,6%) w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku. Obciążenia wyniku finansowego brutto wyniosły 4546,8 mln zł (tj. o 25,5% więcej niż przed rokiem). Wynik finansowy netto ukształtował się na poziomie 18280,4 mln zł (zysk netto 25679,1 mln zł, strata netto 7398,7 mln zł) i był wyższy o 8519,9 mln zł (o 87,3%) w porównaniu z osiągniętym w I kwartale ub. roku. Największą poprawę odnotowano w informacji i komunikacji (o 150,7% do 1885,8 mln zł), przetwórstwie przemysłowym (o 112,2% do 7386,5 mln zł), handlu, naprawie pojazdów samochodowych (o 78,6% do 1823,1 mln zł) oraz wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 48,3% do 4691,8 mln zł). Pogorszenie wyniku finansowego netto odnotowano jedynie w działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją (o 49,9% do 44,8 mln zł) oraz edukacji (z 31,4 mln zł do minus 4,7 mln zł). Mniej przedsiębiorstw niż przed rokiem wykazało zysk netto (60,2% spośród badanych przedsiębiorstw wobec 62,3% przed rokiem), a uzyskane przez nie przychody stanowiły 77,0% przychodów z całokształtu działalności badanych przedsiębiorstw (wobec 69,5% przed rokiem). W przetwórstwie przemysłowym zysk netto wykazało 64,2% przedsiębiorstw (przed rokiem 64,7%), a ich udział w przychodach tej sekcji wyniósł 80,0% (wobec odpowiednio 65,0%). Podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe podmiotów objętych badaniem kształtowały się następująco: Wyszczególnienie a-ogółem b-sektor publiczny c-sektor prywatny I III 2009 I III 2010 w % Wskaźnik poziomu kosztów...a 97,1 95,0 b 98,6 93,3 c 96,8 95,3 Wskaźnik rentowności ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów...a 5,1 4,8 b 3,7 6,9 c 5,3 4,4 Wskaźnik rentowności obrotu brutto...a 3,0 5,0 b 1,4 6,7 c 3,2 4,7 Wskaźnik rentowności obrotu netto...a 2,2 4,0 b 0,3 5,2 c 2,5 3,8 Wskaźnik płynności I stopnia...a 31,9 38,7 b 51,5 69,9 c 28,7 34,1

Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych 45 Wskaźnik rentowności ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów obniżył się z 5,1% do 4,8%, wzrosły natomiast wskaźniki rentowności obrotu brutto z 3,0% do 5,0% i rentowności obrotu netto z 2,2% do 4,0%. W porównaniu z I kwartałem ub. roku zwiększył się w ogólnej liczbie badanych podmiotów udział jednostek rentownych (wykazujących wskaźnik rentowności obrotu netto równy lub większy od 0,0) z 77,4% do 77,8% oraz ich udział w przychodach z całokształtu działalności z 76,5% do 84,6%. Poprawę rentowności obrotu netto odnotowano w większości sekcji, z wyjątkiem działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją oraz edukacją. 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 % WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI OBROTU na sprzedaży produktów, tow arów i materiałów obrotu brutto obrotu netto I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III 2007 2008 2009 2010 Lepsze niż przed rokiem były wskaźniki płynności finansowej: I stopnia 38,7% wobec 31,9% oraz II stopnia 105,0% wobec 94,8%. Wskaźnik płynności I stopnia powyżej 20% uzyskało 45,3% badanych przedsiębiorstw wobec 44,6% rok wcześniej, wskaźnik płynności II stopnia w przedziale od 100% do 130% odnotowało 11,5% badanych przedsiębiorstw wobec 11,9% w I kwartale ub. roku. Relacja zobowiązań do należności (z tytułu dostaw i usług) ukształtowała się na poziomie wyższym niż przed rokiem (92,8% wobec 91,2%). Wartość zobowiązań z tytułu dostaw i usług wyższą od wartości należności z tego tytułu odnotowano w handlu; naprawie pojazdów samochodowych, działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją oraz zakwaterowaniu i usługach gastronomicznych.

46 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Poziom i struktura rodzajowa kosztów kształtowały się następująco: I III 2009 I III 2010 Wyszczególnienie struktura w % struktura w % w mld zł sektor sektor w mld zł sektor sektor ogółem ogółem publiczny prywatny publiczny prywatny Koszty ogółem... 272,0 100,0 100,0 100,0 281,0 100,0 100,0 100,0 amortyzacja... 16,1 5,9 7,3 5,6 16,5 5,9 7,8 5,5 zużycie materiałów i energii... 119,6 44,0 37,4 45,4 128,8 45,9 37,7 47,5 w tym energia... 9,8 3,6 5,1 3,3 9,8 3,5 4,6 3,3 usługi obce... 58,7 21,6 20,4 21,9 57,1 20,3 18,8 20,6 podatki i opłaty... 16,7 6,2 8,8 5,6 17,5 6,2 9,3 5,6 wynagrodzenia brutto... 41,4 15,2 17,7 14,7 41,7 14,9 18,0 14,2 ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia... 10,2 3,7 5,5 3,3 10,4 3,7 5,9 3,3 w tym składki z tytułu ubezpieczeń społecznych... 6,8 2,5 3,1 2,4 6,9 2,4 3,1 2,3 pozostałe koszty... 9,3 3,4 2,9 3,5 8,9 3,2 2,5 3,3 Koszty bieżącej działalności poniesione przez badane podmioty ogółem w I kwartale br. były o 3,3% wyższe niż przed rokiem. W strukturze rodzajowej kosztów ogółem zwiększył się udział kosztów zużycia materiałów, przy niezmienionym udziale kosztów podatków i opłat oraz kosztów ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń. Zmniejszyły się udziały pozostałych kosztów. Z grupy przedsiębiorstw objętych badaniem 44,5% jednostek wykazało w I kwartale br. sprzedaż na eksport wobec 45,2% rok wcześniej. Poziom sprzedaży eksportowej był o 6,0% wyższy niż przed rokiem, a jej udział w przychodach netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów ogółu podmiotów zwiększył się z 19,4% do 20,1%. W I kwartale br. 72,6% sprzedaży eksportowej przypadało na przedsiębiorstwa, w których sprzedaż na eksport stanowi więcej niż 50% obrotu ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (wobec 71,8% przed rokiem). W grupie podmiotów eksportujących zmniejszył się udział jednostek wykazujących zysk netto (65,5% wobec 66,6% w I kwartale ub. roku, w tym w przetwórstwie przemysłowym 66,0% wobec 67,5%). Podstawowe relacje ekonomiczno-finansowe osiągnięte przez eksporterów ukształtowały się (z wyjątkiem wskaźnika rentowności ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz wskaźnika rentowności na działalności operacyjnej) korzystniej niż rok wcześniej, ale były gorsze niż dla ogółu badanych przedsiębiorstw. Z grupy podmiotów objętych badaniem, 15172 jednostki, które stanowiły 89,8% badanych przedsiębiorstw ogółem, prowadziły działalność gospodarczą zarówno w 2009, jak i w 2010 r. (wobec 87,0% odpowiednio przed rokiem). Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów tych podmiotów stanowiły 96,8% przychodów netto ogółem z tej działalności (wobec 95,7% przed rokiem). Udział tej grupy podmiotów w wyniku finansowym netto ogółu

Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych 47 podmiotów objętych badaniem wyniósł 98,3% (wobec 98,1% przed rokiem). Podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe odnotowane przez tę zbiorowość były lepsze niż w I kwartale ub. roku (z wyjątkiem wskaźnika rentowności ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz wskaźnika rentowności na działalności operacyjnej) i ukształtowały się na nieznacznie wyższym poziomie niż dla ogółu badanych podmiotów. Wartość aktywów obrotowych badanych przedsiębiorstw w końcu marca br. wyniosła 597602,1 mln zł i była o 0,6% większa niż przed rokiem, w tym wzrosła wartość inwestycji krótkoterminowych (o 13,3%), natomiast obniżyła się należności krótkoterminowych (o 1,7%), zapasów (o 4,8%) oraz krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych (o 10,0%). W rzeczowej strukturze aktywów obrotowych zwiększył się udział inwestycji krótkoterminowych (z 23,1% do 26,0%), a obniżył się zapasów (z 27,6% do 26,1%), należności krótkoterminowych (z 45,7% do 44,6%) oraz krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych (z 3,6% do 3,2%). W strukturze zapasów ogółem wzrósł udział materiałów (z 28,6% do 29,1%) i produktów gotowych (z 17,2% do 17,6%), a obniżył się towarów (z 37,6% do 36,9%) oraz półproduktów i produktów w toku (z 15,0% do 14,9%). W porównaniu z I kwartałem ub. roku nie odnotowano istotnych zmian dotyczących sprawności działania przedsiębiorstw. Nieznacznemu skróceniu uległ wskaźnik cyklu należności z tytułu dostaw i usług (do 46 dni) oraz cykl rotacji zapasów (do 32 dni). Okres spłaty zobowiązań z tytułu dostaw i usług, podobnie jak przed rokiem, wyniósł 43 dni. Aktywa obrotowe finansowane były głównie zobowiązaniami krótkoterminowymi, ich udział w pokryciu finansowym aktywów obrotowych stanowił 67,2% wobec 72,6% w I kwartale ub. roku. Zobowiązania długo- i krótkoterminowe (bez funduszy specjalnych) na koniec marca br. wyniosły 588459,9 mln zł i były o 3,1% niższe niż przed rokiem. Zobowiązania długoterminowe stanowiły 31,7% zobowiązań ogółem (wobec 29,1% przed rokiem). Wartość zobowiązań krótkoterminowych badanych przedsiębiorstw w końcu marca br. wyniosła 401875,0 mln zł i była o 6,7% niższa niż przed rokiem, w tym kredytów i pożyczek o 21,9%, emisji dłużnych papierów wartościowych o 39,0% oraz pozostałych zobowiązań krótkoterminowych o 9,2%. Wartość zobowiązań z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń była wyższa o 2,7%, zobowiązań z tytułu dostaw i usług o 0,6% oraz zobowiązań z tytułu wynagrodzeń o 3,4%. Rozliczenia międzyokresowe wzrosły o 1,3%. Zobowiązania długoterminowe badanych przedsiębiorstw w końcu marca br. wyniosły 186584,9 mln zł i były o 5,6% wyższe niż przed rokiem. Odnotowano wzrost zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek o 2,7%, z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych o 6,7% oraz pozostałych zobowiązań długoterminowych o 8,7%.

48 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W okresie styczeń marzec br. nakłady badanych podmiotów 20 na nowe środki trwałe wyniosły 14,8 mld zł i były (w cenach stałych) o 19,8% niższe niż przed rokiem. Ze zrealizowanych nakładów 59,0% przypadało na zakupy maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi oraz środków transportu, a 39,7% na budynki i lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej. Wzrost nakładów odnotowano m.in. w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę. Spadek nakładów miał miejsce m.in. w budownictwie, przetwórstwie przemysłowym, obsłudze rynku nieruchomości, informacji i komunikacji oraz w transporcie i gospodarce magazynowej. Bilans płatniczy Według wstępnych danych, w marcu br. saldo rachunku bieżącego bilansu płatniczego 21 było ujemne w kwocie 559 mln EUR i pogorszyło się w stosunku do notowanego przed rokiem o 428 mln EUR. W głównej mierze było to rezultatem pogorszenia salda dochodów. Saldo obrotów towarowych w marcu br. ukształtowało się na poziomie minus 514 mln euro (wobec minus 214 mln euro w marcu ub. roku), przy czym wartość eksportu wyniosła 10531 mln EUR (wzrost o 24,1%), a importu 11045 mln EUR (wzrost o 27,0%). Saldo usług wyniosło 350 mln EUR (wobec 243 mln EUR przed rokiem), a na jego wartość w największym stopniu wpłynęły dodatnie salda usług transportowych oraz podróży zagranicznych. Przychody z tytułu eksportu usług zwiększyły się o 24,2% do 1900 mln EUR, a rozchody z tytułu importu usług wzrosły o 20,4% do 1550 mln EUR. Saldo dochodów pogorszyło się, w porównaniu z obserwowanym w marcu ub. roku, o 411 mln EUR i wyniosło minus 1010 mln EUR. Było to rezultatem znacznego wzrostu rozchodów (o 46,8%), o czym w głównej mierze zadecydowały uzyskane przez zagranicznych inwestorów bezpośrednich dochody z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach (921 mln EUR). Przychody były wyższe niż przed rokiem o 13,3% i ukształtowały się na poziomie 442 mln EUR. Saldo transferów bieżących w marcu br. było dodatnie i wyniosło 615 mln EUR (wobec dodatniego salda w wysokości 439 mln EUR przed rokiem). Przychody wyniosły 966 mln EUR (wzrost o 6,9%), a rozchody ukształtowały się na poziomie 351 mln EUR (spadek o 24,5%). Rachunek kapitałowy bilansu płatniczego zamknął się dodatnim saldem w kwocie 414 mln EUR wobec dodatniego salda w wysokości 51 mln EUR w marcu ub. roku. 20 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe (z wyjątkiem wyników przedsiębiorstw rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybołówstwa i rybactwa, pośrednictwa finansowego oraz szkół wyższych), w których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób. 21 Opracowano na podstawie materiałów NBP.

