JAN DOSTYCH KATALOG PÓŁTALARÓW KORONNYCH WŁADYSŁAWA IV WAZY Z LAT 1632 1647 AKTUALIZACJA NA DZIEŃ 10.06.2014 1
Półtalary w polskiej numizmatyce, oprócz półtalarów Stanisława Augusta Poniatowskiego, są monetami bardzo rzadkimi. Jak rzadkimi możemy się zorientowad obserwując najbardziej prestiżowe polskie aukcje numizmatyczne. Na wszystkich aukcjach WCNu, PNAN i PDA półtalary Zygmunta III i Władysława IV obserwowaliśmy tylko 29. Wszystkie katalogi opisują monety Władysława IV od 1633 roku, ale przecież Władysław został królem 8.11.1632 roku. Mennica koronna w Bydgoszczy pracowała w 1632 roku pod szefostwem Jakoba Jacobsona cały czas. Na początku tego roku biła jeszcze monety Zygmunta III Wazy, potem monety z interregnum i medale. Czy więc w 1632 roku były wybite tak naprawdę jakieś monety Władysława IV nie dowiemy się pewnie nigdy. Może więc trochę na wyrost dałem w tytule rok 1632. Ale przecież mamy półtalara z datą 1632. Muzeum Cyfrowe Muzeum Narodowego w Warszawie zamieściło zdjęcia półtalara Władysława IV nr inwentarza 111491 ze zbiorow wcześniej Kazimierza Sobaoskiego z datą 1632. Wprawdzie opisujący tę monetę pracownik napisał że jest to rok 1633, ale przecież wyrażnie widzimy że data jest 1632. Podobną cyfrę 2 wielokrotnie widzieliśmy na talarach Zygmunta III z roku 1632. Jak to wytłumaczyd? Bardzo prosto. Osobno był przygotowywany stempel awersu, osobno rewersu. Rewers niszczył się szybciej, więc stempli rewersu trzeba było więcej. W mennictwie Zygmunta III spotykamy takie hybrydy gdzie ten sam awers ma rewersy z różnych lat. Myślę więc że i w tym przypadku do nowego stempla awersu wzięto gotowy, może już wcześniej używany stempel rewersu półtalara z 1632 roku. Ale kiedy to było to się nie dowiemy. Ponieważ jednak Władysław IV został królem w 1632 roku to teoretycznie mogło to byd jeszcze w tym samym roku. Dlatego półtalary Władysława IV zaczynam od 1632 roku. Mój adres do korespondencji to: wazowiekatalog@vp.pl 1632 P32.1.01 VLADIS.IIII.D.G.REX.POL&M.D.LI T.RVS.PRVS.MAS SAM.LIV.NE.NO.SVE GOT.VAD.Q.HR.REX 111491 R* 2
1633 P33.1.01 VLADIS.IIII.D.G.REX.POL&M.D SAM.LIV.NE.NO.SVE GOT.VAN www.zbior..lit.rvs.prvs.mas D.Q.HR.REX com P33.1.02 2767/10125 1634 P34.1.01 VLADIS.IIII.D.G.REX.PO&M.D.L SAM.LIV.NE.NO.SV GOT.VAN PDA 14 /526, R6 IT.RVS.PRVS.MA D.Q.HR.REX YL P34.1.02 28145 P34.1.03 / PDA 4/335 P34.1.04 / Leo Hamburger 94/436 3
1640 P40.1.01 P40.1.02 P40.1.03 VLAD:4.D:G.REX.POL.ET&SVEC.M. D.LIT:RV:PR:MA VLAD:4.D:G.REX.POL.ET&SVEC.M. D.LIT:RV:PR:MA kropka jest nad małą rozetką VLAD:4.D:G.REX.POL.&ET.SVEC.M.D.LIT:RV: PR : SAM.LIV.NE.NO.Sv#GO:VA:Q. HAE.REX SAM.LIV.NE.NO.Sv#GO:VA:Q. HR.REX SAM.LIV.NEC.NO:Sv#GOT.VA :Q.HRI.REX / 4/196 R7 2767/10144 PNAN 5/136 R7 P40.2.01 VLAD:4.D:G.REX.POL.&ET.SVEC.M SAM.LIV.NEC.NO:Sv#GOT.VA Frankiewicz.D.LIT:RV:PR :Q.HRI.REX / 484, W obu typach półtalarów z roku 1640 na rewersie są kolejno haki, G-G i rok 16-40, pod tarczą herbową w każdej monecie litery BS, ale różnie rozmieszczone 4
