Wykład 5 Pomiary sytuacyjne Wykład 5 1
Proste pomiary polowe Tyczenie linii prostych Tyczenie kątów prostych Pomiar szczegółów topograficznych: - metoda ortogonalna, - metoda biegunowa, - związek liniowy.
Instrukcje i wytyczne Instrukcja Techniczna G-4, Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, GUGIK, 2002 Wytyczne techniczne G-1.5, Szczegółowa osnowa pozioma. Projektowanie, pomiar i opracowanie wyników Wytyczne Techniczne G-2.5, Szczegółowa pozioma i wysokościowa osnowa geodezyjna, projektowanie, pomiar i opracowanie, GUGIK, 2002 Instrukcja Techniczna K-1, Mapa zasadnicza, GUGIK, 1998 Wykład 5 3
Cel pomiarów sytuacyjnych Dostarczenie dokładnych ilościowych czasami i jakościowych informacji dotyczących kształtu powierzchni ziemi, topografii i naturalnych oraz sztucznych jej szczegółów, które są uwidaczniane na mapach. Pomiary sytuacyjne muszą być dowiązane do punktów geodezyjnych. Wykład 5 4
Dawniej i obecnie W dawnych czasach pomiar szczegółów topograficznych wykonywany był metodą graficzną przy użyciu kierownicy. Obecnie szczegóły topograficzne są mierzone bezpośrednio w terenie, a następnie są obliczane ich współrzędne na podstawie, których opracowuje się mapy. Metoda ta jest przeciwieństwem metody graficznej, i umożliwia sporządzenie map o znacznie wyższej dokładności. Wykład 5 5
Metoda bezpośredniego pomiaru szczegółów topograficznych jest niezwykle czasochłonna Znaczne skrócenie czasu przy tworzeniu map uzyskuje się przez zastosowanie metod fotogrametrycznych, czyli tworzeniu map na postawie zdjęć lotniczych lub naziemnych Ostatnio do opracowania map coraz częściej wykorzystuje się zdjęcia satelitarne. Wykład 5 6
Klasyfikacja szczegółów terenowych Przyjęło się dzielić wszystkie szczegóły na trzy grupy dokładnościowe: 1. To przedmioty sytuacji terenowej dobrze związane z podłożem, łatwe do identyfikacji, o wyraźnych konturach, zachowujące niezmienne położenie przez wiele lat, tj. - znaki graniczne (państwa, jednostek podziału administracyjnego), - zastabilizowane punkty osnowy geodezyjnej, - budynki, budowle, urządzenie techniczne (mosty, wiadukty), - szczegóły uliczne (krawężniki, latarnie, słupy, pomniki, figury, ogrodzenia trwałe). Wykład 5 7
2. grupa; przedmioty terenowe o mniej wyraźnych i mniej trwałych konturach jak - niezastabilizowane granice działek, nasypy, wykopy, rowy, groble - parki, zieleńce, trawniki, podziemne elementy uzbrojenia terenu. 3. grupa; - granice użytków gruntowych, - linie brzegowe wód, - linie podziałowe na oddziały w lasach państwowych, inne obiekty o niewyraźnych konturach. Wykład 5 8
Dokładność pomiaru szczegółów (G-4) Grupy szczegółó w I II III Błąd położenia punktu 0.10 0.30 0.50 Wykład 5 9
Pozioma osnowa pomiarowa Na poziomą osnowę pomiarową składają się trwale zastabilizowane punkty geodezyjne o znanych współrzędnych, do których zaliczamy: punkty osnowy podstawowej lub szczegółowej Nowe punkty ciągów sytuacyjnych oraz linii pomiarowych. istniejące punkty nowe punkty ciągów sytuacyjnych nowe punkty linii pomiarowych Wykład 5 10
Linie Pomiarowe (G-4) Mogą być oparte o punktu osnowy, a także o punkty pośrednie, Punkty końcowe i punkty pośrednie stabilizujemy nietrwale Długość linii pomiarowych nie powinna być większa niż: 400 m tereny miejskie, 600 m tereny rolne i leśne W szczególnie trudnych warunkach dopuszcza się tworzenie linii rzędu drugiego Linie pomiarowe można przedłużać poza jej punkty końcowe ( nie więcej niż 1/2 linii lub 200 m) Wykład 5 11
Linie pomiarowe punkty wyższego rzędu pierwszy rząd punkty ciągu sytuacyjnego I rzędu pierwszy rząd drugi rząd punkty ciągu sytuacyjnego II rzędu pierwszy rząd trzeci rząd drugi rząd Wykład 5 12
Metody pomiaru szczegółów Metoda domiarów prostokątnych Metoda biegunowa Inne sposoby pomiaru szczegółów Stanowiska swobodne Wykład 5 13
Metoda ortogonalna Wykład 5 14
Metoda ortogonalna Załóżmy, że dane są współrzędne punktów A i B, a należy znaleźć współrzędne punktu D na podstawie dwóch miar terenowych d i h. Współrzędne poszukiwanego punktu są: x y D D = = x y A A + d cosα + d cosα AB AB h sinα + h cosα AB AB X x AB A y AB E -h C x CD +h y CD D B Y Wykład 5 15
Metoda ortogonalną (G-4) Grupa szczegółów I II III Prostopadła 25 m 50 m 70 m Dokładność odczytu 0.01 m 0.05 m 0.10 m Wykład 5 16
Węgielnice Wykład 5 17
Węgielnica lustrzana Węgielnica zwierciadlana jest to przyrząd składający się z dwu płaskich zwierciadeł tworzących ze sobą kąt 45 o Promień świetlny biegnący od punktu A odbija się od zwierciadła B i C i w efekcie jest odchylony od swego pierwotnego kierunku o kąt j Ponieważ j=2b+2g, oraz a=b+g to ostatecznie mamy, że j=2a=2x45 o =90 o Wykład 5 18
Węgielnica Pentagonalna Wykład 5 19
Dokładność wyznaczenia prostopadłej węgielnicą zależy od: - precyzji wykonania pryzmatów - widoczności poszczególnych tyczek - od umiejętności obserwatora W korzystnych warunkach terenowych i błąd bezwzględny wyznaczenia kąta prostego waha się w granicach od 1 do 3. - Co odpowiada wychyleniu poprzecznemu α = 3' - Gdy d=20m, to = 17 cm = d α ρ Wykład 5 20
Metoda Biegunowa Wykład 5 21
Pomiar sytuacyjny metodą biegunową (G-4) Stanowisko instrumentu - Punkty osnowy pomiarowej - Punkty osnowy wyższego rzędu - Dopuszcza się punkty na prostej - W celu pomiaru szczegółów II i III grupy dopuszcza się stanowiska na obiektach I grupy Wymagane dokładności - Średni błąd pomiaru kierunku 60 - Średni błąd pomiaru odległości i długości celowych (patrz tabela) Wykład 5 22
Metoda biegunowa X dane są punkty A i E o współrzędnych x A, y A, x E, y E, i kierunki r E, r i oraz odległości s E, s i obliczyć współrzędne x i, y i 0 o limbus α AE r,s E E E r,s i i N i Y Wykład 5 23
Wcięcie liniowe Wcięcie kątowe Związki liniowe Wykład 5 24
Metoda Przedłużeń Wykład 5 25