Bilans płatniczy 49 Saldo rachunku finansowego bilansu płatniczego w marcu br. wyniosło 1813 mln EUR wobec minus 353 mln EUR przed rokiem. Saldo inwestycji zagranicznych w Polsce ukształtowało się na poziomie 3634 mln EUR, w tym polskie inwestycje bezpośrednie wyniosły minus 112 mln EUR, a bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce 1285 mln EUR. Na wielkość salda rachunku finansowego wpływały również inwestycje portfelowe: aktywa minus 253 mln EUR, pasywa 676 mln EUR oraz pozostałe inwestycje: aktywa minus 1349 mln EUR oraz pasywa 1673 mln EUR. Saldo pochodnych instrumentów finansowych było ujemne w kwocie 107 mln EUR. Wartość aktywów rezerwowych w marcu br. zwiększyła się o 343 mln EUR, a stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec marca br. wyniósł 63380 mln EUR. Bilans płatniczy kształtował się następująco: Wyszczególnienie III 2009 III 2010 IV 2009 III 2010 a w mln EUR A. RACHUNEK BIEŻĄCY... -131-559 -6122 Saldo obrotów towarowych... -214-514 -3386 Eksport... 8483 10531 104583 Import... 8697 11045 107969 Saldo usług... 243 350 3360 Przychody... 1530 1900 21148 Rozchody... 1287 1550 17788 Saldo dochodów... -599-1010 -11212 Przychody... 390 442 5941 Rozchody... 989 1452 17153 Saldo transferów bieżących... 439 615 5116 Przychody... 904 966 11370 Rozchody... 465 351 6254 B. RACHUNEK KAPITAŁOWY... 51 414 4510 Przychody... 116 440 5167 Rozchody... 65 26 657 C. RACHUNEK FINANSOWY... -353 1813 32593 Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą... -61-112 -2278 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce... 155 1285 10294 Inwestycje portfelowe aktywa... -156-253 -828 Udziałowe papiery wartościowe... -177-142 -798 Dłużne papiery wartościowe... 21-111 -30 Inwestycje portfelowe pasywa... -71 676 19132 Udziałowe papiery wartościowe... -283 336 2561 Dłużne papiery wartościowe... 212 340 16571 Pozostałe inwestycje aktywa... 841-1349 -1354 NBP... -29-96 -776 Sektor rządowy... -64-4 19 Monetarne Instytucje Finansowe... 1153-972 784 Pozostałe sektory... -219-277 -1381 Pozostałe inwestycje pasywa... -962 1673 7860 NBP... -8 596 3032 Sektor rządowy... -661-52 1660 Monetarne Instytucje Finansowe... -132 488-125 Pozostałe sektory... -161 641 3293 Pochodne instrumenty finansowe... -99-107 -233 D. SALDO BŁĘDÓW I OPUSZCZEŃ... -1181-1325 -14802 Razem A-D... -1614 343 16179 E. OFICJALNE AKTYWA REZERWOWE... 1614-343 -16179 a Dane skumulowane są prezentowane krocząco w ujęciu 12 miesięcy.

50 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Handel zagraniczny W I kwartale br. odnotowano wzrost wymiany towarowej z zagranicą w porównaniu z niskim poziomem obrotów przed rokiem. Najszybciej rósł eksport do krajów rozwijających się oraz import z krajów Europy Środkowo-Wschodniej (głównie z Rosji). Zmniejszył się natomiast import wyrażony w złotych z krajów rozwiniętych (w tym z krajów UE). Przy utrzymującym się dodatnim saldzie obrotów z krajami rozwiniętymi, w tym z krajami UE, w wyniku wyższej dynamiki eksportu niż importu, poprawiło się ujemne saldo wymiany ogółem. W imporcie ogółem obniżył się udział importu towarów konsumpcyjnych i w niewielkim stopniu dóbr inwestycyjnych, a wzrósł towarów przeznaczonych na zużycie pośrednie. mln EUR 14000 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0-1000 -2000-3000 OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO eksport import saldo I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III 2006 2007 2008 2009 2010 Eksport liczony w złotych w cenach bieżących był wyższy niż w I kwartale ub. roku o 3,6% i wyniósł 10309,5 mln zł, natomiast import wzrósł o 2,2% do 115161,9 mln zł. Wymiana zamknęła się ujemnym saldem w wysokości 8852,4 mln zł (przed rokiem minus 10107,5 mln zł). Obroty liczone w euro wzrosły po stronie eksportu o 14,0% do 26236,0 mln EUR, a po stronie importu o 12,2% do 28417,2 mln EUR. Ujemne saldo wyniosło 2181,2 mln EUR (w I kwartale ub. roku minus 2321,4 mln EUR). Eksport w dolarach USA wyniósł 36844,3 mln USD i był wyższy o 21,8%, a import 39915,4 mln USD, tj. o 19,5% więcej niż przed rokiem. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 3071,1 mln USD (w analogicznym okresie ub. roku minus 3154,7 mln USD).