1641 Na rewersie kolejno haki, 16-41, G-G, niżej B-S P41.1.01 VLAD:4:D:G.REX.POL.&M.D.LIT:R SAM:LIV:NE:NO:Sv#GO:VA:Q. www.zbior.com R6-7 VS:PRV:MA :. HR:REX P41.1 02 VLAD:4:D:G.REX.POL.&M.D.LIT:R SAM:LIV:NE:NO:Sv#GO:VA:Q. Frankiewicz485 R6-7 VS:PRV:MA. HAE:REX P41.1.03 :. 2767/10144 R6 Na rewersie kolejno haki, G-G, 16-41, niżej B-S P41.2.01 P41.2.02 VLAD:4:D:G.REX.POL.&M.D.LIT:R VS:PRV:MA :. VLAD:4:D:G.REX.POL.&M.D.LIT:R VS:PRV:MA :. SAM:LIV:NE:NO:Sv#GO:VA:Q.H R:REX SAM:LIV:NE:NO:Sv#GO:VA:Q.H AE:REX 38448, Chełminski 632 2767/10131 5
1642 Na rewersie kolejno haki, G-G, pionowo 16-4Z, niżej B-S P42.1.01 P42.1.02 P42.1.03 VL:IIII:D:G:REX.POL:M:D:LI:RV :PR:M VL:IIII:D:G:REX.POL:M:D:LI:RV :PR:M VL:IIII:D:G:REX.POL:M:D:LI:RV :PR:M SAM:LI:NE:NO:SV:#GO:VA:Q:HA E:REX SAM:LI:NE:NO:Sv:#GO:VA:Q:HA E:REX SA:LI:NE:NO:Sv:#GO:VA:Q:HAE: REX / YL,32/400,Chom R6 ioski 437, Frankiewicz 486 38449 MNK13669 Na rewersie kolejno haki, G-G, pionowo 16-4Z, niżej B-S P42.2.01 VL:IIII:D:G:REX.POL:M:D:LI:RV :PR:MA SAM:LI:NE:NO:SV:#GO:VA:Q:HAE: REX 2767/10138 6
Od 1644 roku półtalary były bite w mennicy w Krakowie 1644 Na rewersie pionowo 16 C-DC 44, niżej B-S, średnica 34,5-35mm P44.1.01 VL:IIII:D:G:REX:POL.M:D:LI:RV: PR:MA SA:LI:NE:NO:SV.#GO:VA:Q:HAE:R EX Frankiewicz 487,488 1645 P45.1.01 Na rewersie pionowo 16 C-DC 45, średnica 35,5mm VL:IIII:D:G:REX:POL.M:D:LI:RV :PR:MA SA:LI:NE:NO:SV:#GO:VA:Q:HAE: REX W Ermitażu znajduje się odbitka tego półtalara w złocie, średnica 34mm, waga? 2767/10141 7
1646 Na rewersie pionowo od góry: C-DC, rok 16-46, średnica 35,5-36mm P46.1.01 VL:IIII:D:G:REX:POL.M:D:LI:RV: PR:MA SA:LI:NE:NO:SV:#GO:VA:Q:HA E:REX 2767/10142 R8 1647 GP, pionowe cyfry daty, srednica 33,5-35mm P47.1.01 VL:IIII:D:G:REX:POL.M:D:LI:RV: SA:LI:NE:NO:SV.#GO:VA:Q:HE: PR:MA REX P47.1.02 VL:IIII:D:G:REX:POL.M:D:LI:RV: SA:LI:NE:NO:SV.#GO:VA:Q:HA PR:MA E:REX Odbitka w złocie MNK-VII-P-15139, 34,4mm, 17,28g, P47.1.01 13/316=40/390, R6 Frankiewicz 489 www.zbior.com 8
BRAK ROKU PBR.1.01 VLADISLAUS IIII D.G:REX POL.M:DUX LITV:RUSS PRUS:MAS:SAM:LIV:NECNON SVE:GOT:VAND:HAERED:REX. 28149 R6-7 Egzemplarze z ważą 16,31g i 17,14g i mają średnicę 38-38,5mm, a z MNK ma 16,75g; są też odbitki w złocie, np. MNK-VII-P-15134, ma 39,1mm, 17,15g PBR.2.01 VLADIS:IV:D:G:REX:POL:M:DU X:LITV:RUSSIAE. PRUS:MAS:SAM:LIV:NEC.NON. #SUE:GOT:VAN:HAERED:REX. 2767/10142 Egzemplarze z ważą 14,71g i 12,57g i mają średnicę 34,5-35,5mm, a z MNK 14,2g, są też odbitki w złocie np. MNK-VII-P-15135, 35mm, 17,3g. R6-7 9