Handel zagraniczny 51 Eksport w cenach stałych w okresie styczeń luty br. był wyższy niż w okresie styczeń luty ub. roku o 10,2%, a import o 5,5%. W obrotach z krajami UE wolumen eksportu zwiększył się o 8,8%, z krajami Europy Środkowo-Wschodniej o 8,2%, a z krajami rozwijającymi się wzrósł o 22,2%. Wolumen towarów sprowadzanych z krajów UE wzrósł o 6,6%, z krajów Europy Środkowo-Wschodniej o 2,7%, a z krajów rozwijających się o 7,6%. Ceny transakcyjne (liczone w złotych) towarów eksportowanych i importowanych ogółem w okresie styczeń luty br. były niższe niż w analogicznym okresie ub. roku. Wskaźnik terms of trade ogółem kształtował się na niekorzystnym poziomie 97,9 wobec 106,3 w okresie styczeń luty ub. roku, na co wpływały przede wszystkim relacje cen w wymianie z krajami Europy Środkowo- Wschodniej. W obrotach towarowych z krajami UE wskaźnik terms of trade wyniósł 100,5 wobec 103,6 w okresie styczeń luty ub. roku, przy czym ceny towarów importowanych spadały szybciej (6,2%) niż eksportowanych (5,7%). W wymianie handlowej z krajami Europy Środkowo-Wschodniej wskaźnik terms of trade kształtował się na niekorzystnym poziomie 81,6 wobec 134,4 w okresie styczeń luty ub. roku, co spowodowane było wzrostem cen towarów importowanych (o 18,8%), przy spadku cen towarów eksportowanych (o 3,0%). W obrotach z krajami rozwijającymi się odnotowano poprawę wskaźnika terms of trade z 93,4 w okresie styczeń luty ub. roku do 114,1 na co wpłynął wzrost cen towarów eksportowanych (o 8,1%) i spadek cen towarów importowanych (o 5,3%). Obroty handlu zagranicznego kształtowały się następująco: Wyszczególnienie w mln zł w mln EUR I III 2010 2009 2010 w mln I III 2009=100 I III USD zł EUR USD struktura w % EKSPORT... 106309,5 26236,0 36844,3 103,6 114,0 121,8 100,0 100,0 Kraje rozwinięte... 90689,4 22377,5 31430,6 102,4 112,4 120,0 86,3 85,3 w tym Unia Europejska... 84192,1 20772,2 29176,5 101,3 111,1 118,5 81,0 79,2 w tym strefa euro... 59503,1 14681,6 20621,8 99,4 109,1 116,6 58,3 56,0 Kraje rozwijające się... 7899,1 1950,6 2737,2 117,6 131,8 141,3 6,5 7,4 Kraje Europy Śr.-Wsch.... 7721,0 1907,9 2676,5 105,2 117,5 126,2 7,2 7,3 IMPORT... 115161,9 28417,2 39915,4 102,2 112,2 119,5 100,0 100,0 Kraje rozwinięte... 76824,6 18964,8 26623,7 99,7 109,7 117,1 68,3 66,7 w tym Unia Europejska... 67199,2 16586,6 23289,2 98,5 108,2 115,6 60,5 58,4 w tym strefa euro... 52680,0 13002,0 18255,5 97,6 107,3 114,6 47,9 45,7 Kraje rozwijające się... 24438,6 6030,0 8471,2 101,4 111,6 118,8 21,4 21,2 Kraje Europy Śr.-Wsch.... 13898,7 3422,4 4820,5 120,0 129,5 136,3 10,3 12,1 SALDO... -8852,4-2181,2-3071,1 x x x x x Kraje rozwinięte... 13864,8 3412,7 4806,9 x x x x x w tym Unia Europejska... 16992,9 4185,6 5887,3 x x x x x w tym strefa euro... 6823,1 1679,6 2366,3 x x x x x Kraje rozwijające się... -16539,5-4079,4-5734,0 x x x x x Kraje Europy Śr.-Wsch.... -6177,7-1514,5-2144,0 x x x x x

52 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju W strukturze geograficznej, w porównaniu z I kwartałem ub. roku, obniżył się udział krajów rozwiniętych (w tym krajów UE) w obrotach ogółem, zarówno po stronie eksportu, jak i importu, przy jednoczesnym znacznym wzroście udziału w imporcie ogółem krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Zwiększył się po stronie eksportu udział krajów rozwijających się, a nieznacznie zmniejszył się po stronie importu (w wyniku m.in. spadku importu z Chin i Republiki Korei). STRUKTURA GEOGRAFICZNA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO w okresie styczeń marzec 2010 r. eksport import Unia Europejska 79,2% (-1,8) Unia Europejska 58,4% (-2,1) Kraje rozwijające się 21,2% (-0,2) Pozostale kraje rozwinięte 6,1% (+0,8) Kraje Europy Środkowo- Wschodniej 7,3% (+0,1) Kraje rozwijające się 7,4% (+0,9) Pozostałe kraje rozwinięte 8,3% (+0,5) Kraje Europy Środkowo- Wschodniej 12,1% (+1,8) Zmiany do okresu I-III 2009 r. (w pkt proc.) Eksport do krajów Unii Europejskiej zwiększył się, w porównaniu z I kwartałem ub. roku, o 1,3% do 84192,1 mln zł, import zmniejszył się o 1,5% do 67199,2 mln zł, a dodatnie saldo ukształtowało się na poziomie 16992,9 mln zł wobec 14887,4 mln zł przed rokiem. Obroty wyrażone w euro zwiększyły się o 11,1% w eksporcie do 20772,2 mln EUR, a w imporcie o 8,2% do 16586,6 mln EUR. Dodatnie saldo osiągnęło poziom 4185,6 mln EUR wobec 3376,8 mln EUR w I kwartale ub. roku. Eksport i import w dolarach USA były wyższe odpowiednio o 18,5% i o 15,6%, a dodatnie saldo wyniosło 5887,3 mln USD wobec 4462,0 mln USD przed rokiem. Eksport do krajów Unii Europejskiej stanowił 79,2% wartości eksportu ogółem, a import z tych krajów 58,4% wartości importu ogółem wobec odpowiednio 81,0% i 60,5% w I kwartale ub. roku. Wartość eksportu do Niemiec obniżyła się o 2,1% do poziomu 27385,2 mln zł, natomiast importu o 0,2% do 24492,6 mln zł. Wymiana zamknęła się dodatnim saldem w wysokości 2892,6 mln zł (przed rokiem 3414,5 mln zł). Obroty z Niemcami wyrażone w euro zwiększyły się o 7,7% w eksporcie i o 9,6% w imporcie, a dodatnie saldo wyniosło 713,1 mln EUR (w I kwartale

Handel zagraniczny 53 ub. roku 758,8 mln EUR). Wartość wymiany w dolarach USA zwiększyła się w eksporcie o 15,1%, a w imporcie o 16,9%. Dodatnie saldo ukształtowało się na poziomie 1002,0 mln USD (przed rokiem 989,4 mln USD). Udział Niemiec zmalał w eksporcie ogółem z 27,3% do 25,8%, a w imporcie ogółem z 21,8% do 21,3%. W wymianie z Niemcami wg grup towarowych SITC odnotowano m.in. wzrost wartości eksportu miedzi, spalinowych silników tłokowych i ich części, elektrycznego sprzętu przekaźnikowego oraz spadek wartości eksportu pojazdów mechanicznych osobowych, odbiorników telewizyjnych i innych wyrobów z metali nieszlachetnych. Zmniejszyła się wartość importu m.in. płyt, arkuszy, błon, folii, taśm z tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, natomiast wzrosła wartość importu m.in. spalinowych silników tłokowych i ich części. Wśród najważniejszych partnerów handlowych Polski, kolejne pozycje po Niemczech zajmowały: w eksporcie Francja (7,2%), W. Brytania (6,8%), Włochy (6,7%), Republika Czeska (5,7%), Niderlandy (4,0%), Rosja (3,8%), Hiszpania (2,9%) oraz Węgry i Szwecja (po 2,7%), a w imporcie Rosja (10,6%), Chiny (9,6%), Włochy (5,7%), Francja (4,6%), Republika Czeska (3,6%), Niderlandy (3,5%), Republika Korei i W. Brytania (po 2,7%) oraz Stany Zjednoczone (2,5%). Obroty towarowe z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, w porównaniu z I kwartałem ub. roku, zwiększyły się w eksporcie o 5,2% do poziomu 7721,0 mln zł, a w imporcie o 20,0% do 13898,7 mln zł. Wymiana zamknęła się ujemnym saldem 6177,7 mln zł wobec minus 4241,2 mln zł przed rokiem. Obroty liczone w euro w eksporcie wyniosły 1907,9 mln EUR, a w imporcie 3422,4 mln EUR i były wyższe odpowiednio o 17,5% i o 29,5%, natomiast ujemne saldo wyniosło 1514,5 mln EUR (wobec minus 1019,2 mln EUR w I kwartale ub. roku). Eksport i import w dolarach USA były wyższe odpowiednio o 26,2% i o 36,3%. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 2144,0 mln USD wobec minus 1417,2 mln USD przed rokiem. Udział eksportu do krajów Europy Środkowo-Wschodniej w eksporcie ogółem wzrósł z 7,2% w I kwartale ub. roku do 7,3%, a importu z 10,3% do 12,1% (głównie dostawy ropy naftowej z Rosji). Rosja zajmowała, podobnie jak przed rokiem, 7 miejsce wśród naszych partnerów handlowych w eksporcie ogółem, natomiast w imporcie przesunęła się z 3 miejsca na 2. Eksport do Rosji zwiększył się, w porównaniu z I kwartałem ub. roku, o 6,6% i wyniósł 3998,1 mln zł, natomiast import wzrósł o 17,5% do poziomu 12167,1 mln zł. Ujemne saldo obrotów pogłębiło się i wyniosło 8169,0 mln zł wobec minus 6606,0 mln zł przed rokiem. Obroty z Rosją wyrażone w euro zwiększyły się o 18,8% w eksporcie i o 26,3% w imporcie, a ujemne saldo wyniosło 2007,9 mln EUR (w I kwartale ub. roku minus 1539,6 mln EUR). Wartość wymiany liczonej w dolarach USA zwiększyła się w eksporcie o 27,7%, a w imporcie o 32,8%. Ujemne saldo osiągnęło poziom 2835,0 mln USD (przed rokiem minus 2093,5 mln USD). Udział Rosji w eksporcie ogółem wzrósł z 3,7% w I kwartale ub. roku do 3,8%, a w imporcie z 9,2% do 10,6%.

54 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju STRUKTURA GEOGRAFICZNA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO w okresie styczeń-marzec 2010 R. pozostałe 31,7% (+1,1) eksport Niemcy 25,8% (-1,5) Szwecja 2,7% (-0,2) Francja 7,2% (-0,1) Węgry 2,7% (+0,2) W. Brytania 6,8% (+0,8) Hiszpania 2,9% (+0,6) Włochy 6,7% (-0,5) Rosja 3,8% (+0,1) Niderlandy 4,0% (-0,5) Republika Czeska 5,7% (0,0) import pozostałe 33,2% (+1,2 ) Niemcy 21,3% (-0,5) Stany Zjednoczone 2,5% (-0,2) Rosja 10,6% (+1,4) Republika Korei 2,7% (-0,3) Chiny 9,6% (-0,3) W. Brytania 2,7% (-0,3) Niderlandy 3,5% (0,0) Republika Czeska 3,6% (+0,2) Francja 4,6% (0,0) Włochy 5,7% (-1,2) Zmiany do I-III 2009 r. (w pkt proc.)

Handel zagraniczny 55 W obrotach z Rosją wg grup SITC zwiększyła się wartość eksportu m.in. sprzętu telekomunikacyjnego, leków oraz warzyw świeżych, schłodzonych, zamrożonych, a obniżyła się wartość eksportu m.in. pojazdów mechanicznych osobowych oraz statków, łodzi i konstrukcji pływających. W imporcie wzrosła głównie wartość dostaw przetworzonych olejów ropy naftowej i otrzymanych z minerałów bitumicznych, propanu i butanu skroplonego oraz surowych olejów ropy naftowej, natomiast zmniejszyła się wartość dostaw węgla. W obrotach ogółem wg sekcji SITC odnotowano wzrost eksportu m.in. surowców niejadalnych z wyjątkiem paliw oraz paliw mineralnych, smarów i materiałów pochodnych, natomiast obniżył się m.in. eksport napojów i tytoniu. W imporcie zwiększyła się m.in. wartość dostaw paliw mineralnych oraz smarów i materiałów pochodnych, a w największym stopniu obniżyła się olejów, tłuszczy i wosków zwierzęcych i roślinnych. W strukturze towarowej eksportu wzrósł udział m.in. towarów przemysłowych sklasyfikowanych głównie wg surowca, a obniżył się żywności i zwierząt żywych. W imporcie wzrósł głównie udział paliw mineralnych, smarów i materiałów pochodnych, natomiast obniżył się udział m.in. różnych wyrobów przemysłowych oraz towarów przemysłowych sklasyfikowanych głównie wg surowca. Dynamika i struktura obrotów ogółem wg sekcji SITC kształtowały się następująco: Wyszczególnienie I III 2010 I III 2009 I III 2010 I III w mln zł struktura w % 2009=100 EKSPORT... 106309,5 103,6 100,0 100,0 w tym: Żywność i zwierzęta żywe... 9802,7 95,2 10,0 9,2 Napoje i tytoń... 1358,8 89,2 1,5 1,3 Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw... 2278,3 126,2 1,8 2,1 Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne... 3696,3 117,4 3,1 3,5 Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne... 246,2 116,6 0,2 0,2 Chemikalia i produkty pokrewne... 8668,8 108,3 7,8 8,2 Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca.. 20587,4 106,7 18,8 19,4 Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy... 45396,9 103,3 42,8 42,7 Różne wyroby przemysłowe... 14220,1 99,5 13,9 13,4 IMPORT... 115161,9 102,2 100,0 100,0 w tym: Żywność i zwierzęta żywe... 7797,7 94,8 7,3 6,8 Napoje i tytoń... 688,9 117,1 0,5 0,6 Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw... 3453,1 123,8 2,5 3,0 Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne... 11666,4 131,0 7,9 10,1 Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne... 361,1 86,4 0,4 0,3 Chemikalia i produkty pokrewne... 17092,9 110,8 13,7 14,8 Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca.. 19799,4 99,9 17,6 17,2 Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy... 39445,4 100,2 34,9 34,3 Różne wyroby przemysłowe... 11741,1 92,9 11,2 10,2

56 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Eksport produktów rolno-spożywczych, w porównaniu z I kwartałem ub. roku, obniżył się o 5,2% i wyniósł 11832,9 mln zł (2921,5 mln EUR), a import był niższy o 4,4% i ukształtował się na poziomie 9715,1mln zł (2397,2 mln EUR). Obroty zamknęły się dodatnim saldem 2117,8 mln zł (524,3 mln EUR) wobec 2314,4 mln zł (512,8 mln EUR) w I kwartale ub. roku. Udział produktów rolno-spożywczych w eksporcie ogółem wyniósł 11,1%, a w imporcie ogółem 8,4% (odpowiednio 12,2% i 9,0% przed rokiem). Obroty towarowe produktów rolno-spożywczych (wg CN) przedstawiały się następująco: I III 2010 Wyszczególnienie eksport import w mln w mln I III struktura w mln w mln I III struktura zł EUR 2009=100 w % zł EUR 2009=100 w % Produkty rolno-spożywcze... 11832,9 2921,5 94,8 100,0 9715,1 2397,2 95,6 100,0 Przetwory spożywcze... 5517,4 1362,7 99,2 46,6 3852,7 950,3 96,7 39,7 Zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego... 3769,6 930,4 98,4 31,9 2658,2 656,3 101,7 27,3 Produkty pochodzenia roślinnego... 2233,7 551,3 78,8 18,9 2785,1 687,1 89,7 28,7 Oleje i tłuszcze... 312,2 77,1 122,3 2,6 419,1 103,5 90,3 4,3 Eksport towarów wysokiej techniki wyniósł w I kwartale br. 9402,3 mln zł (2316,7 mln EUR), tj. o 1,8% więcej niż przed rokiem, a import 21473,8 mln zł (5294,3 mln EUR), tj. o 11,0% więcej. Obroty zamknęły się ujemnym saldem 12071,5 mln zł (2977,6 mln EUR) przed rokiem minus 10100,9 mln zł (2285,9 mln EUR). Udział towarów wysokiej techniki w eksporcie ogółem wyniósł 8,8%, a w imporcie 18,6% (przed rokiem odpowiednio 9,0% i 17,2%). Wartość obrotu uszlachetniającego stanowiła 6,1% eksportu oraz 4,8% importu ogółem, podczas gdy w I kwartale ub. roku odpowiednio 6,3% i 4,2%. W strukturze rozdysponowania importu wg głównych kategorii ekonomicznych, w porównaniu z ub. rokiem, obniżył się udział importu towarów przeznaczonych na cele konsumpcyjne z 23,6% do 21,8% oraz dóbr inwestycyjnych z 16,4% do 15,2%, wzrósł natomiast udział importu towarów przeznaczonych na zużycie pośrednie z 60,0% do 63,0%. Odnotowano spadki importu towarów konsumpcyjnych oraz dóbr inwestycyjnych (po 5,7%), przy jednoczesnym wzroście importu towarów przeznaczonych na zużycie pośrednie (o 7,4%).

Handel zagraniczny, Pieniądz 57 Struktura i dynamika rozdysponowania importu i eksportu wg głównych kategorii ekonomicznych kształtowały się następująco: Wyszczególnienie I III 2009 I III 2010 struktura w % I III 2009=100 IMPORT... 100,0 100,0 102,2 Dobra inwestycyjne... 16,4 15,2 94,3 dobra inwestycyjne z wyjątkiem środków transportu... 85,6 79,5 87,7 środki transportu przemysłowe... 14,4 20,5 133,8 Towary konsumpcyjne... 23,6 21,8 94,3 w tym: towary nietrwałego użytku... 27,3 30,6 105,8 samochody osobowe... 14,5 13,9 90,2 Zużycie pośrednie... 60,0 63,0 107,4 w tym: towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone... 47,1 45,9 104,7 paliwa i smary nieprzetworzone... 15,9 15,8 106,8 części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych... 16,9 17,2 108,8 części i akcesoria dla środków transportu... 10,8 11,1 109,8 EKSPORT... 100,0 100,0 103,6 Dobra inwestycyjne... 12,3 11,2 94,0 dobra inwestycyjne z wyjątkiem środków transportu... 68,6 66,5 91,1 środki transportu przemysłowe... 31,4 33,5 100,4 Towary konsumpcyjne... 40,5 39,5 101,1 w tym: towary nietrwałego użytku... 26,7 28,1 106,7 samochody osobowe... 18,1 17,2 96,5 Zużycie pośrednie... 47,2 49,3 108,2 w tym: towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone... 48,2 48,7 109,4 części i akcesoria dla środków transportu... 22,9 24,0 113,4 części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych... 15,3 14,5 102,5 Pieniądz W końcu kwietnia br. podaż pieniądza M3 22 wyniosła 720507,9 mln zł i była o 0,1% niższa niż w końcu marca br. oraz o 6,0% wyższa niż w końcu kwietnia ub. roku. Komponenty podaży pieniądza (M3) oraz aktywa systemu bankowego a następująco: 2009 2010 kształtowały się Wyszczególnienie IV III IV w mln zł Zmiana w stosunku do IV 2009 III 2010 Podaż pieniądza (M3)... 680025,8 721504,9 720507,9 40482,1-997,0 pieniądz gotówkowy w obiegu... 92309,4 88634,5 89458,0-2851,4 823,5 depozyty i inne zobowiązania... 582892,8 624127,1 623159,7 40266,9-967,3 pozostałe składniki M3... 4823,6 8743,3 7890,2 3066,6-853,1 Aktywa zagraniczne netto... 55943,0 88046,4 97091,0 41148,0 9044,6 Aktywa krajowe netto... 624082,8 633458,5 623416,9-665,9-10041,6 saldo pozostałych pozycji (netto)... -159856,7-176895,8-183732,8-23876,1-6837,0 a Stan w końcu okresu. 22 Opracowano na podstawie informacji NBP Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji.

58 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Zasoby pieniądza gotówkowego w obiegu (poza kasami banków) w końcu kwietnia br. wyniosły 89458,0 mln zł i zwiększyły się w stosunku do końca marca br. o 0,9%, natomiast w skali roku zmniejszyły się o 3,1%. Depozyty i inne zobowiązania, tj. główna pozycja w strukturze podaży pieniądza (M3), wyniosły 623159,7 mln zł i były niższe w porównaniu ze stanem w końcu marcu br. o 0,2%. Zmniejszył się stan depozytów i innych zobowiązań wobec gospodarstw domowych o 0,2%, przedsiębiorstw o 1,6% oraz funduszy ubezpieczeń społecznych o 5,7%. Wzrósł stan depozytów i innych zobowiązań wobec niemonetarnych instytucji finansowych o 6,9%, instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych o 2,1% oraz instytucji samorządowych o 1,5%. W stosunku do końca kwietnia ub. roku depozyty i inne zobowiązania były wyższe o 6,9%, w tym depozyty i inne zobowiązania wobec: gospodarstw domowych o 8,9%, przedsiębiorstw o 13,0% oraz instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych o 5,6%. Zmniejszył się natomiast stan depozytów i innych zobowiązań wobec instytucji samorządowych o 1,7%, niemonetarnych instytucji finansowych o 2,6% oraz funduszy ubezpieczeń społecznych o 61,8%. Pozostałe składniki M3 wyniosły w końcu kwietnia br. 7890,2 mln zł. Wartość tej pozycji spadła w stosunku do marca br. o 9,8%, zaś w porównaniu ze stanem na koniec kwietnia ub. roku wzrosła o 63,6%. Kolejnym czynnikiem wpływającym na stan zasobów pieniądza była wartość aktywów zagranicznych netto, które na koniec kwietnia br. wyniosły 97091,0 mln zł. Wartość ta zwiększyła się o 10,3% w stosunku do stanu na koniec marca br. i o 73,6% w porównaniu z końcem kwietnia ub. roku. Należności, posiadające najwyższy udział w strukturze zasobów pieniądza, wyniosły 698160,5 mln zł i zmniejszyły się w porównaniu z końcem marca br. o 0,2%. Należności od niemonetarnych instytucji finansowych były niższe o 19,3%, a od przedsiębiorstw o 0,4%. Zwiększył się natomiast stan należności od gospodarstw domowych o 0,9%, instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych o 0,1% oraz instytucji samorządowych o 0,6%. Nie zanotowano zmiany należności od funduszy ubezpieczeń społecznych. W stosunku do końca kwietnia ub. roku należności były wyższe o 3,8%, w tym wzrosły należności od gospodarstw domowych o 8,3%, instytucji samorządowych o 37,3%, instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych o 24,3%. Zmniejszył się stan należności od niemonetarnych instytucji finansowych o 1,4% oraz przedsiębiorstw o 7,3%. Należności od funduszy ubezpieczeń społecznych na koniec kwietnia 2010 r. wyniosły 1610,1 mln zł (przed rokiem nie wystąpiły).

Pieniądz 59 Zadłużenie netto instytucji rządowych szczebla centralnego wyniosło w końcu kwietnia br. 108989,2 mln zł. W porównaniu z końcem marca br. zadłużenie to zmniejszyło się o 1,4%, a w stosunku do stanu z końcu kwietnia ub. roku o 2,0%. Kolejnym czynnikiem obniżającym stan zasobów pieniądza było ujemne saldo pozostałych pozycji netto w kwocie 183732,8 mln zł, które zmniejszyło się w relacji do stanu na koniec marca br. o 6837 mln zł, a w stosunku do stanu na koniec kwietnia ub. roku o 23876,1 mln zł. Obowiązujące od 25 czerwca 2009 r. podstawowe stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego nie uległy zmianie i wyniosły odpowiednio: stopa redyskontowa weksli 3,75%, stopa kredytu lombardowego 5,00%, stopa referencyjna 3,50%, stopa depozytowa 2,00%, stopa dyskonta weksli 4,00%. Średni miesięczny kurs dolara amerykańskiego w Narodowym Banku Polskim wyniósł w kwietniu br. 287,99 zł/100usd i zmniejszył się w ujęciu rocznym o 14,0%, a w porównaniu z miesiącem poprzednim wzrósł o 0,4%. 5,00 w zł KURSY WALUT WEDŁUG NBP 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 dolar USA EUR 2,00 1,50 I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 Średni miesięczny kurs euro w Narodowym Banku Polskim wyniósł w kwietniu br. 387,04 zł/100eur i był niższy niż przed rokiem o 12,4% i przed miesiącem o 0,6%.

60 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju Budżet państwa W okresie styczeń kwiecień br. dochody budżetu państwa 23 wyniosły 79737,9 mln zł (tj. 32,0% kwoty założonej w ustawie budżetowej na 2010 r.), wydatki 106779,9 mln zł (odpowiednio 35,4%), a deficyt 27042,0 mln zł (tj. 51,8%). Dochody i wydatki budżetu państwa kształtowały się następująco: I IV 2010 Ustawa budżetowa realizacja Wyszczególnienie na 2010 r. wykonanie ustawy struktura budżetowej w mln zł w % Dochody ogółem... 249006,6 79737,9 32,0 100,0 dochody podatkowe... 223225,0 73179,5 32,8 91,8 podatki pośrednie... 160840,0 54044,1 33,6 67,8 w tym podatek akcyzowy... 53070,0 17022,0 32,1 21,3 podatek dochodowy od osób prawnych... 26300,0 7873,8 29,9 9,9 podatek dochodowy od osób fizycznych... 36085,0 11261,6 31,2 14,1 dochody niepodatkowe 22411,2 6264,3 28,0 7,8 w tym wpływy z cła... 1804,0 503,9 27,9 0,6 środki z Unii Europejskiej i z innych źródeł niepodlegające zwrotowi... 3370,4 294,1 8,7 0,4 Wspólna Polityka Rolna i Rybacka... 238,1 7,7 3,2 0,0 fundusze strukturalne i inne... 3132,3 286,4 9,1 0,4 Wydatki ogółem... 301220,8 106779,9 35,4 100,0 w tym: obsługa długu krajowego... 26592,1 9472,2 35,6 8,9 obsługa zadłużenia zagranicznego... 8276,4 4134,5 50,0 3,9 rozliczenia z budżetem ogólnym UE z tytułu. środków własnych... 14082,1 4944,8 35,1 4,6 dotacje dla: Funduszu Emerytalno-Rentowego... 15445,6 4962,1 32,1 4,6 Funduszu Ubezpieczeń Społecznych... 37923,7 17861,1 47,1 16,7 subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego... 47184,5 19942,4 42,3 18,7 Deficyt... -52214,2-27042,0 51,8 x Finansowanie deficytu Źródła krajowe... 45486,2 14742,2 32,4 x Źródła zagraniczne... 21160,9 12301,1 58,1 x 23 Opracowano na podstawie informacji Ministerstwa Finansów: Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa za okres styczeń kwiecień 2010 r.

Budżet państwa 61 5000,0 WYNIK BUDŻETU PAŃSTWA (w mln zł, narastająco od początku roku) 0,0-5000,0-10000,0-15000,0-20000,0-25000,0-30000,0 I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VIVIIVIIIIX X XI XII I II III IV 2006 2007 2008 2009 2010 W okresie styczeń kwiecień br. realizacja ustawy budżetowej w zakresie dochodów była o 2,5 pkt proc. wyższa niż przed rokiem. Wpływy z podatków pośrednich wyniosły 54044,1 mln zł (tj. o 3,6% więcej niż w analogicznym okresie ub. roku), w tym z podatku akcyzowego 17022,0 mln zł (o 6,6% mniej niż przed rokiem). Ich udział w łącznej kwocie dochodów wyniósł odpowiednio 67,8% i 21,3%. Wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych wyniosły 7873,8 mln zł (o 25,9% mniej niż przed rokiem), a z podatku dochodowego od osób fizycznych 11261,6 mln zł (o 8,5% mniej niż przed rokiem). Ich udział w dochodach ogółem wyniósł odpowiednio 9,9% i 14,1%. Dochody budżetu państwa z tytułu napływu środków z Unii Europejskiej i z innych źródeł niepodlegających zwrotowi stanowiły w okresie styczeń kwiecień br. 0,4% dochodów ogółem. Realizacja ustawy budżetowej w zakresie wydatków w okresie styczeń kwiecień br. była o 2,8 pkt proc. wyższa niż przed rokiem. Wypłaty subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego wyniosły 19942,4 mln zł (42,3% kwoty założonej w ustawie). Udział subwencji w wydatkach ogółem wyniósł 18,7%. Wydatki na obsługę długu krajowego i zagranicznego stanowiły 12,7% wydatków ogółem. W okresie styczeń kwiecień br. dotacje dla Funduszu Emerytalno-Rentowego wyniosły 4962,1 mln zł, a dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 17861,1mln zł, tj. odpowiednio 4,6% i 16,7% wydatków ogółem.